Ekonomik göstergeler (nitel)

Nitel kriterlerden ekonomik kriterler, iş fırsatlarındaki değişim, iş çeşitliliğindeki değişim, hanehalkı ve bireysel varlıklardaki değişim, iş ortamının kalitesindeki değişim, iş yapma teknik ve yeteneğindeki değişim kriterlerinin toplamı ile ölçülmektedir. İş fırsatlarındaki değişim pozitif, negatif ve değişimin olmaması üzerine üçe ayrılmaktadır. İş fırsatlarındaki pozitif değişim aldığı mikrokredi ile yeni bir iş kuran katılımcıların oranını göstermektedir. İş fırsatlarında değişimin olmadığı durum, aldığı mikrokredi ile ek bir iş yapmayan ve mevcut işini büyüten katılımcıların oranını göstermektedir. İş fırsatlarındaki negatif değişim ise aldığı mikrokredi ile hiçbir iş yapmayan ve aldığı krediyi kocası veya oğluna veren katılımcıları göstermektedir. Rakamlara göre iş fırsatlarındaki pozitif değişim %24,7 olarak gerekleşirken, değişimin olmadığı durumun oranı %44,1 olarak gerçekleşmiştir. İş fırsatlarındaki negatif değişim ise %31,2 ile yüksek bir seviyede seyretmektedir. İş fırsatlarında pozitif değişimin oranının oranlar içerisinde en düşük orana sahip olması ve %40’ın altında bir oranda bulunması, bu noktada mikrokredi projesinin etkisinin düşük olduğunu göstermektedir.

İş fırsatlarındaki değişimin anlamlı bir değişim olup olmadığını non parametrik bir test olan Wilcoxon Eşlenik Çift Testi ile mikrokredi öncesi durumda değişimin olmadığı ve

mikrokredi sonrası değişim olduğu varsayımı ile sınayacak olursak hipotezlerimiz şu şekilde olacaktır.

H0: Mikrokedi sonrası iş fırsatlarındaki değişimde herhangi bir değişim yoktur H1: Mikrokedi sonrası iş fırsatlarında değişim vardır.

Mikrokredi öncesi değişimin olmadığı durumu “2”, mikrokredi sonrası negatif değişimi “1”, pozitif değişimi “3” ile gösterecek olursak, eşlenik çift örneklem testi ile ancak H0 hipotezi %40 anlamlılık derecesinde red edilebilmektedir. %5 anlamlılık seviyesinde ise H0 red edilemez. Aynı şekilde Tablo 5.38’de de görülebileceği gibi H0 hipotezi red edilmektedir. Yani mikrokredi sonrası iş fırsatlarında bir değişim yoktur.

Tablo 5.38 Nitel Ekonomik Kriterlerdeki Değişimi Gösterir Wilcoxon Eşlenik Çift Testleri

Test Z Anlamlılık (Çift _Kuyruk) M. S İş Fırsatları–M.Ö. İş fırsatları 0,832 0,405 M. S İş Çeşitliliği–M.Ö. İş Çeşitliliği 5,196 0,000 M. S Hanehalkı Varlıkları–M.Ö. Hanehalkı

Varlıkları 5,105 0,000

M. S iş ortamının kalitesi–M.Ö. iş ortamının

Kalitesi 4,000 0,000

M. S İş Yapma Teknik ve Yeteneği–M.Ö. İş Yapma Teknik ve Yeteneği

6,633 0,000

İş çeşitliliğindeki pozitif değişim, yeni bir işe girişen veya mevcut işini büyütmek için yeni bir ürün ekleyen katılımcıları göstermektedir. İş çeşitliliğindeki değişimin olmadığı durum ise yeni bir işe girişmeyen veya yeni bir ürün eklemeyen katılımcıların toplamdaki oranıdır. İş fırsatlarında negatif değişim ise mevcut işi biten veya sattığı ürün sayısını azaltan katılımcıları göstermektedir. Tablo 5.37’ye göre iş fırsatlarında pozitif değişim yaşayan katılımcıların oranı %26 iken iş fırsatlarında değişim yaşamayan katılımcıların oranı %74 olarak gerçekleşmiştir. %26’lik oran mikrokredinin bu alanda da düşük etkili olduğunu göstermektedir. İş çeşitliliğindeki değişimin anlamlı olup olmadığını test etmek istersek, Wilcoxon Eşlenik-Çift Testini kullanabiliriz. Hipotelerimiz bu noktada şöyle olacaktır:

H0: Mikrokredi sonrası iş çeşitliliğinde değişim yoktur. H1: Mikrokredi sonrası iş çeşitliliğinde değişim vardır.

Tablo 5.38’e bakarsak H0 hipotezi %5 anlamlılık düzeyinde red edilmektedir ve mikrokredi sonrası iş çeşitliliğinde anlamlı bir değişim olmuştur.

