3.8. Bulgular ve Yorumlar
3.8.1. Demografik Değişkenlerin ve Kişilik Özelliklerinin Frekans Dağılımı 81
Bu başlık altında katılımcıların yaş, cinsiyet, medeni durum, toplam iş tecrübeleri, akademideki iş tecrübeleri, unvan, idari görevlerinin bulunup bulunmadığı, çalışma alanları ve çalıştıkları üniversite türü açısından demografik özellikleri incelenmiştir. Ayrıca
82
katılımcıların demografik özellikleri ve kişilik özellikleri bazında yatay yıldırmaya uğrama sıklıklarına da yer verilmiştir.
Tablo 5’te görüldüğü üzere katılımcıların %10’u hiçbir zaman yatay yıldırmaya maruz kalmadığını, %82’si bazen, %8’i ise sıklıkla yatay yıldırmaya maruz kaldığını düşünmektedir.
Tablo 5. Katılımcıların Yatay Yıldırmaya Uğrama Sıklığı
Yatay Yıldırma Sıklığı
Hiçbir
Zaman %
Bazen/
Ayda Bir %
Haftada Bir/
Her Gün % Toplam Toplam
Katılımcı 41 10% 338 82% 32 8% 411
Tablo 6’da katılımcıların % 18’inin “20-29” yaş aralığında, % 56' sının “30-39” yaş aralığında, % 19' unun “40-49” yaş aralığında, % 6' sının “50-59” yaş aralığında, % 1’inin
“60 ve üstü” yaş aralığında olduğu görülmektedir. Buradan hareketle katılımcıların yaklaşık olarak dörtte üçü (%74) 40 yaşın altında nispeten genç akademisyenlerden oluşmaktadır.
Yatay yıldırmaya maruz kalmadığını düşünen 41 kişinin de 27’si 40 yaşın altında akademisyenlerden oluşmaktadır. Tüm yaş gruplarına baktığımızda, katılımcıların kendi yaş grupları içerisinde %79-%100’ünün bazen ya da ayda bir yatay yıldırmaya maruz kaldığını düşündüğünü belirtebiliriz.
Tablo 6. Katılımcıların Yaşa Göre Dağılımı ve Yatay Yıldırmaya Uğrama Sıklığı
Yaş
Hiçbir
Zaman %
Bazen/
Ayda Bir %
Haftada Bir/
Her Gün % Toplam %
20-29 6 8% 58 79% 9 12% 73 18%
30-39 21 9% 190 83% 19 8% 230 56%
40-49 12 16% 62 81% 3 4% 77 19%
50-59 2 8% 23 88% 1 4% 26 6%
60 ve üstü 0 0% 5 100% 0 0% 5 1%
Toplam 41 10% 338 82% 32 8% 411 100%
83
Tablo 7’de görüldüğü üzere katılımcıların % 39'u erkek, % 61’i kadındır. Yatay yıldırmaya maruz kalmadığını düşünen 41 kişinin 20‘si erkek, 21’i ise kadındır.
Erkeklerin %83’ü, kadınların ise %82’si bazen ya da ayda bir yatay yıldırmaya maruz kaldığını düşünmektedir.
Tablo 7. Katılımcıların Cinsiyete Göre Dağılımı ve Yatay Yıldırmaya Uğrama Sıklığı
Cinsiyet
Hiçbir
Zaman %
Bazen/
Ayda Bir %
Haftada Bir/
Her Gün % Toplam %
Erkek 20 12% 133 83% 8 5% 161 39%
Kadın 21 8% 205 82% 24 10% 250 61%
Toplam 41 10% 338 82% 32 8% 411 100%
Tablo 8’de katılımcıların medeni durumlarına göre dağılımı yer almaktadır. Buna göre; katılımcıların, % 59’unun evli, % 41'inin ise bekâr oldukları görülmektedir. Yatay yıldırmaya maruz kalmadığını düşünen 41 kişinin 29‘u evli, 12’si ise bekardır. Evlilerin
%81’i, bekarların ise %84’ü bazen ya da ayda bir yatay yıldırmaya maruz kaldığını düşünmektedir.
