V. DİNİ KURUM VE KAVRAMLAR
5.4. Cihat ve Şehitlik
200. Sahabeden Ebû Zerr, Peygamber Efendimize “Hangi amel daha faziletlidir? diye sorunca Efendimiz ‘’ Allah’a iman etmek ve O’nun yolunda cihad etmektir” buyurmuştur.263
ﺎﻧﺮﺒﺧأ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ ﺪﺒﻋ ﻢﻜﺤﻟا ﻦﻋ ﺐﯿﻌﺷ ﻦﻋ ﺚﯿﻠﻟا ﻦﻋ ﺪﯿﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ ﻲﺑأ ﺮﻔﻌﺟ لﺎﻗ ﻲﻧﺮﺒﺧأ ةوﺮﻋ ﻦﻋ ﻲﺑأ حواﺮﻣ ﻦﻋ ﻲﺑأ رذ ﮫﻧأ : لﺄﺳ ﻲﺒﻧ ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو يأ ﻞﻤﻌﻟا ﺮﯿﺧ لﺎﻗ نﺎﻤﯾإ ﺎﺑ دﺎﮭﺟو ﻲﻓ ﻞﯿﺒﺳ ﷲ ﻰﻟﺎﻌﺗ
201. “Nefsim kudret elinde olan Allah’a yemin ederim ki, Allah yolunda savaşıp şehid olmayı, sonra diriltilip yine şehid olmayı, sonra diriltilip yine şehid olmayı ne kadar çok isterdim.”264 Hk: (Riyazüs-Salihin 1/535)
…يﺬﻟاو ﺲﻔﻧ ﺪﻤﺤﻣ هﺪﯿﺑ تددﻮﻟ نأ وﺰﻏأ ﻲﻓ ﻞﯿﺒﺳ ﷲ ﻞﺘﻗﺄﻓ ﻢﺛ وﺰﻏأ ﻞﺘﻗﺄﻓ ﻢﺛ وﺰﻏأ ﻞﺘﻗﺄﻓ
202. Peygamberimiz, kendisine ‘’bana savaşa denk olabilecek bir amel göster’’ diye sorulduğunda ‘’buna denk bir amel bulamıyorum’’ buyurmuştur.265 Hk:(Buhari, Cihad, 1.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ قﺎﺤﺳإ ﻦﺑ رﻮﺼﻨﻣ ﺎﻧﺮﺒﺧأ نﺎﻔﻋ ﺎﻨﺛﺪﺣ مﺎﻤھ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ةدﺎﺤﺟ لﺎﻗ ﻲﻧﺮﺒﺧأ ﻮﺑأ ﻦﯿﺼﺣ نأ ناﻮﻛذ ﮫﺛﺪﺣ نأ ﺎﺑأ ةﺮﯾﺮھ ﻲﺿر ﷲ ﮫﻨﻋ ﮫﺛﺪﺣ لﺎﻗ : ءﺎﺟ ﻞﺟر ﻰﻟإ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻘﻓ ﻲﻨﻟد ﻰﻠﻋ ﻞﻤﻋ لﺪﻌﯾ دﺎﮭﺠﻟا لﺎﻗ ( ﻻ هﺪﺟأ ) . لﺎﻗ ( ﻞھ ﻊﯿﻄﺘﺴﺗ اذإ جﺮﺧ ﺪھﺎﺠﻤﻟا نأ ﻞﺧﺪﺗ كﺪﺠﺴﻣ مﻮﻘﺘﻓ ﻻو ﺮﺘﻔﺗ مﻮﺼﺗو ﻻو ﺮﻄﻔﺗ ) . لﺎﻗ ﻦﻣو ﻊﯿﻄﺘﺴﯾ ﻚﻟذ . لﺎﻗ ﻮﺑأ ةﺮﯾﺮھ نإ سﺮﻓ ﺪھﺎﺠﻤﻟا ﻦﺘﺴﯿﻟ ﻲﻓ ﮫﻟﻮط ﺐﺘﻜﯿﻓ ﮫﻟ تﺎﻨﺴﺣ
203. Bir kimse Allah yolunda şehit olmayı canı gönülden isterse Allah onu şehitler derecesine ulaştırır.266 Hk: (Müslim İmare 157)
263
Ahmed b. Hanbel, II, 258; Buhari, İman, 18 (I, 12); Müslim, İman, 135 (I, 88); Tirmîzî, Fedâilu’l- Cihad, 22 (IV, 185); Nesâî, Cihad, 17 (VI, 19).
264
Ahmed b. Hanbel, II, 231,424, 473, 496,502; Buhari, İman, 26 (I, 14); Müslim, İmâre, 103 (II, 1395- 1496); İbn Mâce, Cihad,1 (II, 920); Nesâî, Cihad, 18 (VI, 20).
265
Ahmed b. Hanbel, II, 344; Buhari, Cihad, 1 (III, 200); Müslim, İmâre,110 (II, 1498); Tirmîzî, Fedâilu’l-Cihad, 1 (IV, 164); Nesâî, Cihad,17 (VI, 19).
ﻲﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ ﺮھﺎﻄﻟا ﺔﻠﻣﺮﺣو ﻦﺑ ﻰﯿﺤﯾ ( ﻆﻔﻠﻟاو ﺔﻠﻣﺮﺤﻟ ) ( لﺎﻗ ﻮﺑأ ﺮھﺎﻄﻟا ﺎﻧﺮﺒﺧأ لﺎﻗو ﺔﻠﻣﺮﺣ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﷲﺪﺒﻋ ﻦﺑ ﺐھو ) ﻲﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ ﺢﯾﺮﺷ نأ ﻞﮭﺳ ﻦﺑ ﻲﺑأ ﺔﻣﺎﻣأ ﻦﺑ ﻞﮭﺳ ﻦﺑ ﻒﯿﻨﺣ ﮫﺛﺪﺣ ﻦﻋ ﮫﯿﺑأ ﻦﻋ هﺪﺟ نأ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻗ ﻦﻣ لﺄﺳ ةدﺎﮭﺸﻟا قﺪﺼﺑ ﮫﻐﻠﺑ ﷲ لزﺎﻨﻣ ءاﺪﮭﺸﻟا نإو تﺎﻣ ﻰﻠﻋ ﮫﺷاﺮﻓ
204. “Hiç kimse cennete girdikten sonra tekrar dünyaya dönmek istemez, ancak şehitler kendilerine verilen nimetler sebebiyle dünyaya dönüp on defa şehit olmayı arzu ederler.”267 Hk: ( Buhari, Cihat, 6.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺔﯾوﺎﻌﻣ ﻦﺑ وﺮﻤﻋ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ قﺎﺤﺳإ ﻦﻋ ﺪﯿﻤﺣ لﺎﻗ ﺖﻌﻤﺳ ﺲﻧأ ﻦﺑ ﻚﻟﺎﻣ ﻲﺿر ﷲ ﮫﻨﻋ : ﻦﻋ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻗ ( ﺎﻣ ﻦﻣ ﺪﺒﻋ تﻮﻤﯾ ﮫﻟ ﺪﻨﻋ ﷲ ﺮﯿﺧ هﺮﺴﯾ نأ ﻊﺟﺮﯾ ﻰﻟإ ﺎﯿﻧﺪﻟا نأو ﮫﻟ ﺎﯿﻧﺪﻟا ﺎﻣو ﺎﮭﯿﻓ ﻻإ ﺪﯿﮭﺸﻟا ﺎﻤﻟ ىﺮﯾ ﻦﻣ ﻞﻀﻓ ةدﺎﮭﺸﻟا ﮫﻧﺈﻓ هﺮﺴﯾ نأ ﻊﺟﺮﯾ ﻰﻟإ ﺎﯿﻧﺪﻟا ﻞﺘﻘﯿﻓ ةﺮﻣ ىﺮﺧأ )
5.5. Sahabe ve Fazileti
205. Nesillerin en hayırlısı, benim neslimdir."268 Hk: (Buhari Fedailü Ashab’in-Nebi,1)
ﺎﻨﺛﺪﺣ قﺎﺤﺳإ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺮﻀﻨﻟا ﺎﻧﺮﺒﺧأ ﺔﺒﻌﺷ ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﻤﺟ ﺖﻌﻤﺳ مﺪھز ﻦﺑ بﺮﻀﻣ ﺖﻌﻤﺳ ناﺮﻤﻋ ﻦﺑ ﻦﯿﺼﺣ ﻲﺿر ﷲ ﺎﻤﮭﻨﻋ لﻮﻘﯾ : لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ﺮﯿﺧ ﻲﺘﻣأ ﻲﻧﺮﻗ ﻢﺛ ﻦﯾﺬﻟا ﻢﮭﻧﻮﻠﯾ ﻢﺛ ﻦﯾﺬﻟا ﻢﮭﻧﻮﻠﯾ
206. Ashabım gökteki yıldızlar gibidir, hangisine uyarsanız hidayeti bulursunuz”269 Hk: (Camiul İlim/2-91) (Sünen-i Beyhaki)
ﻲِ ﺑﺎ َﺤ ْﺻَ أ ِمﻮُﺠﱡ ﻨﻟﺎَﻛ ُﻢِﮭﱢﯾَ ﺄِ ﺑ ُﻢُ ﺘْﯾَﺪَﺘْﻗا ْﻢُ ﺘْﯾَﺪَﺘْھا
207. Ashabım ümmetim için bir emniyettir”270 Hk: (Müslim/Fezailu-s Sahabe 207/2531) ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ ﺮﻜﺑ ﻦﺑ ﻲﺑأ ﺔﺒﯿﺷ قﺎﺤﺳإو ﻦﺑ ﻢﯿھاﺮﺑإ ﷲﺪﺒﻋو ﻦﺑ ﺮﻤﻋ ﻦﺑ نﺎﺑأ ﻢﮭﻠﻛ ﻦﻋ ﻦﯿﺴﺤﻟا لﺎﻗ ﻮﺑأ ﺮﻜﺑ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻦﯿﺴﺣ ﻦﺑ ﻲﻠﻋ ﻲﻔﻌﺠﻟا ﻦﻋ ﻊﻤﺠﻣ ﻦﺑ ﻰﯿﺤﯾ ﻦﻋ ﺪﯿﻌﺳ ﻦﺑ ﻲﺑأ ةدﺮﺑ ﻦﻋ ﻲﺑأ ةدﺮﺑ ﻦﻋ ﮫﯿﺑأ لﺎﻗ : ﺎﻨﯿﻠﺻ بﺮﻐﻤﻟا ﻊﻣ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ﻢﺛ ﺎﻨﻠﻗ ﻮﻟ ﺎﻨﺴﻠﺟ ﻰﺘﺣ ﻲﻠﺼﻧ ﮫﻌﻣ ءﺎﺸﻌﻟا لﺎﻗ ﺎﻨﺴﻠﺠﻓ جﺮﺨﻓ ﺎﻨﯿﻠﻋ لﺎﻘﻓ ﺎﻣ ﻢﺘﻟز 266
Ahmed b. Hanbel, V,244; Darimî, Cihad,16 (II, 523); Müslim İmare, 157 (II, 1517); Ebu Davud, Vitr, 26(II, 179-180); Tirmîzî, Fedâilu’l-Cihad, 19 (IV, 183); Nesâî, Cihad, 36 (VI, 37).
267
Ahmed b. Hanbel, III,126,153, 251,278; Darimî, Cihad, 18 (II, 523); Buhari, Cihad,6 (III, 202-203); Müslim, İmare,108 (II, 1498); Tirmîzî, Fedâilu’l-Cihad, 25 (IV, 187).
268
Ahmed b. Hanbel, I, 378, 417,434; Buhari, Fedâil-u Eshâbı’n-Nebi,1 (IV, 189); İbn Mâce, Ahkâm, 27 (II, 791); Ebu Davud, Sünnet, 10 (V, 44); Tirmîzî, Fiten, 45 (IV, 500).
269
İbnu’l Mulakkin, Siracuddin Ebu Hafs Ömer b. Ali. B. Ahmed, el-Bedru’l-Munir fi Tahrici’l-
Ehadisi ve’l-Âsâr, Daru’l-Hicre, Riyad IX,584.
