İÇİNDEKİLER
Sayfa No
TABLOLAR LİSTESİ V
ŞEKİLLER LİSTESİ vii
GRAFİKLER LİSTESİ vii
FOTOĞRAFLAR vii
KISALTMALAR viii
BAŞKANIN SUNUŞU 1
I- MASAK HAKKINDA GENEL BİLGİLER 2
A- Vizyon ve Misyon 2
B- Görev, Yetki ve Sorumluluklar 2
C- Birime İlişkin Bilgiler 3
1- Fiziksel Yapı 3 2- Bakanlık İçindeki Yeri ve Örgütsel Yapı 4
3- İnsan Kaynakları 7
4- Sunulan Hizmetler 9
II- FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ
VE DEĞERLENDİRMELER 11
A-Mali Bilgiler 11
B- Performans Bilgileri 13
1- Düzenleme, Dış İlişkiler ve Koordinasyon Faaliyetleri 13
1.1- Düzenleme 13
1.2- Dış İlişkiler 15 1.2.1- FATF Türkiye III. Tur Karşılıklı Değerlendirme Süreci 15
1.2.2- Muadil Kurumlarla İmzalanan Mutabakat Muhtıraları 15
1.2.3- Yurtdışı Toplantılar 16 1.3- Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu 16
2- Mali İstihbarat Faaliyetleri 16
2.1- İhbarlar 16
2.2- Şüpheli İşlem Bildirimleri 18
2.3- Ön Değerlendirme Çalışmaları 18 2.4- Uluslararası Bilgi Değişimi 21
3- Değerlendirme ve İnceleme Faaliyetleri 21
3.1- 5549 Sayılı Kanun Kapsamında Yapılan Çalışmalar 21
3.1.1- Değerlendirmeler 22 3.1.2- İncelemeler 24 3.2- Değerlendirmelere ve İncelemelere İlişkin Genel Sonuçlar 27
3.2.1- Aklama Suçu Duyurularının İhbar Kaynakları 27 3.2.2- Aklama Suçu Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı 28
3.2.3- Dava Açılan ve Temyiz Edilen Dosyaların Safahatı 31 3.3- Bazı Faaliyetler Bakımından Uygulama Sonuçlarının Değerlendirilmesi 32
4- Yükümlülük Denetimi Faaliyetleri 32
4.1- Yükümlülük İhlal İncelemeleri 32
4.2- Yükümlülüklere Uyum Denetimleri 37
4.2.1- Münferit Yükümlülüklere Uyum Denetimleri 37 4.2.2- Programlı Yükümlülüklere Uyum Denetimleri 37
5- Eğitim Faaliyetleri 38
5.1- Yurtiçi Panel, Sempozyum, Konferans ve Toplantılar 38
5.2- Verilen Eğitimler 39
5.3- Yükümlüler ve Yükümlülüklere İlişkin Broşür Hazırlanması 40
5.4- Alınan Eğitimler 40 5.5- Hizmet İçi Eğitimler 41
6- Proje Bilgileri 41
6.1- Karapara Aklama İle Mücadele Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi 41
III- SONUÇ 42
TABLOLAR LİSTESİ
Sayfa No
Tablo 1- Personelin Dağılımı (2003-2007) 7
Tablo 2- Personelin Unvanlar Bazında Durumu (31/12/2007) 8 Tablo 3- Personelin Yaş Profili (31/12/2007) 9
Tablo 4- Personelin KPDS Düzeyi 9
Tablo 5- Bütçe Giderlerinin Ekonomik Sınıflandırılması (2003-2007) (YTL) 12 Tablo 6- İhbar Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı (2003-2007) 17 Tablo 7- Şüpheli İşlem Bildirimi Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı
(2003-2007) 18
Tablo 8- Alınan İhbar ve ŞİB’ler Üzerine Yapılan Çalışmalar (2007) 19 Tablo 9- Ön Değerlendirmelerin Sonuçları (2007) 20 Tablo 10- Uluslararası Bilgi Değişimi (2007) 21 Tablo 11- Değerlendirme Dosyalarının Envanteri (2003-2007) 22 Tablo 12- Yıllar İtibariyle Değerlendirme Sonuçları (2003-2007) 22 Tablo 13- Başka Kurumlara Gönderilmek Üzere Düzenlenen Basit Raporlar
(2003-2007) 23
Tablo 14- İnceleme Dosyalarının Envanteri (2003-2007) 24 Tablo 15- Devam Eden İnceleme Dosya Sayısı, Denetim Elemanı Sayısı ve
Denetim Birimlerinin Toplam Dosya Sayısı İçindeki Oranı 25 Tablo 16- Yıllar İtibariyle Açılan İnceleme Dosyalarının Sonuçları (2003-2007) 26 Tablo 17- Aklama Suçu Duyurularının İhbar Kaynaklarına Göre Dağılımı
(2003-2007) 27
Tablo 18- Aklama Suçu Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı (2003-2007) 29
Tablo 19- Aklama Suçundan Dava Açılan ve Temyiz Edilen Dosyaların Safahatı
(17/02/1997-31/12/2007) 31
Tablo 20- Tamamlanan Değerlendirme, İnceleme Dosya Sayıları ve Artış Oranları
(2003-2007) 32
Tablo 21- Yıllar İtibariyle Suç Duyuruları (2003-2007) 32 Tablo 22- Yükümlülük İhlal İncelemesi Envanteri(2003-2007) 33 Tablo 23- İdari Para Cezaları (İPC) (2007) 34
Tablo 24- Suç Duyurusu Sayıları (2003-2007) 34
Tablo 25- Yükümlülük İhlali Nedeniyle Suç Duyurusu Sayıları (2003-2007) 35 Tablo 26- Yükümlülüğe Aykırı Fiillerin İhlal Edilen Yükümlülük Yönünden
Dağılımı (2003-2007) 35
Tablo 27- Yükümlülük İhlali Yapanlar ve İhlallerin Sayıları (2003-2007) 36 Tablo 28- Yükümlülük İhlali İncelemesinde Görevlendirilen Denetim Elemanları
Sayısı (2003-2007) 36
Tablo 29- Programlı Yükümlülüklere Uyum Denetimi Sonuçları (2007) 37 Tablo 30- Eğitim Faaliyetlerinin Sayısı ve Katılımcılar (2007) 40
ŞEKİLLER LİSTESİ
Sayfa No Şekil 1- Başkanlığımızın Maliye Bakanlığı İçindeki Yeri 5
Şekil 2- Başkanlığımızın Organizasyon Şeması 6
GRAFİKLER LİSTESİ
Grafik 1- Personelin Unvan Bazında Yüzde Dağılımı (31/12/2007) 7 Grafik 2- Personelin Yaş Durumuna Göre Yüzde Dağılımı (31/12/2007) 9
Grafik 3- Ödenek ve Harcamalar (2003-2007) 11
Grafik 4- Harcamaların Yüzde Dağılımı (2007) 13 Grafik 5- Kaynaklarına Göre İhbarların Yüzde Dağılımı (2003-2007) 17 Grafik 6- Alınan Şüpheli İşlem Bildirim Sayısal Trendi (2003-2007) 18 Grafik 7- Alınan İhbar ve ŞİB’ler Üzerine Yapılan Çalışmaların Yüzde Dağılımı
(2007) 19
Grafik 8- Tamamlanan Ön Değerlendirme Sonuçlarının Yüzde Dağılımı (2007) 20 Grafik 9- Tamamlanan Değerlendirmelerin Sonuçlarına Göre Yüzde Dağılımı
(2003-2007) 23
Grafik 10- Devam Eden İnceleme Dosyalarının Denetim Birimleri İtibariyle
Oranı 25
Grafik 11- Tamamlanan İncelemelerin Sonuçlarına Göre Yüzde Dağılımı
(2003-2007) 26
Grafik 12- Aklama Suçu Duyurularının Talep/İhbar Kaynaklarına Göre Yüzde
Dağılımı (2003-2007) 28
Grafik 13- Aklama Suçu Duyurularının Öncül Suçlara Göre Yüzde Dağılımı
(2003-2007) 30
FOTOĞRAFLAR
Fotoğraf 1- Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı Hizmet Binası 4
KISALTMALAR
BDDK : Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu BEF : Belçika Frangı
CHF : İsviçre Frangı
DEM : Alman Markı
EGMONT : Mali İstihbarat Birimleri Arasında İşbirliğini Geliştirmek Amacıyla 1995 Yılında Oluşturulan Uluslararası Organizasyon
EUR : Avrupa Birliği Resmi Para Birimi (Euro)
FATF : Mali Eylem Görev Gücü (Financial Action Task Force) FRF : Fransız Frangı
GBP : İngiliz Sterlini ITL : İtalyan Lireti
MASAK : Mali Suçları Araştırma Kurulu MSA UZMANI : Mali Suçları Araştırma Uzmanı SPK : Sermaye Piyasası Kurulu NLG : Hollanda Florini
OECD : Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (Orginisation for Economic Co-operation and Development)
SAR : Suudi Arabistan Riyali ŞİB : Şüpheli İşlem Bildirimi İPC : İdari Para Cezası
TL : Türk Lirası
USD YTL
: :
Amerika Birleşik Devletleri Doları Yeni Türk Lirası
BAŞKANIN SUNUŞU
Suç gelirlerinin aklanması ile mücadelede temel kurumlardan birisi olan Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK), 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Kanun ile terörün finansmanının önlenmesi konusunda da görev üstlenmiş, bu iki olgu ile daha etkin mücadele edebilmek için gerek kurumsal gerekse yasal alt yapı oluşturulması çalışmalarını 2007 yılında da sürdürmüştür.
