83. “Beni Rabbim terbiye etti…145 Hk: (Feyzul. Kadir 1/224) ﻰﻨﺑدأ ﻰﺑر ﻦﺴﺣﺄﻓ ﻰﺒﯾدﺄﺗ
ﻦﺑاو ىزﻮﺠﻟا ﻰﻓ ﻞﻠﻌﻟا (1/178 ، ﻢﻗر 284) ، لﺎﻗو : ﻻ ﺢﺼﯾ ، ﮫﯿﻓو نﻮﻟﻮﮭﺠﻣ ءﺎﻔﻌﺿو . ﺚﯾﺪﺤﻟاو هﺮﻛذ ىوﺎﺨﺴﻟا ﻰﻓ ﺪﺻﺎﻘﻤﻟا (ص 39 ، ﻢﻗر 45) ﮫﻔﻌﺿو ، اﺬﻛو ﻰﻧﻮﻠﺠﻌﻟا (ص72 ، ﻢﻗر 164)
84. “Allah Rasülü’nün ameli, hafif ama sürekli yağan yağmur gibiydi.”146 Hk: (Buhari, Savm, 63)
ﻲﻨﺛﺪﺣ نﺎﻤﺜﻋ ﻦﺑ ﻲﺑأ ﺔﺒﯿﺷ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺮﯾﺮﺟ ﻦﻋ رﻮﺼﻨﻣ ﻦﻋ ﻢﯿھاﺮﺑإ ﻦﻋ ﺔﻤﻘﻠﻋ لﺎﻗ ﺖﻟﺄﺳ مأ ﻦﯿﻨﻣﺆﻤﻟا ﺔﺸﺋﺎﻋ ﺖﻠﻗ ﺎﯾ مأ ﻦﯿﻨﻣﺆﻤﻟا ﻒﯿﻛ نﺎﻛ ﻞﻤﻋ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﻞھ نﺎﻛ ﺺﺨﯾ ﺎﺌﯿﺷ ﻦﻣ مﺎﯾﻷا ﺖﻟﺎﻗ ﻻ نﺎﻛ ﮫﻠﻤﻋ ﺔﻤﯾد ﻢﻜﯾأو ﻊﯿﻄﺘﺴﯾ ﺎﻣ نﺎﻛ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﻊﯿﻄﺘﺴﯾ
85. “Kolaylaştırın, zorlaştırmayın; müjdeleyin, nefret ettirmeyin.147 Hk: (Buhârî, “İlim”, 12.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ رﺎﺸﺑ لﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻰﯿﺤﯾ ﻦﺑ ﺪﯿﻌﺳ لﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺔﺒﻌﺷ لﺎﻗ ﻲﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ حﺎﯿﺘﻟا ﻦﻋ ﺲﻧأ ﻦﻋ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻗ( اوﺮﺴﯾ ﻻو اوﺮﺴﻌﺗ اوﺮﺸﺑو ﻻو اوﺮﻔﻨﺗ )
86. “İnsanları daha ziyade cennete götürecek ameller; Allah’a sevgi ve saygı, birde davranış güzelliğidir.”148 Hk: (Tac 5/62)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ ﺐﯾﺮﻛ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ءﻼﻌﻟا ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ ﺲﯾردإ ﻲﻨﺛﺪﺣ ﻲﺑأ ﻦﻋ يﺪﺟ ﻦﻋ ﻲﺑا ةﺮﯾﺮھ : لﺎﻗ ﻞﺌﺳ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﻦﻋ ﺮﺜﻛأ ﺎﻣ ﻞﺧﺪﯾ سﺎﻨﻟا ﺔﻨﺠﻟا ؟ لﺎﻘﻓ ىﻮﻘﺗ ﷲ ﻦﺴﺣو ﻖﻠﺨﻟا ﻞﺌﺳو ﻦﻋ ﺮﺜﻛأ ﺎﻣ ﻞﺧﺪﯾ سﺎﻨﻟا رﺎﻨﻟا لﺎﻘﻓ ﻢﻔﻟا جﺮﻔﻟاو لﺎﻗ ﻮﺑأ ﻰﺴﯿﻋ اﺬھ ﺚﯾﺪﺣ ﺢﯿﺤﺻ ﺐﯾﺮﻏ
87. “O’nun ahlakı Ku’ran’dı.”149 Hk: (Müslim, Müsâfirin, 139.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻞﯿﻋﺎﻤﺳإ ﻦﻋ ﺲﻧﻮﯾ ﻦﻋ ﻦﺴﺤﻟا لﺎﻗ ﺖﻠﺌﺳ ﺔﺸﺋﺎﻋ ﻦﻋ ﻖﻠﺧ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﺖﻟﺎﻘﻓ نﺎﻛ ﮫﻘﻠﺧ نآﺮﻘﻟا
145
Suyutî, Celaleddin, Camiu’l-Ehâdis, II,88. Es-Sehavî, el-Mekasidu’l-Hasene isimli eserinde (I, 73) bu hadisin zayıf olduğunu zikretmektmiştir.
146
Ahmed b. Hanbel, IV,109; VI, 43,55,174,189; Buhari, Savm, 64 (II, 248); Müslim, Müsafirin, 217 (I, 541).
147
Ahmed b. Hanbel, III,131,209; Buharî, İlim, 11 (I, 25); Müslim, Cihad,7 (II, 1359).
148
Ahmed b. Hanbel, II, 291; İbn Mâce, Zühd,29(II, 1418);Tirmîzî, Birr, 62 (IV, 363).
149
88. “Sizin bana en sevimli olanınız ve kıyamet gününde bana en yakın olanınız ahlakı en güzel olanınızdır.”150 Hk: (Tirmizi, Birr, 71.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺣأ ﻦﺑ ﻦﺴﺤﻟا ﻦﺑ شاﺮﺧ يداﺪﻐﺒﻟا ﺎﻨﺛﺪﺣ نﺎﺒﺣ ﻦﺑ لﻼھ ﺎﻨﺛﺪﺣ كرﺎﺒﻣ ﻦﺑ ﺔﻟﺎﻀﻓ ﻲﻨﺛﺪﺣ ﺪﺒﻋ ﮫﺑر ﻦﺑ ﺪﯿﻌﺳ ﻦﻋ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ رﺪﻜﻨﻤﻟا ﻦﻋ ﺮﺑﺎﺟ : نأ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﺎﻗ نإ ﻦﻣ ﻢﻜﺒﺣأ ﻲﻟإ ﻢﻜﺑﺮﻗأو ﻲﻨﻣ ﺎﺴﻠﺠﻣ مﻮﯾ ﺔﻣﺎﯿﻘﻟا ﻢﻜﻨﺳﺎﺣأ ﺎﻗﻼﺧأ نإو ﻢﻜﻀﻐﺑأ ﻲﻟإ ﻢﻛﺪﻌﺑأو ﻲﻨﻣ ﺎﺴﻠﺠﻣ مﻮﯾ ﺔﻣﺎﯿﻘﻟا نورﺎﺛﺮﺜﻟا نﻮﻗﺪﺸﺘﻤﻟاو نﻮﻘﮭﯿﻔﺘﻤﻟاو اﻮﻟﺎﻗ ﺎﯾ لﻮﺳر ﷲ ﺪﻗ ﺎﻨﻤﻠﻋ نورﺎﺛﺮﺜﻟا نﻮﻗﺪﺸﺘﻤﻟاو ﺎﻤﻓ نﻮﻘﮭﯿﻔﺘﻤﻟا ؟ لﺎﻗ نوﺮﺒﻜﺘﻤﻟا لﺎﻗ ﻮﺑأ ﻰﺴﯿﻋ ﻲﻓو بﺎﺒﻟا ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ اﺬھو ﺚﯾﺪﺣ ﻦﺴﺣ ﺐﯾﺮﻏ ﻦﻣ اﺬھ ﮫﺟﻮﻟا
89. Ben güzel ahlâkı tamamlamak için gönderildim.”151 Hk: (İmâm Mâlik, Muvattâ, Hüsnü’l-hulk, 8)
ﱢﻤَﺗ ُ ِﻷ ُﺖْﺜ ِﻌُﺑ َلﺎَ ﻗ َﻢﱠ ﻠَﺳ َو ِﮫْﯿَ ﻠَﻋ ُ ﱠﷲ ﻰﱠ ﻠ َﺻ ِ ﱠﷲ َلﻮُﺳ َر ﱠنَ أ ُﮫَﻐَ ﻠَﺑ ْﺪَ ﻗ ُﮫﱠ ﻧَ أ ﻚِﻟﺎ َﻣ ْﻦَﻋ ﻲِﻨَ ﺛﱠﺪ َﺣ َو ِق َﻼ ْﺧَ ْﻷا َﻦْﺴُﺣ َﻢ
3.1. Affetmenin Fazileti
90. "Allah, affeden kulunun şerefini artırır…"152 Hk: [ Müslim, Birr, 69; Riyazü’s-Salihîn, I/577 H.No: 558.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻰﯿﺤﯾ ﻦﺑ بﻮﯾأ ﺔﺒﯿﺘﻗو ﻦﺑاو ﺮﺠﺣ اﻮﻟﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻞﯿﻌﻤﺳإ ﻮھو ﻦﺑا ﺮﻔﻌﺟ ﻦﻋ ءﻼﻌﻟا ﻦﻋ ﮫﯿﺑأ ﻦﻋ ﻲﺑأ
ةﺮﯾﺮھ ﻦﻋ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﺎﻗ ﺎﻣ ﺖﺼﻘﻧ ﺔﻗﺪﺻ ﻦﻣ لﺎﻣ ﺎﻣو داز ﷲ اﺪﺒﻋ ﻮﻔﻌﺑ ﻻإ اﺰﻋ ﺎﻣو ﻊﺿاﻮﺗ ﺪﺣأ ﻻإ ﮫﻌﻓر ﷲ
91. Hz Ebubekir (R.A.) Mistah bin Usâse adındaki bir fakire sürekli yardım eder onu gözetirdi. İfk olayında Kendi kızı ve Rasûlullah (S.A.V) ‘ın zevcesi Hz Âişe (R.A.) validemize iftira atıldığında, Hz. Ebubekir’in yardım ettiği Mistah adındaki bu kişi, bu çirkin dedikoduyu en fazla yayanlardan biriydi. Allah’u teala Kur’an’da Hz Âişe validemizin iffet ve masumiyetini açıkladığında, Hz Ebubekir (R.A.): “Vallahi benim kızım Aişe’ye bunları söyledikten sonra Mistah’a bir daha yardım etmeyeceğim” diye yemin içti ve ona yardımı kesti. Yüce Allah, Hz. Ebubekir’in bu yeminine karşılık, Nur suresinin 22. âyetini indirdi: “İçinizden varlık ve servet sahibi olan kimseler, yakınlarına, düşkünlere ve Allah yolunda Hicret edenlere, kendi mallarından bir şey vermeyeceklerine dair yemin etmesinler; Onları affetsinler; vazgeçip iyi muamelede bulunsunlar. Allah’ın sizi bağışlamasını istemez misiniz? Allah bağışlayandır merhamet
150
Tirmizi, Birr, 71 (IV, 370).
