2- İşin esasına gelince;
1.2.3. İptal Sonrası Süreç
1.2.3.3. Cumhurbaşkanlığı Seçimi İle İlgili Anayasa Değişikliğ
Anayasa Mahkemesi'nin Köşk seçimlerinin ilk turunu iptal etmesinin ardından Başbakan Recep Tayyip Erdoğan partisinin MYK’nu topladı. Ve yapılabilecek en kısa zamanda erken seçimin yapılması kararını aldıklarını söyledi. Eğer Anayasa Mahkemesinin kararı sonrası süreçte Cumhurbaşkanlığı seçiminin gerçekleştirilememesi halinde Anayasa Mahkemesi'nin vermiş olduğu bu kararla parlamenter demokratik sistem artık bloke edildiğini, bu blokdan kurtulmak için, azınlığın çoğunluğa tahakkümünü ortadan kaldırmak için gidilecek tek kapının 'Egemenlik Kayıtsız Şartsız Milletindir' olduğunu ve millete gideceklerini iki turlu seçimle Cumhurbaşkanını millet kendisi seçsin diyerek “Buna yönelik olarak her türlü adımı atmaya hazırız. Biz yasalar, başta Anayasa olmak üzere neyi gerektiriyorsa bunu yapacak ve cumhurbaşkanlığı seçimiyle de eğer parlamentodan cumhurbaşkanı seçilemezse bu konuyu da millete götürecek ve milletimizin cumhurbaşkanı seçmesini temin eden yolu açacağız. Milletvekili seçimlerinin 4 yılda bir olmasına da varız. Cumhurbaşkanı seçiminin "5+5" formülüyle (bir kişinin 5
yıllık iki dönemde görev yapabilmesi) yapılmasına da varız. Bunu getiriyoruz, ama milletimiz seçecek. Biz çağrımızı yaptık, bu çağrımızla birlikte bu yürüyüşe başlayacağız. Bu yürüyüş esnasında (Anayasa değişikleri için) biz referandumu da göze alıyoruz.”36 Dedi ve 21 Ekimde yapılacak olan referandumun temellerini atmış oldu. Daha öncede belirtmiş olduğum gibi 6 Mayısta yeniden yapılan ilk tur oylamada Anayasa Mahkemesi’nin öngördüğü toplantı yeter sayısına (367)TBMM Genel Kurulunda yapılan 1.ve 2. yoklamada da ulaşılamadı. Meclis erken seçim kararı aldı ve 22 Temmuzu genel seçim tarihi olarak belirledi.
Tarih 7 Mayısı gösterdiğinde ise, Adalet ve Kalkınma Partisi Grup Başkanı Siirt Milletvekili Recep Tayyip Erdoğan, Grup Başkanvekilleri Hatay Milletvekili Sadullah Ergin, Ankara Milletvekili Salih Kapusuz, Bursa Milletvekili Faruk Çelik, Ordu Milletvekili Eyüp Fatsa, İstanbul Milletvekili İrfan Gündüz ve Anavatan Partisi Grup Başkanvekili Ankara Milletvekili Muzaffer Remzi Kurtulmuşoğlu ile 354 Milletvekilinin; Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkındaki Kanun Teklifi meclisin gündemine geldi. Cumhurbaşkanını halkın seçmesini öngören bu anayasa değişikliği teklifinin ilk tur görüşmeleri yapıldı ve her bir madde 367 sayısının çok üstünde bir oyla kabul edildi37.
İkinci tur görüşmeleri ise 10 Mayıs tarihinde yapıldı. Bu turda da maddeler ayrı ayrı ve tümüyle 367 nin üzerinde oy aldı. Mecliste alınan bu kararla getirilen anayasa değişiklikleri ve değişiklik yapılan maddeler:
MADDE 1- 7/11/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 77 nci maddesinin birinci fıkrasında geçen "beş" ibaresi "dört" olarak değiştirilmiştir. MADDE 2- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 79 uncu maddesinin ikinci fıkrasında geçen "seçim tutanaklarını" ibaresinden sonra gelmek üzere "ve Cumhurbaşkanlığı seçimi tutanaklarını" ibaresi; son fıkrasında geçen "halkoyuna sunulması" ibaresinden sonra gelmek üzere, "Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi" ibaresi eklenmiştir.