270
ﺎﻨﮭھ ؟ ﺎﻨﻠﻗ ﺎﯾ لﻮﺳر ﷲ ﺎﻨﯿﻠﺻ ﻚﻌﻣ بﺮﻐﻤﻟا ﻢﺛ ﺎﻨﻠﻗ ﺲﻠﺠﻧ ﻰﺘﺣ ﻲﻠﺼﻧ ﻚﻌﻣ ءﺎﺸﻌﻟا لﺎﻗ ﻢﺘﻨﺴﺣأ وأ ﻢﺘﺒﺻأ لﺎﻗ ﻊﻓﺮﻓ ﮫﺳأر ﻰﻟإ ءﺎﻤﺴﻟا نﺎﻛو اﺮﯿﺜﻛ ﺎﻤﻣ ﻊﻓﺮﯾ ﮫﺳأر ﻰﻟإ ءﺎﻤﺴﻟا لﺎﻘﻓ مﻮﺠﻨﻟا ﺔﻨﻣأ ءﺎﻤﺴﻠﻟ اذﺈﻓ ﻦﺒھذ مﻮﺠﻨﻟا ﻰﺗأ ءﺎﻤﺴﻟا ﺎﻣ ﺪﻋﻮﺗ ﺎﻧأو ﺔﻨﻣأ ﻲﺑﺎﺤﺻﻷ اذﺈﻓ ﺖﺒھذ ﻰﺗأ ﻲﺑﺎﺤﺻأ ﺎﻣ نوﺪﻋﻮﯾ ﻲﺑﺎﺤﺻأو ﺔﻨﻣأ ﻲﺘﻣﻷ اذﺈﻓ ﺐھذ ﻲﺑﺎﺤﺻأ ﻰﺗأ ﻲﺘﻣأ ﺎﻣ نوﺪﻋﻮﯾ
208. Bir yerde ölen ashabımdan hiçbirisi yoktur ki kıyamet günü oranın ahalisine bir nur ve onlara (cennete sevkte) bir rehber olmasın.”271 Hk:(Tirmizi/Menakıb-3864)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ ﺐﯾﺮﻛ ﺎﻨﺛﺪﺣ نﺎﻤﺜﻋ ﻦﺑ ﺔﯿﺟﺎﻧ ﻦﻋ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ ﻢﻠﺴﻣ ﻲﺑأ ﺔﺒﯿط ﻦﻋ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ ةﺪﯾﺮﺑ ﻦﻋ ﮫﯿﺑأ لﺎﻗ : لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ﺎﻣ ﻦﻣ ﺪﺣأ ﻦﻣ ﻲﺑﺎﺤﺻأ تﻮﻤﯾ ضرﺄﺑ ﻻإ ﺚﻌﺑ اﺪﺋﺎﻗ ارﻮﻧو ﻢﮭﻟ مﻮﯾ ﺔﻣﺎﯿﻘﻟا
5.6. Hicret
209. “Sizin hicret edeceğiniz yerin iki kara taşlık arasında hurmalık bir yer olduğu bana gösterildi”272 Hk: (Buhari, Menakıp, 45.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻰﯿﺤﯾ ﻦﺑ ﺮﯿﻜﺑ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺚﯿﻠﻟا ﻦﻋ ﻞﯿﻘﻋ لﺎﻗ ﻦﺑا بﺎﮭﺷ ﻲﻧﺮﺒﺧﺄﻓ ةوﺮﻋ ﻦﺑ ﺮﯿﺑﺰﻟا …. لﺎﻗ ﻮﺑأ ﺮﻜﺑ ﻲﻧإ درأ ﻚﻟ كراﻮﺟ ﻰﺿرأو راﻮﺟ ﷲ . لﻮﺳرو ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ﺬﺌﻣﻮﯾ ﺔﻜﻤﺑ لﺎﻘﻓ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ( ﺪﻗ ﺖﯾرأ راد ﻢﻜﺗﺮﺠھ ﺖﯾأر ﺔﺨﺒﺳ تاذ ﻞﺨﻧ ﻦﯿﺑ ﻦﯿﺘﺑﻻ )
210. Hakikatte hicret edenler, hata ve günahları terk edenlerdir.”273 Hk:(Buhari, Sahih, İman, 4 c.1 s. 8.) (İbn-i Mace, fitne,2)
ﺎﻨﺛﺪﺣ دﺪﺴﻣ ﺎﻨﺛ ﻰﯿﺤﯾ ﻦﻋ ﻞﯿﻋﺎﻤﺳإ ﻦﺑ ﻲﺑأ ﺪﻟﺎﺧ ﺎﻨﺛ ﺮﻣﺎﻋ لﺎﻗ ﻰﺗأ ﻞﺟر ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ وﺮﻤﻋ هﺪﻨﻋو مﻮﻘﻟا ﻰﺘﺣ ﺲﻠﺟ هﺪﻨﻋ لﺎﻘﻓ ﻲﻧﺮﺒﺧأ ءﻰﺸﺑ ﮫﺘﻌﻤﺳ ﻦﻣ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﺎﻘﻓ ﺖﻌﻤﺳ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﻮﻘﯾ " ﻢﻠﺴﻤﻟا ﻦﻣ ﻢﻠﺳ نﻮﻤﻠﺴﻤﻟا ﻦﻣ ﮫﻧﺎﺴﻟ هﺪﯾو ﺮﺟﺎﮭﻤﻟاو ﻦﻣ ﺮﺠھ ﺎﻣ ﻰﮭﻧ ﷲ ﮫﻨﻋ "
5.7. Setr-i Avret
211. Bir gün Hz. Ebû Bekir'in kızı Esmâ ince bir elbise ile Allah Rasulunün huzuruna girmişti. Resulullah (s.a.s) ondan yüz çevirdi ve şöyle buyurdu: "Ey Esma! Şüphesiz kadın erginlik çağına ulaşınca, onun şu ve şu yerlerinden başkasının
271
Tirmizî, Menakıb, 59 (V, 697).
272
Ahmed b. Hanbel, VI, 198; Buhari, Menâkıb,45 (VI, 254).
273
Ahmed b. Hanbel, II, 163, 192, 205, 212; Buhari, İman 4-5 (I, 8-9); Ebu Davud, Cihad,2(III,9); Nesai, İman, 8 (VIII, 105).
görünmesi uygun değildir." Hz. Peygamber bunu söylerken yüzüne ve avuçlarına işaret etmişti."274 Hk: (Ebu Davûd, Libâs, 31.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻲﻛﺎﻄﻧﻷا ﺐﻌﻛ ﻦﺑ بﻮﻘﻌﯾ ﺪﯿﻟﻮﻟا ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻻﺎﻗ ﻲﻧاﺮﺤﻟا ﻞﻀﻔﻟا ﻦﺑ ﻞﻣﺆﻣوﺮﯿﺸﺑ ﻦﺑ ﺪﯿﻌﺳ ﻦﻋةدﺎﺘﻗ ﻦﻋ ﻦﻋ ﺪﻟﺎﺧ بﻮﻘﻌﯾ لﺎﻗنأ ﺎﮭﻨﻋ ﷲ ﻲﺿر ﺔﺸﺋﺎﻋ ﻦﻋ ﻚﯾرد ﻦﺑاﺮﻜﺑ ﻲﺑأ ﺖﻨﺑ ءﺎﻤﺳأ ﺖﻠﺧد ﻰﻠﻋ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﺎﮭﯿﻠﻋو بﺎﯿﺛ قﺎﻗر ضﺮﻋﺄﻓ ﺎﮭﻨﻋ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﺎﻗو ﺎﯾ نإ ءﺎﻤﺳأ ةأﺮﻤﻟا اذإ ﺖﻐﻠﺑ ﺾﯿﺤﻤﻟا ﻢﻟ ﺢﻠﺼﺗ نأ ىﺮﯾ ﺎﮭﻨﻣ ﻻإ اﺬھ اﺬھو رﺎﺷأو ﻰﻟإ ﮫﮭﺟو ﮫﯿﻔﻛو 5.8. İlim ve Alim
212. “Ya öğreten ol, ya öğrenen, ya dinleyen ol, ya da ilmi seven ol, lakin sakın beşincisi olma helak olursun.”275 Hk: (M. Zevaid, c.1,s.122.) (Keşfu’l Hefa, 1/149-150)
ﺪﻏا ﺎﻤﻟﺎﻋ وأ ﺎﻤﻠﻌﺘﻣ وأ ﺎﻌﻤﺘﺴﻣ ﻻو ﻦﻜﺗ ﻊﺑاﺮﻟا ﻚﻠﮭﺘﻓ
213. “Âlim bir kimsenin cahilce ibadet eden bir kimseye üstünlüğü; benim sizin en aşağı derecede olanınıza üstünlüğüm gibidir. Şüphesiz ki Allah, Melekler, gök ve yer ehli, hatta yuvasındaki karınca ve denizdeki balıklara varıncaya kadar her şey, insanlara hayır ve iyilikleri öğretenlere dua ederler.”276 Hk: ( Tirmizi, İlim ,19)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺤﻣ ﻲﻧﺎﻌﻨﺼﻟا ﻰﻠﻋﻷا ﺪﺒﻋ ﻦﺑ ﺪﻤ ﺎﻨﺛﺪﺣ ءﺎﺟر ﻦﺑ ﺔﻤﻠﺳ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻞﯿﻤﺟ ﻦﺑ ﺪﯿﻟﻮﻟا ﺪﺒﻋ ﻮﺑأ ﻢﺳﺎﻘﻟا ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻦﻋ ﻦﻤﺣﺮﻟا ﻲﻠھﺎﺒﻟا ﺔﻣﺎﻣأ ﻲﺑأ لﺎﻗ ﺮﻛذ لﻮﺳﺮﻟ ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو نﻼﺟر ﺎﻤھﺪﺣأ ﺪﺑﺎﻋ ﺮﺧﻵاو ﻢﻟﺎﻋ لﺎﻘﻓ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﻞﻀﻓ ﻢﻟﺎﻌﻟا ﻰﻠﻋ ﺪﺑﺎﻌﻟا ﻲﻠﻀﻔﻛ ﻰﻠﻋ ﻢﻛﺎﻧدأ ﻢﺛ لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو نإ ﷲ ﮫﺘﻜﺋﻼﻣو ﻞھأو تاﻮﻤﺴﻟا ﻦﯿﺿرﻷاو ﻰﺘﺣ ﺔﻠﻤﻨﻟا ﻲﻓ ﺎھﺮﺤﺟ ﻰﺘﺣو تﻮﺤﻟا نﻮﻠﺼﯿﻟ ﻰﻠﻋ ﻢﻠﻌﻣ سﺎﻨﻟا ﺮﯿﺨﻟا ﺚﯾﺮﺣ ﻦﺑ ﻦﯿﺴﺤﻟا رﺎﻤﻋ ﺎﺑأ ﺖﻌﻤﺳ لﺎﻗ ﺢﯿﺤﺻ ﺐﯾﺮﻏ ﻦﺴﺣ ﺚﯾﺪﺣ اﺬھ ﻰﺴﯿﻋ ﻮﺑأ لﺎﻗ ﺖﻌﻤﺳ لﻮﻘﯾ ﻲﻋاﺰﺨﻟا ضﺎﯿﻋ ﻦﺑ ﻞﯿﻀﻔﻟا تاﻮﻤﺴﻟا تﻮﻜﻠﻣ ﻲﻓ اﺮﯿﺒﻛ ﻰﻋﺪﯾ ﻢﻠﻌﻣ ﻞﻣﺎﻋ ﻢﻟﺎﻋ لﻮﻘﯾ
214. “Âlimler, peygamberlerin varisleridir. Peygamberler ne dinar ne de dirhem miras bıraktılar, ancak ilmi miras bıraktılar. Şu halde o ilmi alan büyük paye almış demektir."277 Hk: (İhya-i ulumuddin )
نإ ءﺎﻤﻠﻌﻟا ﺔﺛرو ءﺎﯿﺒﻧﻷا نإ ءﺎﯿﺒﻧﻷا ﻢﻟ اﻮﺛرﻮﯾ ارﺎﻨﯾد ﻻو ﺎﻤھرد ﺎﻤﻧإ اﻮﺛرو ﻢﻠﻌﻟا ﻦﻤﻓ ﺬﺧأ ﮫﺑ ﺬﺧأ ﻆﺤﺑ ﺮﻓاو
274
Ebu Davûd, Libâs, 31(IV, 358).
