NOT: Portatif tanklar için Bkz. Bölüm 4.2; elyaf takviyeli plastik tanklar için Bkz. Bölüm 4.4;
vakumla çalışan tanklar için Bkz. Bölüm 4.5.
4.3.1 Kapsam
4.3.1.1 Sayfanın genişliğinin tamamını alan hükümler, hem sabit tanklar (tankerler), sökülebilir tank kapları ve akülü taşıtlar, hem de tank kapları (konteynırları), tank değiştirme gövdeleri ve çok elemanlı gaz kapları (MEGC) için geçerlidir. Sadece tek bir sütunda bulunan hükümler ise sadece aşağıdakiler için geçerlidir:
- sabit tanklar (tankerler), sökülebilir tanklar ve akülü araçlar (sol sütun);
- tank kaplar, tank değiştirme gövdeleri ile MEGC’ler (sağ sütun).
4.3.1.2 Bu hükümler,
gaz, sıvı, toz veya granül maddelerin taşınması için kullanılan
sabit tanklar (tankerleri), sökülebilir tanklar ve akülü taşıtlar | tank kapları, tank değiştirme gövdeleri ve MEGC’ler
için geçerlidir.
4.3.1.3 4.3.2. Bölümde, her sınıftan maddenin taşınmasına yönelik olarak kullanılabilen sabit tanklar (tankerler), sökülebilir tanklar, tank kapları ve tank değiştirme gövdeleri için geçerli olan hükümler ile 2. Sınıftan gazların taşınması amacıyla kullanılan akülü taşıtlar ve MEGC’ler (çok elemanlı gaz kapları) için geçerli olan hükümler yer almaktadır.. 4.3.3. ve 4.3.4.
Bölümlerde, 4.3.2. Bölüm hükümlerine ilave veya o hükümlerde değişiklik yapan özel hükümler yer almaktadır.
4.3.1.4 İmalat, teçhizat, tür onayı, testler ve işaretleme şartları için Bkz. Bölüm 6.8.
4.3.1.5 Bu Bölümün uygulanmasıyla ilişkili geçici önlemlerle ilgili olarak Bkz.:
1.6.3 1.6.4.
4.3.2 Tüm sınıflar için geçerli olan hükümler 4.3.2.1 Kullanım
4.3.2.1.1 ADR’ye tabi bir madde, sadece 3.2. Bölümde Tablo A’nın (12). Sütununda yer alan 4.3.3.1.1 ve 4.3.4.1.1 uyarınca tank kodu hükmü getirilmişse sabit tanklarla (tankerler), sökülebilir tanklarla, akülü taşıtlarla, tank kaplarıyla, tank değiştirme gövdeleriyle ve MEGC’lerle taşınabilir.
4.3.2.1.2 Gerekli tank, akülü taşıt ve MEGC türü, 3.2. Bölümde yer alan Tablo A’nın (12) Sütununda kod şeklinde verilmiştir. Orada görülen tanım kodları, belli bir sıraya göre belirlenen harflerden ya da sayılardan oluşmaktadır. Kodun dört parçasının okunmasına ilişkin açıklama 4.3.3.1.1.de (taşınacak maddenin 2. Sınıfa girdiği hallerde) ve 4.3.4.1.1.de (taşınacak maddenin 3’ten 9’a kadar olan Sınıflara girdiği hallerde) verilmiştir1.
4.3.2.1.3 4.3.2.1.2 uyarınca gerekli olan tip, bu bölümde ya da 6.8. Bölümde aksi öngörülmediği sürece, söz konusu tehlikeli mal için kabul edilebilir olan minimum zorlayıcı imalat şartlarına denk düşmektedir. Daha yüksek bir minimum basınç hesabı ya da daha zorlayıcı (katı) dolum ya da boşaltma ağızları veya emniyet vanaları ya da tertibatları şartları öngören kodlara karşılık gelen tankları kullanmak mümkündür (2. Sınıf için Bkz. 4.3.3.1.1 ve 3’ten 9’a kadar olan Sınıflar için Bkz. 4.3.4.1.1).
4.3.2.1.4 Belli maddeler durumunda tanklar, akülü taşıtlar ya da MEGC’ler, 3.2. Bölümde yer alan Tablo A’nın (13) Sütununda öngörülen özel hükümler arasında yer alan ilave hükümlere tabidir.
