DOGY ile İlgili Yapılmış Önceki Çalışmalar

Komaki (1978); yılında yaptığı çalışmada unlu mamüller üreten bir gıda firmasında iş güvenliğiyle ilgili eğitimlerin ardından çalışanların davranışlarındaki değişikliklerin izlenmesini amaçlamıştır. Bu amaca ulaşmak için çalışanları gözlemlemiş ve veriler toplamıştır. Çalışma sonucunda ise yöneticilerin ve diğer çalışanların gözlem sonucunda verdikleri geri bildirimin, güvenli davranış alışkanlıkları kazanımında önemli bir pekiştirici rol üstlendiği görülmüştür.

Duff,Robertson,Phillips (1993); yaptıkları çalışmada, işyerlerindeki kazaların en aza indirgenmesinin yolunun araştırılmasını amaçlamıştır. Bu amaca ulaşmak içinDOGY teknikleri ile ilgili İngiltere’nin kuzeybatısındaki altı adet şantiyede incelemeler yapılmış ve bunun sonucunda kazaların en aza indirgenmesinin yolunun inşaat sahalarındaki çalışanların ancak davranışlarını değiştirmeleri, daha güvenli yaklaşımlarda bulunmaları yoluyla olabileceğini savunmuşlardır. Bu tekniklerin şantiyelerdeki iş güvenliğini, kazalar ve yaralanmalardaki azalmaları nasıl olumlu yönde etkilediği anlatılmıştır. Ayrıca, şantiyelerde bu işlerden sorumlu HealthandSafetyExecutive(Sağlık ve Güvenlik Birimi) olması gerektiği vurgulanmıştır.

19

5. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Çağlar YAMAN

McSween (1995); yaptığı çalışmada meydana gelen iş kazalarının sebeplerini araştırmayı amaçlamıştır. Bu amaca ulaşmak için insan davranışlarını yoğun bir şekilde incelemiştir. Yapmış olduğu çalışmalar sonucunda iş güvenliğinde ve iş kazalarında insan davranışlarının en önemli etkenlerden biri olduğu ortaya konmuştur. Dogy uygulanmasının, güvenlik performansında büyük bir geliştirme ve iyileştirmeye yol açacağından söz edilmiştir.

Frederick (1999); yaptığı çalışmada işçi davranışlarını ve meydana gelen iş kazalarının temel sebeplerini belirlemeyi amaç edinmiştir. Bu amaca ulaşmak için işçi davranışlarını yoğun bir şekilde incelemiştir. Çalışmanın sonucunda işyerinde meydana gelen hemen hemen tüm kazaların hatalı işçi davranışından meydana geldiğini savunmuştur.

Heinrich (1999); yaptığı çalışmada işçilerin hatalı davranışlarının iş kazalarının ne kadarlık bir bölümünü oluşturduğunu görmeyi amaçlamıştır. Bu amaca ulaşmak için birçok firmada incelemeler yapmış ve veriler toplamıştır.

Heinrich’e göre bu çalışma ve veriler sonucunda işyerinde meydana gelen kazalar, yaralanmalar ve hastalıkların yüzde 90’ının işçilerin kendi davranış odaklı hatalarından meydana gelmektedir.

Sungur,Tiryaki,Vatansever (2009); çalışmalarında DOGY’ninne işe yaradığını genel bir anlamda açıklamak ve DOGY ile ilgili yapılan çalışmaların olumlu sonuç verip vermediğini ve faydasının olup olmadığının araştırılmasını amaçlamışlardır. Bu amaca ulaşmak için Amerika Birleşik Devletleri’nde davranış odaklı güvenlik yönetimi sistemi ile ilgili yapılan 83 ayrı çalışmanın verilerini incelemişlerdir. İncelenen veriler sonucunda birçok şirketin kaza rakamlarında olumlu yönde bir değişim olduğu saptanmıştır.

Çınar (2010); yaptığı çalışmada iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin; yönetimsel yapı, ölçüm sistemleri, konuyla ilgili takdir ve ödüllendirme uygulamaları ile sosyal süreçler hakkında araştırma yapılması amacı ile oditler yapmıştır. Yapılan oditler sonunda elde edilen veriler uygun yöntemler kullanılarak risk analizine aktarıldığında çalışma sahasında yaklaşan tehlikelerin önceden belirlenmesine ve etkin risk elimine yöntemleri kullanıldığında iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanmasına büyük katkılar sağlamıştır. Yazara göre,bu çalışmanın en büyük faydası risk

20

5. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Çağlar YAMAN

analizi çalışmasının statik durumdan kurtularak daha dinamik pozisyona geçmesidir.

