ÒaùùÀù Mestci-zÀde Ebü’l-‘avn Aómed Efendi, ‘Abdu’llÀh Efendi nÀmında biriniñ oàlıdır. İstanbullı, kÀtib-i sarÀy-ı sulùÀnì ve Enderÿn-ı HümÀyun yazı òvÀcesi,
vefÀtı 30 Şa‘bÀn 1174/M.1760. Maómÿd Paşa-yı Velì CÀmi‘i úabristÀnında medfÿndur.
Fe‘ilÀtün Fe‘ilÀtün Fe‘ilün Mestci-zÀde beúÀya göçdi
691
یﺪﭼﻮﮐ ﮫﯾﺎﻘﺑ هداز ﯽﺠﺘﺴﻣ
٦٩١
Fe‘ilÀtün Fe‘ilÀtün Fe‘ilün PÀ bürehne úomaya óayy-i ezel
483
لزا ﮫﯾﺎﻣﻮﻗ ﮫﻨھﺮﺑﺎﭘ
٤٨٣
òÀnesi şeyòi, vefÀtı H.1177/M.1763.
Fe‘ilÀtün Fe‘ilÀtün Fe‘ilÀtün Fe‘ilün Döndi Aómed Dede lÀhÿta bu miónet-kededen
نﺪھﺪﮑﺘﻨﺤﻣ ﻮﺑ ﮫﺗﻮھﻻ هدد ﺪﻤﺣا یﺪﻧود
mıãrÀ‘ı vefÀtına tÀrìòdir. EsrÀr Dede Teõkiresi, 154.60. AÓMED
Úurd Aómed Paşa, Yaúovalı, mìr-i mìrÀn, vefÀtı H.1243/M.1827. Yaúovada medfÿndur. Sicill-i ‘OåmÀnì, c. IV, ã. 65.
61. AÓMED
Benlerli-zÀde ÓÀfıô Aómed Ùal‘at Efendi, İzmirde Benler úaryeli, ãaóóÀf,
[17] vefÀtı H.1321/M.1903. İzmirde Úarşıyaúada äoàukúuyu ÚabristÀnında
medfÿndur. SüleymÀn Çelebì mevlidiniñ vilÀdet-i nebì úısmına naôm itdigi müseddesden:
FÀ‘ilÀtün FÀ‘ilÀtün FÀ‘ilün 1 Mekkedir nÿr-ı sa‘Àdet lÀnesi
Anda ùoàdı ‘Àşıúıñ cÀnÀnesi
2 YÀ nice itmez ùavÀf pervÀnesi Oldı beytu’llÀh velÀdet-òÀnesi
3 Ámine Òatun Muóammed anesi Ol ãadefden ùoàdı ol dür-dÀnesi ‘OåmÀnlı Mü’ellifleri, c. II, ã. 106.
şua‘rÀsından. Bu beyit anıñdır:
FÀ‘ilÀtün FÀ‘ilÀtün FÀ‘ilÀtün FÀ‘ilün El yüze ùutup geçen cÀnÀn elinden el-àıyÀå
Baña gün göstermez ol fettÀn elinden el-àıyÀå ‘Ahdì, ã. 45.
63. AÓMED
MollÀ Aómed Ôarìf, MollÀ Meómed-i ŞìrÀzì nÀmında biriniñ oàlıdır. ÚÀnÿnì SulùÀn SüleymÀn devri şua‘rÀsından.
زورﻮﻧ زور
زﻮﻨھ مراد ﻦﮭﮐ یﺎﮭﻤﻏ و ﺖﺳ
دﺎﺷ ﻢﻟﺎﻋ ﮫﻠﻤﺟ
و
ﺳدزا ﻦﻣ
ﺖ
ﻢﻏ
زﻮﻨھ مراز
‘Ahdì, ã. 96. 64. AÓMED
NişÀncı-zÀde ve RamaøÀn-zÀde Seyyid Aómed Beg ibn-i RamaøÀn-zÀde Merzifonì NişÀncı Meómed Çelebì ibn-i RamaøÀn, DergÀh-ı ‘Álì müteferriúalarından, ÚÀnÿnì devri şua‘rÀsından. İki dürlü ‘À’ile nÀmiyle meşhÿrdur. Oàlı Úudsì maòlaãı Seyyid Meómed Begdir.
FÀ‘ilÀtün FÀ‘ilÀtün FÀ‘ilÀtün FÀ‘ilün 1 Derd-i ‘ışú-ı yÀr ile düşdüm belÀ vü miónete
Baña tìmÀr eyleyüp girme ùabìbim zaómete
2 Kÿyuña varup ‘aceb mi vaãlıñ itsem Àrzÿ ÙÀleb-i dìdÀr olan itmez úanÀ’at cennete
Aómed mÀddesine baú. Nu.: 44. [Miratül-Kâinat, Konya Bölge Yazma Eserler Ktp., Nu.: 42 Kon 3089, 42 Kon 3702].