275
Taberani, Mu’cemu’l-Evsat,V,231; Heysemi, Nureddin, Mecmeu’z–Zevaid ve Menbeu’l-Fevaid, I,122; Aclunî, a.g.e, I, 175.
276
Tirmîzî, İlim,19 (V, 50).
277
Ahmed bin Hanbel, V,196; İbn Mâce, Mukaddime,17 (I, 81); Ebu Davud, İlim,1(IV, 58); Tirmîzî, İlim,19 (V, 48-49).
215. “İlim Çin'de de olsa gidip alınız"278 Hk: ( Fethul-Kebir 1/193 ) (Beyhaki II 254)
اﻮﺒﻠطا ﻢﻠﻌﻟا ﻮﻟو ﻦﯿﺼﻟﺎﺑ نﺈﻓ ﺐﻠط ﻢﻠﻌﻟا ﺔﻀﯾﺮﻓ ﻰﻠﻋ ﻞﻛ ﻢﻠﺴﻣ (ﻰﻠﯿﻘﻌﻟا ، ﻦﺑاو ىﺪﻋ ، ﻰﻘﮭﯿﺒﻟاو ﻰﻓ ﺐﻌﺷ نﺎﻤﯾﻹا ، ﻦﺑاو ﺪﺒﻋ ﺮﺒﻟا ﻦﻋ ﺲﻧأ) ﮫﺟﺮﺧأ ﻰﻠﯿﻘﻌﻟا (2/230 ، ﺔﻤﺟﺮﺗ 777) ، ﻦﺑاو ىﺪﻋ (4/118 ، ﺔﻤﺟﺮﺗ 963) ﺎﻤھﻼﻛ ﻰﻓ ﺔﻤﺟﺮﺗ ﻒﯾﺮط ﻦﺑ نﺎﻤﻠﺳ
216. “İlim tahsili sırasında ölen kişi şehittir.”279 Hk: (Etterğib 1/9)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺮﺼﻧ ﻦﺑ ﻲﻠﻋ لﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻟﺎﺧ ﻦﺑ ﺪﯾﺰﯾ ﻲﻜﺘﻌﻟا ﻦﻋ ﻲﺑأ ﺮﻔﻌﺟ يزاﺮﻟا ﻦﻋ ﻊﯿﺑﺮﻟا ﻦﺑ ﺲﻧأ ﻦﻋ ﺲﻧأ ﻦﺑ ﻚﻟﺎﻣ لﺎﻗ : لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﻦﻣ جﺮﺧ ﻲﻓ ﺐﻠط ﻢﻠﻌﻟا نﺎﻛ ﻲﻓ ﻞﯿﺒﺳ ﷲ ﻰﺘﺣ ﻊﺟﺮﯾ لﺎﻗ ﻮﺑأ ﻰﺴﯿﻋ اﺬھ ﺚﯾﺪﺣ ﻦﺴﺣ ﺐﯾﺮﻏ هاورو ﻢﮭﻀﻌﺑ ﻢﻠﻓ ﮫﻌﻓﺮﯾ
Araştırmamız sırasında yukarıda hutbede yer aldığı şekliyle zikredilen hadis, belirtilen kaynakta bulunamamıştır. Dolayısıyla Tirmizî’nin yukarıda Arapçası verilen hadisten mülhem olabileceği düşüncesiyle söz konusu hadisi buraya almayı uygun gördük.
217. Ben bir muallim olarak gönderildim.”280 Hk: ( İbn Mace, Mukaddime 17.) ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺮﺸﺑ ﻦﺑ لﻼھ فاﻮﺼﻟا . ﺎﻨﺛﺪﺣ دواد ﻦﺑ نﺎﻗﺮﺑﺰﻟا ﻦﻋ ﺮﻜﺑ ﻦﺑ ﺲﯿﻨﺧ ﻦﻋ ﺪﺒﻋ ﻦﺒﻨﻤﺣﺮﻟا دﺎﯾز ﻦﻋ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ ﺪﯾﺰﯾ ﻦﻋ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ وﺮﻤﻋ : - لﺎﻗ جﺮﺧ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو تاذ مﻮﯾ ﻦﻣ ﺾﻌﺑ هﺮﺠﺣ . ﻞﺧﺪﻓ ﺪﺠﺴﻤﻟا . اذﺈﻓ ﻮھ ﻦﯿﺘﻘﻠﺤﺑ . ﺎﻤھاﺪﺣإ نوأﺮﻘﯾ نآﺮﻘﻟا نﻮﻋﺪﯾو ﷲ ىﺮﺧﻷاو نﻮﻤﻠﻌﺘﯾ نﻮﻤﻠﻌﯾو . لﺎﻘﻓ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ( ﻞﻛ ﻰﻠﻋ ﺮﯿﺧ . ءﻻﺆھ نوأﺮﻘﯾ نآﺮﻘﻟا نﻮﻋﺪﯾو ﷲ نﺈﻓ ءﺎﺷ ﻢھﺎﻄﻋأ نإو ءﺎﺷ ﻢﮭﻌﻨﻣ . ءﻻﺆھو نﻮﻤﻠﻌﺘﯾ نﻮﻤﻠﻌﯾو . ﺎﻤﻧإو ﺖﺜﻌﺑ ﺎﻤﻠﻌﻣ ) ﺲﻠﺠﻓ ﻢﮭﻌﻣ ﻲﻓ ﺪﺋاوﺰﻟا هدﺎﻨﺳإ ﻒﯿﻌﺿ . دواد ﺮﻜﺑو ﺪﺒﻋو ﻦﻤﺣﺮﻟا ﻢﮭﻠﻛ ءﺎﻔﻌﺿ
218. Ancak iki şey gıpta edilmeye değerdir; Biri öyle bir adam ki, Allah ona mal vermiş ve onu fakire sarf etmeye muvaffak kılmıştır. Diğeri de öyle bir adamdır ki, Allah ona ilim, hikmet vermiş, o da onunla hükmetmiş ve onu halka öğretmiştir.”281 Hk: (R.Salihin Terc. C. 2, Hd. 573) 278 Suyutî, Camiu’l-Ehâdis, V, 3. 279 Tirmizî, İlim, 2 (V, 29). 280
İbn Mâce, Mukaddime,17 (I, 83).
281
Ahmed b. Hanbel, I,385,432; Buhari, İlim,15 (I, 26); Müslim, Salâtu’l-Musafirin,268 (I, 559); İbn Mâce, Zühd, 22 (II, 1407).
ﺎﻨﺛﺪﺣ يﺪﯿﻤﺤﻟا لﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ نﺎﯿﻔﺳ لﺎﻗ ﻲﻨﺛﺪﺣ ﻞﯿﻋﺎﻤﺳإ ﻦﺑ ﻲﺑأ ﺪﻟﺎﺧ ﻰﻠﻋ ﺮﯿﻏ ﺎﻣ هﺎﻨﺛﺪﺣ يﺮھﺰﻟا لﺎﻗ ﺖﻌﻤﺳ ﺲﯿﻗ ﻦﺑ ﻲﺑأ مزﺎﺣ لﺎﻗ ﺖﻌﻤﺳ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ دﻮﻌﺴﻣ لﺎﻗ : لﺎﻗ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ( ﻻ ﺪﺴﺣ ﻻإ ﻲﻓ ﻦﯿﺘﻨﺛا ﻞﺟر هﺎﺗآ ﷲ ﻻﺎﻣ ﻂﻠﺴﻓ ﻰﻠﻋ ﮫﺘﻜﻠھ ﻲﻓ ﻖﺤﻟا ﻞﺟرو هﺎﺗآ ﷲ ﺔﻤﻜﺤﻟا ﻮﮭﻓ ﻲﻀﻘﯾ ﺎﮭﺑ ﺎﮭﻤﻠﻌﯾو )
219. İlim, müminin yitik malıdır. Onu nerede bulursa alır”282 Hk: (Tirmizi, İlim, 19)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﺮﻤﻋ ﻦﺑ ﺪﯿﻟﻮﻟا يﺪﻨﻜﻟا ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ ﺮﯿﻤﻧ ﻦﻋ ﻢﯿھاﺮﺑإ ﻦﺑ ﻞﻀﻔﻟا ﻦﻋ ﺪﯿﻌﺳ يﺮﺒﻘﻤﻟا ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ لﺎﻗ : لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ﺔﻤﻠﻜﻟا ﺔﻤﻜﺤﻟا ﺔﻟﺎﺿ ﻦﻣﺆﻤﻟا ﺚﯿﺤﻓ ﺎھﺪﺟو ﻮﮭﻓ ﻖﺣأ ﺎﮭﺑ لﺎﻗ ﻮﺑأ ﻰﺴﯿﻋ اﺬھ ﺚﯾﺪﺣ ﺐﯾﺮﻏ ﻻ ﮫﻓﺮﻌﻧ ﻻإ ﻦﻣ اﺬھ ﮫﺟﻮﻟا و ﻢﯿھاﺮﺑإ ﻦﺑ ﻞﻀﻔﻟا ﻲﻧﺪﻤﻟا ﻲﻣوﺰﺨﻤﻟا ﻒﻌﻀﯾ ﻲﻓ ﺚﯾﺪﺤﻟا ﻦﻣ ﻞﺒﻗ ﮫﻈﻔﺣ
220. İlim tahsil etmek her müslüman erkek ve kadına farzdır”283 Hk: ( İbn Mace, Mukaddime, 17) ﺎﻨﺛﺪﺣ مﺎﺸھ ﻦﺑ رﺎﻤﻋ . ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺺﻔﺣ ﻦﺑ نﺎﻤﯿﻠﺳ . ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺮﯿﺜﻛ ﻦﺑ ﺮﯿﻈﻨﺷ ﻦﻋ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﻦﯾﺮﯿﺳ ﻦﻋ ﺲﻧأ ﻦﺑ ﻚﻟﺎﻣ لﺎﻗ : - لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ( ﺐﻠط ﻢﻠﻌﻟا ﺔﻀﯾﺮﻓ ﻰﻠﻋ ﻞﻛ ﻢﻠﺴﻣ . ﻊﺿاوو ﻢﻠﻌﻟا ﺪﻨﻋ ﺮﯿﻏ ﮫﻠھأ ﺪﻠﻘﻤﻛ ﺮﯾزﺎﻨﺨﻟا ﺮھﻮﺠﻟا ﺆﻟﺆﻠﻟاو ﺐھﺬﻟاو ) ﻲﻓ ﺪﺋاوﺰﻟا هدﺎﻨﺳإ ﻒﯿﻌﺿ ﻒﻌﻀﻟ ﺺﻔﺣ ﻦﺑ نﺎﻤﯿﻠﺳ . لﺎﻗو ﻲطﻮﯿﺴﻟا ﻞﺌﺳ ﺦﯿﺸﻟا ﻲﺤﻣ ﻦﯾﺪﻟا يوﻮﻨﻟا ﮫﻤﺣر ﷲ ﻰﻟﺎﻌﺗ ﻦﻋ اﺬھ ﺚﯾﺪﺤﻟا لﺎﻘﻓ ﮫﻧا ﻒﯿﻌﺿ يأ اﺪﻨﺳ . نإو نﺎﻛ ﺎﺤﯿﺤﺻ يأ ﻰﻨﻌﻣ . لﺎﻗو هﺬﯿﻤﻠﺗ لﺎﻤﺟ ﻦﯾﺪﻟا يﺰﻤﻟا اﺬھ ﺚﯾﺪﺤﻟا ىور ﻦﻣ قﺮط ﻎﻠﺒﺗ ﺔﺒﺗر ﻦﺴﺤﻟا . ﻮھو ﺎﻤﻛ لﺎﻗ . ﻲﻧﺈﻓ ﺖﯾأر ﮫﻟ ﻦﯿﺴﻤﺧ ﺎﻘﯾﺮط ﺪﻗو ﺎﮭﺘﻌﻤﺟ ﻲﻓ ءﺰﺟ . ﻢﻠﻛ مﺎﻣﻹا ﻲطﻮﯿﺴﻟا .