Tablo 8. Katılımcıların Medeni Duruma Göre Dağılımı ve Yatay Yıldırmaya Uğrama Sıklığı
Medeni Durum
Hiçbir
Zaman %
Bazen/
Ayda Bir %
Haftada Bir/
Her Gün % Toplam %
Evli 29 12% 196 81% 17 7% 242 59%
Bekar 12 7% 142 84% 15 9% 169 41%
Toplam 41 10% 338 82% 32 8% 411 100%
Tablo 9’da katılımcıların toplam iş tecrübelerine göre dağılımı görülmektedir. Buna göre, katılımcıların % 20’sinin “1-5 yıl”, % 32' sinin “6-10 yıl”, % 22' sinin “11-15 yıl”, % 9' unun “16-20 yıl”, % 9’unun “21-25 yıl” , %8' inin "26 yıl ve üstü" tecrübeye sahip
84
olduğu görülmektedir. Katılımcıların büyük bir kısmının (%74) 40 yaşın altında olmasına paralel olarak, % 75’lik bir bölümünün 15 yıla kadar bir iş tecrübesi olduğu görülmektedir.
Yatay yıldırmaya maruz kalmadığını düşünen 41 kişinin 25’i de 15 yıldan az bir tecrübeye sahiptir. Bunun dışında, tüm deneyim yıllarına baktığımızda, katılımcıların kendi yıl grupları içerisinde en az %75’inin en fazla ise %89’unun bazen ya da ayda bir yatay yıldırmaya maruz kaldığını düşündüğü sonucuna ulaşabiliriz.
Tablo 9. Katılımcıların Toplam İş Tecrübesine Göre Dağılımı ve Yatay Yıldırmaya Uğrama Sıklığı
Toplam Tecrübe
Hiçbir
Zaman %
Bazen/
Ayda Bir %
Haftada Bir/
Her Gün % Toplam %
1-5 yıl 6 7% 68 80% 11 13% 85 20%
6-10 yıl 12 9% 110 85% 8 6% 130 32%
11-15 yıl 7 8% 74 83% 8 9% 89 22%
16-20 yıl 4 11% 28 78% 4 11% 36 9%
21-25 yıl 9 25% 27 75% 0 0% 36 9%
26 yıl ve üstü 3 9% 31 89% 1 3% 35 8%
Toplam 41 10% 338 82% 32 8% 411 100%
Tablo 10’da katılımcıların akademideki toplam iş tecrübesine göre dağılımı görülmektedir. Katılımcıların % 29’unun “1-5 yıl”, % 36' sının “6-10 yıl”, % 14' ünün “11-15 yıl”, % 8' inin “16-20 yıl”, % 7’sinin “21-25 yıl” , %6' sının "26 yıl ve üstü" tecrübeye sahip olduğu görülmektedir. Katılımcılar içerisinde en büyük grubu % 36 ile akademide
“6-10” yıllık deneyime sahip olanlar oluşturmaktadır. Yatay yıldırmaya maruz kalmadığını düşünen 41 kişinin de 11’i “6-10” yıllık deneyime sahiptir. Tüm deneyim yıllarına baktığımızda, katılımcıların kendi yıl grupları içerisinde en az %75’inin en fazla ise
%92’sinin bazen ya da ayda bir yatay yıldırmaya maruz kaldığını düşündüğünü görmekteyiz.
