Değerlendirme ve İnceleme Faaliyetleri

3.1- 5549 Sayılı Kanun Kapsamında Yapılan Çalışmalar

MASAK, suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı suçunun tespitine yönelik değerlendirme ile incelemeleri çeşitli kaynaklara dayanarak başlatabilmektedir. Kısaca bu kaynaklar; 5549 sayılı Kanuna göre şüpheli işlemleri bildirmekle yükümlü bulunan mali veya mali olmayan kurum ve kuruluşlar, Cumhuriyet Savcılıkları veya Cumhuriyet Savcıları adına zabıta makamları, kamu kurum veya kuruluşları, yurt içindeki veya yurt dışındaki özel ve tüzel kişiler ve basın olarak belirtilebilir.

MASAK, 5549 sayılı Kanunun 19 uncu maddesine göre, analiz ve değerlendirmeleri Mali Suçları Araştırma Uzmanları; incelemeleri ise Maliye Müfettişleri, Hesap Uzmanları, Gümrük Müfettişleri, Gelirler Kontrolörleri, Bankalar Yeminli Murakıpları, Hazine

Kontrolörleri, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve Sermaye Piyasası Kurulu Uzmanları vasıtasıyla yerine getirmektedir.

3.1.1- Değerlendirmeler

MASAK’a intikal eden ihbar ve şüpheli işlem bildirimleri Mali Suçları Araştırma Uzmanları tarafından analiz ve değerlendirmeye tabi tutularak, aklama suçunun varlığı tespit edilenler hakkında doğrudan yetkili ve görevli Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulmakta, daha ayrıntılı inceleme gerektirenler ise, incelenmek üzere 5549 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde sayılan denetim elemanlarına sevk edilmektedir.

Tablo 11- Değerlendirme Dosyalarının Envanteri (2003-2007)

Sonuç

(*) Değerlendirme dosyalarından biri değerlendirme ve/veya inceleme dosyası ile birleştirilmiştir.

Tablo 12- Yıllar İtibariyle Değerlendirme Sonuçları (2003-2007)

2003 2004 2005 2006 2007 Toplam

(*) 31.12.2007 tarihi itibariyle devam eden değerlendirmelerin başlatıldıkları yıllara göre dağılımı gösterilmektedir.

(**) Değerlendirme dosyalarından biri değerlendirme ve/veya inceleme dosyası ile birleştirilmiştir.

Grafik 9-Tamamlanan Değerlendirmelerin Sonuçlarına Göre Yüzde Dağılımı (2003-2007)

Karapara Aklama Suçu Tespit Edilmeyen

70,3%

Aklama Suçu Duyurusu

3,2%

İncelemeye Sevk 26,5%

2003-2007 döneminde tamamlanan 1274 değerlendirmeden, 895’inde aklama suçu tespit edilememiş, 5549 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilebileceği sonucuna varılan 379 dosyadan 338’inin daha ayrıntılı olarak inceleme yapılması için denetim elemanlarına sevki talep edilmiştir. Kalan 41 değerlendirme dosyası, aklama suçundan dava açılmasına yeterli emare mevcut olduğu kanaatiyle Cumhuriyet Savcılıklarına intikal ettirilmiştir.

Yapılan değerlendirmeler esnasında diğer kurumları ilgilendiren bilgilere ulaşılması durumunda basit rapor düzenlenerek, konu ilgili kurumlara bildirilmektedir. Bu raporların yıllara göre dağılımı aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Tablo 13- Başka Kurumlara Gönderilmek Üzere Düzenlenen Basit Raporlar (2003-2007)

Hakkında İnceleme İstenilen Yıl Basit Rapor Sayısı

Gerçek Kişi Tüzel Kişi

2003 4 5 3

2004 18 12 18

2005 28 49 14

2006 19 39 9

2007 99 181 115

Toplam 168 286 159

3.1.2- İncelemeler

Yapılan değerlendirmeler sonucunda daha ayrıntılı inceleme yapılması gerektiği belirtilen dosyalar ile Başkanlıkça özelliği sebebiyle doğrudan incelemeye gönderilmesi kararlaştırılan dosyalar, işin gerektirdiği uzmanlık ihtiyaçları da dikkate alınarak, 5549 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde belirtilen denetim elemanlarına sevk edilmektedir.

