Ebü’l-òayr Efendi, ŞÀmlı, tÀcir, onuncı ‘aãr-ı hicrì şÀ‘irlerinden. MefÀ‘ìlün MefÀ‘ìlün Feÿlün
Ebü’l-òayra iderse luùf u iósÀn Ebü’l-òayrÀt olur o şÀh-ı òÿbÀn Mücìb Teõkiresi, ã. 4; Seyyid RıøÀ, ã. 14.
Meómed Muóyi’d-dìn ibn-i MuãùafÀ el-‘İmÀdì, 17 äafer 896/M.1490 tÀrìòinde İstanbul civÀrında Müderris köyünde doàdı. VefÀtı 5 CemÀõiye’l-evvel 982/M.1574. Eyyÿbda kendi mektebi óaôìresinde medfÿndur. CinÀnìniñ:
ﺪﻮﻌﺴﻠاﻮﺑا ﻰﻟﻮﻤﻠا ﻞﻗﺘﻨا ﺪﻗ
veﺎﻨﻻﻮﻤ ﻦاﻤزﻠا ﺪﺮﻓ تاﻤ
mıãrÀ‘ları vefÀtı tÀrìòìni gösterir. Sicill-i ‘OåmÀnìniñ ismini Ebu’s-su‘ÿd Meómed el- ‘İmÀdì ibn-i Müderris Köyli MuãùafÀ yazması ve vefÀtını H.983 göstermesi ùoàru degildir. Oàullarından biriniñ vefÀtında söyledigi meråiyeden:
MefÀ‘ilün Fe‘ilÀtün MefÀ‘ilün Fe‘ilün 1 Gel ey òuceste-òıãÀl ü melek cemÀlim gel
Tükendi óasret ile ùÀúat ü mecÀlim gel
2 Seni beúÀda úoyup ben fenÀ bulam dirdim Vücÿd bulmadı endìşe-i mecÀlim gel
3 Seniñle mülk-i vücÿdum tamÀm ‘Àmir idi Yıúıldı cümleten oldı òarÀb óÀlim gel
FÀ‘ilÀtün FÀ‘ilÀtün FÀ‘ilÀtün FÀ‘ilün VÀúıf olmaz bÀr-gÀh-ı ‘Àlemìn tertìbine
Bilmeyen ãaff-ı ni‘Àli mesned-i ‘izzet gibi
FÀ‘ilÀtün FÀ‘ilÀtün FÀ‘ilÀtün FÀ‘ilün Maóv olup gitmez mürÿr-ı dehr ile bÀúì úalur
ÒÀme ile ãafóa-i evrÀúda mesùÿr olan
FÀ‘ilÀtün FÀ‘ilÀtün FÀ‘ilÀtün FÀ‘ilün Gÿşe-i vaódet idi úabriñ ‘aõÀbı olmasa
c. I, ã. 169; ‘İlmiyye SÀl-nÀmesi, 376; EsÀmì, 35; Sehì, 30; BeyÀnì, 29; LüàÀt-ı TÀrìòiyye ve Coàrafya, c. I, ã. 59; ÚÀmÿsü’l-a‘lÀm, c. I, ã. 722 ve c. III, ã. 2063; Óasan Çelebì, 118; ÚÀfile-i Şu‘arÀ, 34. [İrşâdü’l-aklı’s-selîm ilâ mezâyât Kur‘ânı’l- Kerim “Tefsir, matbudur, Yaz: Esad Ef. Ktp. Nu. 92, Fatih Ktp. Nu. 178”; Fetâvâ-yı Ebussuud, Mevkîfu’l-ukûl fi vakfi’l-menkûl, Mâruzât, Cismu’l-hılâf fi’l-mesh-i ale’l-huffâf, Duâ-nâme, Haşiyeler, TDEA, c. II, İstanbul 1977, s. 416].
17. EBU’S-SU‘ßD
Ebu’s-su‘ÿd Efendi, Meómed Çelebì-i Güranìniñ oàlıdır. VefÀtı H.1056/M. 1646. Sicill-i ‘OåmÀnì, c. I, ã. 170.
18. EBÜ’L-FAØL
Ebü’l-faøl Mekkì Efendi, müderris, vefÀtı H.1030/M.1620. Sicill-i ‘OåmÀnì, c. I, ã. 172.
19. ÁBÌ
Maómÿd Efendi, Arø-ı Rÿmlı, yeñiçeri, Úandiye Úal‘ası Óarbinde şehìd oldı. VefÀtı H.1077/M.1666.
Mef‘ÿlü MefÀ‘ìlü MefÀ‘ìlü Fe‘ÿlün Medóinde òaùÀ itdigi-çün òÀme o yÀrıñ
Maúùa‘da dilin úaù‘ ideriz anıñ ucundan Muóìùü’l-ma‘Àrif, c. I, ã. 266; Yümnì, ã. 4.
