Döşemeye ait donatıların analizi

Döşemeye ait donatıların analizi, Konya İli’nde belirlenen 8 evin odaları kullanılarak yapılmış, bulunan değerlerin ortalamalarının yer aldığı, donatı- antropometrik duruş şekilleri değerlendirme tablosu, Çizelge 4.4.'de gösterilmiştir.

Seki altı mekânsal donatısının yükseklik analizi,

i. Oda 1 için; 2, 3, 4, 5, 6 ve 7 numaralı evlerde yapılan analizlerde, bu evlerdeki Oda 1 için oluşturulan ortak seki altı yüksekliği değeri, 219.4 cm,

ii. Oda 2 için; 2, 3, 5, 6, 7 ve 8 numaralı evlerde yapılan analizlerde ve bu evlerdeki Oda 2 için oluşturulan ortak seki altı yüksekliği değeri, 226.7 cm,

iii. Oda 3 için; 3 ve 6 numaralı evlerde yapılan analizlerde ve bu evlerdeki Oda 3 için oluşturulan ortak seki altı yüksekliği değeri, 229.75 cm olarak bulunmuştur.

iv. Sofalarda seki altı mekânsal donatısı görülmediği için ölçüsel değerlendirmeye alınmamıştır.

Seki altı mekânsal donatısının antropometrik verilere göre analizi yapıldığında:

Çizelge 3.5.'de yapılmış olan eylem-erişim şekli-donatı analiz tablosuna göre seki altı mekânsal donatısına yönelik,

 Eylem tipi odaya girişte, geçişe hazırlık olarak,

 Erişim şekli ayakta,

 Eylem analizinde ise ayakta duran insana yönelik 1, 2, 3, 4 numaralı duruş şekillerine ait antropometrik veriler kullanılmıştır. Bu antropometrik veriler, Çizelge 3.2.'de aktarılmış olan değerler ile eylemin biçimiyle donatı arasında yükseklik açısından Çizelge 4.4.A.'da kıyaslandığında,

a-) 1. duruş şekli olan "boy yüksekliği" için 164.2≤x≤174.1 cm aralığında alınabilecek en büyük değer 174.1 cm kullanıldığında,

 Oda 1 için 219.4 > 174.1 cm,

 Oda 2 için 226.7 > 174.1 cm,

 Oda 3 için 229.75 > 174.1 cm olarak bulunmuştur. Buna bağlı olarak da boy yüksekliğinin odaya geçişteki seki altı için yeterli bir geçiş imkânı sağladığı görülmüştür.

b-) 2. duruş şekli olan "düşeyde maksimum kavrama noktası" için 197.1≤x≤201.0 cm aralığında,

 Oda 1 için 219.4 > 201.0 cm,

 Oda 2 için 226.7 >201.0 cm,

 Oda 3 için 229.75 > 201.0 cm olarak bulunmuştur.

c-) 3. duruş şekli olan "omuz yüksekliği, yana kol erişim mesafesi" için 62.2≤x≤78.7 cm aralığında ise seki altı donatısının yükseklik analizi yapılmamış, genişlik ve derinlik değerlendirmesi yapılmıştır.

d-) 4. duruş şekli olan "yere göre erişim noktası" dinamik antropometriye ait verilerden oluştuğu için, x≤174.1, x≥55.4 cm’ler aralığında,

 Oda 1 için 219.4 > 174.1 cm,

 Oda 2 için 226.7 > 174.1 cm,

 Oda 3 için 229.75 > 174.1 cm olarak bulunmuştur.

Seki altında bulunan insan için odaya geçiş, odaya girmeye hazırlık olarak düşünüldüğünde yukarıda ortalaması bulunan ölçüler açısından duruş şekli değerlendirmesi yapılmış, oda içindeki donatının analizine yönelik antropometrik veriler, eylem-erişim şekli-donatı üçgeninde irdelenmiştir. Elde edilen bu değerler sonucu, Çizelge 4.21.'de donatı-eylem alanları üst sınır ilişki analizi yapılarak, donatı ve antropometrik veriler arasındaki ilişki gösterilmiştir.