85
Tablo 10. Katılımcıların Akademideki İş Tecrübesine Göre Dağılımı ve Yatay Yıldırmaya Uğrama Sıklığı
Akademi Tecrübesi
Hiçbir
Zaman %
Bazen/
Ayda Bir %
Haftada Bir/
Her Gün % Toplam %
1-5 yıl 10 8% 95 81% 13 11% 118 29%
6-10 yıl 11 7% 129 86% 10 7% 150 36%
11-15 yıl 8 14% 42 75% 6 11% 56 14%
16-20 yıl 4 12% 28 82% 2 6% 34 8%
21-25 yıl 7 25% 21 75% 0 0% 28 7%
26 yıl ve üstü 1 4% 23 92% 1 4% 25 6%
Toplam 41 10% 338 82% 32 8% 411 100%
Tablo 11’de katılımcıların unvanlarına göre dağılımı yer almaktadır. Katılımcıların,
% 42’sinin araştırma görevlisi, %16' sının Dr. Öğretim Üyesi, %23'ünün Öğretim Görevlisi,
%2' sinin okutman, %10' unun Doçent, %7' sinin Profesör oldukları görülmektedir.
Katılımcıların yaklaşık üçte biri (% 32.6) öğretim üyelerinden oluşmaktayken üçte ikilik büyük bir kısım (% 67.4) araştırma ve öğretim görevlilerinden oluşmaktadır. Yatay yıldırmaya maruz kalmadığını düşünen 41 kişinin 14’ü araştırma görevlisi, 12’si ise Dr.
Öğretim Üyesi’dir. Tüm unvan gruplarına baktığımızda, katılımcıların kendi unvan grupları içerisinde %63-%85’inin bazen ya da ayda bir yatay yıldırmaya maruz kaldığını düşündüğünü belirtebiliriz.
Tablo 11. Katılımcıların Unvana Göre Dağılımı ve Yatay Yıldırmaya Uğrama Sıklığı
Unvan
Hiçbir Zaman %
Bazen/
Ayda Bir %
Haftada Bir/
Her Gün % Toplam %
Araştıma Görevlisi 14 8% 145 83% 15 9% 174 42%
Dr. Öğretim Üyesi 12 18% 53 79% 2 3% 67 16%
Öğretim Görevlisi 8 8% 79 83% 8 8% 95 23%
Okutman 1 13% 5 63% 2 25% 8 2%
Doçent 2 5% 34 85% 4 10% 40 10%
Profesör 4 15% 22 81% 1 4% 27 7%
Toplam 41 10% 338 82% 32 8% 411 100%
86
Tablo 12’de katılımcıların idari göreve sahip olup olmamalarına göre dağılımı görülmektedir. Katılımcıların % 23'ü idari göreve sahipken, %77'si sahip değildir.
Katılımcıların yalnızca üçte birlik bir bölümünün öğretim üyesi olduğu hatırlandığında idari görevi olan akademisyen sayısının görece olarak yüksek olduğu söylenebilir. Ayrıca, yatay yıldırmaya maruz kalmadığını düşünen 41 kişinin 6‘sının idari görevi varken, 35’inin idari görevi bulunmamaktadır. Toplam idari görevi olanların %85’i, olmayanların ise %81’i bazen ya da ayda bir yatay yıldırmaya maruz kaldığını düşünmektedir.
Tablo 12. Katılımcıların İdari Görevlerinin Varlığına Göre Dağılımı ve Yatay Yıldırmaya Uğrama Sıklığı
İdari Görev
Hiçbir
Zaman %
Bazen/
Ayda Bir %
Haftada Bir/
Her Gün % Toplam %
Evet 6 6% 79 85% 8 9% 93 23%
Hayır 35 11% 259 81% 24 8% 318 77%
Toplam 41 10% 338 82% 32 8% 411 100%
Tablo 13’te katılımcıların çalışma alanlarına göre dağılımı görülmektedir.
Katılımcıların % 39'u sosyal bilimler alanında, %22'si sağlık bilimlerinde, %16'sı fen bilimlerinde, %10'u meslek yüksek okullarında, %10'u eğitim bilimlerinde, %3'ü ise güzel sanatlarda çalışmaktadır. Buradan hareketle katılımcıların yarıdan fazlasının (%61.5) sosyal ve sağlık bilimlerinde çalışan akademısyenlerden oluştuğu görülmektedir. Yatay yıldırmaya maruz kalmadığını düşünen 41 kişinin de 20’si sosyal bilimler alanında çalışmaktadır. Tüm çalışma alanlarına baktığımızda, katılımcıların kendi çalışma alanları içerisinde
%78-%90’ının bazen ya da ayda bir yatay yıldırmaya maruz kaldığını düşündüğünü söyleyebiliriz.