36“Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın açıklamaları gündemi sarstı”, Ankara Milliyet, 02.05.2007 37Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurul Tutanağı 22. Dönem 5. Yasama Yılı 102. Birleşim 07/05
MADDE 3- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 96 ncı maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Türkiye Büyük Millet Meclisi, yapacağı seçimler dahil bütün işlerinde üye tamsayısının en az üçte biri ile toplanır. Türkiye Büyük Millet Meclisi, Anayasada başkaca bir hüküm yoksa toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar verir; ancak karar yeter sayısı hiçbir şekilde üye tamsayısının dörtte birinin bir fazlasından az olamaz."
MADDE 4- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 101 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
MADDE 101- Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş ve yüksek öğrenim yapmış Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliğine sahip Türk vatandaşları arasından, halk tarafından seçilir.
Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir.
Cumhurbaşkanlığına Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri içinden veya Meclis dışından aday gösterilebilmesi yirmi milletvekilinin yazılı teklifi ile mümkündür. Ayrıca, en son yapılan milletvekili genel seçimlerinde geçerli oylar toplamı birlikte hesaplandığında yüzde onu geçen siyasi partiler ortak aday gösterebilir.
Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer."
MADDE 5- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 102 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
MADDE 102- Cumhurbaşkanı seçimi, Cumhurbaşkanının görev süresinin dolmasından önceki altmış gün içinde; makamın herhangi bir sebeple boşalması halinde ise boşalmayı takip eden altmış gün içinde tamamlanır.
Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilmiş olur. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış bulunan iki aday katılır ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilmiş olur.
İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin ölümü veya seçilme yeterliğini kaybetmesi halinde; ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılır. İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılır. Aday, geçerli oyların çoğunluğunu aldığı takdirde Cumhurbaşkanı seçilmiş olur.
Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar görev süresi dolan Cumhurbaşkanının görevi devam eder.
Cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin usûl ve esaslar kanunla düzenlenir.
MADDE 6- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına aşağıdaki geçici maddeler eklenmiştir.
"GEÇİCİ MADDE 18- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 67 nci maddesinin son fıkrası, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapılabilmesi için; çıkarılması gereken kanun hükümleri ile seçim kanunlarında yapılacak değişiklikler bakımından dikkate alınmaz.
GEÇİCİ MADDE 19- Onbirinci Cumhurbaşkanı seçiminin ilk tur oylaması, bu Kanunun Resmi Gazetede yayımını takip eden kırkıncı günden sonraki ilk Pazar günü, ikinci tur oylaması ise ilk tur oylamayı takip eden ikinci Pazar günü yapılır.
Anayasa'nın 101 inci maddesi uyarınca gösterilen adaylar, yazılı muvafakatları ve Anayasanın değişik 101 inci maddesindeki şartları ihtiva eden ve diğer ilgili belgelerle birlikte ilk tur oylama tarihinden otuz gün önce Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına başvururlar. Adayların başvurularında eksik bilgi ve belgelerin tespit edilmesi halinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı tarafından,
eksikliklerin giderilmesi için üç günlük kesin süre verilir. Bu süre içinde eksikliklerin giderilmemesi halinde adaylar, kendiliklerinden adaylıktan çekilmiş sayılırlar.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığınca, Anayasa'nın 101 inci maddesinde belirtilen nitelikleri taşıdıkları anlaşılan adaylara ilişkin kesin liste iki gün içinde ilan edilir ve Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığına bildirilir.
Cumhurbaşkanı adayı gösterilen kamu görevlisi, aday gösterildiği tarihten itibaren görevinden ayrılmış sayılır. Görevinden ayrılan kamu görevlisinin Cumhurbaşkanı seçilememesi halinde görevine geri dönmesi konusunda ilgili kanun hükümleri uygulanır.
Birinci tur seçim sonuçlarının kesinleşmesinden ikinci tur oylamanın sonuçlanmasına kadar, ikinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin ölümü veya seçilme yeterliğini kaybetmesi halinde; ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki oy sıralaması esas alınarak sıradaki adayla doldurulması suretiyle yapılır. İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılır. Aday, geçerli oyların çoğunluğunu aldığı takdirde Cumhurbaşkanı seçilmiş olur.