Hanehalkı ve bireysel varlıklardaki pozitif değişim, mikrokrediye başladıktan sonra evine en az bir eşya alan veya tasarruf miktarı artan katılımcıları göstermektedir. Değişimin olmadığı durumda ise evindeki eşyası değişmeyen ve tasarruf miktarları değişmeyen veya hiç tasarrufu olmayan katılımcılar ölçülmektedir. Negatif değişimde ise tasarruf miktarları azalmış ve evine mikrokrediden sonra yeni bir eşya almayan katılımcılar dâhildir. Hanehalkı ve bireysel varlıklardaki pozitif değişim %47,7 seviyesinde gerçekleşmiştir. Bu seviye mikrokredinin hanehalkı ve bireysel varlıklarda orta dereceye çok yakın etkisi olduğunu göstermektedir. Hanehalkı ve bireysel varlıklardaki değişimin olmadığı katılımcıların oranı %45,3’dir. Bireysel ve hanehalkı varlıklarında azalış görünen katılımcıların oranı ise %7,0 olarak gerçekleşmiştir.

Hanehalkı ve bireysel varlıklarda pozitif değişimin anlamlı bir değişim olup olmadığını ölçmek için non parametrik bir test olan eşlenik çift örneklem testini uygulayacak olursak hipotezlerimiz şu şekilde olacaktır:

H0: Mikrokredi sonrası hanehalkı ve bireysel varlıklarda değişim meydana gelmemiştir. H1: Mikrokredi sonrası hanehalkı ve bireysel varlıklarda değişim meydana gelmiştir

Tablo 5.38’deki verilere bakarsak, mikrokredi sonrası hanehalkı varlıkları mikrokredi öncesi hanehalkı varlıklarına göre %5 anlamlılık derecesinde değişim olmuştur ve H0 hipotezi red edilir.

İş ortamının kalitesindeki pozitif değişim, mikrokredi sonrası dükkan veya tezgahına yatırım yapan, yeni bir ulaşım aracı alan, yeni alet ve ekipman alarak yaptığı işi kolaylaştıran katılımcılar yer almaktadır. Tabloya göre iş ortamının kalitesinde pozitif değişim olan %15,4’lük bir katılımcı kitlesi vardır. İş ortamının kalitesinde değişim olmayan katılımcıların oranı ise %86,4’tür. İş ortamının kalitesinde negatif değişim olan katılımcı ise yoktur. Bu oranlara göre mikrokredi iş ortamının kalitesinin değiştirilmesinde düşük etkilidir diyebiliriz. Ancak iş ortamının kalitesinde meydana gelen değişimin anlamlılığını sınamak gerekirse, hipotezlerimiz şunlar olacaktır:

H1: Mikrokredi sonrası iş ortamının kalitesinde değişim olmuştur

Tablo 5.38’e göre iş ortamının kalitesindeki değişimin %5 anlamlılık derecesinde anlamlı olduğunu ve H0 hipotezinin red edildiğini söyleyebiliriz. Bu durum, esasında literatüre göre (Afrane, 2000) düşük ektili olan iş ortamının kalitesindeki değişimin literatüre göre (Afrane, 2000) düşük ektili bir değişim olmasına rağmen aynı zamanda anlamlı bir değişim olduğunu da göstermektedir.

İş yapma teknik ve yeteneğindeki pozitif değişim, mikrokredi aldıktan sonra ürünün kalitesini ve talep edilirliğini artırmak, daha fazla sermaye ile toptan alım satım yapıp kârı artırmak, pazarlama alanını genişleterek ürünü farklı kanallarda pazarlamak, büyük veya küçük yeni aletler alarak işi kolaylaştırmak eylemlerinden herhangi birisini veya birkaçını yapmış olan katılımcıların oranıdır. Tabloya göre katılımcıların %42,3’ü iş yapma teknik ve yeteneğini geliştiriken, %57,7’si geliştirmemiştir. Pozitif değişim oranı mikrokredini iş yapma teknik ve yeteneğinde orta ölçekli etkide bulunduğunu göstermiştir. Mikrokredinin en ciddi etkide bulunduğu sahalardan birisi de iş yapma teknik ve yeteneğindeki değişim olmuştur yorumunu yapabiliriz.

İş yapma teknik ve yeteneğindeki değişimin anlamlı bir değişim olup olmadığını sınayacak olursak hipotezlerimiz şunlar olacaktır:

H0: Mikrokredi sonrası iş yapma teknik ve yeteneğindeki değişim olmamıştır. H1: Mikrokredi sonrası iş yapma teknik ve yeteneğindeki değişim olmuştur

Tablo 5.38’e göre iş yapma teknik ve yeteneğindeki değişimin %5 anlamlılık derecesinde anlamlıdır ve H0 hipotezinin red edilmektedir. Bu durum, değişimin %40’ın üzerinde olduğu ve orta derecede pozitif etki gösteren iş yapma teknik ve yeteneğindeki değişimin aynı zamanda anlamlı bir değişim olduğunu da göstermektedir

Sonuç olarak mikrokredi sonrası nitel ekonomik göstergelerde ortalama olarak % 30,0 oranında pozitif değişim söz konusuyken, %62,6’lık kesimde nitel ekonomik göstergelerde herhangi bir değişim olmamıştır. %7,4’lük kesimde ise ortalama olarak negatif anlamda ekonomik değişim olmuştur. Ekonomik göstergelerdeki en büyük değişim hanehalkı ve bireysel varlıklardaki değişim ile iş yapma teknik ve yeteneğindeki değişimde sırasıyla %41,4 ve %42,3’lük oranlar ile meydana gelmiştir. En düşük

değişim ise iş ortamının kalitesindeki değişim göstergesi ile %15,4’lük oranda gerçekleşmiştir.