151
İmâm Mâlik, Muvattâ, Hüsnü’l-hulk, 1(II,904).
152
Muvatta, Sadaka, 12, (II, 1000); Ahmed b. Hanbel, I, 194, II, 235, 387, 438; Dârimî, Zekât 35, (I, 333); Müslim, Birr, 69 (III, 2001); Tirmizî, Birr, 82 (IV, 143).
edendir.” (Nur Suresi. 22)Bu âyet indikten sonra, Hz Ebubekir (R.A.) her zamanki gibi İmanının sesini dinledi ve “Hayır! Vallahi ben Allah’ın beni bağışlamasını istiyorum” diyerek ve kendi öz kızına iftira eden adam için “Vallahi! Ben artık ona yaptığım yardımı ebediyen ondan kaldırmayacağım” diyerek ona tekrar yardım etmeye başladı.153 Hk: (Buhâri. Kitâbu’t-Tefsîr. 4750. Hadis.)
…..ﺎﻤﻠﻓ لﺰﻧأ ﷲ اﺬھ ﻲﻓ ﻲﺗءاﺮﺑ لﺎﻗ ﻮﺑأ ﺮﻜﺑ ﻖﯾﺪﺼﻟا ﻲﺿر ﷲ ﮫﻨﻋ نﺎﻛو ﻖﻔﻨﯾ ﻰﻠﻋ ﺢﻄﺴﻣ ﻦﺑ ﺔﺛﺎﺛأ ﮫﺘﺑاﺮﻘﻟ ﮫﻨﻣ هﺮﻘﻓو ﷲو ﻖﻔﻧأﻻ ﻰﻠﻋ ﺢﻄﺴﻣ ﺎﺌﯿﺷ اﺪﺑأ ﺪﻌﺑ يﺬﻟا لﺎﻗ ﺔﺸﺋﺎﻌﻟ لﺎﻗﺎﻣ لﺰﻧﺄﻓ ﷲ { ﻻو ﻞﺗﺄﯾ ﻮﻟوأ ﻞﻀﻔﻟا ﻢﻜﻨﻣ ﺔﻌﺴﻟاو نأ اﻮﺗﺆﯾ ﻲﻟوأ ﻰﺑﺮﻘﻟا ﻦﯿﻛﺎﺴﻤﻟاو ﻦﯾﺮﺟﺎﮭﻤﻟاو ﻲﻓ ﻞﯿﺒﺳ ﷲ اﻮﻔﻌﯿﻟو اﻮﺤﻔﺼﯿﻟو ﻻأ نﻮﺒﺤﺗ نأ ﺮﻔﻐﯾ ﷲ ﻢﻜﻟ ﷲو رﻮﻔﻏ ﻢﯿﺣر } لﺎﻗ ﻮﺑأ ﺮﻜﺑ ﻰﻠﺑ ﷲو ﻲﻧإ ﺐﺣأ نأ ﺮﻔﻐﯾ ﷲ ﻲﻟ ﻊﺟﺮﻓ ﻰﻟإ ﺢﻄﺴﻣ ﺔﻘﻔﻨﻟا ﻲﺘﻟا نﺎﻛ ﻖﻔﻨﯾ ﮫﯿﻠﻋ لﺎﻗو ﷲو ﺎﮭﻋﺰﻧأﻻ ﮫﻨﻣ اﺪﺑأ…. 3.2. Doğruluk ve Dürüstlük
92. Doğru sözlü ve güvenilir tüccar (ahirette) peygamberler, sıddıklar ve şehitlerle beraber bulunacaktır.”154 Hk: ( Tirmizi, Büyu’, 4; İbn Mâce, Ticaret, 1)
ﺎﻨﺛﺪﺣ دﺎﻨھ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺔﺼﯿﺒﻗ ﻦﻋ نﺎﯿﻔﺳ ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺰﻤﺣ ﻦﻋ ﻦﺴﺤﻟا ﻦﻋ ﻲﺑأ ﺪﯿﻌﺳ : ﻦﻋ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﺎﻗ ﺮﺟﺎﺘﻟا قوﺪﺼﻟا ﻦﯿﻣ ﻊﻣ ﻦﯿﯿﺒﻨﻟا ﻦﯿﻘﯾﺪﺼﻟاو ءاﺪﮭﺸﻟاو ﻷا
93. Doğruluktan ayrılmayın. Çünkü doğruluk insanı iyiliğe, iyilik de cennete götürür. İnsan, doğru olmaya ve doğruluğu aramaya devam ederse, sonunda Allah katında “Doğru” diye kaydedilir. Yalandan sakınınız. Çünkü yalan, insanı günaha, günah da cehenneme sürükler. Kul yalan söylemeye ve yalan peşinde koşmaya devam ederse; sonunda Allah katında “Yalancı” diye kaydedilir.”155 Hk: (Müslim, Birr, 105, III, 2013) ﺎﻨﺛﺪﺣ دﺎﻨھ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑا ﺔﯾوﺎﻌﻣ ﻦﻋ ﺶﻤﻋﻷا ﻦﻋ ﻖﯿﻘﺷ ﻦﺑ ﺔﻤﻠﺳ ﻦﻋ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ دﻮﻌﺴﻣ لﺎﻗ : لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﻢﻜﯿﻠﻋ قﺪﺼﻟﺎﺑ نﺈﻓ قﺪﺼﻟا ﻲﮭﯾ ﻰﻟإ ﺮﺒﻟا نإو ﺮﺒﻟا يﺪﮭﯾ ﻰﻟإ ﺔﻨﺠﻟا ﺎﻣو لاﺰﯾ ﻞﺟﺮﻟا قﺪﺼﯾ ىﺮﺤﺘﯾو قﺪﺼﻟا ﺖﺣ ﺐﺘﻜﯾ ﺪﻨﻋ ﷲ ﺎﻘﯾﺪﺻ ﻢﻛﺎﯾإو بﺬﻜﻟاو نﺈﻓ بﺬﻜﻟا يﺪﮭﯾ ﻰﻟإ رﻮﺠﻔﻟا نإو رﻮﺠﻔﻟا يﺪﮭﯾ ﻰﻟإ رﺎﻨﻟا ﺎﻣو لاﺰﯾ ﺪﺒﻌﻟا بﺬﻜﯾ ىﺮﺤﺘﯾو بﺬﻜﻟا ﻰﺘﺣ ﺐﺘﻜﯾ ﺪﻨﻋ ﷲ ﺎﺑاﺬﻛ ﻲﻓو بﺎﺒﻟا ﻦﻋ ﻲﺑأ ﺮﻜﺑ ﻖﯾﺪﺼﻟا و ﺮﻤﻋ و ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ ﺮﯿﺨﺸﻟا و ﻦﺑا ﺮﻤﻋ لﺎﻗ ﻮﺑا ﻰﺴﯿﻋ اﺬھ ﺚﯾﺪﺣ ﻦﺴﺣ ﺢﯿﺤﺻ 153
Ahmed b. Hanbel, VI,198; Buhari, Tefsir,238 (V, 5-9); Müslim, Tevbe, 56 (III, 2129-2130).