Cumhurbaşkanının seçilmesine ilişkin usûl ve esasların kanunla düzenlenmesine kadar, 10/06/1983 tarihli ve 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu, 26/04/1961 tarihli ve 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun, 22/04/1983 tarihli ve 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu, 23/05/1987 tarihli ve 3376 sayılı Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanun ile diğer kanunların bu maddeye aykırı olmayan hükümleri uygulanır."
"Madde 7- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer ve halkoyuna sunulması halinde tümüyle oylanır”38.
38 Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurul Tutanağı 22. Dönem 5. Yasama Yılı 105. Birleşim
Getirilen bu değişikliklerle milletvekili genel seçimlerinin 4 yılda bir yapılması, Cumhurbaşkanı seçimlerinin 5 yılda bir yapılması ve bir kişinin 5+5 şeklinde iki dönem Cumhurbaşkanlığı yapabileceği, Meclisin yapacağı seçimler dâhil bütün işlerinde 184 vekille toplanacağı ve Cumhurbaşkanı seçim süreci ile ilgili bu değişiklerin 11. Cumhurbaşkanlığı Seçim sürecinden itibaren uygulanacağı karara bağlanmıştır.
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesine ilişkin Anayasa değişikliği paketini veto eden kararını açıkladı. Sezer, veto gerekçesini "Cumhurbaşkanı ile hükümet arasında yönetim krizine neden olacağı ve rejime zarar vereceği" görüşüne dayandırdı. Sezer, paketi "TBMM’ye geri gönderme" gerekçelerini de şöyle sıraladı:
Anayasa’nın parlamenter sistem öngören hiçbir kuralına dokunmadan yalnızca cumhurbaşkanını halkın seçmesinin öngörülmesi, örneği ve uygulaması duyulmayan yeni bir sistem.
Parlamenter modelden uzaklaşırken, başkanlık ya da yarı başkanlık modelinin özelliklerini taşımayan, kuramı ve uygulaması bilinmeyen sistemin ne gibi sorunlar yaratabileceğini kestirmek güç. Ancak, yaratabileceği sorunların rejimi sıkıntıya sokacağı açık.
Bir yandan güçlü başbakan, bir yandan geniş yetkilerle donatılmış ve halkça seçilmiş bir cumhurbaşkanı nedeniyle yürütme iki başlı olacak ve yürütme erki sorunlu duruma gelecek.
Devleti temsil eden cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesiyle, ’dengeleyici’ yetkileri ’icrai’ niteliğe dönüşebilir. Güçlü yetkilere doğrudan halk istenciyle seçilmenin vereceği manevi gücün eklenmesi, Cumhurbaşkanını siyasal sistemin egemen öğesi yapar.
TBMM karşısında ulusal istenci temsil yönünden sorun yaratır. Halkoyu ile seçilen cumhurbaşkanı, egemenlik ve temsil yönünden de var olan sistemle bağdaşmaz.
Halkın seçtiği cumhurbaşkanının, seçimle işbaşına gelen yasama organı ve yürütme organının siyasal kanadı ile aynı siyasal düşünce ve görüşte olması dengelenemez bir iktidar gücü yaratılmasına; tersi çekişmelere, devlet otoritesinin zayıflayıp bölünmesine neden olabilir.
Cumhurbaşkanı adayının seçimi yapacak halkın önüne siyasal görüntü içinde çıkma olgusu cumhurbaşkanının yansızlığına gölge düşürür. Adayı partilerin önermesi de, cumhurbaşkanının yansızlığı ile bağdaşmaz. Cumhurbaşkanı seçtiren partiye gönül borcu nedeniyle yansız-bağımsız davranamayacak.
Demokrasilerde halktan yetki siyasal programla alınır. Propaganda yapmadan seçilmek, partiden yararlanmadan propaganda yapmak işin doğasına aykırı. Böyle halkın önüne çıkacak aday siyasal konulardan uzak duramaz.
Halkın seçimiyle prestij kazanacak Cumhurbaşkanı, kaçınılmaz olarak hukuksal yetkilerini siyasal alana kaydırır. Cumhurbaşkanı ile hükümet arasında kriz çıkarabilir.
Anayasa değişikliğinin, temsilde adaletin sağlanamadığı bir meclisçe ve tartışılmadan, olgunlaştırılmadan yapılmasının, uzun erimli ve giderilmesi olanaksız sakıncalar yaratacağı açık39.
