Diğ er Duran Varlı k Hesapları nı n İ ncelenmesi Yoluyla Vergisel

4.8.1 291 Gelecek Yıllarda İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının Denetimi

Satın alınan veya imal edilen amortismana tabi iktisadi kıymetlerle ilgili, bir yıldan daha uzun sürede indirilebilecek nitelikteki Katma Değer Vergisinin izlendiği hesaptır.

4369 sayılıkanun ile Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 31. maddesi, 3.

maddesinin d bendi, 10. maddesinin f bendi, 20. maddesinin 3. fıkrasıyürürlükten kaldırılmış; satın alınan veya işletmede imal ve inşa yoluyla edinilen amortismana tabi iktisadi kıymetlerle ilgili Katma Değer Vergisinin üç taksitle indirim konusu yapılması

işlemi ortadan kalkmıştır. Böylelikle 01.01.1999 tarihinden sonra iktisap edilen veya imal ve inşa edilen amortismana tabi iktisadi kıymetlere ait Katma Değer Vergisi yüklenildiği ay indirim konusu yapılacaktır. Bu nedenle 291 Gelecek Yıllarda İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının kullanılabilme olanağıkalmamıştır.⁸⁴

4.8.2 292 Diğer Katma Değer Vergisi Hesabının Denetimi

Bu hesap, ertelenen, iadesi gereken tahsil edilen ve çeşitli şekillerde ortaya çıkan diğer Katma Değer Vergisinin bir yılıaşan tutarlarının izlenmesinde kullanılır.

Söz konusu hesabın denetiminde hesabıoluşturan işlemler ve bunların yasal dayanaklarıolan belgelerin kontrol edilmesi yeterli olacaktır.

292 Diğer Katma Değer Vergisi hesabında takip edilmekte olan iktisadi kıymetler enflasyon muhasebesi uygulamasında parasal kıymet olarak kabul edildiğinden bu hesap enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayacaktır.

4.8.3 293 Gelecek Yıllar İhtiyacıStoklar Hesabının Denetimi

Tedbirli satın alma ve imal etme politikasıgereği ve stok dönüşhızıdüşüklüğü nedeniyle işletmede bulunan ve işletmenin bir yıllık dönem içinde kullanabileceğinden daha fazla olan stok kalemleri bu hesapta izlenir.

Kullanım süresi bir yılın altına inenler 15 Stoklar Hesap Grubunda ilgili olduğu hesaba alınır. 15 Stoklar Hesap Grubunda değinilen hususlar bu hesaba kayıt edilen stoklar için de geçerlidir.

Bu hesap genel olarak bilgi kullanıcılarına doğru bilgi sağlamak için kullanılır.

İşletmenin uzun dönemde tüketebileceği stoklarını15 Stoklar Hesap Grubu içerisinde göstermesi, bilgi kullanıcılarıtarafından hesaplanacak stok devir hızıvb. finansal oranların yanlış hesaplanıp, yorumlanmasına ve yanlış kararlar alınmasına yol açabilecektir.

84Kumkale, s. 832.

Denetim esnasında, hem stokların kayıtlanma şekline hem de bilgi kullanıcılarının bilgi ihtiyaçlarına dikkat edilmelidir.

293 Gelecek Yıllar İhtiyacıStoklar hesabında takip edilmekte olan iktisadi kıymetler enflasyon muhasebesi uygulamasında parasal olmayan kıymet olarak kabul edildiğinden bu hesap enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaktır.

4.8.4 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabının Denetimi

Çeşitli nedenlerle işletmede kullanılma ve satışolanaklarınıyitiren stoklar ve duran varlıkların izlendiği hesaptır.

Söz konusu hesaba alınan duran varlıklar için ayrılmışamortismanlar da 299 BirikmişAmortismanlar hesabına alınır.

Sözkonusu hesaba kaydedilen iktisadi kıymetlerin tamamen muhasebe kayıtlarından çıkarılmasıisteniyorsa bu ancak; takdir komisyonuna başvurularak, takdir komisyonu kararıalınması, bu karar karşılığında söz konusu hesapta takip edilen iktisadi kıymetlerin zarar yazılmasıile mümkündür.⁸⁵

Denetim esnasında, kayıtlardan çıkarılan iktisadi kıymetler var ise yukarıda belirtilen hususa dikkat edilmesi herhangi bir vergi cezasıile karşılaşılmamasıaçısından yerinde olacaktır.

294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar hesabında takip edilmekte olan iktisadi kıymetler enflasyon muhasebesi uygulamasında parasal olmayan kıymet olarak kabul edildiğinden bu hesap enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaktır.

4.8.5 295 Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar Hesabının Denetimi

İzleyen yıldan sonraki yıllarda indirim konusu yapılabilecek olan peşin ödenen vergi ve fonların izlendiği hesaptır.

85Kumkale, s.836.

İndirilebilme süresi bir yılın altına inen peşin ödenen vergi ve fonlar, 193 Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar hesabına alınarak takip edilir.

Tevkif suretiyle ödenen vergiler için ilgili kurumlardan alınacak yazılar, ödenen geçici vergiler için ise ödeme makbuzlarıbu hesabın denetiminde indirim konusu yapılabilecek vergi miktarının belirlenmesi için kontrol edilmelidir.

295 Peşin Ödenen Vergi Ve Fonlar hesabında takip edilmekte olan iktisadi kıymetler enflasyon muhasebesi uygulamasında parasal kıymet olarak kabul edildiğinden bu hesap enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayacaktır.

4.8.6 297 Diğer Çeşitli Duran Varlıklar Hesabının Denetimi

Bu hesap grubu içerisinde sayılanların dışında kalan diğer çeşitli duran varlıklar bu hesapta izlenir.

Denetim esnasında söz konusu hesapta hangi iktisadi kıymetlerin kayıtlı olduğunun kontrol edilmesi herhangi bir hata veya hileli işleme fırsat verilmemesi açısından yararlıolacaktır.

4.8.7 298 Stok Değer Düşüklüğü KarşılığıHesabının Denetimi

Bu hesap yangın, deprem, su basmasıgibi doğal afetler ve bozulmak, çürümek, kırılmak, çatlamak, paslanmak, teknolojik gelişmeler ve moda değişiklikleri nedeniyle, stokların fiziki ve ekonomik değerlerinde önemli azalışların ortaya çıkmasıveya bunun dışında diğer nedenlerle gelecek yıllar ihtiyaç stoklarının piyasa fiyatlarında düşmelerin meydana gelmesi dolayısıyla, kayıplarıkarşılamak için ayrılan karşılıkların izlendiği hesaptır.

15 Stoklar Hesap Grubu içerisinde değeri düşen stoklar ve stok değer düşüklüğü karşılığıile ilgili olarak değindiğimiz hususlar bu hesap içinde geçerli olduğundan burada tekrardan üzerinde durulmayacaktır.

4.8.8 299 BirikmişAmortismanlar Hesabının Denetimi

Bu gruptaki, amortismana tabi varlıklar için ayrılan amortismanların izlendiği hesaptır.

Daha önce 257, 268 BirikmişAmortismanlar Hesabıiçin değindiğimiz hususlar bu hesap için de geçerli olduğundan tekrar üzerinde durulmayacaktır.

5. Kısa Vadeli YabancıKaynak Hesaplarının İncelenmesi Yoluyla Vergisel