PORTATİF TANKLARIN VE UN SERTİFİKALI ÇOK ELEMANLI GAZ KAPLARININ (MEGC)
4.2.1.9 Doldurma derecesi
4.2.1.9.1 Dolumdan önce gönderici, uygun portatif tankın kullanıldığından ve söz konusu portatif tankın, tank gövdesinin, sızdırmaz contaların, servis teçhizatının ve koruyucu kaplamaların imal edilmesinde kullanılan maddelerle dolumu yapılacak maddelerin temasının, tehlikeli ürünler yaratacak ya da bu maddeleri belirgin ölçüde zayıflatacak şekilde tehlikeli bir reaksiyona girmeyeceğinden emin olur. Göndericinin, madde ile portatif tankın yapımında kullanılan maddelerin uygunluğu konusunda bilgi almak amacıyla Yetkili Kurumla ilgili madde imalatçısıyla istişarede bulunması gerekebilir.
4.2.1.9.1.1 Portatif tanklar, 4.2.1.9.2 ila 4.2.1.9.6.arası maddelerde öngörülen derecenin üstünde dolduramaz. of 4.2.1.9.2, 4.2.1.9.3 veya 4.2.1.9.5.1’in münferit maddelere uygulanışı, 4.2.5.2.6 ya da 4.2.5.3 ve 3.2. Bölümde Tablo A’nın (10) veya (11). Sütununda yer alan ilgili portatif tank talimatında ya da özel hükümlerinde öngörülmüştür.
4.2.1.9.2 Genel kullanımda maksimum doldurma derecesi (% olarak) aşağıdaki formülle belirlenmektedir:
Doldurma derecesi =
4.2.1.9.3 6.1. Sınıf ile 8. Sınıf ve I ve II. grup ambalajlardaki sıvılar ile mutlak buhar basıncı 65 °C’de 175 kPa’dan (1.75 bar) fazla olan sıvıların maksimum doldurma derecesi aşağıdaki formülle tespit edilmektedir:
Doldurma derecesi =
4.2.1.9.4 Bu formüllerde α, sıvının doldurma sırasındaki ortalama sıcaklığı (tf) ile taşıma sırasındaki maksimum ortalama dökme sıcaklığı (t) arasındaki ortalama kübik genleşme katsayısıdır.
Ortam şartlarında taşınan sıvılar için a katsayısı aşağıdaki formülle hesaplanabilir:
formülde d15 ve d50, sırasıyla 15 °C’deki ve 50 °C’deki sıvı yoğunluklarıdır.
4.2.1.9.4.1 Maksimum ortalama dökme sıcaklığı (t) 50 °C olarak alınacaktır; ancak sıcak veya aşırı iklim şartlarında söz konusu Yetkili Kurumlar, duruma göre bu sıcaklığı düşürebilir veya daha yüksek bir sıcaklığı gerekli görebilir.
4.2.1.9.5 Taşıma sırasında 50 °C’nin üstünde bir sıcaklıkta tutulan (örneğin bir ısıtıcı cihaz kullanılarak) maddeler içeren portatif tanklar için .2.1.9.2 ila 4.2.1.9.4.1 arası hükümler geçerli değildir. Isıtıcı cihazlarla teçhiz edilmiş olan portatif tanklarda, taşıma sırasında herhangi bir anda maksimum dolum derecesinin, üst limitin % 95’inden daha fazla olmamasını sağlamak amacıyla bir sıcaklık düzenleyici kullanılır.
4.2.1.9.5.1 Yüksek sıcaklık şartlarında taşınan sıvılarda maksimum doldurma derecesi (% olarak) aşağıdaki formülle belirlenmektedir:
Doldurma derecesi =
Bu formüllerde df ve dr, sıvının doldurma sırasındaki ortalama sıcaklığı ile taşıma sırasındaki maksimum ortalama dökme sıcaklığındaki yoğunluklarıdır.
4.2.1.9.6 Aşağıdaki hallerde portatif tanklarla taşıma önerilmez:
(a) Portatif tankların gövdeleri bölme ya da taşma levhalarıyla en fazla 7,500 litre kapasiteli bölümlere ayrılmış olmadığı sürece, 20 °C’de 2 680 mm2/s.den daha az bir akışmazlığa sahip olan sıvılar, ya da ısıtılan maddeler halinde taşıma sırasında maksimum madde sıcaklığında % 20’den fazla, ancak % 80’den az bir dolum derecesinde
(b) Daha önce taşınan maddelerin kalıntılarının tank gövdesinin dışına ya da servis teçhizatına yapışmış olması
(c) Portatif tankın ya da tankı kaldırma veya sabitleme tertibatlarının bütünlüğünü etkileyecek derecede sızıntı ya da hasar bulunması halinde; ve
(d) Servis teçhizatının muayene edilip, iyi ve çalışır durumda olduğu tespit edilmediği sürece.