20. ÁTEŞÌ
BaàdÀdlı, úundıracı, onuncı ‘aãr-ı hicrì şÀ‘irlerindendir.
دﻮﺒﻧ ﺎﻨﻋر ﻮﺗ یﺎﺒﯾز خر ﺶﯿﭘ ﮫﺑ ﻞﮐ
ﮐ ﺖﺳﺪﯿﺸﮐ هدﺎﺑ ﺮﮑﻣ ﮫﻨﯿﺷود
زوﺮﻣا ﮫ
نﺎﺸﯾﺮﭘ رﺎﺘﺳد هﺪﻣآ نوﺮﺑ رﻮﻤﺨﻣ
‘Ahdì, ã. 100. 21. ÁæÁRÌÁåÀrì, tÀrìòçi, DÀrü’s-sa‘Àde Aàası Óacı Meómed Aàanıñ yapdırdıàı cÀmi‘ içün aşaàıdaki tÀrìòi söylemişdir. VefÀtı H.1030/M.1611.
Fe‘ilÀtün MefÀ‘ilün Fe‘ilün 1 ‘Abd-i dÀ‘ì-i pÀdişÀh-ı cihÀn
Ol Meómed Aàa-yı òoş-òaãlet
2 A‘nì DÀrü’s-sa‘Àde Aàası Bunca òayrÀta ãarf idüp himmet
3 Úıldı bu cÀmi‘-i şerìfi binÀ Oldı mecmÿ‘a-i cÀmi‘-i raómet
4 äÀóibine bu òayrı Óaøret-i Óaú İde yarın vesìle-i cennet
5 áÀfiri Óaúú anıñ şefì‘i resÿl Úıla bunda ferÀ’iø ü sünnet
6 Didi ÁåÀrì tÀrìòin hÀtif
Beyt-i hÀdì vü cÀmi‘-i ümmet
ﺖﻣا ﻊﻣﺎﺟ و یدﺎھ ﺖﯿﺑ
[6] 22. EæER VEYÁ MUÓİB
Dervìş ‘Abdu’llah, Belòli, vefÀtı H.1135/M.1722. ÚÀêí Na‘ìm Efendi vefÀtına bu tÀrìòi söylemişdir: Gitdi Eåer.
ﺮﺛا یﺪﺘﮐ
EşÀ‘rında Muóib maòlaãını da úullanmışdır. Es‘ad Efendi Teõkiresinde isminiñ MuãùafÀ oldıàını yazıyor.ﺰﻤﻏ
ۀ
ﺎﺑ ﯽﺑ
ﻚ
ﺪﻨﮑﯿﻣ یزﺎﺑ ﺮﯿﺸﻤﺷ وا
رﺎﻈﻧ ندﺮﮐ
ۀ
ﻋ
ﺪﻨﮑﯿﻣ یزارد ﻖﺷﺎ
SÀlim, ã. 615; RÀmiz, ã. 1; Es‘ad Efendi, ã. 3.
23. İÓSÁN
Meómed İósÀn Efendi, baş-muóÀsebe úalemi kÀtiblerinden, H.1238/M.1822 tÀrìòinde İstanbulda doàdı. VefÀtı H.1255/M.1839.
FÀ‘ilÀtün FÀ‘ilÀtün FÀ‘ilÀtün FÀ‘ilün 1 Óasretiñle rÿz u şeb giryÀn olan çeşmimdir ol
İştiyÀúıñla òÿn-rìzÀn olan çeşmimdir ol
2 Döndi ‘ışúıñla seniñ deryÀya eşkim ey perì Úaùresi bir lücce-i ‘ummÀn olan çeşmimdir ol Faùìn, ã. 6.
24. İÓSÁN VEYÁ ‘AZÌZ
İósÀn Efendi, ‘Arabsunlı, Seyyid ‘Alì Aàanıñ oàlıdır. ‘Arabsunda doàdı. äadr-ı A‘ôam SilÀó-dÀr Seyyid Meómed Paşa birÀderi Bosna VÀlìsi MuãùafÀ Paşanıñ dìvÀn efendisi, evvelki maólaãı ‘Azìzdir. H.1220/M.1805 tÀrìòinde óayÀtda idi.
Fe‘ilÀtün Fe‘ilÀtün Fe‘ilÀtün Fe‘ilün 1 İnkisÀr-ı dili ey şÿò úıyÀs it gülden
Şefúat, ã. 10; SilÀó-dÀr-zÀde, ã. 4; Sicill-i ‘OåmÀnì, c. I, ã. 189.