4.3.2.1.5 Tanklar, akülü taşıtlar ve çok bölmeli gaz kapları, 6.8.2.3.1 uyarınca taşınması onaylanan ve tank gövdesinin, sızdırmaz contaların, servis teçhizatının ve koruyucu kaplamaların imal edilmesinde kullanılan maddelerle dolumu temas halinde, tehlikeli ürünler yaratacak ya da bu maddeleri belirgin ölçüde zayıflatacak şekilde tehlikeli bir reaksiyona girmeyecek maddeler dışındaki maddelerle yüklenmez2.
4.3.2.1.6 Kamu sağlığının zarar görmemesi için gerekli önlemler alınmadığı sürece, tehlikeli malların taşınmasında kullanılan tanklar, gıda maddelerinin taşınması için kullanılamaz.
4.3.2.2 Doldurma derecesi
4.3.2.2.1 Ortam sıcaklıklarındaki sıvıların taşınması amacıyla kullanılan tanklarda aşağıdaki dolum dereceleri aşılamaz:
(a) ilave riskler (örneğin zehirleyicilik ya da aşındırıcılık) içermeyen yanıcı maddelerin, havalandırma sistemli ya da emniyet vanalı tanklarda taşınması (öncesinde bir patlama diski bulunduğu hallerde bile)
Doldurma derecesi = kapasitenin %
(b) zehirli ya da aşındırıcı maddelerin (ister yanıcı olsun ister olmasın), havalandırma sistemli ya da emniyet vanalı tanklarda taşınması (öncesinde bir patlama diski bulunduğu hallerde bile)
Doldurma derecesi = kapasitenin %
(c) yanıcı maddeler ile hafif düzeyde zehirli ya da aşındırıcı olan maddelerin (ister yanıcı olsun ister olmasın) hermetik olarak kapalı, emniyet teçhizatı bulunmayan tanklarda taşınması
Doldurma derecesi = kapasitenin %
(d) son derecede yüksek zehirli, zehirli, yüksek derecede aşındırıcı ya da aşındırıcı maddelerin (ister yanıcı olsun ister olmasın) hermetik olarak kapalı, emniyet teçhizatı bulunmayan tanklarda taşınması
Doldurma derecesi = kapasitenin %
2Tankın, akülü taşıtın ya da çok elemanlı gaz kabının imal edildiği maddeyle taşınan maddenin uygunluğu yapımında kullanılan maddelerin uygunluğu konusunda bilgi almak amacıyla taşınan maddenin imalatçısıyla ve yetkili makamla istişarede bulunmak
.
4.3.2.2.2 Bu formüllerde a, sıvının 15 °C ila 50 °C arasındaki, yani 35 °C sıcaklıktaki maksimum değişme için ortalama kübik genleşme katsayısıdır.
a, aşağıdaki formülle hesaplanır:
formülde d15 ve d50, sırasıyla 15 °C’deki ve 50 °C’deki sıvı özgül ağırlıklarıdır. tF ise sıvının dolum sırasındaki ortalama sıcaklığıdır.
4.3.2.2.3 Yukarıdaki 4.3.2.2.1.in (a)’dan (d)’ye kadar olan hükümleri, bir ısıtma tertibatı yoluyla taşıma sırasındaki sıcaklığı 50 °C’nin üstünde tutulan tanklar için geçerli olmayacaktır. Bu durumda başlangıçtaki dolum derecesi, tank kapasitesinin % 95’inden daha fazla dolu olmayacak ve taşıma sırasında dolum sıcaklığı aşılmayacak şekilde olacak ve sıcaklık da buna göre düzenlenir.
4.3.2.2.4 Sıvıların3 taşınmasına yönelik tank gövdelerinin, bölmeler veya taşma plakaları vasıtasıyla 7 500 litre kapasitenin üstünde bir hacme sahip bölümlere ayrılmadığı hallerde, bunlar, kapasitelerinin % 80’inden fazla ya da % 20’sinden az doldurulamaz.
4.3.2.3 Çalıştırma
4.3.2.3.1 Gövde (kabuk) duvarlarının kalınlığı, kullanımı boyunca, aşağıdaki şekilde öngörülen minimum rakamın altına inemez:
6.8.2.1.17 ‘den 6.8.2.1.21’e | 6.8.2.1.17’den 6.8.1.20’ye 4.3.2.3.2
Taşıma sırasında tank kapları /çok elemanlı gaz kapları, taşıyıcı araç üzerine, taşıyıcı aracın ya da tank kabının / MEGC’nin kendi sabitleme tertibatıyla yanlamasına ve boylamasına darbelere karşı ve devrilmeye karşı yeterince korunacak şekilde yüklenir4. Eğer servis teçhizatı da dahil olmak üzere tank kapları/MEGC’LER darbelere ya da devrilmeye karşı korunaklı olarak imal edilmiş ise, bu şekilde korunmasına ihtiyaç yoktur.
