Destek eğitim odalarında ders gören öğrencilere akademik beceri dışında hangi becerilerin kazandırıldığına ilişkin öğretmenlerin düşünceleri tablo 9’da verilmiştir.
Tablo 9’a bakıldığında öğrencinin kendini tanıma, anlama ve ifade etme becerilerinin geliştiğini düşünen öğretmenlerin sayısı beş iken, özgüven kazandığını düşünen öğretmenlerin sayısı yedidir. Sosyal beceriler, iletişim becerileri gelişiyor diyen öğretmenlerin sayısı on’dur
Tablo 9
“Ders aralarında öğretmen ile yapılan küçük sohbetler sosyalleşmelerine imkan sağlıyor” diyen Ö9’un yorumu dikkat çekicidir. Ö10,Ö12,Ö17 “ders saatlerini takip etmeleri, derse zamanında
12
gelmek için çaba göstermeleri öğrencilerin zamanı doğru kullanma ve zamanı planlama becerisini geliştiriyor” şeklinde düşüncelerini belirtmişlerdir. “Derse giren öğretmenin kişisel yönlendirmeleri hariç akademik beceri dışında başka beceri kazandığını düşünmüyorum”
demiştir Ö13. Akademik destek dışında bir beceri kazandıramadıklarını düşünen öğretmen sayısının düşük sayıda olduğu gözlenmektedir.
2.8 Destek Eğitim Uygulamalarında Başarısının Değerlendirilmesi Araştırmaya katılan öğretmenlerin destek eğitim uygulamalarından yararlanan öğrencilerin değerlendirilmelerine ilişkin görüşleri tablo 10’da verilmiştir.
Tablo 10’a bakıldığında, “öğrenciye uygulanan program ve kazandırılan kazanımlar çerçevesinde hazırlanan sorularla değerlendirmeyi yapıyorum” diyen öğretmenler Ö2,Ö9’dur.
“Çalışmanın başında öğrenci için hazırlanan BEP doğrultusunda performans ve ihtiyaçlara dayanarak oluşturulan hedef davranışların ne ölçüde kazanıldığına yönelik yazılı ve sözlü sorularla değerlendirmeyi yapıyorum” diyen öğretmenler Ö3,Ö5,Ö10,Ö15,Ö16,Ö17,Ö18’dir.
“Derse giren öğretmeni ve biz destek eğitim öğretmeni birlikte değerlendirme yapıyoruz”
demiştir Ö13.
Tablo 10
Destek Eğitim Uygulamalarında Başarının Değerlendirilmesine İlişkin Öğretmen Görüşleri
Temalar Düşünceler Öğretmen Kodu N
Öğrenciye uygulanan program ve kazandırılan Ö2,Ö9 2 kazanılan kazanımlar çerçevesinde hazırlanan sorularla
değerlendirme yapıyoruz BEP’le Değerlendirme
Çalışmanın başında hazırlanan BEP le belirlenen performans, Ö3,Ö5,Ö10 7 ihtiyaçlara dayalı davranışların ne ölçüde kazandırıldığına dair Ö15,Ö16,Ö17
değerlendirme yapıyoruz. Ö18
Ders öğretmeni ve biz destek eğitim öğretmeninin işbirliği ile Ö13 1 değerlendirme yapıyoruz.
Küçük Test Çalışmaları Testlerle değerlendirme yapıyorum Ö4 1
Okuma,yazma, Şiir, metin okuma, yazma anlatma çalışmaları Ö4 1 anlama,anlatma
Yazılı sınavlar Yazılı sınav soruları ile değerlendirme yapıyorum Ö6,Ö12,Ö14 3
Değerlendirme Formları Etkinlikler, bulmacalar, oyunlar ile değerendirme Ö1,Ö7,Ö8 3 yapıyorum
13
“Şiir, metin okuma, yazma, anlatma çalışmaları yaptırıyorum değerlendirme için” diyen Ö4,
“öğrencimin performansına uygun küçük testler de yapıyorum arada, öğrencilerimizin seviyelerine uygun, belirlenen hedef davranışlara dayalı sorular sorduğumuz için başarılarını arttırıyor diye de eklemiştir. “Etkinlikleri, bulmacaları, oyunları değerlendirme formları üzerinde kaydedip, değerlendiriyorum” demiştir Ö1,Ö7,Ö8. “Yazılı sınav soruları hazırlayarak değerlendirme yapıyoruz öğrencimizin performansına uygun bir şekilde” diyen öğretmenler Ö6,Ö12,Ö14’dür.