2007 yılında suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadele kapsamında;
- Aklama Suçu İncelemesi Hakkında Yönetmelik,
- Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulunun Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik,
- Terörün Finansmanına Yönelik Şüpheli İşlemlerin Bildirimi Genel Tebliği, yürürlüğe girmiştir.
Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesi ile daha etkin mücadele edebilmek, uluslararası standartlar çerçevesinde önleyici tedbirlerin geliştirilmesini de en önemli konulardan biri haline getirmiştir. Bu amaçla, 2007 yılında önleyici tedbirlere ilişkin yönetmelik çalışması tamamlanmış ve “Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik” 9 Ocak 2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
MASAK muadili kuruluşlarla işbirliğini geliştirmeye yönelik çalışmalara hız verilmiş, bu çerçevede İsveç, Portekiz ve Endonezya ile mutabakat muhtıraları imzalanmıştır.
Yükümlülerin, yeni Kanun ve Yönetmelikler konusunda bilinçlendirilmesi amacıyla eğitim çalışmaları yoğun bir şekilde sürdürülmüş; yükümlülere yönelik, “Yükümlülük Denetimi”
faaliyetlerine de devam edilmiştir.
Yasal alt yapı çalışmaları, yürütülen eğitim ve yükümlülük denetim faaliyetleri meyvelerini vermeye başlamış ve 2007 sonunda MASAK’a intikal eden şüpheli işlem bildirimi sayısı 2946’ya ulaşarak bu konuda bir önceki yıla göre %158 oranında bir artış sağlanmıştır.
2007 yılından itibaren “Karapara Aklama ile Mücadele Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi” kapsamındaki uygulamalar kullanılmaya ve bankalardan elektronik ortamda e- imza ile şüpheli işlem bildirimleri de alınmaya başlanmıştır.
MASAK olarak yıl boyunca gerçekleştirdiğimiz faaliyetlere ilişkin bilgilerin yer aldığı 2007 yılı faaliyet raporunun, kamuoyunu bilgilendirme görevimizi yerine getirme anlamında başarılı olmasını diliyor, bu vesileyle yürütülen faaliyetlerde emeği geçen tüm çalışma arkadaşlarıma teşekkür ediyorum.
Ankara, 31/03/2008 Adnan ERTÜRK
Başkan
I- MASAK HAKKINDA GENEL BİLGİLER A-Vizyon ve Misyon
Başkanlığımızın vizyon ve misyonu şöyle belirlenmiştir.
Vizyonu: Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanıyla etkili bir şekilde mücadele ederek etkin bir ekonomi ve güvenli bir toplum oluşmasına katkıda bulunan öncü bir kurum olmaktır.
Misyonu: Aklama ve terörün finansmanı suçlarının önlenmesi ve tespitine yönelik olarak;
politika oluşturulması ve düzenleme yapılmasına katkıda bulunmak, hızlı ve güvenilir bir şekilde bilgi toplamak ve analiz etmek, araştırma ve inceleme yapmak, elde edilen bilgi ve sonuçları ilgili makamlara iletmektir.
B- Görev, Yetki ve Sorumluluklar
4208 sayılı Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanunun 19.11.1996 tarihinde yürürlüğe girmesiyle birlikte Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı kurulmuş, aynı zamanda ülkemiz karaparanın aklanmasıyla mücadele eden ülkeler arasında yerini almıştır.
17 Şubat 1997’de faaliyete geçen Başkanlığımız, doğrudan Maliye Bakanına bağlı olarak çalışan idari nitelikte bir kurum olup, görev ve yetkileri ilk olarak 4208 sayılı Kanunda düzenlenmiştir. Başkanlığımızın görev ve yetkileri, 18 Ekim 2006 tarih ve 26323 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun 19 uncu maddesinde yeniden düzenlenmiş olup aşağıda belirtilmiştir:
a) Suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi amacıyla politika hazırlamak ve uygulama stratejileri geliştirmek, bu amaçla kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamak, ortak çalışmalar yapmak, görüş ve bilgi alışverişinde bulunmak.
b) Belirlenen politikalar çerçevesinde kanun, tüzük ve yönetmelik taslakları hazırlamak, bu Kanun ile buna ilişkin Bakanlar Kurulu kararlarının uygulanması konusunda düzenlemeler yapmak.
c) Suç gelirlerinin aklanması alanındaki gelişmeler ile aklama suçunun önlenmesi ve ortaya çıkarılmasına yönelik yöntemler konusunda araştırmalar yapmak.
ç) Suç gelirlerinin aklanmasını önlemek amacıyla sektörel çalışmalar yapmak, önlemler geliştirmek ve uygulamayı izlemek.
d) Kamuoyu duyarlılığını ve desteğini artırmaya yönelik çalışmalar yapmak.
e) Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesi kapsamında veri toplamak, şüpheli işlem bildirimlerini (ŞİB) almak, analiz etmek ve değerlendirmek.
f) Değerlendirme sürecinde gerek duyulduğunda kolluk ve diğer birimlerden kendi görev alanlarında inceleme ve araştırma yapılması talebinde bulunmak.
g) Bu Kanun kapsamına giren işlemler ile ilgili olarak, araştırma ve inceleme yapmak veya yaptırmak.
ğ) Yapılan araştırma ve inceleme sonucunda aklama suçunun işlendiği hususunda olguların varlığının tespiti halinde, Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre gerekli işlemler yapılmak üzere Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunmak.
h) Cumhuriyet Savcıları tarafından intikal ettirilen konuları incelemek ve aklama suçunun tespitine ilişkin talepleri yerine getirmek.
ı) Aklama veya terörün finansmanı suçunun işlendiğine dair ciddi şüphelerin mevcut olması durumunda konuyu ilgili Cumhuriyet Savcılığına intikal ettirmek.
i) Kanun ve ilgili mevzuat kapsamında yükümlülük denetimi yapılmasını sağlamak.
j) Kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kuruluşlardan her türlü bilgi ve belgeyi istemek.
k) Bilgi ve ihtisasına ihtiyaç duyulması halinde, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanların Başkanlık bünyesinde geçici olarak görevlendirilmelerini talep etmek.
l) Görev alanına giren konularda uluslararası ilişkileri yürütmek, görüş ve bilgi alışverişinde bulunmak.
m) Yabancı ülkelerdeki muadil kurumlarla bilgi ve belge değişiminde bulunmak, bu amaçla uluslararası antlaşma niteliğinde olmayan mutabakat muhtırası imzalamak.
C- Birime İlişkin Bilgiler 1- Fiziksel Yapı
Başkanlığımız Maliye Bakanlığı Merkez Yerleşkesi N Blokta hizmet vermektedir.
Fotoğraf 1- Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı hizmet binasının görünümü
2- Bakanlık İçindeki Yeri ve Örgütsel Yapı
MASAK’ın, Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 8’inci maddesinin (g) bendiyle Maliye Bakanlığı bünyesinde
“Ana Hizmet Birimi” olduğu; 5549 sayılı Kanunun 19 uncu maddesinde de doğrudan Maliye Bakanına bağlı olarak çalışacağı hüküm altına alınmıştır.