İncelemeye tabi tutulan inceleme dosyalarının yıllar itibariyle seyri Tablo 14’de, 31/12/2007 tarihi itibariyle denetim elemanlarına ilişkin bilgiler ise Tablo 15’de gösterilmiştir.

Tablo 14- İnceleme Dosyalarının Envanteri (2003-2007)

Sonuç

(*) Devam Eden Dosyalardan Suç Duyurusu

(**) Açılan İnceleme Dosyalarından biri ikinci bir inceleme dosyası ile birleşmiştir.

Tablo 15- Devam Eden İnceleme Dosya Sayısı, Denetim Elemanı Sayısı ve Denetim Birimlerinin Toplam Dosya Sayısı İçindeki Oranı

Denetim Elemanları

Bankalar Yeminli Murakıbı (BYM) 47 31 18,15

Bankacılık Uzmanı 5 5 1,93

Hazine Kontrolörü 40 26 15,44

SPK Uzmanı 16 14 6,18

Gümrük Müfettişi 19 19 7,34

254 207

Ortak Görevlendirmeler 5**

TOPLAM 259 207

* Bir denetim elemanı üzerinde birden fazla inceleme dosyası bulunmaktadır.

** 1-İnceleme dosyasında; 2 MM, 4HU, 5 GK, 2 BYM, 1- İnceleme dosyasında; 1 MM, 1 HU,

1- İnceleme dosyasında; 1BYM, 1 HU, 1- İnceleme dosyasında; 1 MM, 1 GM,

1- İnceleme dosyasında; 1MM, 1 GK görevlendirilmiştir.

Grafik 10- Devam Eden İnceleme Dosyalarının Denetim Birimleri İtibariyle Oranı

9,27

Tablo 16- Yıllar İtibariyle Açılan İnceleme Dosyalarının Sonuçları (2003-2007) Önceki

Yıl 2003 2004 2005 2006 2007 Toplam İncelemeye Sevk

Edilen 68 121 74** 86 110 459

Tamamlanan

İnceleme 104 92 83 66 110 455

- Aklama Suçu Tespit

Edilemeyen 73 49 49 39 81 291

- Aklama Suçu Duyurusu 31 43 34 27 29 164 Devam Eden

İnceleme* 18 7 36 36 59 103 259

- Aklama Suçu Duyurusu 1 1 2 2 6

Toplam Suç Duyurusu 32 43 35 29 31 170

(*) 31.12.2007 tarihi itibariyle devam eden incelemelerin başlatıldıkları yıllara göre dağılımı gösterilmektedir.

(**) Açılan İnceleme Dosyalarından biri ikinci bir İnceleme Dosyası ile birleşmiştir.

NOT: 01.01.2007-31.12.2007 döneminde 309 gerçek kişi hakkında suç duyurusunda bulunulmuştur.

Grafik 11- Tamamlanan İncelemelerin Sonuçlarına Göre Yüzde Dağılımı (2003-2007)

Aklama Suçu Duyurusu

36,0%

Aklama Suçu Tespit Edilemeyen

64,0%

2003-2007 döneminde başlatılan incelemeler sonucunda; aklama suçu işlendiği iddiasıyla 164, devam eden incelemelerde aklama suçu işlendiği iddiasıyla 6 olmak üzere Cumhuriyet Savcılıklarına toplam 170 suç duyurusunda bulunulmuştur.

3.2- Değerlendirmelere ve İncelemelere İlişkin Genel Sonuçlar

MASAK’ta 2003-2007 yılları arasında yapılan bildirimler sonucunda, 1424 adedi değerlendirme (Tablo 11), 459 adedi inceleme (Tablo 14) olmak üzere toplam 1883 dosya oluşturulmuştur.

2003-2007 yıllarında MASAK tarafından toplam 211 adet aklama suçundan suç duyurusunda bulunulmuştur. Aklama suçundan dolayı yapılan suç duyurularının 41’i değerlendirme, 170’i inceleme raporlarına dayanmaktadır.

3.2.1- Aklama Suçu Duyurularının İhbar Kaynakları

MASAK tarafından Cumhuriyet Savcılıklarına intikal ettirilen aklama suçu duyurularının kaynakları yıllar itibariyle aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.

