DERS DENETİMİNİN OLUMSUZ YÖNLERİ

Müfettişlerin gerçekleştirmiş oldukları ders denetiminin olumsuz özelliklerinden bahseden öğretmenler ders denetiminin genel anlamda moral ve motivasyonu artırmadığını, evrak denetiminden öteye gidemediğini, bir iki saat derse gelmenin yeterli olmadığını genel anlamda faydasının olmadığını, bazen öğrenciyi olumsuz etkileyebildiğini bazen de öğrenci üzerinde etkisinin olmadığını, öğretmenlerin olumsuz etkilenebileceklerini ve öğretmenlerin performanslarını artırıcı bir etkisinin olmadığını düşünmektedirler. Ders denetiminin olumsuz yönlerine ilişkin oluşturulan bulgulara ait model Şekil 5’de verilmiştir.

Şekil 5. Ders Denetiminin Olumsuz Yönleri

Ders denetimi yapılmasının öğretmenlerin moral ve motivasyonunu artırmayacağı görüşünde olan on bir öğretmen bulunmaktadır. Öğretmenlere ait görüşlerden bazı ifadeler şöyledir;

Ders Denetiminin Olumsuz Yönleri

Moral-motivasyon Artırmıyor

Evrak Denetimi

Bir-iki Saat Yetersiz

Faydalı Değil

Öğrenci Olumsuz Etkileniyor

Öğrenci Etkilenmiyor

Öğretmen Olumsuz Etkileniyor

“Bana bakın şöyle bana etkisi yok. Çünkü benim için ne deyim kalıp önemli

değil, beni ilgilendirmez. ’’ (K 2)

“(…) moral ve motivasyonu bozucu, zararı vardı bence.’’ (K 3) “Benim için öyle bir şey yok. ’’ (K 4)

“(…) moral, motivasyonum kırıldı ama o da bana aldığım dönemin en yüksek

notunu verdi gitti. 98 verdi gitti. Ama beni çok kırarak gitti.’’(K 6)

“Yani güven, kendinize güveniniz de zedelenmiş olabiliyor. Ya da o idealist durumunuz biraz ne bileyim ona ket vurabiliyor yani.’’ (K 7)

“Ya bu belli bir süre müfettişin geldi atıyorum bir martta geldi, bir, iki, üç, beş martta olumsuz olarak etkiliyordu, morali bozuluyordu, düşüyordu.’’ (K 8)

“Ha beğenmedi mi üzülüyorduk tabi. Hani belli bir yerde eksik gördüğünde de üzülüyorduk.’’ (K 10 )

“Üstelik benim motivasyonumu düşüren eleştiriler yaparlarsa açıkçası çok üzülüyordum.’’ (K 12 )

“(…) motivasyonumu bayağı kötü etkilediler. (…) özellikle eksik arayarak motivasyonumu kırdıkları çok olmuştur.’’ (K 13 )

“Tabi ki moral bozucu şeyler oluyordu, olmuyor değildi. ’’ (K 14 )

Görüşlerine başvurulan katılımcı öğretmenler ders denetimlerinin moral ve motivasyon artıcı bir etkisinin olmadığını tam tersi morallerinin bozulduğunu, üzüldüklerini, idealist davranışlarına ket vurduklarını, olumsuz eleştirilere maruz kaldıklarında olumsuz etkilendiklerini düşündükleri için ders denetimi yapılmasını olumsuz bulmaktadırlar.

Ders denetimi yapılmasının evrak denetiminden öteye gitmediği görüşünde olan dört öğretmen vardır. Bu görüşte olan öğretmenlerden bazı ifadeler şu şekildedir;

“İşte çünkü yani benim gördüğüm bütün müfettişler sınıfa değil kâğıtlara

baktılar yani bu zamana kadar. ’’ (K 2 )

“Evrak denetçiliği vardı. Ders denetimi yoktu. ’’ (K 3 )

“ Evrak kısmında daha çok öğretmenler geriliyordu. ’’ (K 5 )

“(…) bize gelen müfettişler yazılı evrağa bakıyorlardı yazılı evrak dediğin nedir ki? ’’ (K 14 )

Öğretmenler müfettişlerin genellikle evraklara baktıklarını, evrak denetçiliği yaptıkları içinde öğretmenlerin evraklarla daha çok boğuştuklarını oysaki sınıfa ve öğrencinin gelişimine bakılması gerektiğini düşündükleri için ders denetimlerinin evrak denetiminden öteye geçemediğini düşünmektedirler.