Başkanlık hizmetlerini; Başkana bağlı Başkan Yardımcıları ve bunlara bağlı Düzenleme ve Dış İlişkiler, Yükümlü Denetimi ve Eğitim, Mali İstihbarat, Değerlendirme, Terörün Finansmanı ile Mücadele Daire Başkanlıkları ile Bilgi İşlem, Personel, İdari ve Mali İşler Şube Müdürlükleri eliyle yürütmektedir.
Başkanlığımızın Bakanlık içindeki yerini gösteren teşkilat şeması ile organizasyon şeması Şekil-1 ve Şekil-2’deki gibidir.
Şekil 1- Başkanlığımızın Maliye Bakanlığı İçindeki Yeri
Şekil 2- Başkanlığımızın Organizasyon Şeması
3- İnsan Kaynakları
MASAK’ta görev yapan toplam personel sayısı 146 olup, personel dağılımına ilişkin bilgilere aşağıdaki tabloda yer verilmektedir.
Tablo 1- Personelin Dağılımı (2003-2007) Yıllar
İdari Personel
(*)
MSA Uzmanı
MSA Uzman
Yrd.
Vergi Denetmeni
Bilgi İşlem Personeli
(**)
Diğer Personel
(***)
Toplam Personel
2003 6 24 27 3 8 45 113
2004 7 35 17 7 8 42 116
2005 7 41 9 7 11 51 126 2006 13 42 15 6 10 52 138 2007 13 40 22 3 12 56 146 (*) Başkan, Başkan Yardımcısı, Daire Başkanı, Şube Müdürü (2 MSA Uzmanı Şube Müdürlüğü Görevini Yürütmektedir), Bilgi İşlem Merkezi Müdürü
(**) Mühendis, Çözümleyici, Programcı, Bilgisayar İşletmeni
(***) Şef, Mütercim, Gelir Uzmanı, Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni, Memur, Teknisyen, Dağıtıcı, Yardımcı Hizmetli
Grafik 1- Personelin Unvan Bazında Yüzde Dağılımı (31/12/2007)
13; 9%
40; 27%
22; 15%
3; 2%
12; 8%
56; 39%
İdari Personel MSA Uzmanı MSA Uzman Yrd.
Vergi Denetmeni Bilgi İşlem Personel Diğer Personel
Tablo 2- Personelin Unvanlar Bazında Durumu (31/12/2007)
Unvanı Görev yapan personel sayısı
Başkan 1 Başkan Yardımcısı 2
Daire Başkanı 4
Şube Müdürü 5
Bilgi İşlem Merkezi Müdürü 1
Mali Suçları Araştırma Uzmanı 40 Mali Suçları Araştırma Uzm.Yrd. 22
Vergi Denetmeni 3
Gelir Uzmanı 6
Şef 3 Mühendis 3 İstatistikçi 0 Çözümleyici 3 Programcı 4 Bilgisayar İşletmeni 2
Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni 12
Mütercim 4 Memur 18 Teknisyen 2 Şoför 1 Dağıtıcı 2
Yardımcı Hizmetli 8
Kadrolu Personel 111
Sözleşmeli Personel 7
Geçici Görevli Personel 28
Toplam 146
Tablo3- Personelin Yaş Profili (31/12/2007)
Yaş Aralığı Sayısı
20-29 30 30-39 64 40-49 46 50-59 6
Toplam 146
Grafik 2- Personelin Yaş Durumuna Göre Yüzde Dağılımı (31/12/2007)
30; 21%
64; 43%
6; 4%
46; 32%
20-29 30-39 40-49 50-59
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı’nda görev yapan personelin Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Sınavı (KPDS) düzeyi aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
Tablo 4- Personelin KPDS Düzeyi
KPDS A Düzeyi KPDS B Düzeyi KPDS C Düzeyi
2 9 30 4- Sunulan Hizmetler
Başkanlığımız, 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun kapsamında aşağıdaki temel hizmetleri yürütmektedir:
• Karapara aklama ve terörün finansmanı ile mücadele konusunda mevzuat hazırlamak,
• Görev alanına giren konularda uluslararası kurum, kuruluş ve girişimlerin çalışmalarını takip etmek,
• Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası kuruluşların, Türkiye’nin karapara aklama ve terörün finansmanı sistemini değerlendirme çalışmaları sürecine hazırlanmak ve bu çalışmaları koordine etmek,
• Karapara aklama ve terörün finansmanı ile ilgili şüpheli işlem bildirimlerini almak, analiz etmek ve değerlendirmek,
• Karapara aklama ve terörün finansmanı ile ilgili ciddi bulguları Cumhuriyet Savcılığına iletmek,
• Karapara aklama ve terörün finansmanının önlenmesi konusunda kamuoyunu bilgilendirmeye yönelik çalışmalar yapmak,
• 5549 sayılı Kanun kapsamında belirlenen yükümlülüklerin yükümlüler tarafından yerine getirilip getirilmediğinin denetimini planlamak, koordine etmek ve gerçekleştirmek,
• 5549 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat kapsamında belirlenen yükümlülüklere ilişkin eğitim faaliyetleri yürütmek,
• Muadil kurumlar ile mutabakat muhtıraları imzalamak.
II- FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER A- Mali Bilgiler
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığının son beş yıla ilişkin bütçe ödenek ve harcamalarını gösterir grafik aşağıdaki gibidir. Grafikten de anlaşılacağı üzere, son beş yılda Başkanlık tarafından ödenek sınırları içinde harcama yapılmıştır.
Grafik 3- Ödenek ve Harcamalar (2003-2007)
Tablo 5’de bütçe giderlerinin ekonomik sınıflandırılması yer almaktadır. 2007 yılında Başkanlığa tahsis edilen 4.431.800 YTL tutarındaki ödeneğin 3.506.678 YTL’si harcanmıştır.
0 500000 1000000 1500000 2000000 2500000 3000000 3500000 4000000 4500000 5000000
2003 2004 2005 2006 2007
Ödenek Harcama
Tablo 5- Bütçe Giderlerinin Ekonomik Sınıflandırılması (2003-2007) (YTL)
2003 2004 2005 2006 2007
Ekonomik
Sınıf Bütçe Giderinin Türü
Ödenek Harcama Ödenek Harcama Ödenek Harcama Ödenek Harcama Ödenek Harcama 01 Personel Giderleri 1.253.600 1.442.590 2.018.800 2.180.382 2.299.000 2.429.195 2.722.500 2.587.895 3.056.500 2.854.782 02
Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet
Primi Giderleri 313.400 360.647 115.700 126.280 140.000 158.595 198.800 194.382 617.100 251.740 03 Mal ve Hizmet Alım
Giderleri 826.000 173.596 527.046 255.769 545.000 268.134 568.100 245.794 727.200 372.219 05 Cari Transferler 30.000 18.149 20.010 19.346 20.974 19.391 21.000 18.571 31.000 27.937
06 Sermaye Giderleri 1.720.000 521.307 202.066 0 144.525 0 0 0 0 0
07 Sermaye Transferleri 0 0 1.914.000 1.914.000 321.880 0 0 0 0 0
Toplam 4.143.000 2.516.289 4.797.622 4.495.777 3.471.379 2.875.315 3.510.400 3.046.642 4.431.800 3.506.678
Grafik 4- Harcamaların Yüzde Dağılımı (2007)
Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet
Primi Giderleri
7,2% Personel Gi
81,4%
Cari Transferler 0,8%
Mal ve Hizmet Alım Giderleri
10,6%
derleri
Bütçe harcamalarının 31/12/2007 tarihi itibariyle bütçe ekonomik kodlarına göre dağılımı yukarıdaki gibidir. Grafik 4’de görüldüğü üzere, giderler içinde en büyük kalem personel giderleri olup toplam giderler içindeki payı %81,4’dür. Diğer harcama kalemlerinin toplam giderlere oranı sırasıyla mal ve hizmet alımları için %10,6, sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri için %7,2 ve cari transferler için %0,8 olarak gerçekleşmiştir. Cari transferler Türkiye’nin FATF yıllık üyelik aidatıdır.