154
Tirmizi, Büyu’, 4 (III, 515); Darimî, Buyu’, 8(II,561); İbn Mâce, Ticaret, 1 (II, 724).
155
Ahmed b. Hanbel, I, 384; Buhari, Edep, 69 (VII, 95); Müslim, Birr, 104, 105 (III, 2013); İbn Mace, Mukaddime, 7 (I, 18); Tirmizi, Kitabu’l Birr, 46 (IV, 347).
94. "Bir gün, Rasulullah (sav), evimizde otururken, annem beni çağırdı ve: "Hele bir gel sana ne vereceğim!" dedi. Resulullah (s.a.v) anneme: "Çocuğa ne vermek istemiştin?" diye sordu."Ona bir hurma vermek istemiştim" deyince, Rasulullah (sav): "Dikkat et! Eğer ona bir şey vermeyecek olursan üzerine bir yalan yazılacak!"156 Hk: (Ebu Davud)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺔﺒﯿﺘﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺚﯿﻠﻟا ﻦﻋ ﻦﺑا نﻼﺠﻋ نأ ﻼﺟر ﻦﻣ ﻲﻟاﻮﻣ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ ﺮﻣﺎﻋ ﻦﺑ ﺔﻌﯿﺑر يوﺪﻌﻟا ﮫﺛﺪﺣ ﻦﻋ
ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ ﺮﻣﺎﻋ ﮫﻧأ لﺎﻗ ﻲﻨﺘﻋد ﻲﻣأ ﺎﻣﻮﯾ لﻮﺳرو ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﺪﻋﺎﻗ ﻲﻓ ﺎﻨﺘﯿﺑ ﺖﻟﺎﻘﻓ ﺎھ لﺎﻌﺗ ﻚﯿﻄﻋأ لﺎﻘﻓ ﺎﮭﻟ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﺎﻣو تدرأ نأ ﮫﯿﻄﻌﺗ ﺖﻟﺎﻗ ﮫﯿﻄﻋأ اﺮﻤﺗ لﺎﻘﻓ ﺎﮭﻟ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﺎﻣأ ﻚﻧإ ﻮﻟ ﻢﻟ ﮫﻄﻌﺗ ﺎﺌﯿﺷ ﺖﺒﺘﻛ ﻚﯿﻠﻋ ﺔﺑﺬﻛ
95. “Âdemoğlu sabaha erdi mi, bütün azaları dile şöyle yalvarırlar: Bizim hakkımızda Allah’tan kork! Çünkü biz sana tâbiyiz. Sen istikamette olursan, biz de istikamet üzere oluruz. Sen yoldan çıkarsan, biz de çıkarız”157 Hk: (Tirmizi, Zühd, 60)
ﺎﻨﺛﺪﺣ يﺮﺼﺒﻟا ﻰﺳﻮﻣ ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﯾز ﻦﺑ دﺎﻤﺣ ءﺎﺒﮭﺼﻟا ﻲﺑأ ﻦﻋ ﺮﯿﺒﺟ ﻦﺑ ﺪﯿﻌﺳ ﻦﻋ ﺪﯿﻌﺳ ﻲﺑأ ﻦﻋ يرﺪﺨﻟا لﺎﻗ ﮫﻌﻓراذإ ﺢﺒﺻأ ﻦﺑا مدآ نﺈﻓ ءﺎﻀﻋﻷا ﺎﮭﻠﻛ ﺮﻔﻜﺗ نﺎﺴﻠﻟا لﻮﻘﺘﻓ ﻖﺗا ﷲ ﺎﻨﯿﻓ ﺎﻤﻧﺈﻓ ﻦﺤﻧ ﻚﺑ نﺈﻓ ﺖﻤﻘﺘﺳا ﺎﻨﻤﻘﺘﺳا نإو ﺖﺠﺟﻮﻋا ﺎﻨﺠﺟﻮﻋا ﺚﯾﺪﺣ ﻦﻣ ﻻإ ﮫﻓﺮﻌﻧ ﻻ ﺚﯾﺪﺣ اﺬھ ﻰﺴﯿﻋ ﻮﺑأ لﺎﻗ ﺪﯾز ﻦﺑ دﺎﻤﺣ ﺪﯾز ﻦﺑ دﺎﻤﺣ ﻦﻋ ﺪﺣاو ﺮﯿﻏ هاور ﺪﻗو هﻮﻌﻓﺮﯾ ﻢﻟو ﺛﺪﺣ ﺎﻨ ﷲ ﺪﺒﻋ ﻦﺑ ﺢﻟﺎﺻ ﺪﯾز ﻦﺑ دﺎﻤﺣ ﺎﻨﺛﺪﺣءﺎﺒﮭﺼﻟا ﻲﺑأ ﻦﻋﺮﯿﺒﺟ ﻦﺑ ﺪﯿﻌﺳ ﻦﻋيرﺪﺨﻟا ﺪﯿﻌﺳ ﻲﺑأ ﻦﻋ ﮫﺒﺴﺣأ لﺎﻗ هﻮﺤﻧ ﺮﻛﺬﻓ ﻢﻠﺳو ﮫﯿﻠﻋ ﷲ ﻰﻠﺻ ﻲﺒﻨﻟا ﻦﻋ
96. Ashabından biri, “Ya Rasulallah! Bana, titizlikle sarılmam gereken bir tavsiyede bulunur musunuz?” dedi. Peygamberimiz de: “Rabbim Allah’tır de ve istikamet üzere ol” buyurdu. Sahabi, tekrar sordu: “Günah işleme bakımından benim en çok dikkat etmem gereken şey nedir?” diye sorduğunda ise, Efendimiz, eliyle dilini göstererek, “Budur” dedi.158 Hk: (Riyazu’s-Salihin,s.534, H.No.524)
ﺪﺣ ﺎﻨﺛ ﻮﺑأ ناوﺮﻣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ نﺎﻤﺜﻋ ﻲﻧﺎﻤﺜﻌﻟا . ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻢﯿھاﺮﺑإ ﻦﺑ ﺪﻌﺳ ﻦﻋ ﻦﺑا بﺎﮭﺷ ﻦﻋ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﺪﺒﻋ ﻦﻤﺣﺮﻟا ﻦﺑ ﺰﻋﺎﻣ يﺮﻣﺎﻌﻟا نأ نﺎﯿﻔﺳ ﻦﺑ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻲﻔﻘﺜﻟا لﺎﻗ ﺖﻠﻗ ﺎﯾ لﻮﺳر ﷲ ﻲﻨﺛﺪﺣ ﺮﻣﺄﺑ ﻢﺼﺘﻋأ ﮫﺑ لﺎﻗ: ( ﻞﻗ ﻲﺑر ﷲ ﻢﺛ ﻢﻘﺘﺳا ) ﺖﻠﻗ ﺎﯾ لﻮﺳر ﷲ ﺎﻣ ﺮﺜﻛأ ﺎﻣ فﺎﺨﺗ ﻲﻠﻋ ؟ ﺪﺧﺄﻓ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو نﺎﺴﻠﺑ ﮫﺴﻔﻧ ﻢﺛ لﺎﻗ ( اﺬھ ) 156
Ahmed b. Hanbel, 3,447; Ebu Davud, Edeb, 80(V,265).
157
Ahmed b. Hanbel, III,96; Tirmîzî, Zühd, 61 (IV, 605-606).
158
Ahmed b. Hanbel, III,413; Darimî, Rikak, 4(II, 607); İbn Mâce, Fiten, 12(II, 1314); Tirmîzî, Zühd,61 (IV, 607).