Ders denetimleri gerçekleştirilirken bir-iki saat denetim yapmanın yeterli olmadığı görüşünde olan yedi öğretmen vardır. Bu görüşte olan öğretmenler den bazı ifadeler şu şekildedir;

“(…) genellikle birinci dönem rehberlik için ikinci dönem teftiş için gelinir

ya, bu yapılacaksa bunun olumlu etkisi varsa ayda bir gelinsin ilerleme görülsün. Bir kere rehberliğe gelinip 3-4 ay sonra teftişe gelindiği zaman o farkı göremez ,ki sınıfta zaten durdukları bir saat,en fazla iki saat... Yeterli olmaz yani. ’’ (K 1 )

“Hani o bir saatlik ders süresinde gözlemlerini kabul etmiyorum, o yeterli

değildi bence. ’’ (K 4 )

“Hatta yılda bir yılda iki değil ayda ayda denetim şart. ’’ (K 6)

“(…) bunu bir saat içerisinde değil de belli aralıklarla, hani belki bu bir ay olabilir yada işte yılda iki, üç defa olabilir. Hani o belki daha iyi olacaktı. Sınıfa gel bir kere bak çok da anlamlı değildi bence. ’’ (K 7)

“Ama müfettiş geldiğinde bir saat. Bir saatte ne görüyor? Gidiyor. Bence yani tamam genel şekil de yanlış seni bir saatte teftiş etmeleri de mümkün değil. ’’ (K 9)

“Çünkü tanımayan bir insan gelip bir saatte, iki saatte neyse denetim yapıp

gitmelerini çok da doğru bir şey olarak görmüyorum açıkçası.’’ (K 14)

Görüşlerini bildiren katılımcı öğretmenler müfettişlerin bir yıl boyunca birinci dönem bir kere ikinci dönem bir kere gelmelerinin sınıftaki ilerlemeyi görüp değerlendirme yapmaları için yeterli olamayacağını, müfettişlerin düzenli olarak gelmeleri gerektiğini (örneğin ayda bir kere gibi), bir iki kere gelerek denetim yapmanın rehberlik adına da öğretmene katkı sağlamayacağını düşündükleri için bir iki saat denetime gelmenin yeterli olmadığını düşünmektedirler.

Ders denetimlerinin faydalı olmadığı görüşünde olan öğretmen sayısı dörttür. Bu görüşte olan öğretmenler den bazı ifadeler şu şekildedir;

“Tam tersi moral ve motivasyonu bozucu, zararı vardı bence. ’’ (K 3) “Çok mu faydalı? Çok faydalı değil. ’’ (K 10)

“Yani benim açımdan hiç bir faydası olmadı. ’’ (K 13)

Görüşlerini bildiren katılımcı öğretmenler moral ve motivasyonları bozulduğu, kendilerine faydasının olmadığını düşündükleri için ders denetimini faydalı bulmamaktadırlar.

Ders denetimlerinin öğrenciyi olumsuz etkileyebildiğini düşünen öğretmen sayısı yedidir. Bu görüşte olan öğretmenler den bazı ifadeler şu şekildedir;

“Çocuklar otomatik olarak onların sınıfa girmesi ile birlikte yabancı bir kişi olarak davranış değişimi gösteriyorlardı zaten. Birde birkaç soru sorarak derse başlamakla çocuk kendini kapatıyor. Stres başlıyor . ’’ (K 3)

“Olumsuz tarafı şuydu: Bu biraz da öğretmenlerden ve okuldan kaynaklı bir şeydi. Yani müfettiş geldiği zaman okula sanki dersin ki Çocuklara gelmiş onun ötesinde hani denetim çok kötü bir şeymiş gibi hani müfettişler bilmiyorum belki de müfettiş algısından bu, işte bir gün önceden haber veriliyor ya müfettişler gelecek. 1- 2 gün önceden öğretmenler başlıyordu, yarın müfettiş gelecek, çocuklar şöyle giyinin, böyle giyinin, şöyle konuşun, böyle konuşun, işte şöyle parmak kaldırın.

“Olumsuz etkileri ben sadece şöyle deyim: Heyecan olabilir. Heyecanlı oluyorlardı çünkü. Bu sefer çocuk acaba doğru cevap verebilecek miyim? Yanlış mı veririm? Yanlış verirsem şöyle mi olur? Böyle mi olur? Doğru verirsem böyle mi olur diye? O açıdan çocuk bir kaygıya düşüyor olabilir. ’’ (K 8)

“Olumsuz bazı müfettişler çocukları böyle hakir görüyordu. Yani bilmiyorsunuz falan gibisine oluyordu o şekilde. ’’ (K 9)

Ders denetimlerinin öğrenci üzerinde etkisinin olmadığını düşünen öğretmen sayısı beştir. Bu görüşte olan öğretmenler den bazı ifadeler şu şekildedir;

“(…) ben çocukların üstünde çok olumsuz etkisi olduğuna inanmıyorum. ’’ (K 10)

“Yani çok da farkına varmıyorlar. ’’ (K 12) “Öğrenciye hiç bir etkisi olmuyor yani. ’’ (K 13)