B- PERFORMANS BİLGİLERİ
1- Düzenleme, Dış İlişkiler ve Koordinasyon Faaliyetleri 1.1- Düzenleme
11/10/2006 tarihli ve 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun’un 18/10/2006 tarih ve 26323 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle birlikte Kanunun uygulanmasına ilişkin ikincil mevzuat çalışmalarına hız verilmiş ve 2007 yılı içerisinde aşağıdaki Yönetmelik ve Tebliğler yürürlüğe konulmuştur.
Aklama Suçu İncelemesi Hakkında Yönetmelik
Bakanlar Kurulunun 03/07/2007 tarih ve 2007/12454 sayılı kararı ile kabul edilen “Aklama Suçu İncelemesi Hakkında Yönetmelik” 04/08/2007 tarihli ve 26603 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Yönetmelikte, araştırma ve incelemelerin etkin bir şekilde yürütülmesine ilişkin esas ve usuller ayrıntılı bir şekilde ele alınmış, böylece kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi ve uygulamadaki eksikliklerin giderilmesi amaçlanmıştır.
Yönetmelikle; incelemelerin başlatılması, denetim elemanlarının görevlendirilmesi ve çalışma esasları, savcılık koordinasyonunda yürütülecek çalışmalar, el koyma talepleri,
incelemeler sonucunda düzenlenecek raporlar ve raporlar üzerine yapılacak işlemlerle ilgili düzenlemelere yer verilmiştir.
Terörün Finansmanına Yönelik Şüpheli İşlemlerin Bildirimi Genel Tebliği
5549 sayılı Kanunun 19 uncu maddesinin (e) bendi ile "suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesi kapsamında veri toplamak, şüpheli işlem bildirimlerini almak, analiz etmek ve değerlendirmek" görev ve yetkisi Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığına verilmiştir.
Bu kapsamda, terörün finansmanının önlenmesine ilişkin şüpheli işlem bildirim yükümlülüğünün etkin, zamanında ve uygun şekilde yerine getirilmesine yönelik olarak hazırlanan Tebliğ, 07/11/2007 tarihli ve 26693 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Tebliğde, terörün finansmanının niteliği ve terörün finans kaynaklarına ilişkin açıklamaların yanı sıra terörün finansmanı ile bağlantılı 34 adet şüpheli işlem tipine yer verilmiştir.
Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulunun Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik
Bakanlar Kurulunun 26/11/2007 tarih ve 2007/12879 sayılı kararı ile kabul edilen “Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulunun Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” 14/12/2007 tarihli ve 26730 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Yönetmelikle Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulunun görev ve yetkileri ile toplanma ve çalışma usul ve esasları düzenlenmiştir.
Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik
Bakanlar Kurulunun 10/12/2007 tarih ve 2007/13012 sayılı kararı ile kabul edilen “Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik” 09/01/2008 tarihli ve 26751 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
5549 sayılı Kanun’da yer alan yükümlülüklere ilişkin usul ve esasların ayrıntılı olarak belirlendiği Yönetmelik, FATF Tavsiyeleri ile Avrupa Birliği müktesebatına uyumu sağlayacak temel düzenlemeleri içermektedir.
01/04/2008 tarihinde yürürlüğe girecek olan Yönetmelikte esas olarak; yükümlüler, müşterinin tanınması, şüpheli işlem bildirimine, bilgi ve belge vermeye ilişkin esaslar, yükümlülük denetimi ve gümrük idaresine yapılacak açıklama, muhafaza ve ibraz konuları ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.
5549 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde öngörülen ve eğitim, iç denetim, kontrol ve risk yönetim sistemleri oluşturulması ve uyum görevlisi atanması kapsamındaki yükümlülükleri içerecek Yönetmelik çalışması ile Mali Suçları Araştırma Uzmanı ve Uzman Yardımcılarının Görev ve Çalışmaları Hakkında Yönetmelik çalışması devam etmektedir.
Ayrıca, şüpheli işlem bildirimi ile basitleştirilmiş tedbirler konusundaki tebliğ çalışmaları da sürdürülmektedir.
1.2- Dış İlişkiler
1.2.1- FATF Türkiye III. Tur Karşılıklı Değerlendirme Süreci
FATF Türkiye III. tur karşılıklı değerlendirme süreci 2006 yılında başlamış olup 2007 yılında da devam etmiştir.
Bu kapsamda;
• FATF tarafından hazırlanan Türkiye Taslak Raporu üzerinde görüşmelerde bulunmak üzere 11-12 Ocak 2007 tarihlerinde Fransa’da FATF değerlendirme heyeti ile yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerde ülkemizi, MASAK Başkanının başkanlığında, Adalet Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, MASAK, Emniyet Genel Müdürlüğü, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Merkez Bankası ve Hazine Müsteşarlığı temsilcilerinden oluşan bir heyet temsil etmiştir.
Görüşmeler neticesinde bazı tavsiye puanlarında olumlu yönde gelişme sağlanmıştır.
• Türkiye Taslak Raporu, 21-23 Şubat 2007 tarihlerinde Fransa’nın Strasbourg kentinde gerçekleştirilen FATF Genel Kurulunda görüşülmüştür. FATF Genel Kurulunda Türkiye, yüz yüze görüşmelere katılan heyetle temsil edilmiştir.
• FATF Genel Kurul toplantısında Türkiye Raporu kabul edilmiş olup ülkemizin düzenli takip sürecine tabi tutulması ve Raporda belirtilen eksikliklerle ilgili olarak yapılan düzenleme ve uygulamalara ilişkin gelişmeler kapsamında Şubat 2009 FATF Genel Kuruluna ilerleme raporu sunması kararlaştırılmıştır.
Türkiye’nin FATF III. Tur Karşılıklı Değerlendirme Raporu, 02/04/2007 tarihinde FATF’nin internet sitesinde (www.fatf-gafi.org) yayımlanmıştır.
1.2.2- Muadil Kurumlarla İmzalanan Mutabakat Muhtıraları
5549 sayılı Kanunun 12 nci maddesi, MASAK’ın görev alanına giren konularda uluslararası bilgi değişimini teminen, yabancı ülkelerdeki muadil kurumlarla uluslararası antlaşma niteliğinde olmayan mutabakat muhtıraları imzalamaya ve imzalanan mutabakat muhtıralarını değiştirmeye Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanını yetkili kılarak imzalanacak mutabakat muhtıralarının ve değişikliklerin Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe gireceğini hüküm altına almıştır.
Bu kapsamda, 2007 yılı içerisinde;
• İsveç,
• Portekiz,
• Endonezya
ile aklama ve terörün finansmanı ile mücadelede işbirliğine yönelik mutabakat muhtırası imzalanmıştır.
1.2.3- Yurtdışı Toplantılar 2007 yılında;
• FATF
• AB
• OECD
• GRECO (Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu)
• EGMONT
• EAG (Eurasian Group)
• TAIEX (Teknik Destek Bilgi Değişim Ofisi) ve
• EİT (Ekonomik İşbirliği Teşkilatı)
Çalışmaları kapsamında gerçekleştirilen 24 toplantıya Başkanlığımızdan katılım sağlanmıştır.
1.3- Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu
Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun 20 nci maddesi gereğince, Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulunun 2007 yılı Olağan Toplantısı 18 Ekim 2007 tarihinde gerçekleştirilmiştir.
Toplantıda gündem gereğince,
• FATF’nin Türkiye III. Tur Karşılıklı Değerlendirme ve Takip Süreci ile FATF Türkiye Raporunda belirtilen eksikliklerin giderilmesi için yapılması gereken çalışmalar,
• Aklama Suçu İncelemesi Hakkında Yönetmeliğe göre denetim elemanlarınca yapılması gereken işlemler,
• Yükümlü denetimi ile ilgili konular, Görüşülmüştür.
2- Mali İstihbarat Faaliyetleri 2.1- İhbarlar
Cumhuriyet Savcılıkları, 5237 sayılı TCK’nun 282 nci maddesinde tanımlanan “Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçu”nun işlenip işlenmediğinin tespitine ilişkin taleplerini Başkanlığımıza intikal ettirmektedirler.
Kamu kurum ve kuruluşları, denetim elemanlarınca yapılan incelemeler sonucunda gerekli gördükleri hususları raporla veya yazı ile aklama suçu açısından değerlendirilmek üzere Başkanlığımıza göndermektedirler.
