Eğitim Süreci

Tablo 26. Eğitim Süreci Alt Kategorisi ve Kavramları

Alt Kategori Kavramlar

Eğitim süreci Uygulanabilirlik Gönüllü olma Sürekli olmama Öğretici olmama Seçenek darlığı Zorunlu olma Konu dayatılması

Farklılıklara tek tip eğitim Yapıldı gösterme çabası Dikkat çekebilme Bilginin veriliş tarzı Karşılıklı etkileşim İletişim bozuklukları Tek taraflı olma İlgi çekmeme

Anlatıcıyı benimsememe Yanlış teşhisler

Planlı olmama

Eğitim süreci alt kategorisi altında: Uygulanabilirlik, gönüllü olma, sürekli olmama, öğretici olmama, seçenek darlığı, zorunlu olma, konu dayatılması, farklılıklara tek tip eğitim, yapıldı gösterme çabası, dikkat çekebilme, bilginin veriliş tarzı, karşılıklı

etkileşim, iletişim bozuklukları, tek taraflı olması, ilgi çekmeme, anlatıcıyı benimsememe, yanlış teşhisler ve planlı olmama kavramlarına ulaşılmıştır.

Katılımcı öğretmenlerin mesleki gelişimlerini sağlarken içinde bulundukları eğitim süreçlerine ilişkin görüşlerine bu bölümde yer verilmiştir.

Katılımcılar mesleki gelişim çalışmalarının sözel bilgilerden ziyade uygulama ağırlıklı olması gerekliliği üzerinde durmuşlardır. Bu duruma ilişkin görüşleri aşağıdaki gibidir:

“…sözelden ziyade projeksiyondan şöyle-şöyle seçilirden ziyade, bir kişi işte proje performansı seçip, şöyle-şöyle olacak deyip uygulamalı gösterirse daha iyi olur. Yani pratik anlamda açıklama yapılırsa çok daha faydalı olur kanaatindeyim.” (Ö2)

“…uygulama ağırlıklı olabilir. Böyle bir konu olabilir, konu hakkında konuşmalar yapılabilir. Ya da ne bileyim bizi bilgilendirecek daha bilgili kişilerle bu işi yapabiliriz. (Ö7)

Öğretmenlere yönelik hazırlanan mesleki gelişim faaliyetlerine katılımın zorunlu olması bir takım isteksizliklere neden olmaktadır. Bu duruma ilişkin görüşleri aşağıdaki gibidir: “…Sene başında sonunda böyle seminerler yapılıyor ama ciddi anlamda verimli olduğunu sanmıyorum. Zoraki yapılıyor.” (Ö6)

Katılımcı öğretmenlerden bir kısmı kendilerine yönelik hazırlanan faaliyetlerin formaliteden ibaret olduğunu düşünmektedir. Onlara göre bu eğitimlerin yapılması bir farklılık oluşturmamaktadır. Bu duruma ilişkin görüşleri aşağıdaki gibidir:

“…valla yapılmış olması amacıyla yapılan etkinlikler olarak düşünüyorum. Bize yapılmasa da kazanımları açısından hiçbir eksikliğini duymayız. Sadece ilköğretimdeki öğretmenin çalışma zamanını doldurmak amaçlıymış gibi geliyor.” (Ö16)

Öğretmenlerin yine öğretmenlere sunum yapmasının mesleki gelişim açısından faydalı olmadığı düşünülmektedir. Slayttan okunarak bilginin verilme tarzı öğretmen tarafından uygun görülmemektedir. Bu duruma ilişkin görüşleri aşağıdaki gibidir:

“Konuşmacılar yani tamam öğretmenlerimiz hazırlanıp gelmişler ama sunum yaparkenki en çok dikkat ettiğim şey tahtaya bakarak okuyarak sunum yapılması.” (Ö4) “11 yıldır öğretmenlik yapıyorum. Şimdiye kadar almış olduğum hizmet içi faaliyet seminerlerinin %80’ninden çok fazla verim almadığımı düşünüyorum. %20’lik ancak bir verim almışımdır. (Ö18)