221. İlim tahsil etmek maksadıyla bir yola giden kimseye Allah-u Teâlâ Cennetin yolunu kolaylaştırır. Melekler, ilim ve tahsil edene karşı memnuniyetleri ve tevâzûları sebebiyle kanatlarını yere sererler. Göklerde ve yerde olan her şey, hatta su içindeki balıklar, âlim için Allah'tan rahmet diler. Âlimin, âbide üstünlüğü, on dördündeki ayın, görünen diğer yıldızlara üstünlüğü gibidir. Âlimler peygamberlerin varisleridir. Peygamberler ne altın ne de gümüş bırakmışlardır, onlar miras olarak sadece ilmi bırakmışlardır. Kim ilmi almışsa büyük ve değerli bir şey almış demektir"284 Hk: (Ebû Davud, İlm, 1)
282
İbn Mâce, Zühd,15 (II, 1395); Tirmizi, İlim, 19 (V, 51).
283
İbn Mace, Mukaddime, 17 (I, 81).
284
ﺎﻨﺛﺪﺣ دﺪﺴﻣ ﻦﺑ ﺪھﺮﺴﻣ ﺎﻨﺛ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ دواد لﺎﻗ ﺖﻌﻤﺳ ﻢﺻﺎﻋ ﻦﺑ ءﺎﺟر ﻦﺑ ةﻮﯿﺣ ثﺪﺤﯾ ﻦﻋ دواد ﻦﺑ ﻞﯿﻤﺟ ﻦﻋ ﺮﯿﺜﻛ ﻦﺑ ﺲﯿﻗ لﺎﻗ ﺖﻨﻛ ﺎﺴﻟﺎﺟ ﻊﻣ ﻲﺑأ ءادرﺪﻟا ﻲﻓ ﺪﺠﺴﻣ ﻖﺸﻣد هءﺎﺠﻓ ﻞﺟر لﺎﻘﻓ ﺎﯾ ﺎﺑأ ءادرﺪﻟا ﻲﻧإ ﻚﺘﺌﺟ ﻦﻣ ﺔﻨﯾﺪﻣ لﻮﺳﺮﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﺚﯾﺪﺤﻟ ﻲﻨﻐﻠﺑ ﻚﻧأ ﮫﺛﺪﺤﺗ ﻦﻋ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﺎﻣ ﺖﺌﺟ ﺔﺟﺎﺤﻟ لﺎﻗ ﻲﻧﺈﻓ ﺖﻌﻤﺳ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﻮﻘﯾ " ﻦﻣ ﻚﻠﺳ ﺎﻘﯾﺮط ﺐﻠﻄﯾ ﮫﯿﻓ ﺎﻤﻠﻋ ﻚﻠﺳ ﷲ ﮫﺑ ﺎﻘﯾﺮط ﻦﻣ قﺮط ﺔﻨﺠﻟا نإو ﺔﻜﺋﻼﻤﻟا ﻊﻀﺘﻟ ﺎﮭﺘﺤﻨﺟأ ﺎﺿر ﺐﻟﺎﻄﻟ ﻢﻠﻌﻟا نإو ﻢﻟﺎﻌﻟا ﺮﻔﻐﺘﺴﯿﻟ ﮫﻟ ﻦﻣ ﻲﻓ تاﻮﻤﺴﻟا ﻦﻣو ﻲﻓ ضرﻷا نﺎﺘﯿﺤﻟاو ﻲﻓ فﻮﺟ ءﺎﻤﻟا نإو ﻞﻀﻓ ﻢﻟﺎﻌﻟا ﻰﻠﻋ ﺪﺑﺎﻌﻟا ﻞﻀﻔﻛ ﺮﻤﻘﻟا ﺔﻠﯿﻟ رﺪﺒﻟا ﻰﻠﻋ ﺮﺋﺎﺳ ﺐﻛاﻮﻜﻟا نإو ءﺎﻤﻠﻌﻟا ﺔﺛرو ءﺎﯿﺒﻧﻷا نإو ءﺎﯿﺒﻧﻷا ﻢﻟ اﻮﺛرﻮﯾ ارﺎﻨﯾد ﻻو ﺎﻤھرد اﻮﺛرو ﻢﻠﻌﻟا ﻦﻤﻓ هﺬﺧأ ﺬﺧأ ﻆﺤﺑ ﺮﻓاو " 5.9. Kitap ve Sünnet
222. “Sonradan uydurulan şeylere karşı dikkatli ve uyanık olun. Zira (sünnete karşı) çıkarılan her yeni şey bid’at’tır, her bid’at’te dalalettir.285 Hk: (Tirmizi, İlim 16, (2678);Ebu Davut, Sünne 6, (4607).”
… ﻢﻛﺎﯾإو تﺎﺛﺪﺤﻣو رﻮﻣﻷا ﺎﮭﻧﺈﻓ ﺔﻟﻼﺿ ﻦﻤﻓ كردأ ﻚﻟذ ﻢﻜﻨﻣ ﻢﻜﯿﻠﻌﻓ ﻲﺘﻨﺴﺑ ﺔﻨﺳو ءﺎﻔﻠﺨﻟا ﻦﯾﺪﺷاﺮﻟا ﻦﯿﯾﺪﮭﻤﻟا اﻮﻀﻋ ﺎﮭﯿﻠﻋ ﺬﺟاﻮﻨﻟﺎﺑ لﺎﻗ ﻮﺑأ ﻰﺴﯿﻋ : اﺬھ ﺚﯾﺪﺣ ﺢﯿﺤﺻ
223. “Size iki şey bırakıyorum. Allah’ın kitabı Kur’an-ı Kerim ve Sünnetim. Bunlara sıkı sıkı sarılırsanız sapıtmazsınız.”286 Hk: (Buhari; Ahkam, 29, Müslim; Rada, 36,37)
ﻲﻨﺛﺪﺣو ﻦﻋ ﻚﻟﺎﻣ ﮫﻧا ﮫﻐﻠﺑ نا لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻗ :ﺖﻛﺮﺗ ﻢﻜﯿﻓ ﻦﯾﺮﻣأ ﻦﻟ اﻮﻠﻀﺗ ﺎﻣ ﻢﺘﻜﺴﻤﺗ ﺎﻤﮭﺑ بﺎﺘﻛ ﷲ ﺔﻨﺳو ﮫﯿﺒﻧ
Yukarıdaki rivayetten ziyade kaynaklarda aşağıdaki rivayetin daha çok olduğu göze çarpmaktadır. Ancak birinci versiyon daha fazla kullanıldığı için şöhret bulmuştur denilebilir. ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺮﺼﻧ ﻦﺑ ﺪﺒﻋ ﻦﻤﺣﺮﻟا ﻲﻓﻮﻜﻟا ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﯾز ﻦﺑ ﻦﺴﺤﻟا ﻮھ ﻲطﺎﻤﻧﻷا ﻦﻋ ﺮﻔﻌﺟ ﻦﺑ ﻤﺤﻣﺪ ﻦﻋ ﮫﯿﺑأ ﻦﻋ ﺮﺑﺎﺟ ﻦﺑ ﺪﺒﻋ ﷲ لﺎﻗ : ﺖﯾأر لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﻲﻓ ﮫﺘﺠﺣ مﻮﯾ ﺔﻓﺮﻋ ﻮھو ﻰﻠﻋ ﮫﺘﻗﺎﻧ ءاﻮﺼﻘﻟا ﺐﻄﺨﯾ ﮫﺘﻌﻤﺴﻓ لﻮﻘﯾ ﺎﯾ ﺎﮭﯾأ سﺎﻨﻟا ﻲﻧإ ﺪﻗ ﺖﻛﺮﺗ ﻢﻜﯿﻓ ﺎﻣ نإ ﻢﺗﺬﺧأ ﮫﺑ ﻦﻟ اﻮﻠﻀﺗ بﺎﺘﻛ ﷲ ﻲﺗﺮﺘﻋو ﻞھأ ﻲﺘﯿﺑ لﺎﻗ ﻲﻓو بﺎﺒﻟا ﻦﻋ ﻲﺑأ رذ و ﻲﺑأ ﺪﯿﻌﺳ و ﺪﯾز ﻦﺑ ﻢﻗرأ و ﺔﻔﯾﺬﺣ ﻦﺑ ﺪﯿﺳأ لﺎﻗ اﺬھو ﺚﯾﺪﺣ ﻦﺴﺣ ﺐﯾﺮﻏ ﻦﻣ اﺬھ ﮫﺟﻮﻟا لﺎﻗ و ﺪﯾز ﻦﺑ ﻦﺴﺤﻟا ﺪﻗ ىور ﮫﻨﻋ ﺪﯿﻌﺳ ﻦﺑ نﺎﻤﯿﻠﺳ ﺮﯿﻏو ﺪﺣاو ﻦﻣ ﻞھأ ﻢﻠﻌﻟا 285
Ahmed b. Hanbel, IV, 126,127; Darimî, Mukaddime, 16 (I, 43-44); İbn-i Mâce, Mukaddime, 6 (I, 15- 16); Ebu Davut, Sünnet, 5(V,15); Tirmizi, İlim, 16 (V, 44).
286
Muvatta, Kader, 3(II,899); Ahmed b. Hanbel, III,26; İbn-i Mâce, Menâsik, 84 (II, 1025); Ebu Davud, Menâsik, 57 (II, 462); Tirmizi, Menakıb, 32 (V, 662).