97. Peygamberimiz (s.a)’ e soruldu mümin korkak ola bilir mi? Olabilir, buyurdular. Mümin cimri olur mu? diye soruldu. Olabilir, buyurdular. Mümin yalancı ola bilir mi? Diye sorulunca da, hayır, olamaz.”159 Hk: (Muvatta)
ﻲِﻨَ ﺛﱠﺪ َﺣ ﻚِﻟﺎ َﻣ ْﻦَﻋ َنا َﻮْﻔ َﺻ ِﻦْﺑ ٍﻢْﯿَ ﻠُﺳ ُﮫﱠ ﻧَ أ َلﺎَ ﻗ َﻞﯿِﻗ ِلﻮُﺳ َﺮِﻟ ِ ﱠﷲ ﻰﱠ ﻠ َﺻ ُﱠﷲ ِﮫْﯿَ ﻠَﻋ َﻢﱠ ﻠَﺳ َو ُنﻮُﻜَﯾَ أ ُﻦِﻣ ْﺆُﻤْﻟا ﺎًﻧﺎَﺒ َﺟ َلﺎَ ﻘَ ﻓ ْﻢَﻌَﻧ َﻞﯿِﻘَ ﻓ ُﮫَ ﻟ ُنﻮُﻜَﯾَ أ ُﻦِﻣ ْﺆُﻤْﻟا ًﻼﯿ ِﺨَﺑ َلﺎَ ﻘَ ﻓ ْﻢَﻌَﻧ َﻞﯿِﻘَ ﻓ ُﮫَ ﻟ ُنﻮُﻜَﯾَ أ ُﻦِﻣ ْﺆُﻤْﻟا ﺎًﺑا ﱠﺬَﻛ َلﺎَ ﻘَ ﻓ َ َﻻ
3.3. Cimrilik
98. "Cimrilikten sakının, çünkü cimrilik sizden evvel gelip geçenleri helak etmiş, onları kan dökmeye, haramı helal görmeye yönlendirmiştir..."160 Hk: (Müslim Birr, 67) ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺐﻨﻌﻗ ﻦﺑ ﺔﻤﻠﺴﻣ ﻦﺑ ﷲ ﺪﺒﻋ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺲﯿﻗ ﻦﺑا ﻲﻨﻌﯾ دواد ﻦﻋ ﻢﺴﻘﻣ ﻦﺑ ﷲ ﺪﯿﺒﻋ ﻦﻋ ﷲ ﺪﺒﻋ ﻦﺑ ﺮﺑﺎﺟ نأ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﺎﻗ اﻮﻘﺗا ﻢﻠﻈﻟا نﺈﻓ ﻢﻠﻈﻟا تﺎﻤﻠظ مﻮﯾ ﺔﻣﺎﯿﻘﻟا اﻮﻘﺗاو ﺢﺸﻟا نﺈﻓ ﺢﺸﻟا ﻚﻠھأ ﻦﻣ نﺎﻛ ﻢﻜﻠﺒﻗ ﻢﮭﻠﻤﺣ ﻰﻠﻋ نأ اﻮﻜﻔﺳ ﻢھءﺎﻣد اﻮﻠﺤﺘﺳاو ﻢﮭﻣرﺎﺤﻣ
99. “Her sabah iki melek yeryüzüne iner ve biri; Allah’ım, Senin yolunda harcayana, harcadığının yerine yenilerini ver! Diğeri ise, Allah’ım, cimrilik yapıp vermeyenlerin mallarını telef et! diye dua eder”161 Hk: (Buhari: Zekât)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻞﯿﻋﺎﻤﺳإ لﺎﻗ ﻲﻨﺛﺪﺣ ﻲﺧأ ﻦﻋ نﺎﻤﯿﻠﺳ ﻦﻋ ﺔﯾوﺎﻌﻣ ﻦﺑ ﻲﺑأ درﺰﻣ ﻦﻋ ﻲﺑأ بﺎﺒﺤﻟا ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ ﻲﺿر ﷲ ﮫﻨﻋ : نأ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻗ ( ﺎﻣ ﻦﻣ مﻮﯾ ﺢﺒﺼﯾ دﺎﺒﻌﻟا ﮫﯿﻓ ﻻإ نﺎﻜﻠﻣ نﻻﺰﻨﯾ لﻮﻘﯿﻓ ﺎﻤھﺪﺣأ ﻢﮭﻠﻟا ﻂﻋأ ﺎﻘﻔﻨﻣ ﺎﻔﻠﺧ لﻮﻘﯾو ﺮﺧﻵا ﻢﮭﻠﻟا ﻂﻋأ ﺎﻜﺴﻤﻣ ﺎﻔﻠﺗ )
3.4. Komşuluk Ahlakı
100. Cebrail (a.s) bana komşuyu o kadar tavsiye etti ki onu mirasçı kılacak sandım.”162 Hk: (Buhari,Edeb,28;VII,78)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ لﺎﮭﻨﻣ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﯾﺰﯾ ﻦﺑ ﻊﯾرز ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺮﻤﻋ ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﻋ ﮫﯿﺑأ ﻦﻋ ﻦﺑا ﺮﻤﻋ ﻲﺿر ﷲ ﺎﻤﮭﻨﻋ لﺎﻗ : لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ( ﺎﻣ لاز ﻞﯾﺮﺒﺟ ﻲﻨﯿﺻﻮﯾ رﺎﺠﻟﺎﺑ ﻰﺘﺣ ﺖﻨﻨظ ﮫﻧأ ﮫﺛرﻮﯿﺳ )
159
Muvatta, Kelam, 7 (II, 990).
160
Ahmed b. Hanbel, II, 159, 191, 195, III, 324; Müslim, Birr, 56 (III, 1996).
161
Ahmed b. Hanbel, II,306,347; V,197; Buhari, Zekât, 27 (II, 120.
162
Ahmed b. Hanbel, VI, 52, 91,125; Buhari, Edep, 28 (VII, 78); Müslim, Birr, 140-141 (III, 2025); Ebu Davud, Edep, 123(V, 357); Tirmizi, Birr, 28 (IV, 333).
101. “ Allah’a ve ahiret gününe inanan komşusuna iyilik etsin, Allah’a ve ahiret gününe inanan misafirine ikram etsin, , Allah’a ve ahiret gününe inanan ya hayır söylesin yahut da sussun.”163 Hk: (Riyazüssalihin C1, S 343)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﻞﻛﻮﺘﻤﻟا ﻲﻧﻼﻘﺴﻌﻟا ﺎﻨﺛ ﺪﺒﻋ قازﺮﻟا ﺎﻧﺮﺒﺧأ ﺮﻤﻌﻣ ﻦﻋ يﺮھﺰﻟا ﻦﻋ ﻲﺑأ ﺔﻤﻠﺳ ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ لﺎﻗ لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو " ﻦﻣ نﺎﻛ ﻦﻣﺆﯾ ﺎﺑ مﻮﯿﻟاو ﺮﺧﻵا مﺮﻜﯿﻠﻓ ﮫﻔﯿﺿ ﻦﻣو نﺎﻛ ﻦﻣﺆﯾ ﺎﺑ مﻮﯿﻟاو ﺮﺧﻵا ﻼﻓ ذﺆﯾ هرﺎﺟ ﻦﻣو نﺎﻛ ﻦﻣﺆﯾ ﺎﺑ مﻮﯿﻟاو ﺮﺧﻵا ﻞﻘﯿﻠﻓ اﺮﯿﺧ وأ ﺖﻤﺼﯿﻟ "
102. “Komşusu açken kendisi tok yatan gerçek mümin değildir.”164 Hk: (Hakim, Müstedrek, II, 15, Beyrut 1990.)
ﺲﯿﻟ ﻦﻣﺆﻤﻟﺎﺑ يﺬﻟا ﺖﯿﺒﯾ نﺎﻌﺒﺷ و هرﺎﺟ ﻊﺋﺎﺟ
103. Kötülüğünden komşusunun emin olmadığı kimse cennete giremez.”165 Hk: (Müslim, İman,78;1,68)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻰﯿﺤﯾ ﻦﺑ بﻮﯾأ ﺔﺒﯿﺘﻗو ﻦﺑ ﺪﯿﻌﺳ ﻲﻠﻋو ﻦﺑ ﺮﺠﺣ ﺎﻌﯿﻤﺟ ﻦﻋ ﻞﯿﻋﺎﻤﺳإ لﺎﻗ ﻲﻧﺮﺒﺧأ ءﻼﻌﻟا ﻦﻋ ﮫﯿﺑأ ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ نأ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻗ : ﻻ ﻞﺧﺪﯾ ﺔﻨﺠﻟا ﻦﻣ ﻻ ﻦﻣﺄﯾ هرﺎﺟ ﮫﻘﺋاﻮﺑ
104. Allah katında dostların en iyisi arkadaşına iyi davranan: komşuların en iyisi de komşusuna en iyi davranandır.”166 Hk: (Tirmizi, Birr 28)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺣأ ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ كرﺎﺒﻤﻟا ﻦﻋ ةﻮﯿﺣ ﻦﺑ ﺢﯾﺮﺷ ﻦﻋ ﺢﯾﺮﺷ ﻦﺑ ﻚﯾﺮﺷ ﻦﻋ ﻲﺑا ﺪﺒﻋ ﻦﻤﺣﺮﻟا ﻲﻠﺒﺤﻟا ﻦﻋ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ وﺮﻤﻋ لﺎﻗ : لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﺮﯿﺧ بﺎﺤﺻﻷا ﺪﻨﻋ ﷲ هﺮﯿﺧ ﮫﺒﺣﺎﺼﻟ ﺮﯿﺧو ناﺮﯿﺠﻟا ﺪﻨﻋ ﷲ ﻢھﺮﯿﺧ هرﺎﺠﻟ
105. Rasulullah (sav) üç kere; “Vallahi iman etmiş olmaz…” buyurdu. “Kim Ey Allah elçisi?” diye soruldu. O da “Komşusunun, şerrinden emin olmadığı kimse (iman etmiş olmaz) şeklinde cevap verdi.167 Hk: (Buharî, Edeb,29;Müslim, İmân, 73.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻢﺻﺎﻋ ﻦﺑ ﻲﻠﻋ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻦﺑا ﻲﺑأ ﺐﺋذ ﻦﻋ ﺪﯿﻌﺳ ﻦﻋ ﻲﺑأ ﺢﯾﺮﺷ : نأ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻗ ( ﷲو ﻻ ﻦﻣﺆﯾ ﷲو ﻻ ﻦﻣﺆﯾ ﷲو ﻻ ﻦﻣﺆﯾ ) . ﻞﯿﻗ ﻦﻣو ﺎﯾ لﻮﺳر ﷲ ؟ لﺎﻗ ( يﺬﻟا ﻻ ﻦﻣﺄﯾ هرﺎﺟ ﮫﻘﺋاﻮﺑ )
163
Ahmed b. Hanbel, II,267,433; Buhari, Edep,31 (VII, 78-79); Müslim, İman, 74, 75 (I, 68); Ebu Davud, Edep, 123(V,358); Tirmizi, Kıyame, 50 (IV, 659).