87
Tablo 13. Katılımcıların Çalışma Alanlarına Göre Dağılımı ve Yatay Yıldırmaya Uğrama Sıklığı
Çalışma Alanı
Hiçbir
Zaman %
Bazen/
Ayda Bir %
Haftada Bir/
Her Gün % Toplam %
Eğitim Bilimleri 6 15% 31 79% 2 5% 39 9%
Fen Bilimleri 5 8% 55 85% 5 8% 65 16%
Güzel Sanatlar 0 0% 10 83% 2 17% 12 3%
Meslek Yüksek
Okulu 4 10% 38 90% 0 0% 42 10%
Sağlık Bilimleri 6 7% 71 78% 14 15% 91 22%
Sosyal Bilimler 20 12% 133 82% 9 6% 162 39%
Toplam 41 10% 338 82% 32 8% 411 100%
Tablo 14’te üniversite bazında katılımcıların detayı görülmektedir. Buna göre, katılımcıların çoğunluğu Ankara’daki üniversitelerde çalışmaktadır.
Tablo 14. Katılımcıların Üniversitelere Göre Dağılımı
Üniversite Şehir Sayı Oran
Ankara Ankara 101 25%
Şeyh Edabali Bilecik 69 17%
Osmangazi Eskişehir 50 12%
Başkent Ankara 23 6%
Gazi Ankara 14 3%
Anadolu Eskişehir 13 3%
ODTÜ Ankara 13 3%
Hacettepe Ankara 11 3%
Ardahan Ardahan 9 2%
Gaziosmanpaşa Tokat 9 2%
Karamanoğlu Mehmet Bey Karaman 9 2%
Uşak Uşak 9 2%
TOBB Ankara 6 1%
Alaaddin Keykubat Alanya 5 1%
Eskişehir Teknik Eskişehir 5 1%
Hacı Bayram Veli Ankara 5 1%
Karatekin Çankırı 4 1%
Sıtkı Koçman Muğla 4 1%
Sakarya Sakarya 4 1%
Diğer Diğer 48 12%
Toplam 411 100%
88
Tablo 15’te katılımcıların üniversite türüne göre dağılımı yer almaktadır. Buna göre;
katılımcıların, % 10’unun vakıf, % 90'ının ise devlet üniversitelerinde çalıştığı görülmektedir. Yatay yıldırmaya maruz kalmadığını düşünen 41 kişinin ise 40‘ı devlet üniversitesinde çalışmaktadır. Toplam devlet üniversitesinde çalışanların %82’si, vakıf üniversitesinde çalışanların ise %88’i bazen ya da ayda bir yatay yıldırmaya maruz kaldığını düşünmektedir.
Tablo 15. Katılımcıların Görev Yaptığı Üniversite Türüne Göre Dağılımı ve Yatay Yıldırmaya Uğrama Sıklığı
Üniversite türü
Hiçbir
Zaman %
Bazen/
Ayda Bir %
Haftada Bir/
Her Gün % Toplam %
Devlet 40 11% 302 82% 28 8% 370 90%
Vakıf 1 2% 36 88% 4 10% 41 10%
Toplam 41 10% 338 82% 32 8% 411 100%
Aşağıdaki kişilik özellikleri ile ilgili tabloların başlıkları (Tablo 16 - Tablo 20) “1:
Kesinlikle Katılmıyorum 2: Katılmıyorum 3: Kısmen Katılmıyorum 4: Kararsızım 5:
Kısmen Katılıyorum 6: Katılıyorum 7:Kesinlikle Katılıyorum” ifadelerine denk gelmektedir. Tabloların metin açıklamalarındaki yüzdeler ise soru başına düşün ağırlıklı ortalamalar da dikkate alınarak hesaplanmıştır.
