DeğiĢkenler arası iliĢki analizleri (Hipotez Testleri)

4: BULGULAR VE YORUMLAR

4.1. Temel Veri Analizi

4.2.3. DeğiĢkenler arası iliĢki analizleri (Hipotez Testleri)

Bu baĢlık altında araĢtırma için oluĢturulan modelde oluĢan değiĢkenler arasındaki iliĢkiler değerlendirilerek araĢtırmaya ait hipotezler test edilecektir.

4.2.3.1. Duygusal emek boyutlarının diğer değişkenler ile ilişkileri

ÇalıĢmada kullanılan nihai modele göre ilk sıradaki sunulan iliĢkide yüzeysel duygusal emek (KiĢinin gösterdiği duygulara en az inandığı davranıĢ modeli olduğu için en fazla emek gerektiren davranıĢ biçimidir) negatif yönlü olarak duygusal zekâ üzerinde zayıf bir etkiye sahiptir. Buna göre H1b (Duygusal zekânın yüzeysel duygusal emek davranıĢı üzerinde pozitif yönlü etkisi vardır) hipotezi doğrulanmamıĢtır. Duygusal zekâsı yüksek bireyler yüzeysel duygusal emek sergilememektedir.

Kim ve meslektaĢları, otellerde müĢterilere yüz yüze hizmet veren çalıĢanlar üzerinde gerçekleĢtirdikleri çalıĢmada duygusal zekânın duygusal emek ve buna da bağlı olarak davranıĢsal çıktılar üzerindeki etkilerini ele almıĢlardır. Duygusal zekânın dört, duygusal emeğin iki boyutta ele alındığı çalıĢmada nihai çıktılar tek boyutta ele alınan duygusal tükenme ve hizmet iyileĢtirme performansıdır. ÇalıĢma sonuçlarına göre duygusal zekânın derinlemesine davranıĢ üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkisi mevcuttur. Duygusal zekânın yüzeysel davranıĢ üzerinde bu çalıĢmaya benzer biçimde negatif ve anlamlı bir etkisi bulunmaktadır (Kim vd. 2012, s.1029-1040). ÇalıĢma literatürde bu yöndeki sonuçları destekler niteliktedir.

ÇalıĢmanın nihai modeli üzerinde gerçekleĢtirilen analiz sonuçlarına göre derinlemesine duygusal emek ile duygusal zekâ arasında istatistiki açıdan anlamlı bir iliĢki söz konusu

değildir. Buna göre H1a (Duygusal zekânın derin duygusal emek davranıĢı üzerinde pozitif yönlü etkisi vardır) hipotezi doğrulanmamıĢtır.

Ġkinci aĢamada ise duygusal emeğin örgütsel sessizlik ile olan iliĢkileri ele alınmıĢtır.

ÇalıĢmada verilen modeldeki iliĢkilere göre yüzeysel duygusal emek pozitif yönlü olarak kabullenici örgütsel sessizlik üzerinde zayıf bir etkiye sahiptir. Buna göre H3f (Yüzeysel duygusal emek boyutunun Kabullenici Sessizlik üzerinde negatif yönlü etkisi vardır) hipotezi doğrulanmamıĢtır.

Duygu düzenleme bilgisinin direkt olarak ve duygusal emeğin biçimleri olan derinlemesine davranıĢ ve yüzeysel davranıĢ aracılığı ile ses davranıĢı üzerindeki etkilerini ve nihai olarak ses davranıĢının yöneticilerin performanslarının değerlendirilmesi üzerindeki etkisini ele alan çalıĢmasında Grant yapısal eĢitlik modelini de kullanmıĢtır. ÇalıĢmanın sonuçlarına göre duygu düzenleme bilgisi anlamlı bir biçimde ses davranıĢı üzerinde etkiye sahiptir. Duygu düzenleme bilgisi, derinlemesine davranıĢ ve yüzeysel davranıĢ üzerinde de anlamlı düzeyde bir belirleyiciliğe sahiptir (Grant 2013, s.1712). Grant‟in çalıĢmasına paralel biçimde bu çalıĢmanın sonuçları da duygusal emeğin sessizlik üzerinde etkiye sahip olduğunu göstermiĢtir.

ÇalıĢmada oluĢturulan nihai modelde, duygusal emeğin örgütsel sessizliğin kabullenici sessizlik dıĢındaki boyutlarından hiçbiri ile istatistiki açıdan anlamlı bir etkileleĢime sahip olmadığı görülmüĢtür. Buna göre duygusal emek ile örgütsel sessizlik arasında oluĢturulan diğer tüm hipotezler doğrulanmamıĢtır:

H3a: Derin duygusal emek boyutunun Korumacı Sessizlik üzerinde negatif yönlü etkisi vardır. (Hipotez doğrulanmamıĢtır)

H3b: Derin duygusal emek boyutunun Korunmacı Sessizlik üzerinde negatif yönlü etkisi vardır. (Hipotez doğrulanmamıĢtır)