164
Hakim, el-Mustedrek, II, 12; Beyhakî, Şuabu’l-İman, XI,24.
165
Ahmed b. Hanbel, II,288; Müslim, İman,73 (I, 68).
166
Ahmed b. Hanbel, II,168; Darimî, Siyer,3(II, 532); Tirmîzî, Birr, 28 (IV, 333).
167
106. Kişinin imanı kamil olmaz, kalbi doğru olmadıkça. Kalbi doğru olmaz, dili doğru söylemedikçe. Kişi cennete girmez, komşusu kötülüğünde emin olmadıkça.”168 Hk: (Et- Tergib ve Terhib c.3 s.353)
ﻦﻋو ﺲﻧأ ﻲﺿر ﷲ ﮫﻨﻋ لﺎﻗ لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ﻻ ﻢﯿﻘﺘﺴﯾ نﺎﻤﯾإ ﺪﺒﻋ ﻰﺘﺣ ﻢﯿﻘﺘﺴﯾ ﮫﺒﻠﻗ ﻻو ﻢﯿﻘﺘﺴﯾ ﮫﺒﻠﻗ ﻰﺘﺣ ﻢﯿﻘﺘﺴﯾ ﮫﻧﺎﺴﻟ ﻻو ﻞﺧﺪﯾ ﺔﻨﺠﻟا ﻞﺟر ﻻ ﻦﻣﺄﯾ هرﺎﺟ ﮫﻘﺋاﻮﺑ
3.5. Kanaatkar Olmak
107. “Kanaat tükenmeyen bir hazinedir.”169 Hk: (Aclûnî, Keşfu’l- Hafa, II, 151)
ﺔﻋﺎﻨﻘﻟا لﺎﻣ ﻻ ﺪﻔﻨﯾ ، ﺰﻨﻛو ﻻ ﻰﻨﻔﯾ هاور ﻲﻧاﺮﺒﻄﻟا يﺮﻜﺴﻌﻟاو ﻦﻋ ﺮﺑﺎﺟ ، اﺬﻛو ﻦﻋ ﻲﻋﺎﻀﻘﻟا ﻦﻋ ﺲﻧأ ، ﻦﻜﻟ نوﺪﺑ ﺰﻨﻛو ﻻ ﻰﻨﻔﯾ ، لﺎﻗ ﻲﺒھﺬﻟا هدﺎﻨﺳإو هاو
108. “...kanaatkâr ol ki, insanların Allah’a en çok şükredeni olasın.”170 Hk:(İbn Mâce, Zühd, 24)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻲﻠﻋ ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ ﺔﯾوﺎﻌﻣ ﻦﻋ ﻲﺑأ ءﺎﺟر ﻦﻋ دﺮﺑ ﻦﺑ نﺎﻨﺳ ﻦﻋ لﻮﺤﻜﻣ ﻦﻋ ﺔﻠﺛاو ﻦﺑ ﻊﻘﺳﻷا ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ لﺎﻗ لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﺎﯾ ﺎﺑأ ةﺮﯾﺮھ ﻦﻛ ﺎﻋرو ﻦﻜﺗ ﺪﺒﻋأ سﺎﻨﻟا ﻦﻛو ﺎﻌﻨﻗ ﻦﻜﺗ ﺮﻜﺷأ سﺎﻨﻟا ﺐﺣأو سﺎﻨﻠﻟ ﺎﻣ ﺐﺤﺗ ﻚﺴﻔﻨﻟ ﻦﻜﺗ ﺎﻨﻣﺆﻣ ﻦﺴﺣأو راﻮﺟ ﻦﻣ كروﺎﺟ ﻦﻜﺗ ﺎﻤﻠﺴﻣ ﻞﻗأو ﻚﺤﻀﻟا نﺈﻓ ةﺮﺜﻛ ﻚﺤﻀﻟا ﺖﯿﻤﺗ ﺐﻠﻘﻟا
109. “Gerçek zenginlik, mal çokluğu ile değil, gönül tokluğu iledir.”171 Hk:(Buhârî, Rikak, 15; Müslim, Zekât, 130)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺣأ ﻦﺑ ﺲﻧﻮﯾ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ ﺮﻜﺑ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ ﻦﯿﺼﺣ ﻦﻋ ﻲﺑأ ﺢﻟﺎﺻ ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ : ﻦﻋ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻗ ( ﺲﯿﻟ ﻰﻨﻐﻟا ﻦﻋ ةﺮﺜﻛ ضﺮﻌﻟا ﻦﻜﻟو ﻰﻨﻐﻟا ﻰﻨﻏ ﺲﻔﻨﻟا )
110. “Sizlerden her kim vücutça sağlıklı, nefsinden, malından korkusuz ve huzurlu, günlük yiyeceği de yanında olarak sabahlarsa, sanki dünyanın bütün nimetleri kendisinde toplanmış gibi olur.”172 Hk: (Tirmizi. Zühd. H. No: 2346.)
168
El-Munzirî, Abdulazim b. Abdulkaviy, et-Tergib ve’t-Terhib, Beyrut, 1417, III, 338.
169
Aclûnî, Keşfu’l-Hafa, II, 102.
170
İbn Mâce, Zühd, 24 (II, 1410).
171
Ahmed b. Hanbel, II, 243,261; Buhârî, Rikak, 15 (VII, 178); Müslim, Zekât, 120; İbn Mâce, Zühd,9(II, 1386); Tirmîzî, Zühd, 40 (IV, 586).
172
ﺎﻨﺛﺪﺣ وﺮﻤﻋ ﻦﺑ ﻚﻟﺎﻣ و دﻮﻤﺤﻣ ﻦﺑ شاﺪﺧ يداﺪﻐﺒﻟا ﻻﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ناوﺮﻣ ﻦﺑ ﺔﯾوﺎﻌﻣ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﺒﻋ ﻦﻤﺣﺮﻟا ﻦﺑ ﻲﺑأ ﺔﻠﯿﻤﺷ يرﺎﺼﻧﻷا ﻦﻋ ﺔﻤﻠﺳ ﻦﺑ ﺪﯿﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ ﻦﻀﺤﻣ ﻲﻤﻄﺨﻟا ﻦﻋ ﮫﯿﺑأ ﺖﻧﺎﻛو ﮫﻟ ﺔﺒﺤﺻ لﺎﻗ : لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﻦﻣ ﺢﺒﺻأ ﻢﻜﻨﻣ ﺎﻨﻣآ ﻲﻓ ﮫﺑﺮﺳ ﻰﻓﺎﻌﻣ ﻲﻓ هﺪﺴﺟ هﺪﻨﻋ تﻮﻗ ﮫﻣﻮﯾ ﺎﻤﻧﺄﻜﻓ تﺰﯿﺣ ﮫﻟ ﺎﯿﻧﺪﻟا
3.6. Adâb-ı Muaşeret
111. Şefkat Peygamberi, himayesinde yetişen üvey oğlu Ömer İbni Ebû Seleme’ye “Oğul, besmele çek! Sağ elinle ye! Hep önünden ye!” dedi.173 Hk: (Buhârî, Et’ime 2,3; Müslim, Eşribe 108.)