Tablo 16’da katılımcıların dışa dönüklük özelliğine göre dağılımı ve yatay yıldırmaya uğrama sıklıkları yer almaktadır. Buna göre; “Kısmen Katılıyorum”,
“Katılıyorum” ve “Kesinlikle Katılıyorum” cevabı veren katılımcıların dışa dönüklük özelliğine sahip olduğu düşünüldüğünde, 411 katılımcıdan 314’ünün (%85), yatay yıldırmaya maruz kalmadığını düşünen 41 katılımcının ise 35’inin (%90) dışa dönüklük özelliği taşıdığını söyleyebiliriz.
89
Tablo 16. Katılımcıların Dışa Dönüklük Özelliğine Göre Dağılımı ve Yatay Yıldırmaya Uğrama Sıklığı
Dışa
Dönüklük 1 2 3 4 5 6 7
Toplam Hiçbir
Zaman 0 0% 0 0% 0 0% 6 15% 8 20% 16 39% 11 27% 41 Bazen/
Ayda Bir 2 1% 8 2% 19 6% 52 15% 59 17% 110 33% 88 26% 338 Haftada Bir/
Her Gün 1 3% 0 0% 2 6% 7 22% 5 16% 9 28% 8 25% 32 Toplam 3 1% 8 2% 21 5% 65 16% 72 18% 135 33% 107 26% 411
Tablo 17’de katılımcıların duygusal dengelilik özelliğine göre dağılımı ve yatay yıldırmaya uğrama sıklıkları yer almaktadır. Buna göre; “Kısmen Katılıyorum”,
“Katılıyorum” ve “Kesinlikle Katılıyorum” cevabı veren katılımcıların duygusal dengelilik özelliğine sahip olduğu düşünüldüğünde, 411 katılımcının, 254’ünün (%72), yatay yıldırmaya maruz kalmadığını düşünen 41 katılımcının ise, 34’ünün (%89) duygusal dengelilik özelliğini taşıdığını söyleyebiliriz.
Tablo 17. Katılımcıların Duygusal Dengelilik Özelliğine Göre Dağılımı ve Yatay Yıldırmaya Uğrama Sıklığı
Duygusal
Dengelilik 1 2 3 4 5 6 7
Toplam Hiçbir
Zaman 0 0% 1 2% 1 2% 5 12% 14 34% 14 34% 6 15% 41 Bazen/
Ayda Bir 0 0% 11 3% 24 7% 99 29% 81 24% 84 25% 39 12% 338 Haftada Bir/
Her Gün 0 0% 3 9% 5 16% 8 25% 11 34% 4 13% 1 3% 32 Toplam 0 0% 15 4% 30 7% 112 27% 106 26% 102 25% 46 11% 411
Tablo 18’de katılımcıların sorumluluk özelliğine göre dağılımı ve yatay yıldırmaya uğrama sıklıkları yer almaktadır. Buna göre; “Kısmen Katılıyorum”, “Katılıyorum” ve
“Kesinlikle Katılıyorum” cevabı veren katılımcıların sorumluluk özelliğine sahip olduğu
90
düşünüldüğünde, 411 katılımcının, 365’inin (%93), yatay yıldırmaya maruz kalmadığını düşünen 41 katılımcının ise, 39’unun (%97) sorumluluk özelliğini taşıdığını söyleyebiliriz.
