Silindirler, borular, basınçlı Variller, silindir grupları, 4.1.6’deki özel ambalaj hükümleri ve aşağıda (1)’den (9)’a kadar listelenen hükümleri sağladığında onaylanır.
Genel
(1) Basınçlı kaplar gaz kaçaklarını önleyecek şekilde kapalı ve sızdırmaz olur;
(2) 200 ml/m3 (ppm) değerine eşit veya daha az bir LC50’li zehirli maddeler içeren basınçlı kaplar, aşağıdaki tabloda belirtildiği şekilde herhangi bir basınç tahliye cihazı ile donatılmamalıdırlar;
(3) Aşağıdaki üç tablo sıkıştırılmış gazları (Tablo 1), sıvılaştırılmış ve çözünmüş gazları (Tablo 2) ve Sınıf 2’de olmayan maddeleri (Tablo 3) kapsar. Bu tablolar şunları sağlar:
(a) maddenin UN numarası, adı ve tanımı, ve sınıflandırma kodu;
(b) zehirli maddeler için LC50 ;
(c) maddeler için onaylanan basınçlı kapların tipleri, “X” harfi ile gösterilir;
(d) basınçlı kapların periyodik muayenesi için maksimum test süresi;
(e) basınçlı kapların minimum test basıncı;
(f) sıkıştırılmış gazlar için basınçlı kapların maksimum çalışma basıncı veya sıvılaştırılmış veya çözünmüş gazlar için maksimum doldurma oranları;
(g) bir maddeye özel ambalaj hükümleri.
Test basıncı ve doldurma oranları
(4) Gerekli olan minimum test basıncı 1 MPa (10 bar)’dır;
(5) Basınçlı kaplar hiçbir şartta aşağıda belirtilen müsaade edilen limitleri aşacak miktarda doldurulmamalıdır:
(a) Sıkıştırılmış gazlar için, çalışma basıncı basınçlı kapların test basıncının üçte ikisinden daha fazla olmamalıdır. Çalışma basıncındaki bu üst limit sınırlaması, özel ambalaj hükümleri “o” tarafından konmuştur. Hiçbir şartta 65 ºC’deki iç basınç, test basıncını aşmamalıdır.
(b) Yüksek basınçlı sıvılaştırılmış gazlar için, doldurma oranı, 65 ºC’deki sabit basınçlı kapların test basıncını aşmayacak şekilde olur.
Tablodakilerin dışındaki test basınçlarının ve doldurma oranlarının kullanımı, yukarıdaki kriterin karşılanması şartıyla müsaade edilir, özel ambalaj hükümleri “o” uygulamaları hariç.
Tabloda bilgi verilmeyen yüksek basınçlı sıvılaştırılmış gazlar için, maksimum doldurma oranı (FR) şu şekilde belirlenir:
FR = 8.5 x 10-4 x dg x Ph FR = maksimum doldurma oranı
dg = gaz yoğunluğu (15 ºC’de, 1 bar) (kg/m3 olarak) Ph = minimum test basıncı (bar olarak).
P200 AMBALAJ TALİMATI (devam) P200 Gazın yoğunluğu bilinmiyorsa, maksimum doldurma oranı şu şekilde belirlenir:
Ph x MM x 10-3 FR = _____________
R x 338 FR = maksimum doldurma oranı
Ph = minimum test basıncı (bar olarak) MM = moleküler ağırlık (g/mol olarak)
R = 8.31451x10-3 bar.l.mol-1 . K-1 (gaz sabiti).
Gaz karışımları için, değişik bileşenlerin hacim konsantrasyonları hesaba katılarak ortalama moleküler ağırlık alınır.
(c) Düşük basınçlı sıvılaştırılmış gazlar için, su kapasitesinin litre başına içeriklerin maksimum ağırlığı, 50 ºC’deki sıvı içeriğin yoğunluğunun 0.95 katına eşit olur. İlave olarak, sıvı içerik 60 ºC’ye kadarki herhangi bir sıcaklıkta basınçlı kabı doldurmamalıdır. Basınçlı kabın test basıncı, en az sıvının 65 ºC’deki buhar basıncı (mutlak değer) eksi 100 kPa (1 bar)’ya eşit olur.
Tabloda doldurma bilgisi verilmeyen düşük basınçlı sıvılaştırılmış gazlar için, maksimum doldurma oranı şu şekilde belirlenir:
FR = (0.0032 x BP - 0.24 ) x dl FR = maksimum doldurma oranı
BP = kaynama noktası (Kelvin olarak)
dl = sıvının kaynama noktasındaki yoğunluğu (kg/l olarak).
(d) UN No. 1001 çözülmüş asetilen ve UN No. 3374 solventsiz asetilen için, paragraf (9), özel ambalajlama hükmü “p”ye bakın.