Bankalar, ŞİB dışında özellikle kendileri nezdinde gerçekleşen ya da teşebbüs edilen dolandırıcılık ve sahtecilik eylemleri ile ilgili konuları Başkanlığımıza intikal ettirmektedirler.
Gerçek ve tüzel kişiler ile yurt dışı muadil kuruluşlar da MASAK’a ihbarda bulunabilirken, MASAK basında çıkan bazı haberleri ihbar olarak değerlendirebilmektedir.
Bu kapsamda, Başkanlığımıza intikal eden ihbar sayıları ve bu ihbarların kaynaklarını gösterir tablo aşağıda yer almaktadır.
Tablo 6- İhbar Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı (2003-2007)
İhbar Kaynağı 2003 2004 2005 2006 2007 Toplam Cumhuriyet Savcılıkları 171 218 178 93 84 744
Kamu Kurumları 103 127 157 117 120 624
Bankalar 7 30 18 38 8 101
Basın 1 4 8 4 5 22
Gerçek Kişi / Özel
Hukuk Tüzel Kişileri 94 98 135 304 284 915
Yurtdışı 4 6 4 7 5 26
Toplam 380 483 500 563 506 2432
Grafik 5-Kaynaklarına Göre İhbarların Yüzde Dağılımı (2003-2007)
37,7
1,0
4,1
0,9 25,7
30,6
Cumhuriyet Savcılıkları Kamu Kurumları
Bankalar Basın
Gerçek Kişi / Özel Hukuk Tüzel Kişileri Yurtdışı
2003-2007 döneminde Başkanlığımıza intikal eden ihbarlar, kaynak ve sayılarına göre değerlendirildiğinde, toplamda en fazla ihbarın gerçek kişi/özel hukuk tüzel kişilerinden geldiği, bunu Cumhuriyet Savcılıklarından gelen ihbarların takip ettiği görülmektedir.
2.2- Şüpheli İşlem Bildirimleri
2003-2007 yılları arasında Başkanlığımıza intikal eden şüpheli işlem bildirim (ŞİB) sayısı yıldan yıla artmıştır. Nitekim 2007 yılında intikal eden ŞİB sayısında bir önceki yıla göre
%158’lik bir artış gerçekleşmiştir.
Tablo 7- Şüpheli İşlem Bildirimi Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı (2003-2007) Şüpheli İşlem
Bildirim Kaynağı
2003 2004 2005 2006 2007 Genel Toplam
Bankalar 177 288 349 1103 2871 4788
Katılım
Bankaları 3 1 2 30 32 68
Sigorta
Kurumları - - - - 3 3
Aracı Kurumlar - 1 1 7 40 49
Toplam 180 290 352 1140 2946 4908
Grafik 6- Alınan Şüpheli İşlem Bildirim Sayısal Trendi (2003-2007)
2946
1140 352
180 290
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500
2003 2004 2005 2006 2007
2.3- Ön Değerlendirme Çalışmaları
Bildirim sayısının giderek artması nedeniyle mevcut kapasiteden optimal düzeyde verim sağlanabilmesi amacıyla Başkanlığımıza intikal eden ihbar ve ŞİB’ler üzerinde Mali İstihbarat Daire Başkanlığı bünyesinde öncelikle bir “Ön Değerlendirme” çalışması yapılmaktadır. Ön değerlendirmenin amacı, bildirime konu olan işlemlerin yapılış amacının net bir şekilde ortaya konulması değil; yapılan işlemin neden sıra dışı işlem olarak değerlendirildiğinin veya bu işlemi olağan işlemlerden ayıran bulguların neler olduğunun belirlenmesidir.
Başkanlığımıza intikal eden ihbarlar içerisinde başka kurum ya da kuruluşların görev alanını ilgilendiren konular da bulunmakta olup; bunlar ilgili kurum ya da kuruluşa intikal ettirilmektedir. Diğer yandan Başkanlığımıza intikal eden ŞİB veya ihbar, önceden
yapılmış veya yapılmakta olan bir değerlendirme veya inceleme dosyası ile bağlantılı olabilmektedir.
Başkanlığımıza intikal eden ihbar ve ŞİB’lerle ilgili olarak yapılan ön değerlendirme çalışmasından sonra aklama suçu açısından daha kapsamlı değerlendirmeye veya incelemeye gerek duyulan ihbar ve ŞİB’ler Değerlendirme Daire Başkanlığına, terörün finansmanı suçu açısından daha kapsamlı değerlendirmeye gerek duyulan ihbar ve ŞİB’ler de Terörün Finansmanı ile Mücadele Daire Başkanlığına iletilmektedir. Yine ön değerlendirme esnasında mevcut bilgi ve belgelere göre yükümlülük ihlali olabileceği hususunda bir tespit yapılmışsa, ihbar veya ŞİB’ler bu kapsamda değerlendirilmesi için, Yükümlülük Denetimi ve Eğitim Daire Başkanlığına intikal ettirilmektedir.
01/01/2007-31/12/2007 tarihleri arasında çalışması sonuçlandırılan 2073 adet bildirimin 1656 adedi MSA Uzmanlarınca yapılan ön değerlendirmeler neticesinde sonuçlandırılmıştır.
Tablo 8- Alınan İhbar ve ŞİB’ler Üzerine Yapılan Çalışmalar (2007 )
İhbar Şüpheli İşlem Toplam
Çalışması Tamamlananlar 394 1679 2073
MSA Uzmanlarınca Tamamlanan Ön
Değerlendirmeler 163 1493 1656
Ön Değerlendirmeye Tabi Tutulmadan Şubece
Yapılan İşler 159 - 159
- İlgili Kurum ya da Kuruluşa
Gönderilenler 86 - 86
- Düzenleme Dairesine Gönderilenler 1 - 1
- Veri Tabanı 39 - 39
- Kişiye Cevap Verilenler 33 33
Bağlantılı İhbar/ŞİB 72 186 258
Grafik 7- Alınan İhbar ve ŞİB’ler Üzerine Yapılan Çalışmaların Yüzde Dağılımı (2007)
80%
12%
8%
MSA Uzmanlarınca Tamamlanan Ön Değerlendirmeler Bağlantılı İhbar/ŞİB
Ön Değerlendirmeye Tabi Tutulmadan Şubece Yapılan İşler
2007 yılında MSA Uzmanlarınca yapılan ön değerlendirmelerin sonuçları aşağıda gösterilmiştir.
Tablo 9- Ön Değerlendirmelerin Sonuçları (2007)
İhbar Şüpheli
İşlem Toplam ÖN DEĞERLENDİRMELERİN SONUÇLARI 163 1493 1656 (1) Değerlendirme Dairesine Gönderilenler 84 163 247 (2) Yükümlü Denetimi ve Eğitimi Dairesine
Gönderilenler 3 5 8
(3) Terörün Finansmanı İle Mücadele Dairesine
Gönderilenler 1 - 1
(4) Adli Makamlarca İncelenmesi İstenilen İhbarlarla
İlgili Ön Değerlendirme Sonucundan Bilgi İstenilenler 14 - 14
(5) Takipteki Evrak 5 9 14
(6) Toplu Analize Sevk Edilenler 3 518 521
(7) Gereği/Bilgi İçin Kurumlara Gönderilenler 28 369 397
(8) Kapsam Dışı 25 429 454
Grafik 8- Tamamlanan Ön Değerlendirme Sonuçlarının Yüzde Dağılımı (2007)
16%
32%
24%
28%
Diğer Dairelere Gönderilenler (1,2,3) Toplu Analize Sevk Edilenler (6)
Gereği / Bilgi İçin Kurumlara Gönderilenler (4,5,7) Kapsam Dışı (8)
2.4- Uluslararası Bilgi Değişimi
9 Haziran 1995 tarihinde, Brüksel’de 24 ülke ve 8 uluslararası örgütün bir araya gelmesiyle
“Egmont Grubu” oluşturulmuştur. Egmont Grubu’nun temel amacı; ülkelerin karaparanın aklanmasıyla mücadelede ulusal sistemlerini geliştirebilmelerine yardımcı olmak ve uluslararası bilgi değişiminin önündeki engelleri kaldırmaktır. Söz konusu yardımın kapsamı içerisinde mali istihbarat birimlerine teknolojik yardım, personelin eğitimi, tecrübe ve bilgi aktarılmasının yanı sıra uluslararası bilgi değişiminin geliştirilip, sistematik bir yapıya kavuşturulması da bulunmaktadır.