5.10. İhlâs
224. Şüphesiz Allah, kendi rızası gözetilerek yapılan amellerden başkasını kabul etmez.”287 Hk: (Nesai,cihad,24)
ﺎﻧﺮﺒﺧأ ﻰﺴﯿﻋ ﻦﺑ لﻼھ ﻲﺼﻤﺤﻟا لﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﺮﯿﻤﺣ لﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺔﯾوﺎﻌﻣ ﻦﺑ مﻼﺳ ﻦﻋ ﺔﻣﺮﻜﻋ ﻦﺑ رﺎﻤﻋ ﻦﻋ داﺪﺷ ﻲﺑأ رﺎﻤﻋ ﻦﻋ ﻲﺑأ ﺔﻣﺎﻣأ ﻲﻠھﺎﺒﻟا لﺎﻗ ءﺎﺟ ﻞﺟر ﻰﻟإ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﺎﻘﻓ : ﺖﯾأرأ ﻼﺟر اﺰﻏ ﺲﻤﺘﻠﯾ ﺮﺟﻷا ﺮﻛﺬﻟاو ﮫﻟﺎﻣ لﺎﻘﻓ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﻻ ءﻲﺷ ﮫﻟ ﺎھدﺎﻋﺄﻓ ثﻼﺛ تاﺮﻣ لﻮﻘﯾ ﮫﻟ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﻻ ءﻲﺷ ﮫﻟ ﻢﺛ لﺎﻗ نإ ﷲ ﻻ ﻞﺒﻘﯾ ﻦﻣ ﻞﻤﻌﻟا ﻻإ ﺎﻣ نﺎﻛ ﮫﻟ ﺎﺼﻟﺎﺧ ﻲﻐﺘﺑاو ﮫﺑ ﮫﮭﺟو
225. Şüphesiz ki, Allah sizin şekillerinize ve suretlerinize bakmaz, ancak, sizin kalplerinize ve amellerinize bakar.”288 Hk: ( Müslim, Birr, 10.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ وﺮﻤﻋ ﺪﻗﺎﻨﻟا ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺮﯿﺜﻛ ﻦﺑ مﺎﺸھ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺮﻔﻌﺟ ﻦﺑ نﺎﻗﺮﺑ ﻦﻋ ﺪﯾﺰﯾ ﻦﺑ ﻢﺻﻷا ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ لﺎﻗ : لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ نإ ﷲ ﻻ ﺮﻈﻨﯾ ﻰﻟإ ﻢﻛرﻮﺻ ﻢﻜﻟاﻮﻣأو ﻦﻜﻟو ﺮﻈﻨﯾ ﻰﻟإ ﻢﻜﺑﻮﻠﻗ ﻢﻜﻟﺎﻤﻋأو
5.11. Tasarruf
226. “iktisat edenin hesabı kolay olur.”289 Hk: (İbni Mac’e taharet 48,1 Ahmed,2. 221)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻊﯿﻛو لﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ نﺎﯿﻔﺳ ﻦﻋ ﺶﻤﻋﻷا ﻦﻋ ﺖﺑﺎﺛ وأ ﻦﻋ ﻲﺑ ﺖﺑﺎﺛ أ نأ ﻼﺟر ﻞﺧد ﺪﺠﺴﻣ ﻖﺸﻣد لﺎﻘﻓ ﻢﮭﻠﻟا ﺲﻧآ ﻲﺘﺸﺣو ﻢﺣراو ﻲﺘﺑﺮﻏ ﻲﻨﻗزراو ﺎﺴﯿﻠﺟ ﺎﺒﯿﺒﺣ ﺎﺤﻟﺎﺻ ﮫﻌﻤﺴﻓ ﻮﺑأ ءادرﺪﻟا لﺎﻘﻓ ﻦﺌﻟ ﺖﻨﻛ ﺎﺻﺎﻗد ﺎﻧﻷ ﺪﻌﺳأ ﺎﻤﺑ ﺖﻠﻗ ﻚﻨﻣ ﺖﻌﻤﺳ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﻮﻘﯾ ﻢﮭﻨﻤﻓ ﻢﻟﺎظ ﮫﺴﻔﻨﻟ لﺎﻗ ﻢﻟﺎﻈﻟا ﺬﺧﺆﯾ ﮫﻨﻣ ﻲﻓ ﮫﻣﺎﻘﻣ ﻚﻟﺬﻓ ﻢﮭﻟا نﺰﺤﻟاو ﻢﮭﻨﻣو ﺪﺼﺘﻘﻣ ﺐﺳﺎﺤﯾ ﺎﺑﺎﺴﺣ اﺮﯿﺴﯾ ﻢﮭﻨﻣو ﻖﺑﺎﺳ تاﺮﯿﺨﻟﺎﺑ ﻚﻟﺬﻓ ﻦﯾﺬﻟا نﻮﻠﺧﺪﯾ ﺔﻨﺠﻟا ﺮﯿﻐﺑ بﺎﺴﺣ
227. Bir defasında Sa’d'ı abdest alırken gördü. Onun suyu fazla kullandığını görünce ‘’ bu israf nedir?’’ diye sordu. Sa’d, “abdestte israf olur mu?” deyince Hz. Rasûl (as), ‘’Evet, hatta akmakta olan bir nehirde abdest alsan bile’’ şeklinde cevap vermiştir.290 Hk: (İbn Mâce, Taharet, 48.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﻰﯿﺤﯾ . ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺔﺒﯿﺘﻗ . ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻦﺑا ﺔﻌﯿﮭﻟ ﻦﻋ ﻲﯿﺣ ﻦﺑ ﺪﺒﻋ ﷲ يﺮﻓﺎﻌﻤﻟا ﻦﻋ ﻲﺑأ ﺪﺒﻋ ﻦﻤﺣﺮﻟا ﻲﻠﺒﺤﻟا ﻦﻋ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ وﺮﻤﻋ نأ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﺮﻣ ﺪﻌﺴﺑ ﻮھو ﺄﺿﻮﺘﯾ . لﺎﻘﻓ ( ﺎﻣ اﺬھ فاﺮﺳﻹا ؟ )
287
Nesâî, Cihad, 24 (VI, 25).
288
Ahmed b. Hanbel, II, 448; Müslim, Birr, 34 (III, 1987); İbn Mace, Zühd, 9 (II, 1388).
289
Ahmed b. Hanbel, V, 198.
290
لﺎﻘﻓ ﻲﻓأ ءﻮﺿﻮﻟا فاﺮﺳإ ؟ لﺎﻗ ( ﻢﻌﻧ . نإو ﺖﻨﻛ ﻰﻠﻋ ﺮﮭﻧ رﺎﺟ ) ﻲﻓ ﺪﺋاوﺰﻟا هدﺎﻨﺳإ ﻒﯿﻌﺿ . ﻒﻌﻀﻟ ﻲﯿﺣ ﻦﺑ ﷲ ﻦﺑاو ﺔﻌﯿﮭﻟ
228. Yiyiniz, tasadduk ediniz, giyiniz. Fakat bunları yaparken israfa ve tekebbüre kaçmayınız.291 Hk: (Nesai, Zekat-66-Buhari)”
ﺎﻧﺮﺒﺧأ ﺪﻤﺣأ ﻦﺑ نﺎﻤﯿﻠﺳ لﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﯾﺰﯾ لﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ مﺎﻤھ ﻦﻋ ةدﺎﺘﻗ ﻦﻋ وﺮﻤﻋ ﻦﺑ ﺐﯿﻌﺷ ﻦﻋ ﮫﯿﺑأ ﻦﻋ هﺪﺟ لﺎﻗ لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو : اﻮﻠﻛ اﻮﻗﺪﺼﺗو اﻮﺴﺒﻟاو ﻲﻓ ﺮﯿﻏ فاﺮﺳإ ﻻو ﺔﻠﯿﺨﻣ
5.12. Uhud Dağı
229. Uhud bir dağdır, ama biz onu severiz o da bizi sever”292 Hk: (Buhari, Fedail’ul MedineI,II,221) ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﺒﻋ ﺰﯾﺰﻌﻟا ﻦﺑ ﺪﺒﻋ ﷲ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﺮﻔﻌﺟ ﻦﻋ وﺮﻤﻋ ﻦﺑ ﻲﺑأ وﺮﻤﻋ ﻰﻟﻮﻣ ﺐﻠﻄﻤﻟا ﻦﺑ ﺐﻄﻨﺣ ﮫﻧأ ﻊﻤﺳ ﺲﻧأ ﻦﺑ ﻚﻟﺎﻣ ﻲﺿر ﷲ ﮫﻨﻋ لﻮﻘﯾ : ﺖﺟﺮﺧ ﻊﻣ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ﻰﻟإ ﺮﺒﯿﺧ ﮫﻣﺪﺧأ ﺎﻤﻠﻓ مﺪﻗ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ﺎﻌﺟار اﺪﺑو ﮫﻟ ﺪﺣأ لﺎﻗ ( اﺬھ ﻞﺒﺟ ﺎﻨﺒﺤﯾ ﮫﺒﺤﻧو ) . ﻢﺛ رﺎﺷأ هﺪﯿﺑ ﻰﻟإ ﺔﻨﯾﺪﻤﻟا لﺎﻗ ( ﻢﮭﻠﻟا ﻲﻧإ مﺮﺣأ ﺎﻣ ﻦﯿﺑ ﺎﮭﯿﺘﺑﻻ ﻢﯾﺮﺤﺘﻛ ﻢﯿھاﺮﺑإ ﺔﻜﻣ ﻢﮭﻠﻟا كرﺎﺑ ﺎﻨﻟ ﻲﻓ ﺎﻨﻋﺎﺻ ﺎﻧﺪﻣو ) 5.13. Tul-i Emel
230. Peygamber Efendimiz bir gün ashabıyla otururken yere bir çubuk diker. Sonra onun yanına ikinci bir çubuk, biraz ilerisine üçüncü bir çubuk daha diker. Daha sonra onlara dönerek “Bunun ne demek olduğunu biliyor musunuz?” diye sorar. Onlar “Allah ve Rasulü daha iyi bilir.” diye cevap verirler. Bunun üzerine kendisini merakla dinleyen ashabına meseleyi şöyle açıkladı: “Bu birinci çubuk insan, ikincisi onun eceli, üçüncüsü de istek ve arzularıdır. İnsan kuruntular peşinde koşup dururken ecel önünü keser ve onu alıp götürür.” 293 Hk: (Ahmed b. Hanbel, III, 18)
ﺎَﻨَ ﺛﱠﺪ َﺣ ُﺪْﺒَﻋ ِﻚِﻠ َﻤْﻟا ُﻦْﺑ وٍﺮْﻤَﻋ ﺎَﻨَ ﺛﱠﺪ َﺣ ﱡﻲِﻠَﻋ ُﻦْﺑ ﱟﻲِﻠَﻋ ْﻦَﻋ ﻲِ ﺑَ أ ِﻞﱢﻛ َﻮَﺘُﻤْﻟا ْﻦَﻋ ﻲِ ﺑَ أ ٍﺪﯿ ِﻌَﺳ ﱢيِرْﺪ ُﺨْﻟا ﱠنَ أ ﱠﻲِ ﺒﱠ ﻨﻟا ﻰﱠ ﻠ َﺻ ُﱠﷲ ِﮫْﯿَ ﻠَﻋ َﻢﱠ ﻠَﺳ َو َز َﺮَﻏ َﻦْﯿَﺑ ِﮫْﯾَﺪَﯾ ا ًز ْﺮَﻏ ﱠﻢُ ﺛ َز َﺮَﻏ ﻰَ ﻟِ إ ِﮫِ ﺒْﻨ َﺟ َﺮ َﺧآ ﱠﻢُ ﺛ َز َﺮَﻏ َﺚِﻟﺎﱠ ﺜﻟا ُهَﺪَﻌْﺑَ ﺄَ ﻓ ﱠﻢُ ﺛ َلﺎَ ﻗ ْﻞَھ َنوُرْﺪَﺗ ﺎ َﻣ اَﺬَھ اﻮُ ﻟﺎَ ﻗ ُ ﱠﷲ ُﮫُ ﻟﻮُﺳ َر َو ُﻢَ ﻠْﻋَ أ َلﺎَ ﻗ اَﺬَھ ُنﺎَﺴْﻧ ِ ْﻹا اَﺬَھ َو ُﮫُ ﻠ َﺟَ أ اَﺬَھ َو ُﮫُ ﻠ َﻣَ أ ﻰَ طﺎَﻌَﺘَﯾ َﻞَﻣَ ْﻷا ُﻞ َﺟَ ْﻷا َو ُﮫ ُﺠِﻠَﺘ ْﺨَﯾ َنوُد ﻚِﻟَذ
291
Ahmed b. Hanbel, II,181; İbn-i Mâce, Libas, 23 (II, 1192); Nesâî, Zekât, 66 (V, 79).
292
Ahmed bin Hanbel, III,140; Buhari, Cihad, 71 (III, 223); Müslim, Hacc, 504 (I, 1011); Tirmîzî, Menâkıb, 67(721).