Bu çalışmanın sonucunda eğitim ihtiyaçlarının ünitelere özgü belirlenmesi, eğitim etkinliklerinin sahada değerlendirilmesi, denetim sıklıklarının ünitelere göre tespit edilebilmesi, personel hakkında genel bir değerlendirme yapılması, İSG Konusunda gelişmenin ayarlanması, İSG yatırımlarının yönlendirilmesi, gelişmekte olan sorunların önceden gözlemlenmesi gibi konularda aksiyonlar daha doğru yönlendirilebilecektir.

Ofluoğlu,Buzkan,Pulat(2012); çalışmalarında davranış odaklı iş sağlığı ve güvenliği eğitimi programının içerdiği temel maddelerin açıklanması ve eğitimde uyulması gereken esasların belirlenmesini amaçlamışlar ve bu amaca ulaşmak için Butler’ın dört bileşenli öğretim stilini kullanmışlardır. Ayrıca,bir fabrikada çalışan işçilere verilen DOGY eğitimi sonunda risk analizi uygulanmıştır. Bu uygulamada;

fiziksel riskler, kimyasal riskler, biyolojik riskler, çalışanın yaptığı işten kaynaklanan riskler göz önünde bulundurularak yaş gruplarına göre detaylı olarak incelenmiştir. Bu risk analizi faktörleri göz önünde bulundurularak eğitim öncesi ve sonrası veriler gözlenmiştir. Olumlu ve olumsuz gözlemler iş güvenliğinde göz önünde bulundurulmuştur. Bu çalışmanın anket değerlendirilmesi istatistiksel veriler çerçevesinde sunulmuştur. Çalışma sonucunda işletmelerde meydana gelen iş kazaları hem çalışan açısından ölümlü ya da yaralanmalı kazalara hem de işveren açısından çalışan, zaman ve para kaybına yol açmaktadır. Tüm bu maliyetlerin azaltılabilmesi için, uygulanan yasa, tüzük ve yönetmeliklere birlikte iş sağlığı ve iş güvenliği eğitimine önem verilmesi gerekmektedir. Verilecek iş sağlığı ve iş güvenliği eğitimleri ise çalışanların iş ortamında riskli davranışlardan kaçınarak istenen güvenli davranışları sergilemelerini sağlayacak nitelikte olmalıdır. Bu durum ise çalışanda etkin öğrenmeyi sağlayacak eğitim programlarının hazırlanmasını gerekli kılar. Bu tarz eğitim programları bireyin öğrenme biçiminin dikkate alınmasını ve öğrenenin öğrenme biçimini belirleyerek bu veriler ışığında öğretme öğrenme sürecinin düzenlemesini gerektirir. Ayrıca eğiticinin kendi öğrenme stilini bilmesi ve bunun farkında olarak öğretme-öğrenme sürecini düzenlemesi gerekir. Bu eğitim sonucunda istenilen sonucun ortaya çıkmasını ve sürdürülebilmesini sağlamak için ise uygulanan eğitim programının belirlenen

21

5. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Çağlar YAMAN

esaslar çerçevesinde yapılması ve eğitici ile eğitilen arasında karşılıklı bilgi, tutum, davranış alışverişinin sağlanması gereklidir. Bu eğitimlerin başarılı olması yalnızca eğitimci ile eğitilenlere bağlı olmayıp tüm çalışanlar ile yönetim kadrolarının da katılımının sağlanarak ortaya çıkacak davranışların örgüt kültürü haline getirilmesi sağlanmalıdır.

Atalay (2012); yaptığı çalışmada davranış odaklı risk yönetim sisteminin işleyişini, çalışanların üzerinde nasıl etkileri olduğunu ve olaylar için riskli davranış, tetikleyiciler, alınan/alınacak önlemleri belirlemeyi amaçlamıştır. Atalay, 2009 yılından beri süren DOGY çalışmalarının çalışanlarda nasıl bir algı oluşturduğu ve DOGY çalışmaları hakkındaki düşüncelerini ölçmek için Şubat 2012’de mavi yakalı çalışanlara bir anket yapmıştır. Çalışma sonucunda davranış odaklı güvenlik yönteminin çalışanların katılımını sağladığı, riskli davranışları sönümlendirdiği, daha olumlu bir İSG iklimine katkı sağladığı ve ciddi kaza geçirme oranları konusunda olumlu etki yaptığı görülmüştür. Atalay’a göre davranışsal risklerin tespiti önemli olmakla birlikte, asıl mesele riskli davranışların “kaza kök sebep analizi” yöntemine benzer yöntemle analizi ve tespit edilen riskli davranışların, güvenli davranışlarla yer değiştirmesi için yürütülecek sabırlı ve ısrarlı faaliyettir. Kaza araştırmaları sırasında riskli davranışların da hesaba katılarak, riskli davranışların kök sebeplerinin ortaya çıkarılmasının olumlu güvenlik kültürüne katkısı anlaşılmıştır.

22