• Sonuç bulunamadı

Tümkaya (2000), ilkokul öğretmenlerinin denetim odağı ve tükenmişlikle ilişkisini incelemek üzere yaptığı çalışmada ayrıca denetim odağı puanının cinsiyet, yaş ve hizmet süresine bağlı olarak değişip değişmediğini incelemiştir. Araştırmanın çalışma grubunu tesadüfî örnekleme yoluyla seçilen ilköğretim 1. kademede görev yapan 112 öğretmen oluşturmuştur. Araştırma bulguları tükenmişlik düzeyi artan öğretmenlerin dış denetimlilik düzeyinin de arttığını göstermiştir. Ayrıca kadınların daha içe kapanık ve bağımlı olarak yetiştirilmesinden dolayı kadın öğretmenlerin erkek öğretmenlere oranla daha fazla dış denetime sahip oldukları tespit edilmiştir. Öğretmenlerin dış denetim odaklarının fazla olmasından dolayı tükenmişlik düzeyinin de fazla olacağından buna bağlı olarak bu kişilerde iş doyumsuzluğu, stres, işe geç gitme, zararlı alışkanlıklara yönelme, öğrenci başarısızlığı, işe devamsızlık gibi problemler ortaya çıkacağı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada denetim odağı puanı ile yaş ve hizmet süresine arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır.

Akbağ, Sayıner ve Sözen (2005), üniversite öğrencilerinin stres düzeyi, denetim odağı ve depresyon düzeyi arasındaki ilişkiyi incelemek üzere bir çalışma yapmıştır. Çalışmaya devlet üniversitesinden 203 ve vakıf üniversitesinden 111 olmak üzere toplam 314 öğrenci katılmıştır. Araştırmada öğrencilerin stres, denetim odağı ve depresyon düzeylerinin nasıl bir dağılım gösterdiği, bu düzeyler arasında anlamlı bir ilişkinin varlığı, stres düzeyi ve denetim odağı değişkenlerinin depresyonu ne derecede yordadığı, stres, denetim odağı ve depresyon düzeylerinin cinsiyete ve öğrencilerin devlet/vakıf üniversitesinde eğitim almalarına göre farklılaşıp farklılaşmadığının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma bulgularına göre üniversite öğrencilerinin daha çok dıştan denetimli olduğu, dış denetimlilik düzeyleri

arttıkça depresif belirti gösterme düzeylerinin de arttığı tespit edilmiştir. Denetim odağı ve kendini yorumlama değişkeninin depresyon üzerindeki en önemli yordayıcılar olduğu belirlenmiştir. Araştırmada öğrencilerin cinsiyet ve devlet/vakıf üniversitesinde eğitim almaları değişkenlerine göre denetim odağının etkilenmediği ve denetim odağı ile stres kaynakları arasında (fiziksel stres, sosyal stres ve kendini yorumlama) anlamlı bir ilişkinin olmadığı görülmüştür.

Efilti (2006), ortaöğretim kurumlarında okuyan öğrencilerin saldırganlık, denetim odağı ve kişilik özelliklerini karşılaştırmalı olarak incelendiği bir çalışma yapmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu altı ortaöğretim kurumunda, bu kurumların her sınıf düzeyinden bir şubesi tesadüfî olarak seçilerek belirlenen 580 ortaöğretim öğrencisi oluşturmuştur. Araştırmada ortaöğretim öğrencilerinin saldırganlık puanı ortalamalarının, öğrencilerin sahip olduğu bazı değişkenlere (cinsiyet, lise türü, okudukları alan, okudukları sınıf), denetim odaklarına ve kişilik özelliklerine göre farklılaşma durumunun belirlenmesi ayrıca denetim odağı ve kişilik özelliklerinin saldırganlık puanlarını açıklama düzeylerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma bulguları öğrencilerin saldırganlık ve denetim odağı puanları arasında anlamlı pozitif bir ilişki bulunduğunu öğrencilerin denetim odağı puanlarının saldırganlık puanlarını anlamlı düzeyde yordadığını göstermiştir. Dış denetimli öğrencilerin iç denetimlilere göre daha saldırgan olduğu ve öğrencilerin denetim odağı puanları ile kişilik özellikleri puanları arasında anlamlı ters yönde bir ilişki olduğu belirlenmiştir.