293
VI. HARAMLAR
231. Şurası muhakkak ki, haramlar apaçık bellidir, helaller de apaçık bellidir. Bu ikisi arasında şüpheli olanlar vardır ki insanlardan çoğu bunları bilmez. Kim şüpheli şeylerden kaçınırsa dinini de haysiyetini de korumuş olur. Kim de şüpheli şeylere düşerse harama düşmüş olur, tıpkı koruluğun etrafında sürüsünü otlatan çoban gibi ki her an koruluğa düşebilecek durumdadır.”294 Hk: ( Buhari, İman, 39)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺣأ ﻦﺑ ﺲﻧﻮﯾ لﺎﻗ ﺎﻨﺛ ﻮﺑأ بﺎﮭﺷ ﺎﻨﺛ ﻦﺑا نﻮﻋ ﻦﻋ ﻲﺒﻌﺸﻟا لﺎﻗ ﺖﻌﻤﺳ نﺎﻤﻌﻨﻟا ﻦﺑ ﺮﯿﺸﺑ لﻮﻘﯾ ﻻو ﻊﻤﺳأ اﺪﺣأ هﺪﻌﺑ لﻮﻘﯾ ﺖﻌﻤﺳ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﻮﻘﯾ " نإ لﻼﺤﻟا ﻦﯿﺑ نإو ماﺮﺤﻟا ﻦﯿﺑ ﺎﻤﮭﻨﯿﺑو رﻮﻣأ تﺎﮭﺒﺘﺸﻣ " ﺎﻧﺎﯿﺣأو لﻮﻘﯾ " ﺔﮭﺒﺘﺸﻣ " " بﺮﺿﺄﺳو ﻢﻜﻟ ﻲﻓ ﻚﻟذ ﻼﺜﻣ نإ ﷲ ﻰﻤﺣ ﻰﻤﺣ نإو ﻰﻤﺣ ﷲ ﺎﻣ مﺮﺣ ﷲ ﮫﻧإو ﻦﻣ عﺮﯾ لﻮﺣ ﻰﻤﺤﻟا ﻚﺷﻮﯾ نأ ﮫﻄﻟﺎﺨﯾ ﮫﻧإو ﻦﻣ ﻂﻟﺎﺨﯾ ﺔﺒﯾﺮﻟا ﻚﺷﻮﯾ نأ ﺮﺴﺠﯾ"
6.1. Büyük Günahlar
232. Sevgili Peygamberimiz, bir gün ashabına büyük günahları anlatırken, bunların, Allah’a şirk koşmak, haksız yere insan öldürmek, ana-babaya âsi olmak ve yalancı şahitlik yapmak olduğunu söylemişlerdir.295 Hk: (Buhârî, Şehâdet, 10.Edeb,6, Eyman, 16, Diyât,2. Müslim, iman, 143.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ ﺮﯿﻨﻣ ﻊﻤﺳ ﺐھو ﻦﺑ ﺮﯾﺮﺟ ﺪﺒﻋو ﻚﻠﻤﻟا ﻦﺑ ﻢﯿھاﺮﺑإ ﻻﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺔﺒﻌﺷ ﻦﻋ ﺪﯿﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ ﻲﺑأ ﺮﻜﺑ ﻦﺑ ﺲﻧأ ﻦﻋ ﺲﻧأ ﻲﺿر ﷲ ﮫﻨﻋ لﺎﻗ : ﻞﺌﺳ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ﻦﻋ ﺮﺋﺎﺒﻜﻟا لﺎﻗ ( كاﺮﺷﻹا ﺎﺑ قﻮﻘﻋو ﻦﯾﺪﻟاﻮﻟا ﻞﺘﻗو ﺲﻔﻨﻟا ةدﺎﮭﺷو روﺰﻟا )
233. Mümin günahını, başucunda bir dağ gibi görür ve üzerine yıkılacağından korkar. Münafıkta günahını hemen uçura bileceği, burnuna konan sinek gibi görür.296 Hk: (Buhari) ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺣأ ﻦﺑ ﺲﻧﻮﯾ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ بﺎﮭﺷ ﻦﻋ ﺶﻤﻋﻷا ﻦﻋ ةرﺎﻤﻋ ﻦﺑ ﺮﯿﻤﻋ ﻦﻋ ثرﺎﺤﻟا ﻦﺑ ﺪﯾﻮﺳ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ دﻮﻌﺴﻣ ﻦﯿﺜﯾﺪﺣ ﺎﻤھﺪﺣأ ﻦﻋ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ﺮﺧﻵاو ﻦﻋ ﮫﺴﻔﻧ لﺎﻗ : نإ ﻦﻣﺆﻤﻟا ىﺮﯾ ﮫﺑﻮﻧذ ﮫﻧﺄﻛ ﺪﻋﺎﻗ ﺖﺤﺗ ﻞﺒﺟ فﺎﺨﯾ نأ ﻊﻘﯾ ﮫﯿﻠﻋ نإو ﺮﺟﺎﻔﻟا ىﺮﯾ ﮫﺑﻮﻧذ بﺎﺑﺬﻛ ﺮﻣ ﻰﻠﻋ ﮫﻔﻧأ لﺎﻘﻓ ﮫﺑ اﺬﻜھ 294
Ahmed b. Hanbel IV, 269, 270; Darimi, Buyu, 1(II, 559); Buhârî, Buyu, 2 (III, 4); Müslim, Müsakat,107, 108 (II, 1220-1221); İbn Mace, Fiten, 14 (II, 1318-1319); Ebu Davud, Buyu, 3 (III, 624); Nesai, Buyu, 2 (VII, 242-243).
295
Ahmed b. Hanbel, I, 408, III,131; Buhârî, Şehâdet, 10 (III, 151); Müslim, İman, 143 (I, 91) ; Tirmizî, Birr, 4 (IV, 312).
296
6.2. Kumar
234. “Allah’ı anmaktan ve namaz kılmaktan insanı alıkoyan her şey kumardır.” 297 Hk: (Beyhaki Süneni Kebir)
ﺎﻨْﯾ ﱢوُرو ﻦﻋ ﻢﺳﺎﻘﻟا ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ﮫﻧأ لﺎﻗ : ﻞﻛ ﺎﻣ ﻰَﮭَ ﻟ ﻦﻋ ﺮﻛذ ﷲ ، ﻦﻋو ةﻼﺼﻟا ﻮﮭﻓ ﺮﺴﯿﻣ
6.3. İçki
235. Azı da çoğu da haramdır. Sadece içilmesi değil; içirilmesi, üretimi, ticareti ve herhangi bir şekilde içki imalatı veya ticaretinde işçi ya da hamal olarak çalışılması da Allah Resulü tarafından yasaklanmış ve yapanlar lanetlenmiştir.298 Hk:(Tirmizi, Büyü’ 59 ; İbnu Mace, Eşribe 6)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ ﺮﯿﻨﻣ لﺎﻗ ﺖﻌﻤﺳ ﺎﺑأ ﻢﺻﺎﻋ ﻦﻋ ﺐﯿﺒﺷ ﻦﺑ ﺮﺸﺑ ﻦﻋ ﺲﻧأ ﻦﺑ ﻚﻟﺎﻣ لﺎﻗ : ﻦﻌﻟ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﻲﻓ ﺮﻤﺨﻟا ةﺮﺸﻋ ﺎھﺮﺻﺎﻋ ﺎھﺮﺼﻌﺘﻣو ﺎﮭﺑرﺎﺷو ﺎﮭﻠﻣﺎﺣو ﺔﻟﻮﻤﺤﻤﻟاو ﮫﯿﻟإ ﺎﮭﯿﻗﺎﺳو ﺎﮭﻌﺋﺎﺑو ﻞﻛآو ﺎﮭﻨﻤﺛ يﺮﺘﺸﻤﻟاو ﺎﮭﻟ ةاﺮﺘﺸﻤﻟاو ﮫﻟ لﺎﻗ ﻮﺑأ ﻰﺴﯿﻋ اﺬھ ﺚﯾﺪﺣ ﺐﯾﺮﻏ
236. “İçki deva değil, bilakis derttir.”299 Hk: (Müslim, Eşribe,12.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﻰﻨﺜﻤﻟا ﺪﻤﺤﻣو ﻦﺑ رﺎﺸﺑ ( ﻆﻔﻠﻟاو ﻦﺑﻻ ﻰﻨﺜﻤﻟا ) ﻻﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑا ﺮﻔﻌﺟ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺔﺒﻌﺷ ﻦﻋ كﺎﻤﺳ ﻦﺑ بﺮﺣ ﻦﻋ ﺔﻤﻘﻠﻋ ﻦﺑ ﻞﺋاو ﻦﻋ ﮫﯿﺑأ ﻞﺋاو ﻲﻣﺮﻀﺤﻟا : نأ قرﺎط ﻦﺑا ﺪﯾﻮﺳ ﻲﻔﻌﺠﻟا لﺄﺳ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ﻦﻋ ﺮﻤﺨﻟا ؟ هﺎﮭﻨﻓ وأ هﺮﻛ نأ ﺎﮭﻌﻨﺼﯾ لﺎﻘﻓ ﺎﻤﻧإ ﺎﮭﻌﻨﺻأ ءاوﺪﻠﻟ لﺎﻘﻓ ( ﮫﻧإ ﺲﯿﻟ ءاوﺪﺑ ﮫﻨﻜﻟو ءاد )
237. “Sarhoş edici şeylerden sakının. Çünkü bunlar kötülüklerin anasıdır.”300 Hk: (Neseî, Eşribe, 44.)
اﻮﺒﻨﺘﺟا ﺮﻤﺨﻟا ﺎﮭﻧﺈﻓ مأ ﺚﺋﺎﺒﺨﻟا
6.4. Zina
238. Bana altı konuda söz veriniz, ben de size cennete girmenize kefil olayım: Konuştuğunuzda doğru söyleyiniz. Söz verdiğinizde yerine getiriniz. Size emanet olunduğunda, muhafaza ediniz, (güven duyulduğunda güvene lâyık olunuz). İffetli ve
297
Beyhakî, es-Sünenu’s-Suğra, IX, 183 (şml.).
298
İbni Mace, Eşribe, 6 (II, 1122); Tirmizi, Buyu’, 59 (III, 589).
299
Ahmed b. Hanbel, IV,311; Müslim, Eşribe,12 (II, 1573).
300
namuslu olunuz, zina etmeyiniz. Bakmaya, görmeye hakkınız olmayan şeylere gözlerinizi kapatınız. Elinizi (haramdan uzak) tutunuz, (haram yemeyiniz, yedirtmeyiniz, kimseye zarar vermeyiniz.301 Hk: (Müsned, V, 323;250 Hadis, s. 3)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻲﻨﺛﺪﺣ ﻲﺑأ ﺎﻨﺛ نﺎﻤﯿﻠﺳ ﻦﺑ دواد ﻲﻤﺷﺎﮭﻟا ﺎﻧأ ﻞﯿﻋﺎﻤﺳإ ﺎﻧأ وﺮﻤﻋ ﻦﻋ ﺐﻠﻄﻤﻟا ﻦﻋ ةدﺎﺒﻋ ﻦﺑ ﺖﻣﺎﺼﻟا نأ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻗ : اﻮﻨﻤﺿا ﻲﻟ ﺎﺘﺳ ﻦﻣ ﻢﻜﺴﻔﻧأ ﻦﻤﺿأ ﻢﻜﻟ ﺔﻨﺠﻟا اﻮﻗﺪﺻا اذإ ﻢﺘﺛﺪﺣ اﻮﻓوأو اذإ ﻢﺗﺪﻋو اودأو اذإ ﻢﺘﻨﻤﺘﺋا اﻮﻈﻔﺣاو ﻢﻜﺟوﺮﻓ اﻮﻀﻏو ﻢﻛرﺎﺼﺑأ اﻮﻔﻛو ﻢﻜﯾﺪﯾأ
6.5. Faiz
239. “Ashabım! Faizin her çeşidi kaldırılmıştır, ayağımın altındadır. Fakat aldığınız borcun aslını ödemek gerekir. Ne zulmediniz, ne de zulme uğrayınız. Allah'ın emriyle bundan böyle faizcilik yasaktır. Cahiliyetten kalma bu çirkin âdetin her türlüsü ayağımın altındadır.”302 Hk: (Ebu Dâvud, Büyû 5 (3334)
ﺎَﻨَ ﺛﱠﺪ َﺣ ٌدﱠﺪَﺴُﻣ ﺎَﻨَ ﺛﱠﺪ َﺣ ﻮُﺑَ أ ِص َﻮ ْﺣَ ﻷا ﺎَﻨَ ﺛﱠﺪ َﺣ ُﺐﯿِ ﺒَﺷ ُﻦْﺑ َةَﺪَ ﻗ ْﺮَﻏ ْﻦَﻋ َنﺎ َﻤْﯿَ ﻠُﺳ ِﻦْﺑ وٍﺮْﻤَﻋ ْﻦَﻋ ِﮫﯿِ ﺑَ أ َلﺎَ ﻗ ُﺖْﻌ ِﻤَﺳ َلﻮُﺳ َر ِ ﱠﷲ -ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو- ﻰِﻓ ِﺔ ﱠﺠ َﺣ ِعاَد َﻮْﻟا ُلﻮُ ﻘَﯾ « َﻻَ أ ﱠنِ إ ﱠﻞُﻛ ﺎًﺑ ِر ْﻦِﻣ ﺎَﺑ ِر ِﺔﱠﯿِﻠِھﺎ َﺠْﻟا ٌعﻮُﺿ ْﻮ َﻣ ْﻢُﻜَ ﻟ ُسوُءُر ْﻢُﻜِﻟا َﻮ ْﻣَ أ َﻻ َنﻮُﻤِﻠ ْﻈَﺗ َﻻ َو َنﻮُﻤَ ﻠ ْﻈُﺗ. َﻻَ أ ﱠنِ إ َو ﱠﻞُﻛ ٍمَد ْﻦِﻣ ِمَد ِﺔﱠﯿِﻠِھﺎ َﺠْﻟا ٌعﻮُﺿ ْﻮ َﻣ ُلﱠوَ أ َو ٍمَد ُﻊ َﺿَ أ ﺎَﮭْﻨِﻣ ُمَد ِثِرﺎ َﺤْﻟا ِﻦْﺑ ِﺪْﺒَﻋ ِﺐِﻠﱠ ﻄُﻤْﻟا ». َنﺎَﻛ ﺎًﻌ َﺿ ْﺮَﺘْﺴُﻣ ﻰِﻓ ﻰِﻨَﺑ ٍﺚْﯿَ ﻟ ُﮫْﺘَ ﻠَﺘَ ﻘَ ﻓ ٌﻞْﯾَﺬُھ. َلﺎَ ﻗ « ﱠﻢُﮭﱠ ﻠﻟا ْﻞَھ ُﺖ ْﻐﱠ ﻠَﺑ ». اﻮُ ﻟﺎَ ﻗ ْﻢَﻌَﻧ. َثَﻼَ ﺛ ٍتاﱠﺮَﻣ . َلﺎَ ﻗ « ﱠﻢُﮭﱠ ﻠﻟا ْﺪَﮭ ْﺷا ». َثَﻼَ ﺛ ٍتاﱠﺮَﻣ . لﺎﻗ ﻮﺑأ ﻰﺴﯿﻋ اﺬھ ﺚﯾﺪﺣ ﻦﺴﺣ ﺢﯿﺤﺻ ﺪﻗو هاور ﻮﺑأ صﻮﺣﻷا ﻦﻋ ﺐﯿﺒﺷ ﻦﺑ ةﺪﻗﺮﻏ 6.6. Kul Hakkı
240. “Üç kimse kıyamet gününde beni karşısında bulacaktır; benim adımı kullanarak haksızlık eden, hür bir insanı satıp parasını yiyen, bir işçiyi çalıştırıp da ona ücretini vermeyen”303 (Buhari)
ﻲﻨﺛﺪﺣ ﺮﺸﺑ ﻦﺑ مﻮﺣﺮﻣ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻰﯿﺤﯾ ﻦﺑ ﻢﯿﻠﺳ ﻦﻋ ﻞﯿﻋﺎﻤﺳإ ﻦﺑ ﺔﯿﻣأ ﻦﻋ ﺪﯿﻌﺳ ﻦﺑ ﻲﺑأ ﺪﯿﻌﺳ ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ ﻲﺿر ﷲ ﮫﻨﻋ : ﻦﻋ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻗ ( لﺎﻗ ﷲ ﺔﺛﻼﺛ ﺎﻧأ ﻢﮭﻤﺼﺧ مﻮﯾ ﺔﻣﺎﯿﻘﻟا ﻞﺟر ﻰﻄﻋأ ﻲﺑ ﻢﺛ رﺪﻏ ﻞﺟرو عﺎﺑ اﺮﺣ ﻞﻛﺄﻓ ﮫﻨﻤﺛ ﻞﺟرو ﺮﺟﺄﺘﺳا اﺮﯿﺟأ ﻰﻓﻮﺘﺳﺎﻓ ﮫﻨﻣ ﻢﻟو ﮫﻄﻌﯾ هﺮﺟأ )
241. “Zulümden kaçınınız. Çünkü zulüm, kıyamet gününde bir karanlıktır”304 Hk: (Riyazu’s-Salihin Terc., C.1, H.No.201),
301
Ahmed b. Hanbel, V, 323; Beyhakî, Sünenu’l-Kubra,VI, 288.