2.9 Uzaktan Destek Eğitim Uygulamaları
Araştırmaya katılan öğretmenlerin uzaktan destek eğitimle ilgili görüşleri Tablo 11’de verilmiştir.
Tablo 11
Uzaktan Destek Eğitim Uygulamalarına İlişkin Öğretmen Görüşleri
Temalar Düşünceler Öğretmen Kodu N
Öğrencinin ek olarak dikkat eksikliği tanısı da Ö1,Ö12 2 bulunuyorsa sürdürülmesi zor.
Tanı ve yetersizlik türüne
göre değişir Dikkat toplama sorunu olmayan çocuklarla Ö4 1 uzaktan eğitim devam edebilir
Uygulanabilir Uzaktan bire bir destek eğitim uygulamasının Ö2,Ö3,Ö7,Ö8,Ö10 9 yürütülebileceğini düşünüyorum Ö11,Ö15,Ö16,Ö18
Derse göre ,dersin Branşım matematik, uzaktan eğitimin yarar
içeriğine göre değişir sağlayacağını düşünmüyorum. Dikkat toplama Ö5 1 konusunda bu dersle ilgili sorun yaşanıyor.
Süre ayarlaması yaparak Ekran başında uzun süre dikkat toplaması zor,
15-20 dakikalık sürelerle olabilir. Uzaktan destek Ö9 1 eğitim uygulanabilir.
Uzaktan destek eğitim Uzaktan eğitimle destek eğitimin yürütülmesi Ö13, Ö14 2 uygulanamaz zor görülmekte.
Tablo 11’e bakıldığında “öğrencinin dikkat eksikliği tanısı varsa uzaktan eğitim zor demiştir” Ö1,Ö12. “Dikkat sorunu olmayan öğrencilerle uzaktan eğitim devam edebilir”
demiştir Ö4. Hiçbir şart koymadan uzaktan destek eğitimin yürütülebileceğini düşünüyorum diyen öğretmenlerin sayısı 9’dur Ö2,Ö3,Ö7,Ö8,Ö10,Ö11,Ö15,Ö16,Ö18. Branşının matematik olduğunu belirten Ö5; “uzaktan eğitimin yarar sağlayacağını düşünmüyorum, uzaktan dikkatlerini toplamak bu ders için çok zor” demiştir. “Süre ayarlaması yapılarak devam edilebilir destek eğitime” diyerek görüş belirten Ö9; “ekran başında uzun süreli dikkatlerini toplamak bu öğrencilerimiz için oldukça zor olmakta 15-20 dakikalık sürelerle ara vererek
14
uzaktan eğitim uygulanabilir” demiştir. Ö13, Ö14 “uzaktan destek eğitimin yürütülmesi zor görünüyor” şeklinde düşüncelerini belirtmişlerdir.
2.10 Destek Eğitim Uygulamalarında Karşılaşılan Sorunlar
Araştırmaya katılan öğretmenlerin destek eğitim uygulamalarında karşılaşılan sorunlarla ilgili görüşleri Tablo 12’de verilmiştir.
Tablo 12
Destek Eğitim Uygulamalarında Yaşanan Sorunlara İlişkin Öğretmen Görüşleri
Temalar Düşünceler Öğretmen Kodu N
Bir oda var kullanımda sıkıntı Ö3,Ö7,Ö10,Ö18 4 yaşanıyor. Boş sınıf bulma çabası
Destek eğitim odaları yoruyor.
Destek eğitim odasının donanım Ö1,Ö2,Ö5 4 yetersizliği, materyal sorunu
Veli beklentisi Öğrencilerin velilerinin beklentileri Ö2,Ö4 2 çok yüksek, kısa sürede sınıf düzeyini
yakalayacağını düşünmesi sorunlar yaratıyor
Özel Eğitim alan bilgimiz yetersiz. Tanılarla ilgili bilgi sahibi olmak, yeterlik alanlarını
bilmek öğrencilere nasıl davranacağımız, Ö6,Ö7,Ö8 3 Özel eğitim onlarla nasıl iletişim, bağ kuracağımız, konularında
alan bilgisi eksiklerimiz olması bizleri endişelendiriyor.