Öğretmenlere yönelik hazırlanan mesleki gelişim faaliyetlerinin ilgi çekmemesi katılmada isteksizliklere ve verimde azalmalara yol açmaktadır. Sonunda sertifika verilen eğitimlere katılma istekliliğinin daha yüksek olduğu söylenilebilir. Bu duruma ilişkin görüşleri aşağıdaki gibidir:

“Bence sertifika olması daha cazip hale getirecektir. Hem özel hem devlet olarak söylüyorum bunu. Öğretmenler genelde sertifika olan eğitimlere önem gösteriyor. (ÖO1) “…öğretmene verilen hizmetlerin eğitimde uygulanabilirliğinin olmadığı için öğretmenin de ilgisini çekmediği için o kadar da istekli sarılmıyor.” (Ö14)

Katılımcılar tarafından en çok yakınılan bir durum da yanlış teşhisler olmuştur. Öğretmenler kendilerine yönelik hazırlanan mesleki gelişim faaliyetlerinin yanlış teşhisler üzerine kurulduğunu iddia etmektedirler. Yani, öğretmenlerin ihtiyaçları dikkate alınmadan mesleki gelişim faaliyetleri yürütülmektedir. Öğretmenlerin çalışma ortamları ve karşılaştıkları problemler hakkında tam fikir sahibi olunmaması bu görüşlerin oluşmasında etkili olmuş olabilir. Bu duruma ilişkin görüşler aşağıdaki gibidir:

“…bize teorik anlatıldı hep. Şimdi bize seminerlerde anlatılan şeyler belki hayatında hiç sınıf öğretmenliği yapmamış akademisyenlerin akademik bilgileriyle teorik kitap bilgileriyle ezberleyip biz daha iyi biliyoruz deyip bakanlıktan uygulayıcıya anlatması, teşhisleri tamamen yanlış, habersiz bihaberler.” (Ö1)

Arkası gelmeyen ya da belirli bir plan dâhilinde yapılmayan eğitimlerin verimli olamayacağı düşünülmektedir. Bu duruma ilişkin görüşleri aşağıdaki gibidir:

“…milli eğitim bünyesinde oluşturulan seminerler harika ama bu sene çok az oldu. Geçen yıl daha fazla olmuştu. En az iki ayda bir bu tip seminerlerin olması gerektiğini düşünüyorum.” (Ö18)

Her yıl aynı içeriklerin mesleki gelişim faaliyetlerine dâhil edilmesi, katılımcılarda bıkkınlık ve isteksizlik oluşturduğu sonucunu ortaya çıkarmıştır. Bu yüzden öğretmenler yapılacak olan mesleki gelişim faaliyetlerine ön yargı ile yaklaşıyor olabilir. Bu duruma ilişkin görüşleri aşağıdaki gibidir:

“Mesleki gelişim adına öğretmenler o kadar zorlanıyor ki. Her sene aynı şeyleri aynı içerikleri görmekten bıkıyoruz. “ (Ö15)

“…sorun veriliş tarzında, programdakilerin birçoğunun, biz zaten bildiğimizi düşünüyoruz. Zaten birçok konuda hâkim olduğumuz için.” (Ö3)

Mesleki gelişim etkinliklerinin kalabalık gruplara düz anlatım yapılmasından çok yüz yüze olmasının daha iyi olacağı katılımcı öğretmenler tarafından dile getirilmiştir. Öğretmenler bire-bir olarak kendisine eğitim veren kişi ile iletişim kurmak istemektedirler. Bu duruma ilişkin görüşleri aşağıdaki gibidir:

“Mesleki gelişimin önemini biraz daha anlamış oldum çünkü oradaki uygulamalar projeksiyonda sunum değil de birebir yüz yüze yapılan birkaç etkinlikle oldu bu işin uzmanları gelmişti.” (Ö8)

“Nasıl yapılabilir mesleki gelişim? Sözde kalmamalı. Bir usta eğitici olabilir, gelir eğitim verir. Zaten öğretmenlikte karşılaşılan en zor kısım sorunları çözebilme. Diğer konularda öğretmen bilgiye rehberlik edebiliyor.” (Ö9)

Mesleki gelişim edinmede eğitim süreci bileşenleri önemli rol oynamaktadır. Eğitimin içeriği, sunum ve ortam düzenlemeleri ile verim artırılabilir.