FeilÀtün FeilÀtün FeilÀtün Feilün NÀr-ı ‘ışúıñla cehennem odı yandırmaz beni
Teşneyim kim yedi deryÀ ãuyı úandırmaz beni
ÚÀmÿsü’l-a‘lÀm, c.I, ã. 799; Laùifì, 88; Óasan Çelebì, 55; Sicill-i ‘OåmÀnì, c. I, ã. 198.
[18] 66. AÓMED
Aómed Óarìrì, BaàdÀdlı, ÚÀnÿnì SulùÀn SüleymÀn devri şua‘rÀsından. 1
ﻦﯿﮐﺮﺳزا ﺖﻘﺸﻋ رﺎﻧز ﺮﮐا
ﻦﯾﺪﻟا ﯽﻓ هاﺮﮐا ﻻ ﺦﯿﺷ دﺪﻨﺒﻧ
2ﺪھاز ﻮﺗ یور ﮥﻠﺒﻗ ﯽﺑ ﺮﮐو
ﻦﯿﻠﺼﻤﻠﻟ ﻞﯾو دﺮﮐ یزﺎﻤﻧ
‘Ahdì, ã. 84. 67. AÓMEDAómed Çelebì, İstanbullı, kilÀr-ı òÀãã-ı pÀdişÀhì kÀtibi, ÚÀnÿnì SulùÀn SüleymÀn devri şua‘rÀlarından.
1
ﯽﯾوﺮﺑا نﺎﻤﮐ ﺮﺠھزا ﻢﺧ ﮫﺘﺸﮐ ﻢﺘﻣﺎﻗ
ﯽﯾﻮﺳ ﺮھزا ﻢﻟد ﺮﺑ ﺎﻔﺟ ﺮﯿﺗ ﺪﺳﺮﯿﻣ
2ﺎﻓو ﻢﺳر ﻮﺠﻣ ﮫﺸﯿﭘ ﺎﻔﺟ ﺮھدزا وﺮﺑ
ز دراﺪﻧ غﺎﺑ ﻦﯾا ﻞﮐ
ﯽﯾﻮﺑ نﻮﭼ ﺎﻓو
‘Ahdì, ã. 87.SulùÀn Selìm-i evvel devri şa‘irlerinden.
Fe‘ilÀtün MefÀ‘ilün Fe‘ilün 1 Gül úatında açılmaàa yüzi yoú
Lebi vaãfında àoncanıñ sözi yoú
2 Öykünür çeşmine diyü bÀdÀm Nergisiñ anı görecek gözi yoú Sehì, 37.
69. AÓMED
Aómed Efendi, İbrÀhìm Efendiniñ oàlıdır. Toúadlı, SulùÀn MurÀd-ı åÀliå devri şua‘rÀsından. ‘AcÀ’ib-nÀme-i HindistÀn nÀôımı. SeyÀóat-nÀmesinden:
MefÀ‘ìlün MefÀ‘ìlün Fe‘ÿlün 1 ÒudÀdır bu cihÀnıñ kÀr-sÀzı
Úamu ‘Àlem aña úılur namÀzı
2 Eóaddir lìk müstaànì ‘adedden Münezzeh cümle vÀlidden veledden
3 Şerìki yoú şebìhi yoú eóaddir Vezìri yoú naôìri yoú ãameddir ‘OåmÀnlı Mü’ellifleri, c. III, ã. 10.
70. AÓMED
ÒvÀce-zÀde Aómed Efendi, Enderÿn-ı HümÀyun kilÀr úoàÿşı efrÀdından,
İkinci SulùÀn MuãùafÀ ‘aãrı şua‘rÀsından. Bu müfredler anıñdır: Fe‘ilÀtün Fe‘ilÀtün Fe‘ilÀtün Fe‘ilün
Bende-i maúbÿlini mevlÀsı ÀzÀd eylemez
Mef ‘ÿlü FÀ‘ilÀtü MefÀ‘ìlü FÀ‘ilün Hep nÀz u şìvedir ãatılan mübtelÀlara
Ùayyar-zÀde ‘AùÀ TÀrìòi, c. IV, ã. 208.
71. AÓMED
Dervìş Aómed, Moralı, Mevlevì, ŞÀmda medfÿndur. Mef ‘ÿlü FÀ‘ilÀtü MefÀ‘ìlü FÀ‘ilün Ey şìri óaúúın ismi şerìfiñdir ‘Alì
Kevåer şarÀbı sÀúìsidir himmetiñ eli EsrÀr Dede Teõkiresi, 24.