Yanlış yapmak istemiyoruz
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite Sınıf seviyesinden geride olan DEHB Ö12,Ö14,Ö15 5 bozukluğu tanısı tanısı da bulunan çocuklara ulaşmakta zorluk Ö16,Ö17
çekiyoruz.
Öğrencinin takibi Daha önceki(alt sınıflarda) eğitim çalışmaları Ö7,Ö8 2 hakkında bilgi sahibi olmayınca gelişimini
incelemede sorun yaşanıyor.
Arkadaşlarıyla birlikte olduğu sınıftan Ö9,Ö11 2 ayrılmak istemiyor
Öğrencinin destek eğitime Derslere isteksiz katılmaları başarıyı Ö5,Ö6,Ö7,Ö8,Ö9 5 yaklaşımı düşürüyor
Öğrenci isteksizse zorluyor muyuz endişesi Ö7 1 yaşıyoruz
Derse katılmada sürekliliği sağlamak Ö13 1 zor oluyor
Tablo 12’ye bakıldığında; “Okulumuzda bir destek eğitim odası var kullanımda sıkıntılar yaşıyoruz, boş sınıf bulmak için çaba gösteriyoruz” demiştir Ö3,Ö7,Ö10,Ö18.
“Destek eğitim odalarında materyaller yetersiz” şeklinde düşüncelerini belirtmiştir Ö1,Ö2,Ö5.
15
“Destek eğitim uygulamalarında velilerin beklentilerinin çok yüksek olması, kısa sürede sınıf düzeyini yakalama beklentilerinin olması sorunlar yaratıyor” demiştir Ö2,Ö4. Özel Eğitim alan bilgilerinin yetersiz olduğunu söyleyerek, "öğrenci tanılarıyla ilgili bilgi sahibi olmak yeterlik alanları, nasıl davranacağımız, nasıl iletişim kuracağımız, nasıl bağ kuracağız konularında eksiklerimiz olması bizleri endişelendiriyor. Yanlış yapmak istemiyoruz” diyerek düşüncelerini, kaygılarını dile getirmişlerdir Ö6,Ö7,Ö8. “Sınıf seviyesinden çok geride olan dikkat eksikliği tanısı da bulunan öğrencilerle çalışmak çok zorluyor bizleri” demişlerdir Ö12,Ö14,Ö15,Ö16,Ö17. Öğrencinin sınıfından çıkmak istemediğini, derslere isteksiz katıldığını bunun başarıyı düşürdüğünü belirtmiştir Ö5,Ö6,Ö7,Ö8,Ö9,Ö11. “Derse katılımda sürekliliği sağlamak zor ve de öğrencinin isteksiz olduğu durumda onu zorluyor muyuz endişesi yaşıyoruz” demiştir Ö7,Ö13. Süreç içerisinde öğrencinin eğitim aldığı alt sınıflardan bilgi almanın önemine değinen Ö7,Ö8 “alt sınıflarda eğitim veren öğretmenlerinden bilgi almadığımızda, öğrencinin gelişimini görmede sıkıntı yaşıyoruz” demişlerdir.
2.11 Destek Eğitim Uygulamalarında Rehberlik Araştırma Merkezleriyle İş birliği Araştırmaya katılan öğretmenlerin Okullarının bağlı bulunduğu ilçe rehberlik ve araştırma merkezlerinden beklentilerine ilişkin görüşleri Tablo 13’te verilmiştir.
Tablo 13
Özel Eğitim Uygulamalarında Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinden Beklentilere İlişkin Öğretmen Görüşleri Temalar Düşünceler Öğretmen Kodu N
Okul ziyaretleri Destek eğitim odaları ile ilgili ziyaretler
fiziki şartlar, donanım, materyallerin kontrolü Ö1,Ö3 2 okul yönetiminin bilgilendirilmesi
Özel eğitim alanında Hizmet içi eğitimler, seminerler Ö4,Ö14 2 eğitim desteği düzenli aralıklarla bilgilendirme toplantıları
yapılabilir
RAM ile okul rehberlik Destek eğitim odalarının
servisi işbirliği daha verimli hale getirilmesi Ö5,Ö10,Ö12,Ö18 4 konusunda okul rehberlik servisleriyle
işbirliği geliştirilebilir. Toplantılar düzenlenebilir
Her eğitim- öğretim döneminde bilgilendirme Ö7,Ö8,Ö9,Ö11,Ö13 8 toplantıları yapılabilir. Güncel bilgiler Rehber Ö15,Ö16,Ö17,
öğretmenlerimiz tarafından bizlere aktarılabilir.