(6) Diğer test basıncı ve doldurma oranları, yukarıda paragraf (4) ve (5)’de açıklanan genel hükümleri sağlamak şartıyla kullanılabilir.
Periyodik muayeneler
(7) Yeniden doldurulabilir basınçlı kaplar, 6.2.1.6’deki hükümlere uygun olarak periyodik muayenelere tabidirler.
(8) Bazı maddeler için aşağıdaki tabloda özel hükümler belirtilmemişse, periyodik muayeneler şu şekilde yapılır:
(a) Sınıflandırma kodu 1T, 1TF, 1TO, 1TC, 1TFC, 1TOC, 2T, 2TO, 2TF, 2TC, 2TFC, 2TOC, 4A, 4F ve 4C olan gazların taşınması için yapılan basınçlı kaplar her 5 yılda bir;
(b) Diğer sınıf maddelerin taşınması için yapılan basınçlı kaplar her 5 yılda bir;
(c) Sınıflandırma kodu 1A, 1O, 1F, 2A, 2O ve 2F olan gazların taşınması için yapılan basınçlı kaplar her 10 yılda bir yapılır.
Bu paragrafa uyulmadığında, kompozit malzemelerin kullanıldığı basınçlı kapların (kompozit basınçlı kaplar) periyodik muayenesi, tasarım ve yapıya ilişkin teknik kodu onaylayan ADR’ye İmzacı Taraf’ın Yetkili Kurumu tarafından belirlenen aralıklarda gerçekleştirilmelidir.
P200 AMBALAJ TALİMATI (devam) P200 Özel ambalaj hükümleri:
(9) “Özel ambalaj hükümleri” sütunu için açıklamalar:
Malzeme uyumluluğu (gazlar için ISO 11114-1:1997 ve ISO 11114-2:2000’e bakın) a. Alüminyum alaşımlı basınçlı kaplara Müsaade edilmez.
b. Bakır valfler kullanılmamalıdır.
c. İçindeki maddeler ile temas halindeki metal parçalar, %65’den daha fazla bakır içermemelidir.
d. Çelik basınçlı kaplar kullanıldığında, sadece hidrojen gevrekleşmesine dirençli olanlara Müsaade edilir.
200 ml/m3 (ppm)’e eşit veya daha az bir LC50 ‘li zehirli maddeler için olan hükümler
k: Valf çıkışlarına basınçlı kapların muhteviyatından etkilenmeyen malzemelerden yapılan tapalar veya kapaklar takılmalıdır.
Grup içindeki her bir silindire taşıma esnasında kapatılması gereken ayrı bir valf takılmalıdır. Doldurmadan sonra, manifold tahliye edilmeli, temizlenmeli ve kapatılmalıdır.
Basınçlı kaplara basınç tahliye cihazı takılmamalıdır.
Silindirlerin ve grup içindeki silindirlerin maksimum su kapasitesi 85 litre ile sınırlandırılmalıdır.
Her bir valf, basınçlı kaba doğrudan konik dişli bir bağlantıya sahip olur ve basınçlı kabın test basıncına dayanabilmelidir.
Her bir valf ya deliksiz diyaframlı ambalajsız tipte, ya da ambalaj içinde veya dışında sızıntıyı önleyecek bir tipte olur.
Kapsüller içinde taşımaya müsaade edilmez.
Her bir basınçlı kap, doldurulmadan sonra sızıntıya karşı test edilir.
Gaz için özel hükümler
l: UN No. 1040 etilen oksit, ambalaj grubu I performans seviyesini sağlayan fiber levha, ahşap veya metal kutuların içine uygun şekilde doldurulmuş hava geçirmez şekilde sızdırmazlığı sağlanmış cam veya metal iç ambalajlar içine ambalajlanabilir. Her bir cam iç ambalaja izin verilen maksimum miktar 30 g’dır ve her bir metal iç ambalaja izin verilen maksimum miktar 200 g’dır. Doldurmadan sonra, her bir iç ambalajın sızdırmaz olduğu iç ambalajı etilen oksitin 55 ºC’de elde edilen buhar basıncına eşit bir iç basıncı sağlayacak kadar yeterli bir sıcaklık ve bir zaman süresince sıcak bir su banyosu içine koyarak saptanmalıdır. Her bir dış ambalaj için toplam miktar 2.5 kg.’ı geçmemelidir.
m: Basınçlı kaplar 5 bar’ı geçmeyen bir çalışma basıncına kadar doldurulmalıdır.
n: Bir basınçlı kap, 5 kg.’dan daha fazla gaz içermemelidir.
o: Hiçbir şartta, tabloda belirtilen çalışma basıncı veya doldurma oranı aşılmamalıdır.
p: UN No. 1001 çözünmüş asetilen ve UN No. 3374 çözücüsüz asetilen için, silindirler homojen bir monolitik gözenekli kütle ile doldurulabilir. Çalışma basıncı ve asetilen miktarı onayda veya uygulanabilirse ISO 3807-1:2000 veya ISO 3807-2:2000’da belirtilen değerleri aşmamalıdır.