72. AÓMEDÌ
Me’òazleriñ biri birine uymayan yazışlarına göre ismi TÀce’d-dìn İbrÀhìm ibn-i Òıøır veyÀ TÀce’d-dìn ibn-i İbrÀhìm olan Aómedìniñ şi‘rde úullandıàı maòlaãıdır. İsminde oldıàı gibi doàdıàı yerde iòtilÀflıdır. Ba‘øıları Sivaslı, ba‘øıları da Germiyanlı veyÀ ‘UşşÀú köylerinden olan Sivaslı köyünde doàdıàını yazıyorlarsa da Germiyanì olması rivÀyeti úuvvetlidir. VefÀtı maóalli de Amasya, Sivas ve Kütahya olmaú üzere iòtilÀflı ise de ekåeriyet Kütahya olmasında müttefiúdir. SulùÀn Yıldırım BÀyezìd şeh-zÀdesi SüleymÀn Çelebì òvÀcesi, vefÀtı H.815/M.1412.
Kütahyada medfÿndur.
FÀ‘ilÀtün FÀ‘ilÀtün FÀ‘ilün LÀle vü gülden mu‘arrÀ oldı bÀà
Bülbülün ‘işret-gehini ùutdı zÀà
Mef ‘ÿlü FÀ‘ilÀtü MefÀ‘ìlü FÀ‘ilün Fikr eyle mebde’iñ neredendir nedir ma‘Àd
بﺎﺒﻟﻻا ﯽﻟوا ﺎﯾ ﷲا اﻮﻘﺗ ﺎﻓ
Laùìfì, 82; ‘Áşıú Çelebì, 58; Óasan Çelebì, 54; Sehì, 54; ŞakÀyıú Mecdì, 70; Keşfü’ô- ôunÿnÿn, eski ùab‘ı c. I, ã. 503, ve yeñi ùab‘ı c. I, ã. 774; ÚÀmÿsü’l-a‘lÀm, c. I, ã. 800; ‘OåmÀnlı Mü’ellifleri, c. II, ã. 73; EslÀf, c. I, ã. 46; Sicill-i ‘OåmÀnì, c. I, ã. 191; EsÀmì, 52; DìvÀnı, Óamìdiye úısmında, MurÀd MollÀ Kütüb-òÀnesinde, Nu.: 1082; DìvÀnı, Dügümeli Baba, MurÀd MollÀ Kütüb-òÀnesinde, Nu.: 401. [İskender-nâme, Millî Kütüphane, Nu.: 60 Zile 119, 26 Hk 765, 06 Hk 3401, 06 Hk 309, 06 Hk 3869/1; İzmir Millî Ktp. Türkçe Yazmaları, Nu.: 1419, 1300; Türkiye Büyük Millet Meclisi Ktp., Nu.: 06 TBMM HH 243; Avusturya Dükalık Ktp., Nu.: pt. 30/Seetzen Nr. 2, pt. 28/Seetzen: Nr. 70 pt. 29/Seetzen Nr. 28; Topkapı Sarayı Müzesi Türkçe Yazmaları, Nu.: H. 679, K. 952, R. 812, R. 813; Almanya Millî Ktp. Türkçe Yazmaları, Nu.: Ms.or.quart.1271; İtalya Marciena Ktp. Türkçe Yazmaları, Nu.: Orientali No:90; İran Kitabhane-i Meclisi-i Şura-yi Millî Türkçe Yazmaları Nu.: 7807; Fransa Millî Ktp. Türkçe Yazmaları, Nu.: Renaudot/Saint-Germain-des-Pres 455, Colbert, 4187/Regius 12985,3, Vansleb/Regius 1285, Gaulmin/Regius 1284, Renaudot/Saint-Germain-des-Pres 128; Gürcistan Bilimler Akademisi Türkçe Yazmaları, Nu.: K5, L53; İngiltere Millî Ktp. Türkçe Yazmaları, Nu.: Harl. 3273, Harl. 7918, Harl. 7905, Or. 1376; Risâle-i Ahlâk, Gürcistan Bilimler Akademisi Türkçe Yazmaları, Nu.: L155; Siyerün-Nebî, Konya Bölge Yazma Eserler Ktp., Nu.: 02 B 7; Tervîhul-Ervâh, Manisa İl Halk Ktp., Nu.: 45 Hk 1852; Mirkâtül-Edeb, Manisa İl Halk Ktp., Nu.: 45 Hk 2848/1; Esrâr-nâme, Almanya Millî Ktp. Türkçe Yazmaları, Nu.: Ms.or.oct.3685, Ms.or.oct.2930; Münâzara, İngiltere Millî Ktp. Türkçe Yazmaları, Nu.: Or. 7914/11; Hulâsa-i Marrâhul-Akâid, Mısır Millî Ktp. Türkçe Yazmaları, Nu.: 3; Hulâsatül-Makâlât, Mısır Millî Ktp. Türkçe Yazmaları, Nu.: 84; Tervihül-Ervâh, Vatikan Ktp. Türkçe Yazmaları, Nu.: Vat. Turco 147; Dîvân, İngiltere Millî Ktp. Türkçe Yazmaları, Nu.: Or. 4127; Vatikan Ktp. Türkçe Yazmaları, Nu.: Vat. Turco 196; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Kütüphanelerinde