Tablo 13’de görüldüğü gibi araştırmaya katılan öğretmenler RAM’ların destek eğitim odaları ile ilgili okul ziyaretlerinin uygun olacağını ve odaların fiziki şartları, donanımları ve içerisinde bulunan materyallerin kontrollerinin yapılarak okul yönetiminin bu konularda bilgilendirilmesinin önemli olduğunu ifade etmişlerdir Ö1,Ö3. Öğretmenler, özel eğitim alanında eğitim desteği olarak hizmet içi eğitim ve seminerler istemektedirler. RAM, okul rehberlik servisi işbirliği ile destek eğitim odalarının verimliliğinin artırabileceğini
16
belirtmişlerdir. Güncel bilgilerin belirli aralıklarla okul rehber öğretmenlerine verilebileceğini kendilerine de onlar tarafından aktarılabileceğini ifade etmişlerdir.
2.12 Nitelikli Bir Destek Eğitim İçin Öneriler
Araştırmaya katılan öğretmenlerin nitelikli bir destek eğitim için düşünceleri tablo 14’te verilmiştir.
Tablo 14
Nitelikli Bir Destek Eğitim İçin Öğretmen Görüşleri
Temalar Düşünceler Öğretmen Kodu N
Özel eğitim merkezi Öğrencinin özel eğitim aldığı merkezde Ö1 1
öğretmeniyle işbirliği görev alan öğretmenlerin hazırladığı BEP’ler konusunda okul ile paralellik sağlamaları Destek Eğitim odalarında ders veren öğretmenlerin Öğretmen eğitimleri özel eğitim alanında mutlaka eğitim almaları Ö2 1
Destek eğitim odaları Destek eğitim odalarının açılması, sayılarının artması Ö3,Ö10 2
belli standartlarının olması gerekir Ö4 1
Donanım, materyallerin Destek eğitim odalarında donanımın, araç gereçlerin Ö3,Ö15,Ö18 3
sağlanması tam olması gerekir Teknolojinin sağlanması destek eğitim odalarını daha Ö6 1
işlevsel kılacaktır Ders öğretmeni ile Destek eğitim odasında ders veren öğretmenle Ö7,Ö8 işbirliği sınıfında dere giren öğretmenin işbirliği yapması gerekir Veli ile işbirliği Nitelikli bir destek eğitim için veli ile işbirliği Ö7,Ö8,Ö12,Ö14 4
Sağlanmalıdır. İzleme çalışmaları Çalışmaların her ay düzenli şekilde izlenip, Ö7,Ö8,Ö14 3
Değerlendirilmesi, rehber öğretmenle istişare yapılması. Destek Eğitim Süresi Ders sürelerinin arttırılması Ö9 1
BEP Öğrencinin güçlü ve zayıf yönlerinin bilinmesi Ö11,Ö13 2
BEP’in oluşturulması, güncellenmesi niteliği arttıracaktır Öğrencinin özel eğitimle Öğrencinin destek eğitim odasında istekle bulunmasını Ö13 1 İlgili Tutumu sağlayabilme koşullarını yaratmalı
Tablo 14’e bakıldığında; öğrencinin sınıfında derse giren öğretmenle ve veli ile iş birliğinin nitelikli bir destek eğitim için önemli olduğunu ifade etmişlerdir öğretmenler. Destek eğitim odalarının açılması, sayılarının arttırılması, donanım ve araç gereçlerin sağlanması, sınıflarda teknolojinin bulunmasının destek eğitim odalarının işlevselliğini arttıracağını belirtmişlerdir.” Öğrencinin güçlü ve zayıf yanlarının belirlenerek BEP’e dayalı bir eğitim oluşturulması destek eğitimde en önemli unsurlardan biridir” diyerek
17
BEP’in(bireyselleştirilmiş eğitim planının) önemini hatırlatmışlardır. Çalışmaların düzenli periyotlarla takip edilmesinin güncellemeyi sağlayacağını bu şekilde eksiklerin farkına varılıp zamanında müdahale olanağı yaratacağını ifade etmişlerdir. “Öğrencinin destek eğitim uygulamalarından kendi isteği ile, keyif alarak yararlanmasının koşulları mutlaka yaratılmalıdır” diyerek eğitimde motivasyon sağlama araçları üzerinde düşünmemiz gerektiğini ifade etmişlerdir.