“Olumsuz olabilir mi? Çok olduğunu düşünmüyorum açıkçası. Olumlu bir etki olduğunu da düşünmüyorum. ’’ (K 14)

“Hocam yaşları küçük oldukları için yani (…). Çokta fark etmiyorlar gerçi. Ama ne oluyor tabi müfettiş geldi diyince birazcık daha çeki düzen (…).’’ (K 15)

Katılımcı öğretmenler öğrencilerin sınıflarına yabancı biri geldiği için davranış değişikliği gösterip kendilerini kapatabileceklerini, stres olabileceklerini, çocukların heyecan, kaygı ve gerginlik yaşayabileceklerini bu sebeplerden dolayı da ders denetimlerinin öğrenci üzerinde de olumsuz etkilerinin olabileceğini düşünmektedirler.

Ders denetimleri gerçekleştirilirken öğretmenlerin olumsuz etkilenebileceklerini düşünen öğretmen sayısı yedidir. Bu görüşte olan öğretmenler den bazı ifadeler şu şekildedir;

“Olumsuz etkileri nelerdi biliyor musun? Bence sanki hiç öğretmen olmamış

gibi davrananlar da var yani. her şeyi dört dörtlük yapamaz bir insan. Kusurlu

“Olumsuz etkileri şöyle oluyordu: Bir kere öğretmenler o evraklarda boğuluyorlardı o denetimler sırasında. Evraklar da öğretmenleri çok geriyordu. ’’ (K 5)

“Ama beni çok kırarak gitti. ’’ (K 6)

“Soru işareti bazen oluşuyordu. Bazen de şey gelen kişi acaba objektif davranıyor mu? Hani beni değerlendirirken ideolojik davranır mı? Endişesi doğuyordu ki ben bunları yaşadım. ’’ (K 7)

“Yani güdülemeyi azaltabilir, isteksizlik yaratabilir, moral bozukluğu

yaratabilir bu tür şeyler de yaşandı. ’’ (K 11)

“Olumsuz birçok etkisi oluyordu tabii ki. ’’ (K 14)

“Olumsuz. Eleştirmeye gelmişti, yani rehberlik değildi. ’’ (K 15)

Çalışmaya katılan öğretmenler denetime gelen müfettişlerin bazılarının sanki hiç öğretmen olmamış gibi davrandıklarını, kusur aradıklarını, öğretmenleri evraklara boğduklarını, endişe-kaygı-korku uyandırdıklarını bununda üzerlerinde isteksizlik yaratıp morallerini bozduğunu bu nedenlerden dolayı da denetimler esnasında öğretmenlerin olumsuz etkilenebileceklerini düşünmektedirler.

Katılımcılardan yedi tanesi ders denetimleri gerçekleştirilirken öğretmenlerin performanslarını artırıcı bir etkisinin olmadığını düşünmektedirler. Bu düşüncede olan öğretmenlere ait bazı ifadeler şöyle belirtilmiştir;

“Aslında benim için olumlu ya da olumsuz hiçbir etkisi yoktu. ’’ (K 2) “Hiçte etkisi yoktu. ’’ (K 3)

“Benim için öyle bir şey yok. ’’ (K 4)

“Ben kendi performansımdan bahsedecek olursam ben müfettişlerin denetimini hiçbir zaman performansıma yansıtmadım. ’’ (K 5)

“Öğretmen performansını böyle pek ekili hani böyle pozitif yönde etkilediğini

“Çok fazla etkilemedi. Yani ben şimdi gelmediğinde de aynıyım, geldiğinde de aynıyım. Yani o hiç beni fark ettirmiyor.’’ (K 10)

“Hayır canım olmaz yani. İnsanı değiştiremezsin ki bir saatlik bir denetimle.’’ (K 13)

Görüşlerine başvurulan katılımcı öğretmenler bir iki saatte yapılan denetim veya rehberlik faaliyetiyle bir insanın davranışlarının değiştirilemeyeceğini, öğretmen performanslarının olumlu yönde etkilenmeyeceğini bu sebeplerden dolayı da performans artırıcı bir etkisinin olmadığını düşünmekte olup çoğu zaman müfettişlerin yapmış oldukları denetimi performanslarına yansıtmadıklarını ifade etmişlerdir.

Katılımcı görüşleri incelendiğinde ders denetimi yapılmasının olumsuz etkileri olduğunu düşünen öğretmenler; öğretmenlerin moral ve motivasyonlarını artırmadığını, bir iki saatte yapılan faaliyetin bir etkisi olmayarak evrak denetiminden öteye gitmediğini, genel anlamda öğretmenler üzerinde endişe-kaygı- kırgınlık şeklinde olumsuz etkilerinin olduğunu, performans artırıcı bir etkisinin olmadığını, öğrenci üzerinde ise bazen olumsuz etkisinin olabileceğini ifade etmektedirler.