Tablo 18. Katılımcıların Sorumluluk Özelliğine Göre Dağılımı ve Yatay Yıldırmaya Uğrama Sıklığı
Sorumluluk 1 2 3 4 5 6 7 Toplam
Hiçbir
Zaman 0 0% 0 0% 1 2% 1 2% 8 20% 15 37% 16 39% 41 Bazen/
Ayda Bir 2 1% 2 1% 4 1% 29 9% 65 19% 126 37% 110 33% 338 Haftada Bir/
Her Gün 1 3% 0 0% 0 0% 6 19% 9 28% 6 19% 10 31% 32 Toplam 3 1% 2 0% 5 1% 36 9% 82 20% 147 36% 136 33% 411
Tablo 19’da katılımcıların yumuşak başlılık özelliğine göre dağılımı ve yatay yıldırmaya uğrama sıklıkları yer almaktadır. Buna göre; “Kısmen Katılıyorum”,
“Katılıyorum” ve “Kesinlikle Katılıyorum” cevabı veren katılımcıların yumuşak başlılık özelliğine sahip olduğu düşünüldüğünde, 411 katılımcının, 347’sinin (%89), yatay yıldırmaya maruz kalmadığını düşünen 41 katılımcının ise, 39’unun (%97) yumuşak başlılık özelliğini taşıdığını söyleyebiliriz.
Tablo 19. Katılımcıların Yumuşak Başlılık Özelliğine Göre Dağılımı ve Yatay Yıldırmaya Uğrama Sıklığı
Yumuşak
Başlılık 1 2 3 4 5 6 7 Toplam
Hiçbir
Zaman 0 0% 0 0% 1 2% 1 2% 11 27% 20 49% 8 20% 41 Bazen/
Ayda Bir 0 0% 3 1% 6 2% 47 14% 86 25% 132 39% 64 19% 338 Haftada Bir/
Her Gün 0 0% 0 0% 0 0% 6 19% 5 16% 10 31% 11 34% 32 Toplam 0 0% 3 1% 7 2% 54 13% 102 25% 162 39% 83 20% 411
91
Tablo 20’de katılımcıların deneyime açıklık özelliğine göre dağılımı ve yatay yıldırmaya uğrama sıklıkları yer almaktadır. Buna göre; “Kısmen Katılıyorum”,
“Katılıyorum” ve “Kesinlikle Katılıyorum” cevabı veren katılımcıların deneyime açıklık özelliğine sahip olduğu düşünüldüğünde, 411 katılımcının, 351’inin (%91), yatay yıldırmaya maruz kalmadığını düşünen 41 katılımcının ise, 35’inin (%91) deneyime açıklık özelliğini taşıdığını söyleyebiliriz.
Tablo 20. Katılımcıların Deneyime Açıklık Özelliğine Göre Dağılımı ve Yatay Yıldırmaya Uğrama Sıklığı
Deneyime
Açıklık 1 2 3 4 5 6 7 Toplam
Hiçbir
Zaman 0 0% 0 0% 2 5% 4 10% 6 15% 14 34% 15 37% 41 Bazen/
Ayda Bir 0 0% 1 0% 10 3% 38 11% 55 16% 124 37% 110 33% 338 Haftada Bir/
Her Gün 0 0% 0 0% 2 6% 3 9% 6 19% 9 28% 12 38% 32 Toplam 0 0% 1 0% 14 3% 45 11% 67 16% 147 36% 137 33% 411
3.8.2. Güvenilirlik Analizi
Güvenilirlik bir ölçeğin taşıması gereken özelliklerden bir tanesidir ve sorular arasındaki içsel tutarlılığı ölçmektedir. Ölçeklerin güvenilirliğinin belirlenmesinde genellikle "Cronbach alfa güvenilirlik katsayısı" kullanılmaktadır. Ölçeğin güvenli kabul edilebilmesi için bu değerin 0.7' den büyük olması gerekmektedir (Kılıç, 2016).
Yıldırmayı ölçen olumsuz davranışlar ölçeğinin güvenilirlik katsayısı 0.7'den büyük (0.933) olduğu için bu ölçek güvenilirdir.
Beş Faktör Kişilik Modelini ölçen on maddeli kişilik ölçeğinin güvenilirlik katsayısı 0.7'den büyük (0.715) olduğu için bu ölçek de güvenilirdir.
92