Seki mekânsal donatısının yükseklik analizi,

i. Oda 1 için; 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8 numaralı evlerde yapılan analizlerde, bu evlerdeki Oda 1 için oluşturulan ortak seki yüksekliği değeri, 303.83 cm,

ii. Oda 2 için; 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8 numaralı evlerde yapılan analizlerde, bu evlerdeki Oda 2 için oluşturulan ortak seki yüksekliği değeri, 310.33 cm,

iii. Oda 3 için; 1, 2, 3, 5, 6 ve 8 numaralı evlerde yapılan analizlerde, bu evlerdeki Oda 3 için oluşturulan ortak seki yüksekliği değeri, 293.73 cm,

iv. Sofa için; 1, 4, 5, 6, 7 ve 8 numaralı evlerde yapılan analizlerde, bu evlerdeki Sofa için oluşturulan ortak seki yüksekliği değeri, 333.33 cm olarak bulunmuştur.

Seki mekânsal donatısının antropometrik verilere göre analizi yapıldığında,

Çizelge 3.5.'de yapılmış olan eylem-erişim şekli-donatı analiz tablosuna göre seki altı donatısına yönelik,

 Eylem tipi oda içinde ayakta durma, oturma ve yatma eylemlerine uygun olarak,

 Erişim şekli ayakta, oturarak ve yatarak,

 Eylem analizinde ise ayakta duran ve oturan insana yönelik 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9 ve 10 numaralı duruş şekillerine ait antropometrik veriler kullanılmıştır. Bu antropometrik veriler Çizelge 3.2.'de aktarılmış olan değerler ile eylemin biçimiyle donatı arasında yükseklik açısından Çizelge 4.4.B.'de kıyaslandığında,

a-) 1. duruş şekli olan "boy yüksekliği" için 164.2≤x≤174.1 cm aralığında alınabilecek en büyük değer 174.1 cm kullanıldığında,

 Oda 1 için 303.83 > 174.1 cm,

 Oda 2 için 310.33 > 174.1 cm,

 Oda 3 için 293.73 > 174.1 cm,

 Sofa için 333.33 > 174.1 cm olarak bulunmuştur. Boy yüksekliğinin odaya geçişteki seki için yeterli bir geçiş imkânı sağlamaktadır.

b-) 2. duruş şekli olan "düşeyde maksimum kavrama noktası" için 191.1≤x≤201.0 cm aralığında,

 Oda 1 için 303.83 > 201.0 cm aralığında

 Oda 2 için 310.33 > 201.0cm,

 Oda 3 için 293.73 > 201.0 cm

 Sofa için 333.33 > 201.0 cm olarak bulunmuştur.

c-) 3. duruş şekli olan "omuz yüksekliği, yana kol erişim mesafesi" için 134.9<x<154.2 cm aralığında ise seki altı donatısının yükseklik analizi yapılmamış, 62.2≤x≤78.7 cm aralığında genişlik ve derinlik değerlendirmesi yapılmıştır.

d-) 4. duruş şekli olan "yere göre erişim noktası" dinamik antropometriye ait verilerden oluştuğu için, x≤174.1, x≥55.4 cm’ler aralığında,

 Oda 1 için 303.83 > 174.1 cm,

 Oda 2 için 310.33 > 174.1 cm,

 Oda 3 için 293.73 > 174.1 cm,

 Sofa için 333.33 > 174.1 cm olarak bulunmuştur.

e-) 5. duruş şekli olan "düşeyde el kavrama noktası", dinamik antropometriye ait verilerden oluştuğu için, omuz yüksekliği 134.9 <x<154.2, üst değer 162.9 <x<187.6 ve el yüksekliği 72.8<x<82.8 cm değerleri aralığının seki donatısı içerisinde genel erişim açısından değerlendirilmiştir.

f-) 6. duruş şekli olan "oturma yüksekliği" için 82.1 ≤ x ≤ 88.7 cm aralığında,

 Oda 1 için 303.83 >88.7 cm,

 Oda 2 için 310.33 >88.7 cm,

 Oda 3 için 293.73 >88.7 cm,

 Sofa için 333.33 > 88.7 cm, olarak bulunmuştur.

g-) 7. duruş şekli olan oturan insan için "düşeyde maksimum kavrama noktası" için 113.0≤ x ≤ 135.1cm aralığında,