31/12/2007 tarihi itibariyle Egmont Grubu’nun, ülkemiz de dahil olmak üzere 106 üyesi bulunmaktadır.
Uluslararası bilgi değişimine ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
Tablo 10- Uluslararası Bilgi Değişimi (2007)
Gelen Talepler
Ülke Sayısı Talep Sayısı
196 Mevzuat İkili Anlaşma
Talepleri Bilgi Talebi Diğer 51
11 6 138 41
Giden Talepler
Ülke Sayısı Talep Sayısı
59 Mevzuat İkili Anlaşma
Talepleri Bilgi Talebi Diğer 32
19 11 28 1
3- Değerlendirme ve İnceleme Faaliyetleri
3.1- 5549 Sayılı Kanun Kapsamında Yapılan Çalışmalar
MASAK, suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı suçunun tespitine yönelik değerlendirme ile incelemeleri çeşitli kaynaklara dayanarak başlatabilmektedir. Kısaca bu kaynaklar; 5549 sayılı Kanuna göre şüpheli işlemleri bildirmekle yükümlü bulunan mali veya mali olmayan kurum ve kuruluşlar, Cumhuriyet Savcılıkları veya Cumhuriyet Savcıları adına zabıta makamları, kamu kurum veya kuruluşları, yurt içindeki veya yurt dışındaki özel ve tüzel kişiler ve basın olarak belirtilebilir.
MASAK, 5549 sayılı Kanunun 19 uncu maddesine göre, analiz ve değerlendirmeleri Mali Suçları Araştırma Uzmanları; incelemeleri ise Maliye Müfettişleri, Hesap Uzmanları, Gümrük Müfettişleri, Gelirler Kontrolörleri, Bankalar Yeminli Murakıpları, Hazine
Kontrolörleri, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve Sermaye Piyasası Kurulu Uzmanları vasıtasıyla yerine getirmektedir.
3.1.1- Değerlendirmeler
MASAK’a intikal eden ihbar ve şüpheli işlem bildirimleri Mali Suçları Araştırma Uzmanları tarafından analiz ve değerlendirmeye tabi tutularak, aklama suçunun varlığı tespit edilenler hakkında doğrudan yetkili ve görevli Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulmakta, daha ayrıntılı inceleme gerektirenler ise, incelenmek üzere 5549 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde sayılan denetim elemanlarına sevk edilmektedir.
Tablo 11- Değerlendirme Dosyalarının Envanteri (2003-2007)
Sonuç Yıl
Önceki Yıldan Devredilen
Açılan Dosya Sayısı
Toplam Dosya Sayısı
Tamamlanan
Dosya Sayısı Kapsam Dışı
Suç Duyurusu
İnc.
Sevk
Sonraki Yıla Devreden
2003 87 192 279 142 93 1 48 137
2004 137 270 407 221 137 5 79 186
2005 186 383* 569 283 205 13 65 286
2006 286 406 692 275 185 10 80 417
2007 417 173 590 353 275 12 66 237
Toplam 1424 1274 895 41 338
(*) Değerlendirme dosyalarından biri değerlendirme ve/veya inceleme dosyası ile birleştirilmiştir.
Tablo 12- Yıllar İtibariyle Değerlendirme Sonuçları (2003-2007)
2003 2004 2005 2006 2007 Toplam
Başlatılan Değerlendirme 192 270 383** 406 173 1424 Devam Eden Değerlendirme* 0 4 12 95 126 237 Tamamlanan Değerlendirme 142 221 283 275 353 1274 1) Aklama Suçu Tespit
Edilemeyen 93 137 205 185 275 895
2) 4208 Sayılı Kanun
Kapsamında 49 84 78 90 78 379
a) İncelemeye Sevk 48 79 65 80 66 338
b) Aklama Suçu Duyurusu 1 5 13 10 12 41
(*) 31.12.2007 tarihi itibariyle devam eden değerlendirmelerin başlatıldıkları yıllara göre dağılımı gösterilmektedir.
(**) Değerlendirme dosyalarından biri değerlendirme ve/veya inceleme dosyası ile birleştirilmiştir.
Grafik 9-Tamamlanan Değerlendirmelerin Sonuçlarına Göre Yüzde Dağılımı (2003-2007)
Karapara Aklama Suçu Tespit Edilmeyen
70,3%
Aklama Suçu Duyurusu
3,2%
İncelemeye Sevk 26,5%
2003-2007 döneminde tamamlanan 1274 değerlendirmeden, 895’inde aklama suçu tespit edilememiş, 5549 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilebileceği sonucuna varılan 379 dosyadan 338’inin daha ayrıntılı olarak inceleme yapılması için denetim elemanlarına sevki talep edilmiştir. Kalan 41 değerlendirme dosyası, aklama suçundan dava açılmasına yeterli emare mevcut olduğu kanaatiyle Cumhuriyet Savcılıklarına intikal ettirilmiştir.
Yapılan değerlendirmeler esnasında diğer kurumları ilgilendiren bilgilere ulaşılması durumunda basit rapor düzenlenerek, konu ilgili kurumlara bildirilmektedir. Bu raporların yıllara göre dağılımı aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Tablo 13- Başka Kurumlara Gönderilmek Üzere Düzenlenen Basit Raporlar (2003-2007)
Hakkında İnceleme İstenilen Yıl Basit Rapor Sayısı
Gerçek Kişi Tüzel Kişi
2003 4 5 3
2004 18 12 18
2005 28 49 14
2006 19 39 9
2007 99 181 115
Toplam 168 286 159
3.1.2- İncelemeler
Yapılan değerlendirmeler sonucunda daha ayrıntılı inceleme yapılması gerektiği belirtilen dosyalar ile Başkanlıkça özelliği sebebiyle doğrudan incelemeye gönderilmesi kararlaştırılan dosyalar, işin gerektirdiği uzmanlık ihtiyaçları da dikkate alınarak, 5549 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde belirtilen denetim elemanlarına sevk edilmektedir.
İncelemeye tabi tutulan inceleme dosyalarının yıllar itibariyle seyri Tablo 14’de, 31/12/2007 tarihi itibariyle denetim elemanlarına ilişkin bilgiler ise Tablo 15’de gösterilmiştir.
Tablo 14- İnceleme Dosyalarının Envanteri (2003-2007)
Sonuç Yıl Önceki
Yıldan Devralınan
Açılan Dosya Sayısı
Toplam Dosya Sayısı
Tamamlanan
Dosya Sayısı Kapsam Dışı
Suç Duyurusu
Sonraki Yıla Devreden
2003 255 68 323 104 73 31+1* 219
2004 219 121 340 92 49 43 248
2005 248 74** 322 83 49 34+1* 239
2006 239 86 325 66 39 27+2* 259
2007 259 110 369 110 81 29+2* 259
Toplam 459 455 291 164+6
(*) Devam Eden Dosyalardan Suç Duyurusu
(**) Açılan İnceleme Dosyalarından biri ikinci bir inceleme dosyası ile birleşmiştir.
Tablo 15- Devam Eden İnceleme Dosya Sayısı, Denetim Elemanı Sayısı ve Denetim Birimlerinin Toplam Dosya Sayısı İçindeki Oranı
Denetim Elemanları
İnceleme Dosya Sayısı
Denetim Elemanı Sayısı*
Denetim Birimlerinin Toplam Dosya Sayısı İçindeki Oranı %
Maliye Müfettişi (MM) 24 22 9,27
Hesap Uzmanı (HU) 36 42 13,90
Gelirler Kontrolörü (GK) 67 48 25,87
Bankalar Yeminli Murakıbı (BYM) 47 31 18,15
Bankacılık Uzmanı 5 5 1,93
Hazine Kontrolörü 40 26 15,44
SPK Uzmanı 16 14 6,18
Gümrük Müfettişi 19 19 7,34
254 207
Ortak Görevlendirmeler 5**
TOPLAM 259 207
* Bir denetim elemanı üzerinde birden fazla inceleme dosyası bulunmaktadır.