Tekedere ve Mahiroğlu (2014), web ortamında gerçekleştirilen probleme dayalı öğrenmede öğrencilerin web tabanlı öğrenmeye ve probleme dayalı öğrenmeye yönelik tutumlarının denetim odağına etkisini araştıran bir çalışma yapmıştır. Araştırmanın örneklemini Gazi Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulunun dört ayrı bölümünde öğrenim gören 72 birinci sınıf öğrencisi oluşturmuştur. Araştırmada tek faktörlü, öntest-sontest 3 gruplu karışık deneysel desen kullanılmıştır. Öğrenciler 12 hafta boyunca denetim odaklarına göre 8 kişilik gruplar halinde probleme dayalı öğrenmeye uygun olarak ilk yardım dersi ile ilgili web üzerinden çalışmışlardır. Araştırma bulgularına göre iç denetimli öğrencilerin dış denetim öğrencilere ve denetim odağı belirlenemeyen öğrencilere göre web

tabanlı öğrenmeye yönelik tutumlarının daha olumlu olduğu; ayrıca, iç denetimli öğrencilerin ve denetim odağı belirlenemeyen öğrencilerin dıştan denetimli öğrencilere göre probleme dayalı öğrenme tutumlarının olumlu olduğu gözlemlenmiştir.

Yener (2018), öğretmen adaylarının denetim odağı ve öz yeterlik inançlarını incelemek üzere bir çalışma yapmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu tabakalı örnekleme yöntemiyle seçilen 347 öğretmen adayı oluşturmuştur. Araştırmada öğretmen adaylarının denetim odağı ve öz yeterlik inançlarının düzeyi ve bu düzeylerin bazı değişkenlere (cinsiyet, öğrenim görülen sınıf, mezun olunan lise türü) bağlı değişimi, denetim odağı ve öz yeterlik arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma bulguları öğretmen adaylarının öz yeterlik düzeylerinin oldukça yeterli ve denetim odağının pek uygun değil aralığında olduğunu göstermiştir. Öğretmen adaylarının denetim odağının ve öz yeterlik inançlarının cinsiyet, mezun olunan lise türü, öğrenim görülen sınıfa göre anlamlı farklılık göstermediği bulunmuştur. Ayrıca denetim odağı ile öz yeterlik inancı arasında ters yönde bir ilişki tespit edilmiş olup öğretmen adaylarının denetim odağının, öz yeterlik inançlarını anlamlı olarak yordadığı belirlenmiştir.

Çiftegöz (2018), üniversite sınavına hazırlanma sürecindeki lise öğrencilerinin umutsuzluk düzeyleri, denetim odağı inançları ve bunlar arasındaki ilişkinin farklı değişkenler (yaş, cinsiyet, sınıf düzeyi, üniversite sınavına hazırlanıp/hazırlanmama, sosyo-ekonomik durum, okul türü) açısından incelendiği bir çalışma yapmıştır. Bu amaçla lise öğrencilerinin umutsuzluk düzeyleri ile denetim odağı arasındaki ilişki araştırılmıştır. Araştırmanın örneklemi Avcılar ve Beylikdüzü ilçelerinde öğrenim gören, 14-19 yaş aralığında 271 lise öğrencisinden oluşturulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre okul türü, cinsiyet, yaş, sosyo-ekonomik durum ve sınıf düzeyi değişkenlerinin denetim odağını etkilemediği tespit edilmiştir. Öğrencileri denetim odakları ile umutsuzluk düzeyleri arasında bir ilişki bulunmuş olup umutsuzluk düzeyi arttıkça dış kontrol odağının da arttığı belirlenmiştir. İçten denetimli öğrencilerin %71,4’inin üniversite sınavına hazırlandığı ve dıştan denetimli öğrencilerin %56,5’sının üniversite sınavına hazırlandığı görülmüştür.