C. EKONOM5
2. Ekonomik Büyüme
AB’nde özellikle 1972 y$l$ndan itibaren niteliksel ekonomik büyüme üzerinde durulmu#tur. Bu anlamda, refah üzerine teorik tart$#malar yap$lm$#t$r. Sosyal harcama düzeylerinin ve d$#sal yetersiz ekonomilerin, esasen ekonomik sistemin de il, endüstrile#me düzeyinin i#levi oldu u sonucuna ula#$lm$#t$r232.
1973 ve 1979 petrol krizleri AB ülkelerinin ekonomik büyümesini olumsuz etkilemi#tir. Ekonomik büyümenin durmu# olmas$, Avrupa toplumlar$n$n geli#mesini, ya#am kalitesini ve refah$n$ etkilemi#tir. 1980’lerin ilk y$llar$nda gelen ekonomik krizler, sosyal çözülme ve ekonomik durgunlu u beraberinde getirmi#tir. 1980’lerin sonlar$nda yeni büyüme döneminin ba#lamas$yla ekonomik ve sosyal olumsuzluklar azalm$#t$r.233
1990’l$ y$llarda AB ülkeleri ekonomik büyüme sa lam$# ve bu süreçte içsel ekonomik büyümeye, teknolojik dönü#üme ve ticarete odaklanm$#t$r. Böylece, AB ülkeleri ABD ve Japonya gibi ülkelerin yakalad$ $ yüksek ekonomik büyüme oranlar$na yakla#m$#t$r234.
231 A.k., s. 2
232 Wolfgang ZAPF, “Social Reporting in the 1970s and 1990s”, Wissenschaftszentrum Berlin für Sozialforschung. Germany, Februar 1999, s. 3.
233 A.k., s. 2.
AB’ne üye belirli ülkeler yüksek ekonomik büyüme ve gelire ula#mak için, Anglo-Amerikan modelden farkl$, ancak Japon modeliyle temel alanlarda benzerlikler ta#$yan Ren k$y$s$ modelini dikkate alm$#lard$r. Bu model ile Japon modeli aras$ndaki ortak noktalar; i# güvencesi, i#letme ba l$l$ $, e itim, istihdam düzeyinin yüksekli i, ücretler ve özellikle i#çi sendikac$l$ $na dayanmaktad$r235. Ren k$y$s$ modeli salt etkili de il, ayn$ zamanda Anglo-Amerikan modeline göre ekonomik oldu u kadar, sosyal bak$mdan da üstün bir modeldir. AB’ne üye ülkelerin i#gücü verimlilik art$#$ konusunda 1970 y$l$ndan 1990 y$l$na kadar ABD’nin göstergelerini geçmesine ra men, ABD’nin 1970’li y$llar$n ortalar$ndan itibaren yakalad$ $ GSY5H art$#$n$ yakalayamamaktad$r. Ancak, AB’nde 1960–1980 y$llar$ aras$nda i#sizlik oranlar$ ABD’den daha dü#üktür236.
AB ülkeleri, Tek Pazar ve Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) Uruguay Turu gerçekle#tikten sonra, özellikle 1990’l$ y$llarda küresel piyasalar$n yan$nda di er Avrupa ülkeleri ile de bütünle#mi#tir. Ticaretin art$#$ ve uluslararas$ etkile#im AB ülkeleri için yeterli düzeye gelmi# ve rekabet gücünü artt$ran teknolojik dönü#üm gerçekle#mi#tir. Sonuç olarak, ekonomik büyüme AB ülkeleri için görece birlikte gerçekle#mi#tir.237
AB ülkeleri, ekonomik büyümeyi teknoloji ve insana verilen de erle sa lamaktad$r. AB ülkeleri aras$nda gelir e#itsizlikleri olmas$na ra men, özellikle teknolojik ilerlemeyle gelir e#itsizli i olan ülkelere yat$r$mlar yap$larak, e#itsizliklerin giderilmesi ve ekonomik büyümeleri görece sa lanmaktad$r. AB ülkelerinde, özellikle son 10 y$lda insana yap$lan yat$r$mlar$n artmas$yla birlikte ekonomik büyümede artm$#t$r238.
5nsan de eri, büyüme oranlar$n$ farkl$ yollarla etkilemektedir. Bunlardan ilki bulu#tur ve ülkelerin rekabet edebilmeleri, özellikle fark rekabeti
235 Kiki ANASTASAKOS, Labor Aspects of Internationalization: Multinational Corporations and Employment Relations in the U.S. and Germany. George Washington University, Washington, 2004. s. 22.