TBMM Anayasa Komisyonunda, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in geri gönderdiği Anayasa değişikliğine ilişkin yasa aynen kabul edildi40 ve 28 Mayıs
39T.C. Cumhurbaşkanlığı Sayı: B.01.0.KKB.01–18/A–7–2007–394 25 / 05 / 2007 (Cumhurbaşkanı
Ahmet Necdet SEZER tarafından yayımlanması uygun bulunmayan, 5660 sayılı "Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun", Türkiye Büyük Millet Meclisi'nce bir kez daha görüşülmesi için Anayasa'nın 104 ve 175. maddeleri uyarınca, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı'na geri gönderilmiştir.)
40 TBMM, Tutanak Dergisi,117’nci Birleşim 30 Mayıs 2007, dönem: 22 cilt: 160 yasama yılı: 5,
10.5.2007 Tarihli ve 5660 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ve Cumhurbaşkanınca Bir Daha Görüşülmek Üzere Geri Gönderme Tezkeresi ile Anayasa Komisyonu Raporu (1/1368) (S.Sayısı: 1433)
tarihinde yapılan ilk oylamada maddeler kabul edildi41. 31 Mayıs tarihinde yapılan
ikinci tur oylamada da maddeler ayrı ayrı ve bütün olarak kabul edildi42.
Böylece Cumhurbaşkanı’nın ikinci kez görüşülmek üzere TBMM’ye iade ettiği değişiklik teklifleri aynen kabul edilmiş oldu. Bunun üzerine Çankaya’dan yapılan açıklamada şöyle denildi: "Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet SEZER, 5678 sayılı "Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun"u, Anayasa'nın 175. maddesi uyarınca, halkoyuna sunulmak üzere yayımlanması için Başbakanlığa göndermişlerdir.
Sayın Cumhurbaşkanı, ayrıca Anayasa Mahkemesi'nde dava açacaklarını ifade etmişlerdir43.
Ahmet Necdet Sezer’in Anayasa Mahkemesi'ne yokluk ve iptal istemliyle dava açtı. CHP de onu izledi. Mahkeme bu istemleri reddetti44.
Hükümet yapılacak olan genel seçimlerle birlikte referandumunda yapılmasını öngören daha doğrusu referandum süresini 45 güne indiren bir anayasa değişikliği paketini Cumhurbaşkanı Sezerin onayına sundu.
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Cumhurbaşkanını halkın seçmesini de öngören anayasa değişiklik paketinin 22 Temmuz’daki seçimlerle birlikte halkoyuna sunulması amacıyla referandum sürecini kısaltan yasayı veto etti.
41 Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurul Tutanağı 22. Dönem 5. Yasama Yılı 115. Birleşim
28.05.2007
42Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurul Tutanağı 22. Dönem 5. Yasama Yılı 118. Birleşim
31.05.2007
43TC. Cumhurbaşkanlığı, 5678 sayılı Kanun, 15–06–2007 tarihli basın açıklaması (Cumhurbaşkanı
Ahmet Necdet SEZER, 5678 sayılı "Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun"u, Anayasa'nın 175. maddesi uyarınca, halkoyuna sunulmak üzere yayımlanması için Başbakanlığa göndermişlerdir. Sayın Cumhurbaşkanı, ayrıca Anayasa Mahkemesi'nde dava açacaklarını ifade etmişlerdir.)
44 Resmî Gazete, Sayı: 26792, 19 Şubat 2008 (Anayasa Mahkemesi, E.S: 2007/99, K.S. 2007/86,
Sezer, çifte sandığın sağlıklı sonucu zorlaştıracağını, ‘sakıncalar içeren’ anayasa paketinin yeni meclise kalması gerektiğini kaydetti.
Sezer, veto gerekçesinde referandum için öngörülen 120 günlük sürenin 45 güne indirilmesi, yurtdışında yaşayan vatandaşların 40 gün değil de 10 gün önceden oy vermeye başlamasına ve Yüksek Seçim Kurulu’nun bu süreleri kısaltmaya yetkili sayılmasına itiraz etti45.