302
İbn Mâce, Menâsik,76 (II, 1015); Ebu Dâvud, Büyû, 5 (III, 628-629).
303
Ahmed b. Hanbel, II,358; Buhari, Buyu’,106 (III, 41); İbn Mâce, Ruhûn, 4 (II, 816).
304
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﷲﺪﺒﻋ ﻦﺑ ﺔﻤﻠﺴﻣ ﻦﺑ ﺐﻨﻌﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ دواد ( ﻲﻨﻌﯾ ﻦﺑا ﺲﯿﻗ ) ﻦﻋ ﷲﺪﯿﺒﻋ ﻦﺑ ﻢﺴﻘﻣ ﻦﻋ ﺮﺑﺎﺟ ﻦﺑ ﷲﺪﺒﻋ : نأ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻗ اﻮﻘﺗا ﻢﻠﻈﻟا نﺈﻓ ﻢﻠﻈﻟا تﺎﻤﻠظ مﻮﯾ ﺔﻣﺎﯿﻘﻟا
242. "Üzerinde (bir dîn) kardeşinin nefsine yâhut malına tecâvüzden doğmuş bir hakk bulunan kimse, dînâr ve dirhem bulunmayacak (kıyamet günün)den evvel, bugün dünyâda mazlumdan o hakkı bağışlamasını istesin.”305 (Kaynak verilmemiştir.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ دﺎﻨھ و ﺮﺼﻧ ﻦﺑ ﺪﺒﻋ ﻦﻤﺣﺮﻟا ﻲﻓﻮﻜﻟا لﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻲﺑرﺎﺤﻤﻟا ﻦﻋ ﻲﺑأ ﺪﻟﺎﺧ ﺪﯾﺰﯾ ﻦﺑ ﺪﺒﻋ ﻦﻤﺣﺮﻟا ﻦﻋ ﺪﯾز ﻦﺑ ﻲﺑأ ﺔﺴﯿﻧأ ﻦﻋ يﺮﺒﻘﻤﻟاﺪﯿﻌﺳ ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ لﺎﻗ : لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﻢﺣر ﷲ اﺪﺒﻋ ﺖﻧﺎﻛ ﮫﯿﺧﻷ هﺪﻨﻋ ﺔﻤﻠﻈﻣ ﻲﻓ ضﺮﻋ وأ لﺎﻣ هءﺎﺠﻓ ﮫﻠﺤﺘﺳﺎﻓ ﻞﺒﻗ نأ ﺬﺧﺆﯾ ﺲﯿﻟ ﻢﺛ ارﺎﻨﯾد ﻻو ﻢھرد نﺈﻓ ﺖﻧﺎﻛ ﮫﻟ تﺎﻨﺴﺣ ﺬﺧأ ﻦﻣ ﮫﺗﺎﻨﺴﺣ نإو ﻢﻟ ﻦﻜﺗ ﮫﻟ تﺎﻨﺴﺣ هﻮﻠﻤﺣ ﮫﯿﻠﻋ ﻦﻣ ﻢﮭﺗﺎﺌﯿﺳ لﺎﻗ ﻮﺑأ ﻰﺴﯿﻋ اﺬھ ﺚﯾﺪﺣ ﻦﺴﺣ ﺢﯿﺤﺻ ﺐﯾﺮﻏ ﻦﻣ ﺚﯾﺪﺣ ﺪﯿﻌﺳ يﺮﺒﻘﻤﻟا ﺪﻗو هاور ﻚﻟﺎﻣ ﻦﺑ ﺲﻧأ ﻦﻋ ﺪﯿﻌﺳ يﺮﺒﻘﻤﻟا ﻦﻋ ﻲﺑا ةﺮﯾﺮھ ﻦﻋ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو هﻮﺤﻧ
243. Peygamber Efendimizin savaşta ölen birinin cenaze namazını Sizin arkadaşınız, “Allah yolunda ganimet malından çalmıştır” diyerek kılmayınca sahabiler ölen zatın eşyasında arama yaptılar. Yahudilerin boncuklarından iki dirhem (bile) etmeyen boncuklar buldular. Efendimiz (sav) Ganimet malından bir şey çalmak kıyamet günü sahibine şüphesiz bir utançtır, bir ayıptır ve bir ateştir, buyurdu.306 Hk:(İbn. Mace, Cihad, 34)
ﺎﻨﺛﺪﺣ دﺪﺴﻣ نأ ﻰﯿﺤﯾ ﻦﺑ ﺪﯿﻌﺳ ﺮﺸﺑو ﻦﺑ ﻞﻀﻔﻤﻟا ﻢھﺎﺛﺪﺣ ﻦﻋ ﻰﯿﺤﯾ ﻦﺑ ﺪﯿﻌﺳ ﻦﻋ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﻰﯿﺤﯾ ﻦﺑ نﺎﺒﺣ ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﻤﻋ ﻦﻋ ﺪﯾز ﻦﺑ ﺪﻟﺎﺧ ﻲﻨﮭﺠﻟا نأ ﻼﺟر ﻦﻣ بﺎﺤﺻأ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﻲﻓﻮﺗ مﻮﯾ ﺮﺒﯿﺧ اوﺮﻛﺬﻓ ﻚﻟذ لﻮﺳﺮﻟ ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﺎﻘﻓ " اﻮﻠﺻ ﻰﻠﻋ ﻢﻜﺒﺣﺎﺻ " تﺮﯿﻐﺘﻓ هﻮﺟو سﺎﻨﻟا ﻚﻟﺬﻟ لﺎﻘﻓ نإ ﻢﻜﺒﺣﺎﺻ ﻞﻏ ﻲﻓ ﻞﯿﺒﺳ ﷲ ﺎﻨﺸﺘﻔﻓ ﮫﻋﺎﺘﻣ ﺎﻧﺪﺟﻮﻓ ازﺮﺧ ﻦﻣ زﺮﺧ دﻮﮭﯾ يوﺎﺴﯾﻻ ﻦﯿﻤھرد
244. Müminin öldürülmesi, Allah katında dünyanın yıkımından daha büyük (bir hâdise)dir.”307 Hk: (en-Nesâî, Tahrim 2, (7, 83).
ﺎﻧﺮﺒﺧأ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﺔﯾوﺎﻌﻣ ﻦﺑ ﺞﻟﺎﻣ لﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﺔﻤﻠﺳ ﻲﻧاﺮﺤﻟا ﻦﻋ ﻦﺑ قﺎﺤﺳإ ﻦﻋ ﻢﯿھاﺮﺑإ ﻦﺑ ﺮﺟﺎﮭﻣ ﻦﻋ ﻞﯿﻋﺎﻤﺳإ ﻰﻟﻮﻣ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ وﺮﻤﻋ ﻦﻋ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ وﺮﻤﻋ ﻦﺑ صﺎﻌﻟا لﺎﻗ لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو : يﺬﻟاو ﻲﺴﻔﻧ هﺪﯿﺑ ﻞﺘﻘﻟ ﻦﻣﺆﻣ ﻢﻈﻋأ ﺪﻨﻋ ﷲ ﻦﻣ لاوز ﺎﯿﻧﺪﻟا لﺎﻗ ﻮﺑأ ﺪﺒﻋ ﻦﻤﺣﺮﻟا ﻢﯿھاﺮﺑإ ﻦﺑ ﺮﺟﺎﮭﻤﻟا ﺲﯿﻟ يﻮﻘﻟﺎﺑ
305
Tirmîzî, Kıyamet, 2 (IV, 613-614).
306
Ahmed b. Hanbel, V,192; İbn-i Mâce, Cihad, 34 (II, 950); Ebu Davud, Cihad, 143 (III, 155); Nesâî, Cenâiz, 66(IV, 64).