4.2.1.9.7 Tankın dolu olduğu hallerde portatif tankların forklift cepleri kapatılır. Bu hüküm, 6.7.3.13.4 uyarınca forklift ceplerinin kapanmasına yönelik bir tertibatla teçhiz edilmesi gerekmeyen portatif tanklar için geçerli değildir.
4.2.1.10 3. Sınıf maddelerin portatif tanklarda taşınmasıyla ilgili ilave hükümler
4.2.1.10.1 Yanıcı sıvıların taşımasında kullanılması amaçlanan tüm portatif tanklar, 6.7.2.8 ila 6.7.2.15 arası maddeler uyarınca kapalı olacak ve tahliye tertibatlarıyla teçhiz edilmiş olur.
4.2.1.10.1.1 Sadece karada kullanımı amaçlanan portatif tanklar için, 4.3.Bölüm uyarınca izin verilmesi halinde, açık havalandırma sistemleri kullanılabilir.
4.2.1.11 4,1, 4.2 ya da 4.3. Sınıf maddelerin (kendi kendine reaksiyona girebilen 4.1. Sınıf maddeler hariç) portatif tanklarda taşınmasıyla ilgili ilave hükümler
(Rezerve edilmiştir)
NOT: 4.1. Sınıfı kendi kendine reaksiyona giren maddeler için Bkz. 4.2.1.13.1.
4.2.1.12 5,1. Sınıf maddelerin portatif tanklarda taşınmasıyla ilgili ilave hükümler (Rezerve edilmiştir)
4.2.1.13 5,2 Sınıf maddeler ile kendi kendine reaksiyona girebilen 4.1. Sınıf maddelerin portatif tanklarda taşınmasıyla ilgili ilave hükümler
4.2.1.13.1 Her bir madde test edilmiş olacak ve menşei ülkenin Yetkili Kurumuna onay için bir rapor ibraz edilir. Buna ilişkin bir ihbar, varış ülkesindeki Yetkili Kuruma gönderilir. Bu ihbarda, ilgili taşıma bilgileri ile test sonuçlarına ilişkin rapor yer alır. Yapılacak testler, aşağıdakiler için gerekli testleri içerir.
(a) Normalde taşıma sırasında madde ile temas halinde olan tüm malzemenin uygunluğunun kanıtlanması;
(b) Portatif tankın tasarım özellikleri dikkate alınarak, basınç ve acil tahliye tertibatlarına ilişkin verilerin kanıtlanması.
Maddenin emniyetli bir şekilde taşınması için gerekli ilave hükümler, raporda açık olarak tarif edilir.
4.2.1.13.2 Aşağıdaki hükümler, F Tipi organik peroksitler veya 55 °C veya daha üstünde Kendiliğinden Hızlanan Çözülme sıcaklığına sahip F-Tipi kendi kendine reaksiyona giren maddeler için geçerlidir. İhtilaf halinde bu hükümler, 6.7.2. Bölümde öngörülen hükümler karşısında olur.
Dikkate alınması gereken acil durumlar, maddenin kendiliğinden hızlanan çözülmesi (kimyasal çözülme) ve 4.2.1.13.8.de tanımlanan yangının içinde kalmadır.
4.2.1.13.3 Kendiliğinden Hızlanan Çözülme Sıcaklığı organik peroksitler veya 55 °C veya daha az olan organik peroksit veya kendi kendine reaksiyona giren maddelerin portatif tanklarda taşınmasına ilişkin ilave hükümler, menşei ülkenin Yetkili Kurumlarınca belirlenir. Buna ilişkin bir ihbar, varış ülkesindeki Yetkili Kuruma gönderilir.
4.2.1.13.4 Portatif tank tasarımı, en az 0.4 MPa (4 bar) test basıncına uygun olur.
4.2.1.13.5 Portatif tanklar sıcaklık sezici cihazlarla teçhiz edilir.
4.2.1.13.6 Portatif tanklar basınç bırakma teçhizatlarıyla ve acil bırakma (boşaltma) tertibatlarıyla teçhiz edilir. Vakum boşaltma (tahliye) tertibatları da kullanılabilir. Basınç bırakma cihazları, gerek maddenin özellikleri, gerekse portatif tankın imalat özelliklerine uygun olarak belirlenecek basınçlarda çalışacaktır. Tank gövdesinde eriyebilir elemanların kullanılmasına izin verilmez.