Bu nedenle referandumun seçimle birlikte yapılamayacağı tekrardan görüşülmesi için yeterli zamanın olmadığı görüşü hâkimdi. Anayasa değişikliği 16 Haziran'da Resmi Gazete'de yayımlandığı için referandum 120 gün geçtikten sonraki ilk pazar günü olan 21 Ekim'de yapılacağı netlik kazanmış oldu.
Bütün bu yaşananlardan sonra yapılan genel seçimlerde meclis dağılımı ve temsil oranı daha tatmin ediciydi. Seçmenin % 85’ini temsil eden bir meclis vardı artık. Bu dönemde meclise 3 siyasi parti ve 26 bağımsız milletvekili girdi. Daha önceki parlamentoda sistemi tıkayan partilerin yerine MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli “Meclis, seçim gündemiyle toplandığında MHP, Meclis’teki yerini alacaktır46”. Dedi ve tıkanan Cumhurbaşkanlığı seçim sürecini aradan geçen onca zamandan sonra Devlet Bahçeli açmış oldu. Nitekim Cumhurbaşkanlığı seçimi gerçekleşti. Abdullah Gül Türkiye’nin yeni Cumhurbaşkanı oldu. Ancak sorunlar bitmedi. Şimdide referanduma giden ve 11. Cumhurbaşkanlığı seçimini ilgilendiren maddeler üzerinde polemikler başladı. Seçimler gerçekleştikten sonra oluşan genel kanaat Cumhurbaşkanını yeni meclisin seçmesi gerektiğiydi. Bu seçimi erteleme şansı yoktu. Ancak seçim gerçekleştikten sonra referanduma evet denmesi halinde 11. Cumhurbaşkanının yeniden seçilmesi gerektiği gibi pek çok söylem ortaya atıldı. Ülkedeki bu polemik ortamına son verilmesi amacıyla 11.Cumhurbaşkanlığı seçimini ilgilendiren maddelerin değişiklik metninden çıkarılması gündeme geldi.
45 T.C. Cumhurbaşkanlığı Sayı: B.01.0.KKB.01–18/A–10–2007–455 18 / 06 / 2007, 18–06–2007,
5682 sayılı kanun
46 Başbakanlık Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü, “Ayın Tarihi”, temmuz, ağustos,
AKP, değişiklik teklifini 282 AKP'linin imzasıyla TBMM Başkanlığı'na sundu. Teklifin gerekçesinde 11. Cumhurbaşkanı, yürürlükteki Anayasa hükümlerine göre seçilmiş bulunduğundan, halkoyuna sunulmuş olan anayasa paketinin geçici 18 ve 19. maddelerinin, içerisinde yer aldıkları çerçeve 6. maddeyle birlikte konusuz kaldığı belirtildi. Teklifte, "Halkoylamasında kabul halinde dahi, bu maddelerin uygulama yetenekleri yoktur. Konusu kalmayan bir maddenin halkoyuna tabi kılınmasının demokratik bir mantığı kalmamıştır" denildi47.
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, 21 Ekimde referanduma sunulacak Anayasa değişikliği paketinde değişiklik yapılmasını öngören 5697 sayılı Kanunu onayladı.
Anayasa değişikliği paketinin 6. maddesi içinde yer alan, ''Seçim kanunlarında yapılacak değişikliklerin 11. cumhurbaşkanı seçiminde uygulanmasına imkân tanıyan'' geçici 18. maddesi ile ''cumhurbaşkanı seçimine ilişkin getirilen yeni düzenlemelerin 11. Cumhurbaşkanı seçiminde de uygulanmasını'' öngören geçici 19. madde metinden çıkartıldı48.
Bunun üzerine toplanan YSK, halkoyuna sunulacak anayasa değişikliği paketinden 11. Cumhurbaşkanının seçimine ilişkin geçici iki maddenin çıkarılması sonrasında halk oylamasının ertelenip ertelenmeyeceği konusunu değerlendirmek üzere toplandı. Yaklaşık bir buçuk saat süren toplantının ardından gazetecilere açıklama yapan YSK Başkanı Muammer Aydın, Kurul'un TBMM'den geçerek bugün Resmi Gazete'de yayımlanan yasayı değerlendirdiğini anımsatarak, oy çokluğuyla halk oylaması sürecinin devamına karar verdiklerini söyledi. Aydın, ''Pazar günü halk oylaması yapılarak sonuçlanmasına karar verdik'' dedi49.