TARTIŞMA VE SONUÇ
T.C Anayasasının 42. Maddesinde Eğitim ve Öğrenim Hakkı ve Ödevi başlığı altında
“kimse eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz” “devlet durumları sebebiyle özel eğitim ve öğrenim ihtiyacı olanları topluma yararlı kılmak için gerekli tedbirleri alır” hükmüne uygun olarak 573 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’de amacın “özel eğitim gerektiren bireylerin, Türk Milli Eğitiminin genel amaçları ve temel ilkeleri doğrultusunda, genel ve mesleki eğitim görme haklarını kullanabilmelerini sağlamaya yönelik esasları düzenlemektir”
şeklinde ifade edildiği görülmektedir. Yine aynı kararnamede "kaynaştırma", özel eğitim gerektiren bireylerin diğer bireylerle karşılıklı etkileşim içinde bulunmalarını sağlamak ve eğitim amaçlarını en üst düzeyde gerçekleştirmek için geliştirilmiş eğitim ortamları” olarak tanımlanmıştır.
Kaynaştırma eğitimi; özel gereksinimli bireylerin eğitim ihtiyaçlarının belirlenerek, bireyselleştirilmiş eğitim programı rehberliğinde ve gerekli destek eğitim hizmetlerinin sağlanmasıyla, akranlarıyla birlikte tam zamanlı yer aldığı eğitim uygulaması olarak tanımlanmaktadır. Ülkemizde kaynaştırma öğrenci sayısı her yıl artmaktadır. 2019-2020 eğitim öğretim yılında kaynaştırma eğitim kararı verilen ilköğretim (okul öncesi, ilkokul, ortaokul) öğrenci sayısı 262.766’dır. Ortaöğretim (lise) öğrenci sayısı ise 55.534’tür (MEB) 2015 tarihli
“destek eğitim odalarının açılması” konulu genelgede “destek eğitim odalarının açılmasının zorunlu kılınması…” ibaresi kaynaştırma/bütünleştirme eğitimi içerisinde önemli yer tutan destek eğitim hizmetlerinin de gün be gün büyüyeceğini işaret etmektedir. Bu durumda destek eğitim uygulamalarının daha nitelikli olabilmesi için sorunların fark edilmesi, giderilmesi, önlemler alınması gerekmektedir. Bu bağlamda destek eğitim odasında ders veren öğretmenlerden uygulama ile ilgili görüşlerin alınması önemlidir, çalışmaların yürütülmesinde en büyük görevin ve sorumluluğun onlara düştüğü bilinmektedir. Bu öngörüyle araştırmada destek eğitim uygulamalarına katılan, destek eğitim odasında ders veren öğretmenlerin görüşleri alınmış ve araştırmadan elde edilen bulgular alan ile ilgili mevzuat ve rehberlik araştırma merkezlerinin çalışmaları esas alınarak tartışılmıştır.
Destek eğitim uygulamalarıyla ilgili öğretmen görüşlerine bakıldığı zaman öğretmenler, öğrencinin istekle derse katılmaları durumunda ve de velinin öğretmenle iş birliği yaptığı durumlarda faydanın arttığı yönünde görüş bildirmişlerdir. Öğrencilerin performanslarının belirlenmesi, ihtiyaçlarının saptanması ve öğrencinin yetenek alanlarının bilinmesi destek eğitimin işlevselliğini arttırır diyen öğretmenler arasında öğrencinin sınıf düzeyini
yakalamasında destek eğitim mutlaka gereklidir görüşü de büyük oranda kabul görmüştür.
Destek eğitim uygulamalarından yaralanan öğrencinin velisi ile iş birliği önemlidir. Veli ile
18
görüşmeler yapılmalı, onlardan bilgi alınmalı, durumla ilgili bilgilendirmeler yapılmalıdır.