4.2.1.13.7 Basınç boşaltma cihazları, kimyasal çözülmeye uğrayan ürünlerin ve 50 °C sıcaklıkta bırakılan buharların bulunduğu portatif tank içinde önemli basınç birikimini önleyecek şekilde monte edilen yay kurmalı vanalardan oluşur. Boşaltma vanalarının boşaltma kapasitesi ve boşaltmaya başlama basıncı, yukarıda 4.2.1.13.1.te öngörülen testlerin sonuçlarına dayalı olarak belirlenir. Ne var ki bu boşaltmaya başlama basıncı, hiçbir durumda, portatif tankın devrilmesi durumunda vanadan veya vanalardan sıvı kaçağına meydan vermeyecek şekilde olur.
4.2.1.13.8 Acil boşaltma tertibatları, aşağıdaki formülle hesaplanan en fazla bir saatlik komple yangın içinde kalma dönemi boyunca oluşan tüm dekompozisyon (kimyasal çözülme) ürünleri ile buharları boşatmak üzere tasarlanmış yay kurmalı ya da kırmalı türden, ya da her ikisinin bir birleşimi şeklinde olabilir:
q = 70961 x F x A0.82 burada:
q = ısı emilimi [W]
A = ıslak alan [m2]
F = yalıtım faktörü
= 1 yalıtılmamış tank gövdeleri için, ya da U (923 - T)
F = ————— yalıtılmış tank gövdeleri için 47032
burada:
K = yalıtım tabakasının ısı iletkenliği [W·m-1·K-1]
L = yalıtım tabakasının kalınlığı [m]
U = K/L = yalıtımın ısı transfer katsayısı [W·m-2·K-1] T = maddenin serbest bırakma koşullarındaki sıcaklığı [K]
Acil boşaltma tertibatlarının boşaltmaya başlama basıncı yukarıda 4.2.1.13.7.de öngörülenden daha yüksek olacak ve 4.2.1.13.1. öngörülen testlerin sonuçlarına dayalı olarak belirlenir. Acil boşaltma tertibatları, portatif tank içindeki maksimum basınç, tankın test basıncını kesinlikle geçmeyecek şekilde boyutlandırılır.
NOT: Acil boşaltma tertibatlarının ebadını belirlemeye yönelik örnek bir yöntem, “Testler ve Kriterler Kılavuzu”nun Ek 5 bölümünde verilmiştir.
4.2.1.13.9 İzole portatif tanklarda acil boşaltma tertibatının veya tertibatlarının kapasitesi ve ayarı, yüzey alanının % 1 yalıtım kaybına uğradığı varsayılarak belirlenir.
4.2.1.13.10 Vakum boşaltma tertibatları ve yay kurmalı vanalar, alev kesicilerle teçhiz edilir. Boşaltma kapasitesinde alev kesicilerin neden olduğu düşüşe gerekli dikkat gösterilir.
4.2.1.13.11 Vanalar ve harici borular gibi servis teçhizatı, portatif tankın doldurulmasından sonra içlerinde hiç madde kalmayacak şekilde düzenlenir.
4.2.1.13.12 Portatif tanklar izole edilebileceği gibi, güneş siperliği vasıtasıyla da korunabilir. Portatif tank içindeki maddenin Kendiliğinden Hızlanan Çözülme Sıcaklığının 55°C ya da daha az olması halinde, ya da portatif tankın alüminyumdan imal edilmiş olması halinde, portatif tank tamamen izole edilir.
Tankın dış yüzeyi beyaz veya parlak metalle kaplanır.
4.2.1.13.13 Dolum derecesi 15 °C’de % 90’ı geçemez.
4.2.1.13.14 6.7.2.20.2.de öngörülen işaretleme, UN sayısını ve söz konusu maddenin onaylanan konsantrasyonu ile maddenin teknik adını içerir.
4.2.1.13.15 4.2.5.2.6.da T23 sayılı portatif tank talimatında özel olarak belirtilen organik peroksitler ile kendinden reaksiyona giren maddeler, portatif tanklarda taşınabilir.
4.2.1.14 6.1. Sınıf maddelerin portatif tanklarda taşınmasıyla ilgili ilave hükümler(Rezerv edilmiştir)
4.2.1.15 7. Sınıf maddelerin portatif tanklarda taşınmasıyla ilgili ilave hükümler
4.2.1.15.1 Radyoaktif maddelerin taşınmasında kullanılan portatif tanklar, başka malların taşınması için kullanılamaz.
4.2.1.15.2 Portatif tankların dolum derecesi, % 90’ı, ya da alternatif olarak, ilgili makam tarafından onaylanan başka bir değeri geçemez.
4.2.1.16 8. Sınıf maddelerin portatif tanklarda taşınmasıyla ilgili ilave hükümler
4.2.1.16.1 8. Sınıf maddelerin taşınması amacıyla kullanılan portatif tankların basınç boşaltma tertibatları, bir yılı geçmeyen aralıklarla muayene edilir.
(Rezerve edilmiştir)
4.2.2 Soğutmasız sıvılaştırılmış gazların taşınmasında portatif tankların kullanılmasına