UN No. 1001 çözünmüş asetilen için, silindirler bir miktar aseton veya onayda belirtilen uygun bir çözücü içermelidir (uygulanabilirse, ISO 3807-1:2000 veya ISO 3807-2:2000) basınç tahliye cihazı ile donatılmış veya bağlantı borularıyla birbirlerine bağlanmış silindirler dikey olarak taşınmalıdır.
P200 AMBALAJ TALİMATI (devam) P200 Alternatif olarak, UN No. 1001 çözünmüş asetilen için; UN sertifikalı basınçlı kapları olmayan silindirler monolitik olmayan gözenekli bir kütle ile doldurulabilir. Asetilen miktarı ve çözücü miktarı onayda belirtilen değerleri aşmamalıdır. Silindirlerin periyodik muayenesi için maksimum test süresi beş yılı geçmemelidir.
52 bar değerindeki bir test basıncı, sadece ISO 3807-2:2000’e uyan silindirlere uygulanabilir.
q: piroforik gazlar veya piroforik bileşimleri %1’den daha fazla içeren tutuşabilir gaz karışımları için olan basınçlı kapların valflerine basınç kaplarının muhteviyatından etkilenmeyen gaz sızdırmaz tapalar veya kapaklar takılmalıdır. Bu basınçlı kapları bir grup olarak birbirlerine bağlandığında, basınçlı kapların her birine taşıma sırasında kapatılması gereken ayrı bir valf takılmalıdır ve manifold çıkış valfına gaz sızdırmaz bir tapa veya kapak takılmalıdır. Kapsüller içinde taşımaya müsaade edilmez.
r: Aşağıdaki şartlarda kapsüller içinde taşımaya müsaade edilir:
(a) Gaz ağırlığı kapsül başına 150 g’ı aşmamalıdır;
(b) Kapsüller hatasız ve gücü zayıflatabilecek özellikte olur;
(c) Kapağın sızdırmazlığı, taşıma esnasında kapaktaki sızmayı önleyebilecek kabiliyetteki ilave herhangi bir donanım ile sağlanmalıdır (başlık, taç, conta, sıkma vb);
(d) Kapsüller yeterli dayanıklıktaki bir dış ambalaj içine yerleştirilmelidir. Bir ambalaj 75 kg.’dan daha ağır olmamalıdır.
s: Alüminyum alaşımlı basınçlı kaplar:
- Sadece pirinç veya paslanmaz çelik valfler ile donatılmalı; ve
- Hidrokarbon kirlenmesine karşı temizlenmeli ve yağ kirlenmesine karşı korunmalıdır. UN sertifikalı basınçlı kaplar, ISO 11621:1997’ye uygun olarak temizlenmelidir.
t: UN No. 1965 maddelerini taşımak için yapılan kaynaklı çelik silindirlerin doldurulması için farklı diğer kriterler kullanılabilir:
(a) nakliyenin taşındığı ülkenin Yetkili Kurumlarının anlaşması ile; ve
(b) ulusal bir kod hükümleri veya Yetkili Kurumlar tarafından tanınan standartlar veya EN 1439:1996
“sıvılaştırılmış petrol gazları (LPG) için taşınabilir yeniden doldurulabilir çelik silindirler – yeniden doldurma öncesi, esnası ve sonrası için yöntemler ” standartları ile uyumlu.
Doldurmak için olan kriterler P200 (5)’de belirtilenlerden farklı olduğunda, taşıma belgesine “Ambalaj talimatı P200, özel ambalaj hükmü t’ye uygun taşıma” ibaresi ve doldurma oranı hesaplanması için kullanılan referans sıcaklık bilgisi eklenmelidir.
Periyodik muayene
u: Alüminyum alaşımlı basınçlı kaplar için periyodik testler arasındaki süre 10 yıla kadar uzatılabilir. Bu süre sadece UN sertifikalı basınçlı kaplara ve basınçlı kapların alaşımı ISO 7866:1999’da belirtildiği şekilde gerilim korozyonu testine tabi tutulduğunda uygulanabilir.
v: Çelik silindirler için muayene aralıkları 15 yıla kadar uzatılabilir:
(a) periyodik muayenenin ve taşımanın yapılacağı yerdeki, ülkenin (ülkelerin) Yetkili Kurumunun (makamlarının) anlaşması ile; ve