Eğitim süresince bu bilgilendirmeler devam etmelidir. Gelişme gösteren öğrencilerle ilgili kayıt edilen notların veli ile paylaşılması etkili olacaktır, öğrencinin başlangıçtaki performansı ile eğitim sürecinde sağlanan gelişme onlara gösterilmelidir. Bu şekilde velinin ve öğrencinin destek eğitimi konusunda istekli olması sağlanabilir. Sınıftaki diğer öğrencilerin velileriyle de gerekli durumlarda toplantılar yapılarak sınıftaki olası problemlere çözüm bulunabilir.
Öğrenci tüm yönleriyle tanınır ve ihtiyaçlarına yönelik gerçekçi bir bireysel eğitim programı hazırlanırsa ve süreç içerisinde öğrencinin ihtiyacına göre program revize edilirse öğrencinin destek eğitim odalarından aldıkları bire bir eğitimin yararının artacağı söylenebilir.
Öğretmenlerin öğrencinin sınıf düzeyini yakalamaları hususunda destek eğitim mutlaka gereklidir görüşünün nedeni; belirlenen ihtiyaçlarına uygun hazırlanan bir programla ve de bire bir aldıkları eğitimle sınıf düzeyine yaklaşabilmeleri hatta sınıf düzeyini yakalayabilmeleri düşüncesi olabilir. Kaynaştırma eğitiminde çocuğu normal hale getirmek değildir öncelikli amaç, onun ilgi ve yeteneklerini en iyi şekilde kullanmasını sağlamaktır ancak tam zamanlı kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitimlerine devam eden öğrencilerin başarılarının değerlendirilmesinde kayıtlı olduğu okulda uygulanan mevzuatın dikkate alınması ayrıca devam ettikleri okulun sınıf geçme ve sınav yönetmeliğine göre değerlendirilmeleri amacı bir şekilde sınıf seviyesine yaklaşma ya da sınıf seviyesini yakalama olarak ifade etmemize olanak vermektedir. Rehberlik ve araştırma merkezlerinde, tam zamanlı kaynaştırma eğitim kararının kaldırılması ve eğitime devam kararı alınması da bu yorumu destekler niteliktedir.
Araştırmanın destek eğitimin planlanmasına ilişkin bulguları değerlendirildiğinde dört farklı görüş olduğu görülmektedir. Okul yönetimi /rehberlik servisi planlar ve de okulun tüm paydaşları birlikte hazırlar en fazla ifade edilen iki görüş olmuştur. Okullarımızda planlamayı tek başlarına rehber öğretmen/psikolojik danışman hazırlar, rehber öğretmen/psikolojik danışman branş öğretmenleri ile birlikte hazırlar görüşü de yine ifade edilen iki görüş olarak görülmektedir. Planlamayla ilgili farklı düşüncelerin olması düşündürücüdür. Destek eğitim uygulamalarında, 07/07/2018 tarihli ve 30471 sayılı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği destek eğitim odası başlığı altında (madde 25 d) “Destek eğitim BEP geliştirme biriminin planlaması doğrultusunda okulun ders saatleri içinde veya dışında ihtiyaç halinde hafta sonu da yapılabilir” ifadesi yer alır. Buna göre okullardaki planlamaların BEP geliştirme birimi tarafından yapılması gerekmektedir. Araştırma bulgularında BEP biriminin adının geçmemesi ilginçtir. Bu görevin çoğunlukla rehber öğretmen/psikolojik danışman tarafından yürütüldüğü görülmektedir bu durum okul yöneticilerinin, rehber öğretmenlerin/psikolojik danışmanların ve destek eğitim odalarında ders veren öğretmenlerin kaynaştırma eğitimine ilişkin mevzuat bilgilerinin yeterliliği açısından değerlendirilebilir.
Destek eğitim uygulamalarında görev alan öğretmenlerin özel eğitim alanında eğitim alma durumları değerlendirildiğinde hizmet içi eğitim alan öğretmenlerin sayısının eğitim almamışlara göre çok fazla olduğu görülmektedir ancak hiç eğitim almamış öğretmenlerin olması dikkat çekici bir durumdur. Kaynaştırma eğitimi uygulaması kapsamında destek eğitim odasında eğitim alan öğrenci özel gereksinimlidir. Özel gereksinimli öğrenci ile çalışacak öğretmenin öğrencilerin yetersizliklerinden çok yeteneklerini ve yeterliliklerini göz önüne
19
alması önemlidir bununla birlikte eğitim ortamını düzenlemesi, çocuğun yetenekleri doğrultusunda bazı uyarlamalara gitmesi, öğretim materyallerini çeşitlendirmesi gerekecektir.