ﻲﻨﺛﺪﺣ ﺪﺒﻋ ﺰﯾﺰﻌﻟا ﻦﺑ ﺪﺒﻋ ﷲ لﺎﻗ ﻲﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﺮﻔﻌﺟ ﻦﻋ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ وﺮﻤﻋ ﻦﺑ ﺔﻠﺤﻠﺣ ﻲﻠﯾﺪﻟا ﻦﻋ ﺐھو ﻦﺑ نﺎﺴﯿﻛ ﻲﺑأ ﻢﯿﻌﻧ ﻦﻋ ﺮﻤﻋ ﻦﺑ ﻲﺑأ ﺔﻤﻠﺳ ﻮھو ﻦﺑا مأ ﺔﻤﻠﺳ جوز ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻗ : ﺖﻠﻛأ ﺎﻣﻮﯾ ﻊﻣ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ﺎﻣﺎﻌط ﺖﻠﻌﺠﻓ ﻞﻛآ ﻦﻣ ﻲﺣاﻮﻧ ﺔﻔﺤﺼﻟا لﺎﻘﻓ ﻲﻟ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ﻞﻛ ﺎﻤﻣ ﻚﯿﻠﯾ
112. “Sizden biriniz (başkasının evine girmek isterken) üç defa izin istesin, kendisine izin verilmezse geri dönsün."174 Hk: (Buhârî, İsti'zan, 13.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻲﻠﻋ ﻦﺑ ﺪﺒﻋ ﷲ ﺎﻨﺛﺪﺣ نﺎﯿﻔﺳ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﯾﺰﯾ ﻦﺑ ﺔﻔﯿﺼﺧ ﻦﻋ ﺮﺴﺑ ﻦﺑ ﺪﯿﻌﺳ ﻦﻋ ﻲﺑأ ﺪﯿﻌﺳ يرﺪﺨﻟا لﺎﻗ : ﺖﻨﻛ ﻲﻓ ﺲﻠﺠﻣ ﻦﻣ ﺲﻟﺎﺠﻣ رﺎﺼﻧﻷا ذإ ءﺎﺟ ﻮﺑأ ﻰﺳﻮﻣ ﮫﻧﺄﻛ رﻮﻋﺬﻣ لﺎﻘﻓ ﺖﻧذﺄﺘﺳا ﻰﻠﻋ ﺮﻤﻋ ﺎﺛﻼﺛ ﻢﻠﻓ نذﺆﯾ ﻲﻟ ﺖﻌﺟﺮﻓ لﺎﻘﻓ ﺎﻣ ﻚﻌﻨﻣ ؟ ﺖﻠﻗ ﺖﻧذﺄﺘﺳا ﺎﺛﻼﺛ ﻢﻠﻓ نذﺆﯾ ﻲﻟ ﺖﻌﺟﺮﻓ لﺎﻗو لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ( اذإ نذﺄﺘﺳا ﻢﻛﺪﺣأ ﺎﺛﻼﺛ ﻢﻠﻓ نذﺆﯾ ﮫﻟ ﻊﺟﺮﯿﻠﻓ ) .
113. Sakın lânete uğrayanlardan olmayınız, buyurunca sahabiler, Bunlar kimlerdir? diye sordular. Peygamberimiz de, Herkesin gelip geçtiği yollara, gölgeliklere, su kenarlarına ve ağaçların altına abdest bozup kirletenlerdir.”175 Hk:(Müslüm, Taharet 68) ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻰﯿﺤﯾ ﻦﺑ بﻮﯾأ ﺔﺒﯿﺘﻗو ﻦﺑاو ﺮﺠﺣ ﺎﻌﯿﻤﺟ ﻦﻋ ﻞﯿﻋﺎﻤﺳإ ﻦﺑ ﺮﻔﻌﺟ لﺎﻗ ﻦﺑا بﻮﯾأ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻞﯿﻋﺎﻤﺳإ ﻲﻧﺮﺒﺧأ ءﻼﻌﻟا ﻦﻋ ﮫﯿﺑأ ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ نأ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻗ : اﻮﻘﺗا ﻦﯿﻧﺎﻌﻠﻟا اﻮﻟﺎﻗ ﺎﻣو نﺎﻧﺎﻌﻠﻟا ﺎﯾ لﻮﺳر ؟ﷲ لﺎﻗ يﺬﻟا ﻰﻠﺨﺘﯾ ﻲﻓ ﻖﯾﺮط سﺎﻨﻟا وأ ﻲﻓ ﻢﮭﻠظ 173
Muvatta, Sıfatu’n-Nebi, 10 (II, 934); Darimî, Et’ime,1 (II, 419); Buhârî, Et’ime 2,3 (VI, 196); Müslim, Eşribe 108 (II, 1599); Tirmizî, Et’ime, 47 (IV, 288).
174
Ahmed, III, 6, 19, 221, IV, 393,398, 400, 403,410,418; Darimî, İsti’zan, 1 (II, 585); Buhârî, İsti'zan, 13 (VII, 130); Müslim, Âdâb, 33 (II, 1694).
175
114. Size cehennemlikleri bildireyim mi? Her katı yürekli, kaba, hayırdan alıkoyan, kibirli kişi cehennemliktir.”176 Hk: (Riyazüssalihin C1, S 294)
ﺎﻨﺛﺪﺣ دﻮﻤﺤﻣ ﻦﺑ نﻼﯿﻏ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ ﻢﯿﻌﻧ ﺎﻨﺛﺪﺣ نﺎﯿﻔﺳ ﻦﻋ ﺪﺒﻌﻣ ﻦﺑ ﺪﻟﺎﺧ لﺎﻗ ﺖﻌﻤﺳ ﺔﺛرﺎﺣ ﻦﺑ ﺐھو
ﻲﻋاﺰﺨﻟا لﻮﻘﯾ ﺖﻌﻤﺳ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﻮﻘﯾ ﻻأ ﻢﻛﺮﺒﺧأ ﻞھﺄﺑ ﺔﻨﺠﻟا ﻞﻛ ﻒﯿﻌﺿ ﻒﻌﻀﺘﻣ ﻮﻟ ﻢﺴﻗأ ﻰﻠﻋ ﷲ هﺮﺑﻷ ﻻأ ﻢﻛﺮﺒﺧأ ﻞھﺄﺑ رﺎﻨﻟا ﻞﻛ ﻞﺘﻋ ظاﻮﺟ ﺮﺒﻜﺘﻣ لﺎﻗ ﻮﺑأ ﻰﺴﯿﻋ اﺬھ ﺚﯾﺪﺣ ﻦﺴﺣ ﺢﯿﺤﺻ
115. “Mümin karalıyıcı, lanetleyici olmaz, edep dışı, çirkin konuşmaz, ağzı bozuk olamaz”177 Hk: (Tirmizi, Birr, 48.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﻰﯿﺤﯾ يدزﻷا يﺮﺼﺒﻟا ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﻖﺑﺎﺳ ﻦﻋ ﻞﯿﺋاﺮﺳإ ﻦﻋ ﺶﻤﻋﻷا ﻦﻋ ﻢﯿھاﺮﺑإ ﻦﻋ ﺔﻤﻘﻠﻋ ﻦﻋ ﺪﺒﻋ ﷲ لﺎﻗ : لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﺲﯿﻟ ﻦﻣﺆﻤﻟا نﺎﻌﻄﻟﺎﺑ ﻻو نﺎﻌﻠﻟا ﻻو ﺶﺣﺎﻔﻟا ﻻو ءيﺬﺒﻟا
3.7. Kibir
116. “Allah bana, kimsenin kimseye karşı kibirlenmeyeceği şekilde, hepinizin alçakgönüllü olması gerektiğini bildirdi.”178 Hk: [ Müslim, “Cennet”, 16.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺣأ ﻦﺑ ﺪﯿﻌﺳ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻲﻠﻋ ﻦﺑ ﻦﯿﺴﺤﻟا ﻦﺑ ﺪﻗاو ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻲﺑأ ﻦﻋ ﺮﻄﻣ ﻦﻋ ةدﺎﺘﻗ ﻦﻋ فﺮﻄﻣ ﻦﻋ ضﺎ ﯿﻋ ﻦﺑ رﺎﻤﺣ ﻦﻋ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﮫﻧأ ﻢﮭﺒﻄﺧ لﺎﻘﻓ نإ ﷲ ﺰﻋ ﻞﺟو ﻰﺣوأ ﻲﻟإ نأ اﻮﻌﺿاﻮﺗ ﻰﺘﺣ ﻻ ﺮﺨﻔﯾ ﺪﺣأ ﻰﻠﻋ ﺪﺣأ
117. “Kalbinde zerre kadar kibir bulunan kimse cennete giremez”179 Hk: (İbn Hanbel, Müsned, IV, 133,134.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﻰﻨﺜﻤﻟا و ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ ﺪﺒﻋ ﻦﻤﺣﺮﻟا ﻻﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻰﯿﺤﯾ ﻦﺑ دﺎﻤﺣ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺔﺒﻌﺷ ﻦﻋ نﺎﺑأ ﻦﺑ ﺐﻠﻐﺗ ﻦﻋ ﻞﯿﻀﻓ ﻦﺑ وﺮﻤﻋ ﻦﻋ ﻢﯿھاﺮﺑإ ﻦﻋ ﺔﻤﻘﻠﻋ ﻦﻋ ﺪﺒﻋ ﷲ : ﻦﻋ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻗ ﻻ ﻞﺧﺪﯾ ﺔﻨﺠﻟا ﻦﻣ نﺎﻛ ﻲﻓ ﮫﺒﻠﻗ لﺎﻘﺜﻣ ةرذ ﻦﻣ ﺮﺒﻛ
118. Kalbinde hardal tanesi kadar iman olan hiç bir kimse cehenneme girmez; kalbinde hardal tanesi kadar tekebbür bulunan kimse de cennete giremez."180 Hk:(Müslim, İman, 147, 148, 149)
176
Ahmed b. Hanbel, II,169,214; Buhari, Eyman, 9 (VII, 224); Müslim, Cennet, 46,47 (III, 2190); Tirmîzî, Cehennem, 13 (IV, 717).