307
245. Ne doğrudan zarar verme ne de zarara zararla karşılık verme vardır”308 Hk: (İbn-i Mace, Ahkam 17.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﺒﻋ ﮫﺑر ﻦﺑ ﻞﺧ يﺮﯿﻤﻨﻟا ﻮﺑأ ﺲﻠﻐﻤﻟا . ﺎﻨﺛ ﻞﯿﻀﻓ ﻦﺑ نﺎﻤﯿﻠﺳ . ﺎﻨﺛ ﻰﺳﻮﻣ ﻦﺑ ﺔﺒﻘﻋ . ﺎﻨﺛ قﺎﻀﺤﺳإ ﻦﺑ ﻰﯿﺤﯾ ﻦﺑ ﺪﯿﻟﻮﻟا ﻦﻋ ةدﺎﺒﻋ ﻦﺑ ﺖﻣﺎﺼﻟا نأ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻀﻗ نأ : ( رﺮﺿﻻ راﺮﺿﻻو )
246. Kişi namaz, oruç, zekât gibi ibadetlerini yerine getirmiş olarak Allah’ın huzuruna gelir. Bununla beraber öyle günahlarla gelir ki kimine sövmüş, kiminin kanını akıtmış, kiminin malını yemiş, kimine de iftira etmiştir. Bu durum karşısında onun ibadetlerinden elde ettiği sevaplar kendisinden alınarak hak sahiplerine dağıtılır. Eğer ibadetleri ve iyilikleri, ihlal ettiği kul haklarını ödemeye yetmezse, hak sahiplerinin günahlarından alınıp kendisinin günahlarına eklenir. Böylece sevapları gitmiş, günahları artmış, neticede iflas etmiş olarak cehenneme gönderilir.”309 Hk: (Müslim, Birr, 59)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺔﺒﯿﺘﻗ ﻦﺑ ﺪﯿﻌﺳ ﻲﻠﻋو ﻦﺑ ﺮﺠﺣ ﻻﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻞﯿﻋﺎﻤﺳإ ( ﻮھو ﻦﺑا ﺮﻔﻌﺟ ) ﻦﻋ ءﻼﻌﻟا ﻦﻋ ﮫﯿﺑأ ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ : نأ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻗ نورﺪﺗأ ﺎﻣ ﺲﻠﻔﻤﻟا ؟ اﻮﻟﺎﻗ ﺲﻠﻔﻤﻟا ﺎﻨﯿﻓ ﻦﻣ ﻻ ﻢھرد ﮫﻟ ﻻو عﺎﺘﻣ لﺎﻘﻓ نإ ﺲﻠﻔﻤﻟا ﻦﻣ ﻲﺘﻣأ ﻲﺗﺄﯾ مﻮﯾ ﺔﻣﺎﯿﻘﻟا ةﻼﺼﺑ مﺎﯿﺻو ةﺎﻛزو ﻲﺗﺄﯾو ﺪﻗ ﻢﺘﺷ اﺬھ فﺬﻗو اﺬھ ﻞﻛأو لﺎﻣ اﺬھ ﻚﻔﺳو مد اﺬھ بﺮﺿو اﺬھ ﻰﻄﻌﯿﻓ اﺬھ ﻦﻣ ﮫﺗﺎﻨﺴﺣ اﺬھو ﻦﻣ ﮫﺗﺎﻨﺴﺣ نﺈﻓ ﺖﯿﻨﻓ ﮫﺗﺎﻨﺴﺣ ﻞﺒﻗ نأ ﻰﻀﻘﯾ ﺎﻣ ﮫﯿﻠﻋ ﺬﺧأ ﻦﻣ ﻢھﺎﯾﺎﻄﺧ ﺖﺣﺮﻄﻓ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﺛ حﺮط ﻲﻓ رﺎﻨﻟا
247. "Eğer bir mü'minin kanını dökmeye (sema) ve (yer) halkının tümü de iştirak etse, Allah onların hepsini, o kanı dökülen tek masum mü'minin hakkını korumak için yüzüstü Cehennemine sürer!" buyuruyor.310 Hk: (Tirmizi, Diyat 8, (1398))
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻦﯿﺴﺤﻟا ﻦﺑ ﺚﯾﺮﺣ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻞﻀﻔﻟا ﻦﺑ ﻰﺳﻮﻣ ﻦﻋ ﻦﯿﺴﺤﻟا ﻦﺑ ﺪﻗاو ﻦﻋ ﺪﯾﺰﯾ ﻲﺷﺎﻗﺮﻟا ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ ﻢﻜﺤﻟا ﻲﻠﺠﺒﻟا
لﺎﻗ ﺖﻌﻤﺳ ﺎﺑأ ﺪﯿﻌﺳ يرﺪﺨﻟا ﺎﺑأو ةﺮﯾﺮھ ناﺮﻛﺬﯾ ﻦﻋ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﺎﻗ ﻮﻟ نأ ﻞھأ ءﺎﻤﺴﻟا ﻞھأو ضرﻷا اﻮﻛﺮﺘﺷا ﻲﻓ مد ﻦﻣﺆﻣ ﻢﮭﺒﻛﻷ ﷲ ﻲﻓ رﺎﻨﻟا لﺎﻗ ﻮﺑأ ﻰﺴﯿﻋ اﺬھ ﺚﯾﺪﺣ ﺐﯾﺮﻏ ﻮﺑأو ﻢﻜﺤﻟا ﻲﻠﺠﺒﻟا ﻮھ ﺪﺒﻋ ﻦﻤﺣﺮﻟا ﻦﺑ ﻲﺑأ ﻢﻌﻧ ﻲﻓﻮﻜﻟا
248. Kişi haksız olarak aldığı şeyi geri verinceye kadar sorumludur.”311 Hk:(Ebu-Davud, Büyu 90)
308
Ahmed b. Hanbel, V,327; İbn-i Mace, Ahkâm, 17 (II, 784).
309
Müslim, Birr, 59 (III, 1997); Tirmizi, Kıyamet, 2 (IV, 613).
310
ﺎﻨﺛﺪﺣ دﺪﺴﻣ ﻦﺑ ﺪھﺮﺴﻣ ﺎﻨﺛ ﻰﯿﺤﯾ ﻦﻋ ﻦﺑا ﻲﺑأ ﺔﺑوﺮﻋ ﻦﻋ ةدﺎﺘﻗ ﻦﻋ ﻦﺴﺤﻟا ﻦﻋ ةﺮﻤﺳ ﻦﻋ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﺎﻗ " ﻰﻠﻋ ﺪﯿﻟا ﺎﻣ تﺬﺧأ ﻰﺘﺣ يدﺆﺗ " ﻢﺛ نإ ﻦﺴﺤﻟا ﻲﺴﻧ لﺎﻘﻓ ﻮھ ﻚﻨﯿﻣأ ﻻ نﺎﻤﺿ ﮫﯿﻠﻋ
249. "Emanet zayi edildiği zaman kıyameti bekle. Emanet ehil olmayan kimseye verildiği zaman kıyameti bekle."312 Hk: (Buhârî İlim 2, Rikâk 35.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ نﺎﻨﺳ لﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺢﯿﻠﻓ ح ﻲﻨﺛﺪﺣو ﻢﯿھاﺮﺑإ ﻦﺑ رﺬﻨﻤﻟا لﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﺢﯿﻠﻓ لﺎﻗ ﻲﻨﺛﺪﺣ ﻲﺑأ لﺎﻗ ﻲﻨﺛﺪﺣ لﻼھ ﻦﺑ ﻲﻠﻋ ﻦﻋ ءﺎﻄﻋ ﻦﺑ رﺎﺴﯾ ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ لﺎﻗ ﺎﻤﻨﯿﺑ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﻲﻓ ﺲﻠﺠﻣ ثﺪﺤﯾ مﻮﻘﻟا هءﺎﺟ ﻲﺑاﺮﻋأ لﺎﻘﻓ ﻰﺘﻣ ﺔﻋﺎﺴﻟا ﻰﻀﻤﻓ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ثﺪﺤﯾ لﺎﻘﻓ ﺾﻌﺑ مﻮﻘﻟا ﻊﻤﺳ ﺎﻣ لﺎﻗ هﺮﻜﻓ ﺎﻣ لﺎﻗ لﺎﻗو ﻢﮭﻀﻌﺑ ﻞﺑ ﻢﻟ ﻊﻤﺴﯾ ﻰﺘﺣ اذإ ﻰﻀﻗ ﮫﺜﯾﺪﺣ لﺎﻗ ﻦﯾأ هارأ ﻞﺋﺎﺴﻟا ﻦﻋ ﺔﻋﺎﺴﻟا لﺎﻗ ﺎھ ﺎﻧأ ﺎﯾ لﻮﺳر ﷲ لﺎﻗ اذﺈﻓ ﺖﻌﯿﺿ ﺔﻧﺎﻣﻷا ﺮﻈﺘﻧﺎﻓ ﺔﻋﺎﺴﻟا لﺎﻗ ﻒﯿﻛ ﺎﮭﺘﻋﺎﺿإ لﺎﻗ اذإ ﺪﺳو ﺮﻣﻷا ﻰﻟإ ﺮﯿﻏ ﮫﻠھأ ﺮﻈﺘﻧﺎﻓ ﺔﻋﺎﺴﻟا
250. Henüz çocuk iken bir hurma ağacı taşlamıştım. Beni Rasûlullah’a götürdüler. “Hurmayı niçin taşladın yavrum?” diye sordu. Ben, “Yemek için” deyince, Rasûlullah: “Yavrum bir daha hurmayı taşlama, altına düşenlerden ye” buyurdu. Sonra başımı okşadı. “Allah’ım bu yavrunun karnını doyur” diyerek dua etti.”313 Hk: ( İbn-i Mâce, Ticaret, 67.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ حﺎﺒﺼﻟا بﻮﻘﻌﯾو ﻦﺑ ﺪﯿﻤﺣ ﻦﺑ ﺐﺳﺎﻛ . ﻻﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺮﻤﺘﻌﻣ ﻦﺑ نﺎﻤﯿ لﺎﻗ ﺖﻌﻤﺳ ﻦﺑا ﻲﺑأ ﻠﺳ ﻢﻜﺤﻟا يرﺎﻔﻐﻟا لﺎﻗ ﻲﻨﺘﺛﺪﺣ ﻲﺗﺪﺟ ﻦﻋ ﻢﻋ ﺎﮭﯿﺑأ ﻊﻓار ﻦﺑ وﺮﻤﻋ يرﺎﻔﻐﻟا لﺎﻗ ﺖﻨﻛ ﺎﻧأو مﻼﻏ ﻲﻣرأ ﺎﻨﻠﺨﻧ وأ لﺎﻗ ﻞﺨﻧ رﺎﺼﻧﻷا . ﻲﺗﺄﻓ ﻲﺑ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو . لﺎﻘﻓ: ( مﻼﻏﺎﯾ ( لﺎﻗو ﻦﺑا ﺐﺳﺎﻛ لﺎﻘﻓ ﻲﻨﺑﺎﯾ ) ﻢﻟ ﻲﻣﺮﺗ ﻞﺨﻨﻟا ؟ ) لﺎﻗ ﺖﻠﻗ ﻞﻛآ . لﺎﻗ ( ﻼﻓ ﻲﻣﺮﺗ ﻞﺨﻨﻟا . ﻞﻛو ﺎﻤﻣ ﻂﻘﺴﯾ ﻲﻓ ﺎﮭﻠﻓﺎﺳأ ) لﺎﻗ ﻢﺛ ﺢﺴﻣ ﻲﺳأر لﺎﻗو ( ﻢﮭﻠﻟا ﻊﺒﺷأ ﮫﻨﻄﺑ )
251. Rasulullah (SAV): Allah yolunda şehit olan bir kimsenin dahi üzerindeki kul haklarının affedilmeyeceğini…314 Hk: (Müslim, İmaret, 114; Nesai, Cihad,32,) ﺎﻨﺛﺪﺣ ءﺎﯾﺮﻛز ﻦﺑ ﻰﯿﺤﯾ ﻦﺑ ﺢﻟﺎﺻ يﺮﺼﻤﻟا ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻞﻀﻔﻤﻟا ( ﻲﻨﻌﯾ ﻦﺑا ﺔﻟﺎﻀﻓ ) ﻦﻋ شﺎﯿﻋ ( ﻮھو ﻦﺑا سﺎﺒﻋ ﻲﻧﺎﺒﺘﻘﻟا) ﻦﻋ ﷲﺪﺒﻋ ﻦﺑ ﺪﯾﺰﯾ ﻲﺑأ ﻦﻤﺣﺮﻟاﺪﺒﻋ ﻲﻠﺒﺤﻟا ﻦﻋ ﷲﺪﺒﻋ ﻦﺑ وﺮﻤﻋ ﻦﺑ صﺎﻌﻟا : نأ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻗ ( ﺮﻔﻐﯾ ﺪﯿﮭﺸﻠﻟ ﻞﻛ ﺐﻧذ ﻻإ ﻦﯾﺪﻟا ) 311
Ahmed bin Hanbel, V,8; İbn Mâce, Sadakât, 5 (II, 802); Ebu Davud, Buyu’,90 (III, 822); Tirmîzî, Buyu’, 39 (III, 566).
312
Ahmed bin Hanbel, II, 361; Buhari, ilim,2 (I, 21).
313
Ahmed b. Hanbel, V,31; İbn-i Mace, Ticaret, 67 (II, 771); Ebu Davud, Cihad, 94 (III, 90-91).
314