** 1-İnceleme dosyasında; 2 MM, 4HU, 5 GK, 2 BYM, 1- İnceleme dosyasında; 1 MM, 1 HU,
1- İnceleme dosyasında; 1BYM, 1 HU, 1- İnceleme dosyasında; 1 MM, 1 GM,
1- İnceleme dosyasında; 1MM, 1 GK görevlendirilmiştir.
Grafik 10- Devam Eden İnceleme Dosyalarının Denetim Birimleri İtibariyle Oranı
9,27 13,9
25,87 18,15
1,93 15,44
6,18 7,34
0 5 10 15 20 25 30
Maliye Müfettişi Hesap Uz
manı Gelirler Kontrolörü Bankalar Yem
inli Murakıbı Bankacılık Uzm
anı Hazine Kontrolörü
SPK Uzm
anı Güm
rük Mü
fettişi
Tablo 16- Yıllar İtibariyle Açılan İnceleme Dosyalarının Sonuçları (2003-2007) Önceki
Yıl 2003 2004 2005 2006 2007 Toplam İncelemeye Sevk
Edilen 68 121 74** 86 110 459
Tamamlanan
İnceleme 104 92 83 66 110 455
- Aklama Suçu Tespit
Edilemeyen 73 49 49 39 81 291
- Aklama Suçu Duyurusu 31 43 34 27 29 164 Devam Eden
İnceleme* 18 7 36 36 59 103 259
- Aklama Suçu Duyurusu 1 1 2 2 6
Toplam Suç Duyurusu 32 43 35 29 31 170
(*) 31.12.2007 tarihi itibariyle devam eden incelemelerin başlatıldıkları yıllara göre dağılımı gösterilmektedir.
(**) Açılan İnceleme Dosyalarından biri ikinci bir İnceleme Dosyası ile birleşmiştir.
NOT: 01.01.2007-31.12.2007 döneminde 309 gerçek kişi hakkında suç duyurusunda bulunulmuştur.
Grafik 11- Tamamlanan İncelemelerin Sonuçlarına Göre Yüzde Dağılımı (2003-2007)
Aklama Suçu Duyurusu
36,0%
Aklama Suçu Tespit Edilemeyen
64,0%
2003-2007 döneminde başlatılan incelemeler sonucunda; aklama suçu işlendiği iddiasıyla 164, devam eden incelemelerde aklama suçu işlendiği iddiasıyla 6 olmak üzere Cumhuriyet Savcılıklarına toplam 170 suç duyurusunda bulunulmuştur.
3.2- Değerlendirmelere ve İncelemelere İlişkin Genel Sonuçlar
MASAK’ta 2003-2007 yılları arasında yapılan bildirimler sonucunda, 1424 adedi değerlendirme (Tablo 11), 459 adedi inceleme (Tablo 14) olmak üzere toplam 1883 dosya oluşturulmuştur.
2003-2007 yıllarında MASAK tarafından toplam 211 adet aklama suçundan suç duyurusunda bulunulmuştur. Aklama suçundan dolayı yapılan suç duyurularının 41’i değerlendirme, 170’i inceleme raporlarına dayanmaktadır.
3.2.1- Aklama Suçu Duyurularının İhbar Kaynakları
MASAK tarafından Cumhuriyet Savcılıklarına intikal ettirilen aklama suçu duyurularının kaynakları yıllar itibariyle aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.
Tablo 17- Aklama Suçu Duyurularının İhbar Kaynaklarına Göre Dağılımı (2003-2007) İhbar Kaynağı 2003 2004 2005 2006 2007 Toplam Cumhuriyet
Savcılıkları 12 22 37 26 17 114
Kamu Kurumları 15 19 7 10 20 71
Bankalar (ŞİB) 4* 3 1 3 5 16
Gerçek Kişi - 1 2 - 3
Tüzel Kişi 1 1 2
Yurt Dışı 2 2 - - 1 5
Toplam 33* 48 48 39 43 211
(*) Farklı savcılıklarca yürütülen soruşturmalardan birisine mükerrerlik nedeniyle takipsizlik kararı verildiğinden çıkarılmıştır.
Grafik 12- Aklama Suçu Duyurularının Talep/İhbar Kaynaklarına Göre Yüzde Dağılımı (2003-2007)
71 114
16 5 5
Cumhuriyet Savcılıkları Kamu Kurumları Bankalar Gerçek Kişi / Şirket Yurt Dışı
3.2.2- Aklama Suçu Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı
MASAK tarafından yapılan değerlendirme ile denetim elemanlarınca yapılan incelemeler sonucunda 2003–2007 yılları arasında aklama suçuna ilişkin olarak Cumhuriyet Savcılıklarına toplam 211 adet suç duyurusunda bulunulmuş olup bunların öncül suçlara göre dağılımına ilişkin ayrıntılı tablo aşağıda yer almaktadır.
Tablo 18- Aklama Suçu Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı (2003-2007) Kanun Adı / Madde
No* Öncül Suç 01.01.2003-
31.12.2006 2007 Toplam
Toplam İçindeki
%’si TCK Madde 403 – 406 Uyuşturucu Madde
Ticareti 86 14 100 47,4%
1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu
Gümrük Kaçakçılığı 31 12 43 20,4%
TCK Madde 339 ila 350 Evrakta ve Meşruiyet
Belgelerinde Sahtecilik 13 6 19 9,0%
TCK Madde 504 – 506 Nitelikli Dolandırıcılık ve
Hileli İflas 13 5 18 8,5%
213 sayılı Vergi Usul Kanunu -Madde 359/b
Sahte Belge Düzenleme –
Kullanma 7** 3 10 4,8%
TCK Madde 495 ila 500 Yağma, Yol Kesmek ve
Adam Kaldırmak 10 10 4,8%
TCK Madde 125 – 173 Devletin Şahsiyetine
Karşı Cürümler 2 1 3 1,4%
TCK Madde 332-333-335 Devlete Ait Mühürlerde
ve Damgalarda Taklit 2 2 0,9%
2238 sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun
Organ ve Doku
Kaçakçılığı 1 1 0,5%
TCK Madde 179 – 192 Şahıs Hürriyeti
Aleyhinde Cürümler 0 2 2 0,9%
TCK Madde 435 – 436 Fuhşa Teşvik 0 0 0,0%
6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar Hakkında Kanun
Silah Kaçakçılığı 2 2 0,9%
2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu
Eski Eser kaçakçılığı 1 1 0,5%
Toplam 168 43 211 100,0%
(*) TCK, 765 sayılı Türk Ceza Kanununu ifade etmektedir.
(**) Farklı savcılıklarda yürütülen soruşturmalardan birisine mükerrerlik nedeniyle takipsizlik kararı verildiğinden tablodan çıkarılmıştır.
2003-2007 arasında aklama suçunun işlendiği gerekçesi ile suç duyurusunda bulunulan 211 dosyanın %47,4’ünün uyuşturucu madde ticareti; %20,4’ünün gümrük kaçakçılığı;
%8,5’inin nitelikli dolandırıcılık ve hileli iflas; %9’unun evrakta ve meşruiyet belgelerinde sahtecilik suçundan kaynaklandığı görülmektedir.
Grafik 13- Aklama Suçu Duyurularının Öncül Suçlara Göre Yüzde Dağılımı (2003-2007)
47,4
9 8,5
4,8 4,8
1,4 0,9 0,5 0,9 0,9 0,5 20,4
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50
Uyuşturucu M
adde Ticareti Gümrük Ka
çakçılığı
Evrakta ve Meşruiyet Be
lgelerinde Sahtekarlık
Nitelikli Dolan
dırıcılık ve Hileli İflas
Sahte Belge Düzenleme-Kullanma Yağma, Yol Kesme ve Adam K
aldırma
Dev
letin Şahsiyetine Karşı Cürümler
Devlete Ai t Mü
hürlerde v
e Damgalarda Taklit
Organ ve
Doku Alınm ası, Saklan
ması ve Nakli
Şahıs Hü
rriyeti Aleyhind e Cürümler
Silah Kaçak çılığı
Eski Eser K açakçılığı
3.2.3- Dava Açılan ve Temyiz Edilen Dosyaların Safahatı
Yapılan değerlendirmeler ile incelemeler sonucunda aklama suçunun işlendiğine dair ciddi emare bulunarak savcılıklara iletilen ve savcılıklarca da kamu davası açılan dosyalar ile Yargıtay’a intikal eden dosyalara ilişkin bilgiler Tablo 19’da yer almaktadır.