 Oda 1 için pencere alt yüksekliği 303.83 > 113.0 cm,

 Oda 2 için 310.33 > 113.0 cm,

 Oda 3 için 293.73 > 113.0 cm,

 Sofa için 333.33 > 113.0 cm olarak bulunmuştur.

h-) 9. duruş şekli olan "bağdaş kurarak oturma yüksekliği", dinamik antropometriye ait verilerden oluştuğu için, x ≤ 111.9, x ≥ 84.9 cmler aralığında,

 Oda 2 için 310.33> 111.9 cm,

 Oda 3 için 293.73 > 111.9 cm,

 Sofa için 333.33> 96.2 cm, olarak bulunmuştur.

i-) 10. duruş şekli olan "yatma/sırt üstü uzanma", dinamik antropometriye ait verilerden oluştuğu için, x ≤ 174.1, x ≥ 86.9 cm aralığında odanın genel yüksekliği, derinlik ve genişliğine göre uygun ölçülerdedir.

Çizelge 4.4.B. Eylem- Donatı- Antropometri ilişkisi: Seki

Seki üstü/sekide bulunan insan için odanın genel mekânı olarak düşünüldüğünde yukarıda ortalaması bulunan ölçüler açısından duruş şekli değerlendirmesi yapılmış, oda içindeki donatının analizine yönelik antropometrik veriler, eylem-erişim şekli-donatı üçgeninde irdelenmiştir. Elde edilen bu değerler sonucu, Çizelge 4.20.'de donatı-eylem alanları üst sınır ilişki analizi yapılarak donatı ve antropometrik veriler arasındaki ilişki gösterilmiştir.

i. Oda 1 için; 2, 3, 4 ve 7 numaralı evlerde yapılan analizlerde, bu evlerdeki Oda 1 için oluşturulan ortak sedir donatısının değeri, 82.23 cm genişliğinde ve 15.5 cm yükseklikte,

 Pencere hizasının alt noktası için 2, 3, 4 ve 7 numaralı evlerde yapılan analizlerde, bu evlerdeki Oda 1 için pencere donatısının zeminden yüksekliğinin alt noktası 57.8 cm yükseklikte,

ii. Oda 2 için; sadece 2 numaradaki evde yapılan analizlerde, bu evdeki Oda 2 için incelenen diğer evlerin eşdeğer odalarında sedir donatısının yer almamasından kendi değerleri olan, 79.2 cm genişliğinde ve 19.0 cm yükseklikte,

 Pencere hizasının alt noktası için 2 numaralı evde yapılan analizlerde, bu evdeki Oda 2 için pencere donatısının zeminden yüksekliğinin alt noktası 62.8 cm yükseklikte,

iii. Oda 3 için; 2 ve 6 numaralı evlerde yapılan analizlerde, bu evlerdeki Oda 3 için oluşturulan ortak sedir donatısının değeri, 87.1 cm genişliğinde ve 15.0 cm yükseklikte,

 Pencere hizasının alt noktası için 2 ve 6 numaralı evlerde yapılan analizlerde, bu evlerdeki Oda 3 için pencere donatısının zeminden yüksekliğinin alt noktası 54.3 cm yükseklikte,

iv. Sofa için; 1, 4, 5, 6, 7 ve 8 numaralı evlerde yapılan analizlerde, bu evlerdeki Sofa için oluşturulan ortak sedir donatısının değeri, 110.4 cm genişliğinde ve 22.73 cm yükseklikte bulunmuştur.

 Pencere hizasının alt noktası için 1, 4, 5, 6, 7 ve 8 numaralı evlerde yapılan analizlerde, bu evlerdeki Sofa için pencere donatısının zeminden yüksekliğinin alt noktası 59.53 cm yükseklikte olduğu görülmüştür.