Züleyhâ, Bosna-Hersek Gazi Hüsrev Ktp. Türkçe Yazmaları, Nu.: 4207, 5971; Tervicül-Ervâh fît-Tıbb, Ayasofya Ktb. (Süleymaniye Ktb.) Nu.: 1/3595; Hazine Ktb. (Topkapı Sarayı Müzesi), Nu.: 1986; Revan Köşkü (Topkapı Sarayı Müzesi), Nu.: 1681; Muhtasar min Tervîhil-Ervâhit-Tıbb, Bosna-Hersek Gazi Hüsrev Ktp. Türkçe Yazmaları, Nu.: R 1266; İskender-nâme, Türk Dil Kurumu Ktp. Türkçe Yazmaları, Nu.: Yz. A 151, Yz. A 149, Yz. A 531; Tervihül-Ervâh, Topkapı Sarayı Müzesi Türkçe Yazmaları, Nu.: R. 1681, H. 1986; Şerh-i Beden-i İnsân, Mısır Millî Ktp. Türkçe Yazmaları, Nu.: Mecâmi Türkî Talat 106. Kortantmer, Tunca. (1973). Leben und Weltbild des Altosmanischen Dichters Ahmedî und Besonderer Berücksichhtigung Seines Diwans, Freiburg; Akdoğan, Yaşar. (1979). Ahmedî Dîvânı I-II Tenkitli Metin ve Dil Hususiyetleri. Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat fakültesi Türkiyat Araştırma Merkezi, İstanbul; Ak- doğan, Yaşar. (1988). Ahmedî Dîvân’ından Seçmeler, Ankara; Erdem, Melike. (2001). Yayımlanmamış doktora tezi. Ahmedî Dîvânı Tahlili, İstanbul Üniv., SBE, İstanbul; Ünver, İsmail. (1983), Ahmedî, İskender-nâme [İnceleme-Tıpkıbasım], Ankara; Demirbilek, Salih. (2000). Yayımlanmamış doktora tezi. Ahmedî’nin İskender-nâme Adlı Eseri Üzerinde İnceleme [Ses Bilgisi-Şekil Bilgisi-Cümle Bilgisi], Metnin Transkripsiyonu, Sözlük Çalışması, Trakya Üniv., SBE, Edirne; Akdoğan,Yaşar. (1988). İskender-nâme’den Seçmeler, Ankara; Ünver, İsmail. (1978). “Ahmedî’nin İskender-nâmesindeki Mevlid Bölümü”, TDAY Belleten 1978, Ankara, s. 355-411; Akdoğan, Yaşar. (1989). “Mi‘rac, Mi‘rac-nâme ve Ahmedî’nin Bilinmeyen Mi‘rac-nâmesi”, Osmanlı Araştırmaları, Nu. IX, İstanbul, s. 263-310; Banarlı, Nihad Sami. (1939). XIV. Asır Anadolu Şâirlerinden Ahmedî’nin Osmanlı Tarihi (Dâsitân-ı Tevârin-i Mülûk-i Âli Osman) ve Cemşîd ve Hurşîd Mesnevisi, [Türkiyat Mecmuası VI. cildinden aynıbasım], İstanbul; Akalın, Mehmet. (1975). Ahmedî Cemşîd ü Hurşîd [İnceleme-Metin], Ankara; Şehsüvaroğlu Bedii N. (1954). Şair ve Hekim Ahmedî, İstanbul; Çetin, Nihat. (1952). “Ahmedî'nin Bilinmeyen Birkaç Eseri”, İÜEF Tarih Dergisi, c. II, Nu. III-IV, İstanbul, s. 103-8; Alparslan, Ali. (1960). “Ahmedî'nin Yeni
Tercüme ve İndeks], Ankara Univ., SBE, Ankara, s. 203-54; Temizel, Ali. (2002). Yayımlanmamış doktora tezi. Ahmedî’nin Farsça Eserleri [Tenkitli Metin-İnceleme- Tercüme ve İndeks], Ankara Üniv., SBE, Ankara, , s. 255-87, 288-326; Ünver,
İsmail. (1983). Ahmedî İskender-nâme [İnceleme-Tıpkıbasım], TDKY., Ankara].