177
Ahmed b. Hanbel, I,405,416; Tirmizi, Birr, 48(IV,350).
178
İbn Mâce, Zühd,16(II,1399); Ebu Davud, Edeb,40(V,203).
179
Ahmed b. Hanbel, I, 451; II, 163,215; Müslim, İman,148 (I, 93); Ebu Davud, Libas,26(IV, 351); Tirmîzî, Birr, 61 (IV, 361).
180
Ahmed b. Hanbel, I,416; Müslim İman,147 (I, 93); İbn Mâce, Zühd,16 (II, 1397); Tirmîzî, Birr,61(IV,361).
ﺎﻨﺛﺪﺣ بﺎﺠﻨﻣ ﻦﺑ ثرﺎﺤﻟا ﻲﻤﯿﻤﺘﻟا ﺪﯾﻮﺳو ﻦﺑ ﺪﯿﻌﺳ ﺎﻤھﻼﻛ ﻦﻋ ﻲﻠﻋ ﻦﺑ ﺮﮭﺴﻣ لﺎﻗ بﺎﺠﻨﻣ ﺎﻧﺮﺒﺧأ ﻦﺑا ﺮﮭﺴﻣ ﻦﻋ ﺶﻤﻋﻷا ﻦﻋ ﻢﯿھاﺮﺑإ ﻦﻋ ﺔﻤﻘﻠﻋ ﻦﻋ ﷲﺪﺒﻋ لﺎﻗ : ﺎﻗل لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ﻻ ﻞﺧﺪﯾ رﺎﻨﻟا ﺪﺣأ ﻲﻓ ﮫﺒﻠﻗ لﺎﻘﺜﻣ ﺔﺒﺣ لدﺮﺧ ﻦﻣ نﺎﻤﯾإ ﻻو ﻞﺧﺪﯾ ﺔﻨﺠﻟا ﺪﺣأ ﻲﻓ ﮫﺒﻠﻗ لﺎﻘﺜﻣ ﺔﺒﺣ لدﺮﺧ ﻦﻣ ءﺎﯾﺮﺒﻛ
119. Üç sınıf insan vardır ki, Allah Teâlâ kıyamet gününde onlarla konuşmayacak, onlara (rahmet nazarıyla) bakmayacak ve onları tezkiye etmeyecektir. Hem onlar için acı bir azap vardır. Bu üç sınıfın kimler olduğu sorulunca da Nebiler Sultanı (sav) şöyle cevap vermiştir: Elbisesini kibirlenerek yerlerde sürüyen, yaptığı iyiliği başa kakan ve satılık eşyasına yalan yere yemin ederek sürüm sağlayan kimselerdir.181 Hk: ( Müslim, İman, 46)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ ﺮﻜﺑ ﻦﺑ ﻲﺑأ ﺔﺒﯿﺷ ﺪﻤﺤﻣو ﻦﺑ ﻰﻨﺜﻤﻟا ﻦﺑاو رﺎﺸﺑ اﻮﻟﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﺮﻔﻌﺟ ﻦﻋ ﺔﺒﻌﺷ ﻦﻋ ﻲﻠﻋ ﻦﺑا كرﺪﻣ ﻦﻋ ﻲﺑأ ﺔﻋرز ﻦﻋ ﺔﺷﺮﺧ ﻦﺑ ﺮﺤﻟا ﻦﻋ ﻲﺑأ رذ : ﻦﻋ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻗ ﺔﺛﻼﺛ ﻻ ﻢﮭﻤﻠﻜﯾ ﷲ مﻮﯾ ﺔﻣﺎﯿﻘﻟا ﻻو ﺮﻈﻨﯾ ﻢﮭﯿﻟإ ﻻو ﻢﮭﯿﻛﺰﯾ ﻢﮭﻟو باﺬﻋ ﻢﯿﻟأ لﺎﻗ ﺎھأﺮﻘﻓ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ثﻼﺛ راﺮﻣ لﺎﻗ ﻮﺑأ رذ اﻮﺑﺎﺧ اوﺮﺴﺧو ﻦﻣ ﻢھ ﺎﯾ لﻮﺳر ﷲ ؟ لﺎﻗ ﻞﺒﺴﻤﻟا نﺎﻨﻤﻟاو ﻖﻔﻨﻤﻟاو ﮫﺘﻌﻠﺳ ﻒﻠﺤﻟﺎﺑ بذﺎﻜﻟا
3.8. Haset
120. “Ateşin odunu yakıp kül ettiği gibi haset de iyilikleri yakıp kül eder”182 Hk: (İbn-i Mâce, Zühd,22)
ﺎﻨﺛﺪﺣ نورﺎھ ﻦﺑ ﺪﺒﻋ ﷲ لﺎﻤﺤﻟا ﺪﻤﺣأو ﻦﺑ ﺮھزﻷا ﻻﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻦﺑا ﻲﺑأ ﻚﯾﺪﻓ ﻦﻋ ﻰﺴﯿﻋ ﻦﺑ ﻲﺑأ ﻰﺴﯿﻋ
طﺎﻨﺤﻟا ﻦﻋ ﻲﺑأ دﺎﻧﺰﻟا ﻦﻋ ﺲﻧأ نأ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﺎﻗ ﺪﺴﺤﻟا ﻞﻛﺄﯾ تﺎﻨﺴﺤﻟا ﻤﻛﺎ ﻞﻛﺄﺗ رﺎﻨﻟا ﺐﻄﺤﻟا ﺔﻗﺪﺼﻟاو ﺊﻔﻄﺗ ﺔﺌﯿﻄﺨﻟا ﺎﻤﻛ ﺊﻔﻄﯾ ءﺎﻤﻟا رﺎﻨﻟا ةﻼﺼﻟاو رﻮﻧ ﻦﻣﺆﻤﻟا مﺎﯿﺼﻟاو ﺔﻨﺟ ﻦﻣ رﺎﻨﻟا
121. “Bir kulun kalbinde imanla haset bir arada bulunmaz.”183 Hk: (Nesai, Cihad, 8)
ﺎﻧﺮﺒﺧأ ﻰﺴﯿﻋ ﻦﺑ دﺎﻤﺣ لﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺚﯿﻠﻟا ﻦﻋ ﻦﺑ نﻼﺠﻋ ﻦﻋ ﻞﯿﮭﺳ ﻦﺑ ﻲﺑأ ﺢﻟﺎﺻ ﻦﻋ ﮫﯿﺑأ ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ نأ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﺎﻗ : … ﻻو نﺎﻌﻤﺘﺠﯾ ﻲﻓ ﺐﻠﻗ ﺪﺒﻋ نﺎﻤﯾﻹا ﺪﺴﺤﻟاو
3.9. İftira
122. “Günahların en büyüklerinden biri de, haksız yere bir müslümanın haysiyet ve şerefine dil uzatmaktır.”184 Hk: (Ebu Davud, Edeb, 40)
181
Buhari, Ahkâm, 48 (VIII, 124); Müslim, İman, 171 (I, 102); Ebu Davud, Buyu’, 60(III, 749); Nesâî, Buyu’, 5 (VII, 245).
182
İbn-i Mâce, Zühd, 22 (II, 1408); Ebu Davud, Edeb,44(V,209).