4.3.2.3.3 Tankların, akülü taşıtların ve MEGC’lerin doldurulması ve boşaltılması sırasında, tehlikeli miktarda gaz ve buharın açığa çıkmasını önlemek için uygun önlemler alınır. Tanklar, akülü taşıtlar ve MEGC’ler, içindeki maddelerin kontrolsüz bir şekilde dışarı dökülmesini önleyecek şekilde kapatılır. Alttan boşaltmalı tankların kapakları, vida dişli tıpalarla, boş flanşlarla, ya da bunlar kadar etkili diğer teçhizatla kapatılır. Dolum sonrasında, tankların, bataryalı taşıtların ve MEGC’lerin kapaklarının ve teçhizatın sızdırmazlığı, dolumu yapan tarafından kontrol edilir. Bu özellikle daldırma borusunun üst kısmı için geçerlidir.
3 Bu hüküm çerçevesinde 20 °C’deki kinematik akmazlığı 2 680 mm2/s’nin altında bulunan maddeler, sıvı olarak kabul edilir.
4Gövde koruma örnekleri:
- yan darbelere karşı koruma örneğin orta çizgi seviyesinde gövdeyi her iki yandan da koruyan boylamasına çubuklardan oluşabilir;
- devrilmeye karşı koruma örneğin kasayla ilişki içinde enlemesine sabitlenen takviye halkalarından ya da çubuklarından
4.3.2.3.4 Birkaç kapatma sisteminin seri olarak monte edilmiş olduğu hallerde, taşınan maddeye en yakın olan kapatma sistemi ilk önce kapatılır.
4.3.2.3.5 Taşıma sırasında dolumu yapılan maddenin tehlikeli kalıntıları, tankın dış yüzeyine yapışmayacaktır.
4.3.2.3.6 Birbirleriyle tehlikeli bir reaksiyona girebilecek olan maddeler, tankların bitişik bölümlerinde taşınmaz.
Söz konusu bölmelerin, tankın kendisinin kalınlığına eşit veya daha büyük bir duvar kalınlığına sahip bir bölmeyle birbirinden ayrılması halinde, birbirleriyle tehlikeli bir reaksiyona girebilecek maddeler tankların bitişik bölmelerinde taşınabilir. Bu tür maddeler, dolu bölmeler arasında boş bir aralık ya da boş bir bölme bırakılmak suretiyle birbirinden ayrılarak da taşınabilir.
4.3.2.4 Temizlenmeyen boş tanklar, akülü taşıtlar ve MEGC’ler
NOT: Temizlenmemiş boş tanklar, akülü taşıtlar ve MEGC’ler için,4.3.5.teki TU1, TU2, TU4, TU16 ve TU35 özel hükümleri geçerli olabilir.
4.3.2.4.1 Taşıma sırasında dolumu yapılan maddenin tehlikeli kalıntıları, tankın dış yüzeyine yapışmayacaktır.
4.3.2.4.2 Temizlenmemiş boş tankların, akülü taşıtların ve MEGC’lerin taşımaya kabul edilebilmesi için, sanki dolularmış gibi aynı şekilde ve aynı derecede sızdırmaz olacak biçimde kapatılmış olmaları gerekmektedir.
4.3.2.4.3 Temizlenmemiş boş tankların, bataryalı taşıtların ve MEGC’lerin, sanki dolularmış gibi aynı şekilde ve aynı sızdırmazlık derecesinde kapatılmadığı hallerde ve ADR hükümlerine uyulamadığı hallerde, bu tür tank, taşıt ve kaplar, yeterli ve uygun emniyet şartları azami ölçüde dikkate alınarak, temizlik ya da onarım işlemlerini yapılabileceği en yakın uygun yere taşınabilir. ADR hükümlerine uygun, eşdeğer emniyet sağlamaya ve tehlikeli malların kontrolsüz bir şekilde serbest kalmasını önlemeye yönelik uygun emniyet tedbirlerinin alınmış olması halinde, taşıma için yeterince emniyetli olarak kabul edilirler.
4.3.2.4.4 Temizlenmemiş boş sabit tanklar (tankerler), sökülebilir tanklar, bataryalı taşıtlar, tank kapları, tank değiştirme gövdeleri ve MEGC’LER ayrıca 6.8.2.42 ve 6.8.2.4.3.te öngörülen sürelerin bitiminden sonra da muayeneye yapılmak üzere taşınabilir.