Sedir mekânsal donatısının antropometrik verilere göre analizi yapıldığında:

Çizelge 3.5.'de yapılmış olan eylem-erişim şekli-donatı analiz tablosuna göre sedir mekânsal donatısına yönelik,

 Eylem tipi oda içinde oturma ve yatma eylemlerine uygun olarak,

 Erişim şekli oturarak ve yatarak,

 Eylem analizinde ise oturan insana yönelik 6, 7, 8, 9 ve 10 numaralı duruş şekillerine ait antropometrik veriler kullanılmıştır. Bu antropometrik veriler,

Çizelge 3.2.'de aktarılmış olan değerler ile eylemin biçimiyle donatı arasında yükseklik açısından Çizelge 4.4.C.'de kıyaslandığında:

a-) 6. duruş şekli olan "oturma yüksekliği" için 82.1 ≤ x ≤ 88.7 cm aralığında,

 Oda 1 için 303.83 >88.7 cm,

 Oda 2 için 310.33 >88.7 cm,

 Oda 3 için 293.73 >88.7 cm,

 Sofa için 333.33 > 88.7 cm, olarak bulunmuştur.

b-) 7. duruş şekli olan oturan insan için "düşeyde maksimum kavrama noktası" için 113.0≤ x ≤ 135.1cm aralığında,

 Oda 1 için pencere alt yüksekliği 57.8 < 113.0 cm,

 Oda 2 için 62.8 <113.0 cm,

 Oda 3 için 54.3 < 113.0 cm,

 Sofa için 59.53 < 113.0 cm olarak bulunmuştur.

c-) 8. duruş şekli olan "çömelme ile kavrama noktası" dinamik antropometrisi için çeşitli aralıklarda ölçüsel değerlendirmeler sedir donatısının yükseklik analizine yönelik herhangi bir kavrama noktası olmadığından yapılmamıştır.

d-) 9. duruş şekli olan "bağdaş kurarak oturma yüksekliği", dinamik antropometriye ait verilerden oluştuğu için, x ≤ 111.9, x ≥ 84.9 cm, sırt - diz mesafesi 62.4 ≤ x ≤ 72.8 cm, omuz genişliği ise 39.9 ≤ x ≤ 51.2 cm aralığında,

 Oda 1 için 15.5 cm yükseklik,

 Oda 2 için 19.0 cm,

 Oda 3 için 15.0 cm,

 Sofa için 22.73 cm olarak bulunmuştur.

e-) 10. duruş şekli olan "yatma/sırt üstü uzanma", dinamik antropometriye ait verilerden oluştuğu için, x ≤ 174.1, x ≥ 86.9 cm aralığında,

 Oda 1 için 82.23 < 86.9 cm,

 Oda 2 için 83.5 < 86.9 cm,

 Oda 3 için 93.25 > 86.9 cm,

 Sofa için 93.5 > 86.9 cm olarak bulunmuştur.

Bağdaş kurak zemin yüzeyine oturma, minder gibi oturma zeminini yükselten ve oturma yüzeyini yumuşatan ekipmanlar ile sedirin serilmesi, yüksekliği değiştiren sedirin sırtlık olarak kullanılma durumu olmadığı, oturma eyleminin sedir donatısı üzerinde olduğu görülmektedir.

Sırt- diz mesafesi ile sedir genişliği kıyaslandığında,

 Oda 1 için 82.23 > 72.8 cm,

 Oda 2 için 83.5 > 72.8 cm,

 Oda 3 için 93.25 > 72.8 cm,

 Sofa için 93.5 > 72.8 cm olarak bulunmuştur. Ön taraftan alınan omuz genişliği sedire maksimum oturacak insan sayısını belirlemek için kullanılmaktad ır.

Çizelge 4.4.C. Eylem- Donatı- Antropometri ilişkisi: Sedir

Sedir donatısını kullanan insan için donatı ile etkileşimi oturma ve yatma olarak düşünüldüğünde yukarıda ortalaması bulunan ölçüler açısından duruş şekli değerlendirmesi yapılmış, oda içindeki donatının analizine yönelik antropometrik veriler, eylem-erişim şekli-donatı üçgeninde irdelenmiştir. Bu donatının analizinde kullanılan pencere alt ve üst değerleri, sedir donatısının kullanımında, sırt dayama yüksekliği ve pencere yüksekliğinin dışarıyı görme açısından analizinin yapılması için kullanılmıştır. Elde edilen bu değerler sonucu, Çizelge 4.20.'de donatı-eylem alanları üst

sınır ilişki analizi yapılarak, donatı ve antropometrik veriler arasındaki ilişki gösterilmiştir.

Belgede Geleneksel Türk evi iç mekan donatılarının antropometrik verilere dayalı analizi; Konya evleri (sayfa 124-132)