Tablo 17- Aklama Suçu Duyurularının İhbar Kaynaklarına Göre Dağılımı (2003-2007) İhbar Kaynağı 2003 2004 2005 2006 2007 Toplam Cumhuriyet

Savcılıkları 12 22 37 26 17 114

Kamu Kurumları 15 19 7 10 20 71

Bankalar (ŞİB) 4* 3 1 3 5 16

Gerçek Kişi - 1 2 - 3

Tüzel Kişi 1 1 2

Yurt Dışı 2 2 - - 1 5

Toplam 33* 48 48 39 43 211

(*) Farklı savcılıklarca yürütülen soruşturmalardan birisine mükerrerlik nedeniyle takipsizlik kararı verildiğinden çıkarılmıştır.

Grafik 12- Aklama Suçu Duyurularının Talep/İhbar Kaynaklarına Göre Yüzde Dağılımı (2003-2007)

71 114

16 5 5

Cumhuriyet Savcılıkları Kamu Kurumları Bankalar Gerçek Kişi / Şirket Yurt Dışı

3.2.2- Aklama Suçu Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı

MASAK tarafından yapılan değerlendirme ile denetim elemanlarınca yapılan incelemeler sonucunda 2003–2007 yılları arasında aklama suçuna ilişkin olarak Cumhuriyet Savcılıklarına toplam 211 adet suç duyurusunda bulunulmuş olup bunların öncül suçlara göre dağılımına ilişkin ayrıntılı tablo aşağıda yer almaktadır.

Tablo 18- Aklama Suçu Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı (2003-2007) Kanun Adı / Madde

No* Öncül Suç

01.01.2003-31.12.2006 2007 Toplam

Toplam İçindeki

%’si TCK Madde 403 – 406 Uyuşturucu Madde

Ticareti 86 14 100 47,4%

1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu

Gümrük Kaçakçılığı 31 12 43 20,4%

TCK Madde 339 ila 350 Evrakta ve Meşruiyet

Belgelerinde Sahtecilik 13 6 19 9,0%

TCK Madde 504 – 506 Nitelikli Dolandırıcılık ve

Hileli İflas 13 5 18 8,5%

213 sayılı Vergi Usul Kanunu -Madde 359/b

Sahte Belge Düzenleme –

Kullanma 7** 3 10 4,8%

TCK Madde 495 ila 500 Yağma, Yol Kesmek ve

Adam Kaldırmak 10 10 4,8%

TCK Madde 125 – 173 Devletin Şahsiyetine

Karşı Cürümler 2 1 3 1,4%

TCK Madde 332-333-335 Devlete Ait Mühürlerde

ve Damgalarda Taklit 2 2 0,9%

6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar Hakkında

(*) TCK, 765 sayılı Türk Ceza Kanununu ifade etmektedir.

(**) Farklı savcılıklarda yürütülen soruşturmalardan birisine mükerrerlik nedeniyle takipsizlik kararı verildiğinden tablodan çıkarılmıştır.

2003-2007 arasında aklama suçunun işlendiği gerekçesi ile suç duyurusunda bulunulan 211 dosyanın %47,4’ünün uyuşturucu madde ticareti; %20,4’ünün gümrük kaçakçılığı;

%8,5’inin nitelikli dolandırıcılık ve hileli iflas; %9’unun evrakta ve meşruiyet belgelerinde sahtecilik suçundan kaynaklandığı görülmektedir.

Grafik 13- Aklama Suçu Duyurularının Öncül Suçlara Göre Yüzde Dağılımı (2003-2007)

47,4

3.2.3- Dava Açılan ve Temyiz Edilen Dosyaların Safahatı

Yapılan değerlendirmeler ile incelemeler sonucunda aklama suçunun işlendiğine dair ciddi emare bulunarak savcılıklara iletilen ve savcılıklarca da kamu davası açılan dosyalar ile Yargıtay’a intikal eden dosyalara ilişkin bilgiler Tablo 19’da yer almaktadır.

Tablo 19- Aklama Suçundan Dava Açılan ve Temyiz Edilen Dosyaların Safahatı (17/02/1997-31/12/2007)