25. İÓSÁN
İósÀn RÀif Òanım, Meclis-i A‘yÀn a‘øÀsından Köse RÀif Paşanıñ úızıdır. H. 1294/M.1877’de Beyrutda doàdı. VefÀtı H./M. 4 Nisan 1926. Rÿm-ili ÓiãÀrında medfÿndur. Úıù‘a:
Ey genç úanı gibi úaynayan pınar Ey altında yatıp úaldıàım çınar Söyledikçe óÀlÀ yüregim yanar Gölgeñde oúurum kitÀb-ı ‘ışúı
äoñ ‘Aãır Türk ŞÀ‘irleri, s. 686. [Gözyaşları; Kadın ve Vatan, TDEA, İstanbul, 1981, c. IV, s. 347].
26. İÓSÁN
ÓamÀmì-zÀde Meómed İósÀn Beg, Ùrabzonlı ÓamÀmì oàlı ÓÀfıø Aómed Efendiniñ oàlıdır. Mu‘allim, H.1302/M.1884 tÀrìòinde Ùrabzonda doàdı. [7] Beyit:
FeilÀtün FeilÀtün FeilÀtün Feilün Yed-i bìdÀd-ı úaøÀ yaúdı bizim lÀnemizi
Diñleyen úalmadı feryÀd-ı àarìbÀnemizi äoñ ‘Aãır Türk ŞÀ‘irleri, s. 691.
27. İÓSÁN VEYÁ ÓÁFIØ
ÓÀfıø İbrÀhìm Edhem Efendi, ‘Alì Aàa nÀmında biriniñ oàlıdır. 18 Õi-l-óicce 1225/M.1810 tÀrìòinde doàdı. Es‘ad Efendi, ã. 14.
Beàin oàlıdır. Muóarrem 1278/M.1861 tÀrìòinde ÙÀifde doàdı. Mef‘ÿlü FÀ‘ilÀtü MefÀ‘ìlü FÀ‘ilün 1 Başdan çıúardı ‘aúlımı úalpaúlı bir levend
Dik başlı yan baúışlı çatıú úaşlı òod-pesend
2 ÚÀ’ildir Aóúar olmasa da nÀ’il-i viãÀl Tek iltifÀtı kesmesin ol şÿò-ı şeh-levend äoñ ‘Aãır Türk ŞÀ‘irleri, s. 565.
29. AÓMED
ÒvÀce Aómed Yesevì, Seyyid İbrÀhìm nÀmında bir õÀtıñ oàlıdır. Sayramlı,
Şeyò Yÿsuf-ı HemedÀnì òalìfelerindendir. TürkistÀnda Yesi şehrine gidüp orada temekkün itmesi münÀsebetiyle Aómed Yesevì dinmekle iştihÀr itdi. VefÀtı H.562/M.1166 tÀrìòindedir. DìvÀnı, ‘Alì Emìrì Efendi, Millet Kütüb-òÀnesi, Türkçe manôÿm eåerler úısmında. Nu.: 16, 17. Mecelle, ã. 444. [Dîvân, Millî Kütüphane, Nu.: 06 Mil Yz FB 156, 06 Mil Yz B 945, 06 Hk 151; Tahran Üniversitesi Ktp. Türkçe Yazmaları, Nu.: 4165; Gürcistan Bilimler Akademisi Türkçe Yazmaları, Nu.: AC8; Kazan Devlet Üniversitesi Fennî Ktp. Türkçe Yazmaları, Nu.: T 412, T 441, T 1343, T 1276, 9; İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Nu.: Belediye K. 598; Türk Dil Kurumu Ktp., Nu.: Yz. B 30/1; Fransa Millî Ktp. Türkçe Yazmaları, Nu.: Regius, Schefer; Sultânü’l-ârifîn, Fransa Millî Ktp., Nu.: Schefer; Konya Mevlâna Müzesi, Nu.: 2582/5; Almanya Millî Ktp. Türkçe Yazmaları, Nu.: Ms.or.oct.1699; Risale der Makamat-i Erbain, Zeytinoğlu İlçe Halk Ktp., Nu.: 43 Ze 1056/2; Hikmet-i Ahmed Yesevî, Gürcistan Bilimler Akademisi Türkçe Yazmaları, Nu.: AC19; Kazan Devlet Üniversitesi Fennî Ktp. Türkçe Yazmaları, Nu.: T 19; Hikmet-i Hâce, Bodleian Ktp. Türkçe Yazmaları, Nu.: MS Ind.Inst. Turk. 14/2; Eraslan, Kemal. (1993). Dîvân-ı Hikmet Seçmeler, Ankara; Hakkulov, İbrahim.
İstanbul 1977, s. 45-120].
30. AÓMED VEYÁ SİVASÌ VEYÁ BÜRHÁNE’D-DÌN VEYÁ ÚÁëÍ