236 VOS, s. 356.
237 BADINGER, TONDI, s. 216. 238 A.k., s. 216-218.
sa layabilmeleri için önemlidir. 5kincisi, insan de eri her alandaki teknolojik ilerlemelere uyum sa layabilmekte ve teknolojik düzeyi yakalayabilmektedir239.
Sosyal güvenli in ekonomik büyümeyi ve tasarruf, insan becerisine yat$r$m ve verimlilik gibi büyüme etmenlerini nas$l etkiledi ini gösteren çal$#malarda, sosyal güvenli in ekonomik i#leyi# etkilerini göstermeye ataerkil aile modeliyle ba#lanmaktad$r. Teorik tart$#malarda sosyal güvenlik katk$lar$n$n art$r$lmas$, ücretlilerin gelirlerini azaltmaktad$r240. Böylece, gelecek ku#ak üzerindeki vergi yükü azalmaktad$r. Bu nedenle sosyal güvenlik, ekonomik büyüme ve hanehalk$ kararlar$ üzerinde ters etkilere sahip olabilir. Ücretler üzerindeki vergi oranlar$n$n dü#ürülmesi, çocuklar için dü#ük f$rsat maliyeti ve e itim yat$r$m$na neden olmaktad$r. Bu durumda, çocuklar yetersiz e itim alarak, ileride kat$lacaklar$ i#gücü piyasas$ndan dü#ük gelir elde edeceklerdir. Fakat, ayn$ zamanda gelecek vergi yükünün artt$r$lmas$ her çocu un refah$n$ azaltabilmekte, özverili ebeveynlerin çocuk say$s$n$ azaltmalar$na neden olmakta ve her çocuk için e itim yat$r$m$n$ ve miraslar$ artt$rmaktad$r. Böylece, sosyal güvenlik tasarruf oran$ de i#meksizin, çocu a yap$lan e itim yat$r$m$ artt$ $nda, ekonomik büyümede artacakt$r241.
AB ülkelerinde sosyal güvenlik primlerinin yüksek oldu u, büyümeyi ve istihdam yaratmay$ olumsuz etkiledi i ve i#sizli in sürmesine neden oldu u belirtilmektedir. Bu nedenle i#letmeler i#gücü maliyetlerini k$smak için i#gücü istemini azaltmakta ve i#çilerin net ücretlerini dü#ürmektedir. Sonuçta, dü#ük vas$fl$ i#çilerin i#e daha az al$nmalar$na neden olmaktad$r. Dü#ük vas$fl$ i#çilerin ald$klar$ ücret ile sosyal güvenlik yard$mlar$ndan elde ettikleri gelir aras$ndaki fark azalmaktad$r.242
Yeni liberal yakla#$m, sosyal güvenlik düzenlemelerinin piyasa güçlerinin rekabetini engelleyerek, ekonomik büyümeyi ve GSY5H art$#$n$ olumsuz
239 A.k., s. 217.
240 Bilgi için bk. Michael BRAUNINGER, “Social Security, Unemployment, and Growth”, International Tax and Public Finance. Vol. 12, Netherlands, 2005, s. 424
241 Jie ZHANG, Junsen ZHANG,“How Does Social Security Affect Economic Growth? Evidence From Cross-Country Data”, Journal of Population Economics. No: 17, Springer-Verlag, s. 474. 242 EC, Report, s. 55.
etkileyece i varsay$m$na dayanmaktad$r. Ancak, yak$n geçmi#te bu sav$n do ru olmad$ $ ve yukar$ya do ru yak$nsaman$n az ya da çok gerçekle#ti i ileri sürülmektedir.243
25 AB üyesi ülkenin ekonomik büyüme oranlar$ kar#$la#t$r$lmas$nda ABD ve Japonya’n$n gerisinde kald$ $244, bu nedenle yetersiz büyüme ve yüksek kamu harcamalar$n$n birlikte gidemeyece i yönünde yayg$n bir görü# vard$r. Avrupa’n$n nüfusu ya#lanmakta ve bu durum sa l$k hizmetleri ve emeklilik sistemleri için yüksek kamu harcamalar$n$ gerektirmektedir. Bu bozucu etkilerin gelecekte devam edece i öngörülmekte ve yard$mlar$n uzun süre sürdürülmesi gerekirken, maliyetler k$sa dönemde artmaktad$r. Yüksek teknolojik de i#im Avrupa’da niteliksiz i#çiler aras$nda uzun dönemli i#sizli i art$rmakta ve AB’nde yüksek gelir e#itsizliklerine yol açmaktad$r. 5stihdam düzeyinin azalmas$ ve ya#lanman$n ortaya ç$kard$ $ yük daha da artmaktad$r245.