Özel eğitim alanına yönelik hizmet içi eğitim almanın, seminer ve eğitimlere katılmanın öğretmenlerin tutumları üzerinde olumlu yönde değişikliğe yol açtığı, çok daha olumlu bakış açısı sağladığı rehberlik ve araştırma merkezlerinde yapılan seminerler, eğitimler sonrasında öğretmenlerden alınan dönütlerden anlaşılmaktadır. Süreç içerisinde konu ile ilgili bilgilerin güncellenmesi, eğitim ortamında oluşan yeni fikir ve uygulamaların farkında olunması için, hazırlanan eğitim ve seminerlerin önemli olduğu söylenebilir. Araştırma bulgularında rehberlik servislerinin verdikleri eğitimlerle öğretmenlere destek sundukları görülmektedir. Eğitim öğretim yılı başında yapılacak toplantılarda rehber öğretmenlere verilecek destek eğitim uygulamalarına yönelik güncel bilgilerin okullarda destek eğitim uygulamalarına katılan öğretmenlere ulaştırılması önem taşımaktadır.
Okul yönetimlerinin destek eğitim uygulamalarına yönelik tutumları destek verir niteliktedir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin tamamının okul yönetiminin destek eğitim uygulamalarına destek verdiklerini ifade etmiş olmaları sevindirici ve umut vericidir. Destek eğitim uygulamalarında okul yönetiminin yapıcı ve destekleyici tutumu okulun diğer paydaşlarının özel gereksinimli öğrencilere karşı tutumunu da belirleyecektir. Bulgulardan fiziki koşulların yetersizliğinden dolayı fazla sayıda destek eğitim odası açma kararı alınamadığını ancak okul yönetiminin diğer odaların ve sınıfların kullanılmasıyla mağduriyetleri gidermeye çalıştıkları görülmektedir.
Araştırmada destek eğitim odalarının donanımlarına ilişkin düşüncelere bakıldığında öğretmenler destek eğitim odalarının sayıca yetersiz olduğunu , çalışmalarda başka oda ve sınıflardan yararlandıklarını ancak bu yerlerde düzenleme ve aydınlanma sorunu yaşadıklarını ifade etmişlerdir. Okul yönetiminin ders verdikleri alanlarda koşulları iyileştirdiğini söyleyen öğretmenler bulunmaktadır.
MEB’in 2019 yılında belirlediği standartlarda 81 ilde 400 destek eğitim odasını 2020 yılında hizmete açması hizmetin daha ulaşılabilir olacağına dair umut verici haberlerdir(MEB) 07/07/2018 tarihli ve 30471 sayılı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği destek eğitim odası başlığı altında (madde 25 ), c bendinde “Destek eğitim alacak öğrenci sayısına göre okullarda birden fazla destek eğitim odası açılabilir” demektedir ancak okulların fiziki koşulları düşünüldüğünde bu konuda sorun yaşanacağı öngörülmektedir. Aynı yönetmeliğin ç bendinde
“Destek eğitim odasında öğrencilerin eğitim performansları dikkate alınarak bire bir eğitim yapılır. Ancak, BEP geliştirme biriminin kararı doğrultusunda gerektiğinde eğitim performansı aynı seviyede olan öğrencilerle bire bir eğitimin yanında en fazla 3 öğrencinin bir arada eğitim alacağı grup eğitimi de yapılabilir” ve d bendinde “Destek eğitim BEP geliştirme biriminin planlaması doğrultusunda okulun ders saatleri içinde veya dışında ihtiyaç halinde hafta sonu da planlanabilir. Öğrenciye ders saatleri içinde eğitim verilecekse destek eğitim alması planlanan dersin saatinde o derse ilişkin eğitim verilir” ifadeleri bu konuda farklı çözüm yollarının yaratılabileceği konusunda yol gösterici olacaktır.
MEB’in 2015 yılında yayınladığı Destek Eğitim Klavuzu’nda destek eğitim odasının fiziki koşullarının nasıl olması gerektiği ve donanımda neler olması gerektiği sıralı bir şekilde yer almaktadır ayrıca “fiziki şartları nedeniyle destek eğitim odası açılamayan okullarda il/ilçe milli eğitim müdürlüklerinin onayı doğrultusunda fen laboratuvarları, resim atölyeleri, müzik