Tablo 19- Aklama Suçundan Dava Açılan ve Temyiz Edilen Dosyaların Safahatı (17/02/1997-31/12/2007)
AKLAMA SUÇU
İLK DERECE MAHKEMELERİ
17.02.1997
31.12.2006 2007 TOPLAM
Açılan Davalar 209 22* 231*
Sonuçlanan Davalar 48 13 61
- Beraat 43 8 51
- Kesinleşen Beraat
(Temyiz edilmeksizin) 6 1 7
- Mahkumiyet 5 5 10
Devam Eden Davalar 161 9 170
(*) 1 Dosya hakkında Yargıtay tarafından Bozma Kararı verildi.
TEMYİZ EDİLEN DAVALAR
17.02.1997
31.12.2006 2007 TOPLAM
Temyiz Edilen Dosya 41 13 54
Sonuçlanan Dosya 6 2 8
- Mahkumiyeti Onanan - - -
- Beraati Onanan 6 1 7
- Bozma Kararı - 1 1
Devam Eden 35 11 46
3.3- Bazı Faaliyetler Bakımından Uygulama Sonuçlarının Değerlendirilmesi
Tamamlanan değerlendirme ve inceleme dosyaları ile suç duyurularına ait istatistikler yıllar itibariyle karşılaştırmalı olarak aşağıdaki tablolarda gösterilmiştir.
Tablo 20- Tamamlanan Değerlendirme, İnceleme Dosya Sayıları ve Artış Oranları (2003-2007)
2003 2004 2003/2004
Artış 2004 2005 2004/2005
Artış 2005 2006 2005/2006
Artış 2006 2007 2006/2007 Artış
Değerlendirme 142 221 55,63% 221 283 28,05% 283 275 -2,83% 275 353 28,36%
İnceleme 104 92 -11,54% 92 83 -9,78% 83 66 -20,48% 66 110 66,67%
Tablo 21- Yıllar İtibariyle Suç Duyuruları(2003-2007)
2003 2004 2003/2004
Artış 2004 2005 2004/2005
Artış 2005 2006 2005/2006
Artış 2006 2007 2006/2007 Artış Suç Gelirlerinin
Aklanması 33 48 45,45% 48 48 0,00% 48 39 -18,75% 39 43 10,26%
TOPLAM 33 48 45,45% 48 48 0,00% 48 39 -18,75% 39 43 10,26%
4- Yükümlülük Denetimi Faaliyetleri
Aklama ve terörün finansmanı ile mücadele açısından, önleyici tedbirler olarak bilinen yükümlülüklere uyum büyük önem arz etmektedir. Bu nedenle yükümlülüklere uyumun denetimi Başkanlığımız tarafından öncelikle izlenecek konular arasında değerlendirilmektedir.
5549 sayılı Kanun ile yükümlülere yönelik olarak; kimlik tespiti, şüpheli işlem bildirimi, eğitim, iç denetim, kontrol ve risk yönetim sistemleri oluşturma, devamlı bilgi verme, bilgi ve belge verme ile muhafaza ve ibraz yükümlülükleri getirilmiştir.
Yükümlülerin söz konusu yükümlülüklere uyumunun denetimi 5549 sayılı Kanunun 11 inci maddesi uyarınca Başkanlığımızın talebi üzerine, Maliye Müfettişleri, Hesap Uzmanları, Gümrük Müfettişleri, Gelirler Kontrolörleri, Bankalar Yeminli Murakıpları, Hazine Kontrolörleri, Sermaye Piyasası Kurulu ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Uzmanları vasıtası ile yerine getirilir.
Yükümlülük denetimi; bir yükümlü veya yükümlünün herhangi bir şube, acente vb.
nezdinde yukarıda sayılan yükümlülüklerin herhangi biri veya tümü yönünden yapılan programlı veya münferit yükümlülüklere uyum denetimleri şeklinde veya somut bir olaya istinaden daha önceden tespit edilmiş bir yükümlülüğe aykırı hususun tüm unsurları ile ortaya konulması ve hakkında ceza uygulanacak kişi veya kişilerin tespit edilmesi amacıyla yapılan yükümlülük ihlal incelemesi şeklinde gerçekleştirilir.
4.1- Yükümlülük İhlal İncelemeleri
Başkanlığımızca 2003-2007 döneminde yükümlülük ihlalleri ile ilgili toplam 105 yükümlülük ihlal incelemesi dosyası açılmış olup önceki yıllardan devreden 3 dosya ile birlikte toplam dosya sayısı 108 olmuştur. Bu dosyalardan 84 adedinin incelemesi
tamamlanmış olup 24 adet dosya ile ilgili yükümlülük ihlal incelemeleri devam etmektedir.
Söz konusu dosyalara ilişkin ayrıntılar aşağıdaki tablolarda yer almaktadır.
Tablo 22- Yükümlülük İhlal İncelemesi Envanteri (2003-2007)
(Dosya Bazında) Yıllar
Önceki Yıldan Devir
İncelemesi Devam Eden Dosya Sayısı
Yıl İçinde Açılan Dosya Sayısı
Toplam Dosya Sayısı
İncelemesi Tamamlanan
Dosya Sayısı
İncelemesi Devam Eden Dosya Sayısı
2003 3 7 10 4 6
2004 6 24 30 10 20
2005 20 20 40 12 28
2006 28 24 52 17 35
2007 35 30 65 41 24
Toplam 105 84
2007 yılı içinde toplam 41 adet dosyanın yükümlülük ihlal incelemesi tamamlanmış olup, 6 adet dosya ile ilgili olarak idari para cezası uygulanmış, 17 adet dosyada yapılacak işlem bulunmamıştır. 18 dosya hakkındaki Başkanlığımız değerlendirme çalışmaları ise devam etmektedir.
4208 sayılı Kanunun 12 nci maddesi ile yükümlülüklere aykırı davranışlar için adli cezalar öngörülmüşken, 5549 sayılı Kanunun 13 ve 14 üncü maddeleri ile yükümlülüklere aykırı davranışların bazıları için adli cezalar bazıları için ise idari para cezaları öngörülmüştür.
Bu kapsamda 2007 yılı Ocak ayından itibaren söz konusu cezalar uygulanmaya başlanmış olup 2007 yılında uygulanan idari para cezalarına ilişkin bilgiler aşağıda verilmiştir.
Tablo 23- İdari Para Cezaları (İPC) (2007) (Adet)
Uygulanan İdari Para Cezası Kararı Sayısı 59
Banka 56
Yetkili Müessese 2
Faktoring Şirketi 1
Hakkında Ceza Uygulanan Yükümlü Sayısı - Hakkında Ceza Uygulanan Görevli Sayısı 59
Yükümlülüğe Aykırı Fiil Sayısı 59
ŞİB’de Bulunmamak 18
Kimlik Tespitine Aykırılık 41
Tebligat Sonucu Belli Olmayan İPC Karar Sayısı 17 Mahkemeye Başvurulmaksızın Ödenen İPC Karar Sayısı 24
Mahkemeye Başvurulan İPC Karar Sayısı 18 5549 sayılı Kanunun 14 üncü maddesine istinaden adli ceza gerektiren yükümlülüklere
aykırı davranışlardan dolayı savcılıklara henüz suç duyurusunda bulunulmamıştır. Ancak, 5549 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden önce yürürlükte bulunan 4208 sayılı Kanunun 12 nci maddesine göre savcılıklara gönderilen suç duyurusu raporlarına ilişkin istatistiki bilgiler aşağıdaki gibidir.
Tablo 24- Suç Duyurusu Sayıları (2003-2007)
(Dosya Bazında)
Yıllar 2003 2004 2005 2006 2007 Toplam
Suç Duyurusu
Sayıları 3 4 8 6 - 21
2003-2007 döneminde yükümlülük ihlali nedeniyle Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda bulunulan 21 adet yükümlülük ihlal incelemesi dosyası kapsamındaki 29 yükümlü ile diğer gerçek ve tüzel kişilerin yıllar itibariyle dağılımı aşağıdaki gibidir.