Alınan bu kararla referanduma giden metnin içeriği meclisten geçen son hali ile aşağıdaki şekilde oldu:
47Önder Yılmaz, Mansur Çelik, “AKP’den Geri Adım”, Ankara Milliyet, 05.10.2007
48 T.C. Cumhurbaşkanlığı, 5697 sayılı "Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde
Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun" Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından Anayasa'nın 89 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 104 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi uyarınca yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderilmiştir. 16–10–2007
49 Başbakanlık Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü, “Ayın Tarihi”, ekim, kasım, aralık
Anayasa değişikliği paketine göre, genel seçimler 4 yılda bir yapılacak. TBMM, yapacağı seçimler dâhil bütün işlerinde, üye tamsayısının en az üçte biri (184) ile toplanacak. TBMM, Anayasa’da başkaca bir hüküm yoksa, toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla karar verecek. Ancak karar yeter sayısı, hiçbir şekilde üye tamsayısının dörtte birinin bir fazlasından (138) az olamayacak. Cumhurbaşkanı; 40 yaşını doldurmuş, yüksek öğrenim görmüş, TBMM üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, halk tarafından seçilecek. Cumhurbaşkanının görev süresi, 5 yıla indirilecek; bir kimse, en fazla iki defa (5 artı 5) cumhurbaşkanı seçilebilecek. Cumhurbaşkanlığına, TBMM üyeleri içinden veya Meclis dışından aday gösterilebilmesi, 20 milletvekilinin yazılı teklifiyle mümkün olacak.
Ayrıca, en son yapılan milletvekili genel seçiminde aldıkları geçerli oyların toplamı yüzde 10'u aşan partiler de ortak cumhurbaşkanı adayı gösterebilecek. Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar, görev süresi dolan cumhurbaşkanının görevi devam edecek.
Anayasa’nın, "seçim kanunlarında yapılacak değişikliklerin, yürürlüğe girdikleri tarihten itibaren 1 yıl içinde uygulanamayacağına" ilişkin maddesi, cumhurbaşkanı seçiminde dikkate alınmayacak50.
Halk oylaması 21 Ekimde yapıldı. Seçmen sandık listesinde kayıtlı Olan: 42665149 seçmenden 28794216’i halkoylamasına katıldı. Geçerli olan 28142781 oydan, 19403987’i evet, 8738794 ise hayır oldu. Halk oylamasına katılan ve evet oyu verenlerin yüzdesi 68,95, hayır oyu verenleri yüzdesi ise 31,05 oldu. Böylece yapılan anayasa değişiklikleri halkın onayından geçti51.
50 Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurul Tutanağı 22. Dönem 5. Yasama Yılı 118. Birleşim
31.05.2007
51Yüksek Seçim Kurulu, 21 Ekim 2007 Pazar günü yapılan anayasa değişikliği halk oylaması
Referandum Halkın onayından geçtikten sonra CHP'li ve DSP'li 110 milletvekili Anayasa Mahkemesine başvuruda bulundu. Yapılan başvuruda 21 Ekimde, referanduma sunulmadan önce Anayasa paketinde yer alan 11. Cumhurbaşkanının seçimine ilişkin geçici 18 ve 19. maddeler ile çerçeve 6. maddeyi paketten çıkaran Anayasa değişikliğinin, ''yokluğunun hükme bağlanması veya iptal edilmesi, dava sona erinceye kadar yürürlüğün durdurulması'' istendi.
Anayasa Mahkemesi, İptali ve yürürlüğünün durdurulması istenen 5678 sayılı “Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun” TBMM’nin Anayasa’yı değiştirme yetkisi kapsamında olduğu ifade edilen gerekçeli kararda, halkoyuna sunularak kabul edilen bir Anayasa değişikliğini yürürlükten kaldırma yetkisine TBMM’nin sahip olduğu kaydedildi.
Cumhurbaşkanının halkoyuna sunulmuş bir Anayasa değişikliği üzerinde tasarruf yetkisi olmadığına yer verilen kararda, Cumhurbaşkanının iradesiyle halkoyuna sunulan 5678 sayılı yasa ile 5697 sayılı yasada yapılan değişikliğin, yine Cumhurbaşkanı’nın iradesiyle yürürlüğe girdiği, değişen yasanın ise Yüksek Seçim