H3c: Derin duygusal emek boyutunun Kabullenici Sessizlik üzerinde negatif yönlü etkisi vardır. (Hipotez doğrulanmamıĢtır)

H3d: Yüzeysel duygusal emek boyutunun Korumacı Sessizlik üzerinde negatif yönlü etkisi vardır. (Hipotez doğrulanmamıĢtır)

H3e: Yüzeysel duygusal emek boyutunun Korunmacı Sessizlik üzerinde negatif yönlü etkisi vardır. (Hipotez doğrulanmamıĢtır)

Son olarak yüzeysel duygusal emek pozitif yönlü olarak derinlemesine duygusal emek davranıĢı üzerinde kabullenici örgütsel sessizliğin üzerindeki etkisine göre daha güçlü bir etkiye sahiptir. Yüzeysel duygusal emeğin sahip olduğu en güçlü etkinin derinlemesine duygusal emek ile olması duygusal emek değiĢkenin alt boyutları içinde tutarlı olduğunu

göstermektedir. Bu ayrıca duygusal emek değiĢkeninin modelin diğer değiĢkenleri ile etkileĢimin düĢük olduğu Ģeklinde yorumlanmasına olanak vermektedir.

4.2.3.2. Duygusal zekâ’nın örgütsel sessizlik boyutları ile ilişkileri

Bu çalıĢmada duygusal zekâ tüm örgütsel sessizlik boyutları üzerinde etkiye sahiptir.

Duygusal zekâ korumacı örgütsel sessizlik üzerinde pozitif yönlü güçlü bir etkiye sahiptir.

Duygusal zekâsı yüksek olan öğretim elemanları diğergamlık yönü ile diğerlerini koruma adına sessiz kalmayı tercih etmektedir.

Duygusal zekâ savunmacı ve kabullenici örgütsel sessizlik üzerinde ise negatif yönlü bir etkiye sahiptir. Duygusal zekâsı yüksek bireyler diğerlerini korumak için sessiz kalmayı tercih ederken kendini savunmak veya durumu kabullenme biçimde sessizlik göstermeyi tercih etmemektedir. Bu durum duygusal zekâsı yüksek bireylerin sahip oldukları sosyal yetenekler ile sessiz kalma yerine farklı çözümler geliĢtirme kabiliyetine sahip olduğuna yorulabilir.

Bu sonuçlara göre duygusal zekâ diğerlerini korumak için sessiz kalmayı arttırırken kendini savunma ve durumu kabullenme biçiminde sessizliği azaltmaktadır. Duygusal zekânın yükselmesi ile birlikte sessizlik davranıĢta sessizlik türüne göre seçici bir etki ortaya çıkmaktadır.

ÇalıĢmada oluĢturulan nihai modelde duygusal zekâ ile korumacı sessizlik arasında pozitif yönlü bir etki bulunmuĢtur. Buna göre H2a (Duygusal zekânın korumacı sessizlik üzerinde negatif yönlü etkisi vardır) hipotezi doğrulanmamıĢtır. Öğretim elemanları duygusal zekâları yüksek olsa da toplum yanlısı olan korumacı sessizliği sergilemeye devam etmektedir.

Öte yandan duygusal zekâ bu çalıĢmada savunmacı ve kabullenici sessizliği azaltıcı bir etkiye sahiptir. Buna göre araĢtırmanın gerçekleĢtirildiği örneklem olan akademisyenler için H2b (Duygusal zekânın korunmacı (savunmacı) Sessizlik üzerinde negatif yönlü etkisi vardır) ve H2_c (Duygusal zekânın kabullenici sessizlik üzerinde negatif yönlü etkisi vardır) hipotezleri doğrulanmıĢtır.

4.2.3.3. Örgütsel sessizlik boyutlarının birbiri aralarındaki ilişkileri

Kabullenici Örgütsel Sessizlik pozitif yönlü olarak savunmacı örgütsel sessizlik üzerinde oldukça güçlü bir etkiye sahiptir. Bu etki modeldeki en güçlü iliĢki olarak ortaya konulmuĢtur. Sessizlik değiĢkeninin diğer alt boyutları arasında istatistiki olarak anlamlı bir iliĢki bulunmamaktdır. Bu durum örgütsel sessizlik boyutlarının birbirinden farklılaĢmıĢ yapıya sahip olduğunun göstergesi olarak kabul edilebilir.

Bununla birlikte kabullenici sessizliği gösteren bireyler savunmacı sessizliği de göstermektedir. Bu örneklemdeki öğretim elemanları kendi faydası için sessiz kalmayı tercih etmezken baĢkaları için sessiz kalabilmektedir.

Tablo 4.38. Araştırmaya Ait Hipotezlerin Kabul Red Durumu Tablosu

Hipotez Kabul/ Red Reddedildi ise nedeni

H1a: Duygusal zekânın derin duygusal emek davranıĢı üzerinde pozitif yönlü etkisi vardır.

Reddedildi Negatif yönlü etki var

H1b: Duygusal zekânın yüzeysel duygusal emek davranıĢı üzerinde pozitif yönlü etkisi vardır.