183
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ فﻮﻋ ﺎﻨﺛ ﻮﺑأ نﺎﻤﯿﻟا ﺎﻨﺛ ﺐﯿﻌﺷ ﺎﻨﺛ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ ﻲﺑأ ﻦﯿﺴﺣ ﺎﻨﺛ ﻞﻓﻮﻧ ﻦﺑ ﻖﺣﺎﺴﻣ ﻦﻋ ﺪﯿﻌﺳ ﻦﺑ ﺪﯾز ﻦﻋ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﺎﻗ " نإ ﻦﻣ ﻰﺑرأ ﺎﺑﺮﻟا ﺔﻟﺎﻄﺘﺳﻻا ﻲﻓ ضﺮﻋ ﻢﻠﺴﻤﻟا ﺮﯿﻐﺑ ﻖﺣ "
3.10. Tembellik
123. “İki günü birbirine eşit olan zarardadır.”185 Hk: (İhya,.8 27) نﻮﺒﻐﻣ ﻮﮭﻓ هﺎﻣﻮﯾ ىﻮﺘﺳا ﻦﻣ
3.11. Tecessüs-Kusur Araştırmak
124. “İnsanların kusurlarını araştırıp ortaya çıkarırsan onları fesada sürük- lemiş olursun”186 Hk: (Ebu Davud, Edeb, 44)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻰﺴﯿﻋ ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ﻲﻠﻣﺮﻟا ﻦﺑاو فﻮﻋ اﺬھو ﮫﻈﻔﻟ ﻻﺎﻗ ﺎﻨﺛ ﻲﺑﺎﯾﺮﻔﻟا ﻦﻋ نﺎﯿﻔﺳ ﻦﻋ رﻮﺛ ﻦﻋ ﺪﺷار ﻦﺑ ﺪﻌﺳ ﻦﻋ ﺔﯾوﺎﻌﻣ لﺎﻗ ﺖﻌﻤﺳ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﻮﻘﯾ " ﻚﻧإ نإ ﺖﻌﺒﺗا تارﻮﻋ سﺎﻨﻟا ﻢﮭﺗﺪﺴﻓأ وأ تﺪﻛ نأ ﻢھﺪﺴﻔﺗ "
3.12. Sabır ve Tahammül
125. Bir gün Peygamber efendimiz (s.a.v.)’in de bulunduğu bir mecliste bir adam! Hz. Ebubekir Sıddıkı kötülemeye başladı. Birinci ve ikinci sataşmasında ses çıkarmayan Ebubekir üçüncü söyleyişinde ise adama karşılık verdi, bunun üzerine Peygamber efendimiz (s.a.v.) meclisi terk etmek üzere ayağa kalktı; bunu gören Hz. Ebubekir şöyle dedi; “Ya Resulullah bana kırıldınız mı?” Peygamber efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurdular.” Adamın birinci ve ikinci sataşmasında melek ona yalan söylüyorsun diye senin yerine adama cevap veriyordu. Üçüncüsünde kendin cevap verince melek aradan çekildi, şeytan araya girdi. Şeytanın olduğu yerde de ben durmam.”187 Hk: (Tac C.5.S. 47) ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻰﺴﯿﻋ ﻦﺑ دﺎﻤﺣ ﺎﻧﺮﺒﺧأ ﺚﯿﻠﻟا ﻦﻋ ﺪﯿﻌﺳ يﺮﺒﻘﻤﻟا ﻦﻋ ﺮﯿﺸﺑ ﻦﺑ رﺮﺤﻤﻟا ﻦﻋ ﺪﯿﻌﺳ ﻦﺑ ﺐﯿﺴﻤﻟا ﮫﻧأ لﺎﻗ ﺎﻤﻨﯿﺑ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﺲﻟﺎﺟ ﮫﻌﻣو ﮫﺑﺎﺤﺻأ ﻊﻗو ﻞﺟر ﻲﺑﺄﺑ ﺮﻜﺑ هاذﺂﻓ ﺖﻤﺼﻓ ﮫﻨﻋ ﻮﺑأ ﺮﻜﺑ ﻢﺛ هاذآ ﺔﯿﻧﺎﺜﻟا ﺖﻤﺼﻓ ﮫﻨﻋ ﻮﺑأ ﺮﻜﺑ ﻢﺛ هاذآ ﺔﺜﻟﺎﺜﻟا ﺮﺼﺘﻧﺎﻓ ﮫﻨﻣ ﻮﺑأ ﺮﻜﺑ مﺎﻘﻓ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﻦﯿﺣ ﺮﺼﺘﻧا ﻮﺑأ ﺮﻜﺑ لﺎﻘﻓ ﻮﺑأ ﺮﻜﺑ تﺪﺟوأ ( يأ ﺖﺒﻀﻏ ) ﻲﻠﻋ ﺎﯾ لﻮﺳر ﷲ ؟ لﺎﻘﻓ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو " لﺰﻧ ﻚﻠﻣ ﻦﻣ ءﺎﻤﺴﻟا ﮫﺑﺬﻜﯾ ﺎﻤﺑ لﺎﻗ ﻚﻟ ﺎﻤﻠﻓ تﺮﺼﺘﻧا ﻊﻗو نﺎﻄﯿﺸﻟا ﻢﻠﻓ ﻦﻛأ ﺲﻠﺟﻷ ذإ ﻊﻗو نﺎﻄﯿﺸﻟا " 184
Ahmed b. Hanbel, I,190; Ebu Davud, Edeb, 35(V,193);
185
Keşfu’l-Hafa, II, 233.
186
Ebu Davud, Edeb, 44.(V,199)
187
126. Yorgunluk, sürekli hastalık, tasa, keder, sıkıntı ve gamdan, ayağına batan dikene varıncaya kadar Müslüman’ın başına gelen her şeyi, Allah, onun hatalarını bağışlamaya vesile kılar”188 Hk: ( Müslim, Birr 49)
Yukarıda belirtilen kaynakta tercümeyi karşılayacak bir metin bulunmamaktadır. Ancak Tirmîzî’de geçen aşağıdaki hadis verilen anlama denk gelmektedir.
ﺎﻨﺛﺪﺣ نﺎﯿﻔﺳ ﻦﺑ ﻊﯿﻛو ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻲﺑأ ﻦﻋ ﺔﻣﺎﺳأ ﻦﺑ ﺪﯾز ﻦﻋ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ وﺮﻤﻋ ﻦﺑ ءﺎﻄﻋ ﻦﻋ ءﺎﻄﻋ ﻦﺑ رﺎﺴﯾ ﻦﻋ ﻲﺑأ ﺪﯿﻌﺳ يرﺪﺨﻟا لﺎﻗ : لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﺎﻣ ﻦﻣ ءﻲﺷ ﺐﯿﺼﯾ ﻦﻣﺆﻤﻟا ﻦﻣ ﺐﺼﻧ ﻻو نﺰﺣ ﻻو ﺐﺻو ﻰﺘﺣ ﻢﮭﻟا ﮫﻤﮭﯾ ﻻإ ﺮﻔﻜﯾ ﷲ ﮫﺑ ﮫﻨﻋ ﮫﺗﺎﺌﯿﺳ
127. Sabır ancak (musibetin) ilk vurduğu andadır.”189 Hk: (Buhari, Cenaiz,32)
ﺎﻨﺛﺪﺣو ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﻰﻨﺜﻤﻟا ﺎﻨﺛﺪﺣ نﺎﻤﺜﻋ ﻦﺑ ﺮﻤﻋ ﺎﻧﺮﺒﺧأ ﺔﺒﻌﺷ ﻦﻋ ﺖﺑﺎﺛ ﻲﻧﺎﻨﺒﻟا ﻦﻋ ﺲﻧأ ﻦﺑ ﻚﻟﺎﻣ : نأ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ﻰﺗأ ﻰﻠﻋ ةأﺮﻣا ﻲﻜﺒﺗ ﻰﻠﻋ ﻲﺒﺻ ﺎﮭﻟ لﺎﻘﻓ ﺎﮭﻟ ﻲﻘﺗا ﷲ يﺮﺒﺻاو ﺖﻟﺎﻘﻓ ﺎﻣو ﻲﻟﺎﺒﺗ ﻲﺘﺒﯿﺼﻤﺑ ﺎﻤﻠﻓ ﺐھذ ﻞﯿﻗ ﺎﮭﻟ ﮫﻧإ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ﺎھﺬﺧﺄﻓ ﻞﺜﻣ تﻮﻤﻟا ﺖﺗﺄﻓ ﮫﺑﺎﺑ ﻢﻠﻓ ﺪﺠﺗ ﻰﻠﻋ ﮫﺑﺎﺑ ﻦﯿﺑاﻮﺑ ﺖﻟﺎﻘﻓ ﺎﯾ لﻮﺳر ﷲ ﻢﻟ ﻚﻓﺮﻋأ لﺎﻘﻓ ﺎﻤﻧإ ﺮﺒﺼﻟا ﺪﻨﻋ لوأ ﺔﻣﺪﺻ وأ لﺎﻗ ﺪﻨﻋ لوأ ﺔﻣﺪﺼﻟا
128. Müminin durumu gıbta ve hayranlığa değer. Çünkü her hali kendisi için hayır sebebidir. Böylesi bir özellik sadece müminde vardır. Bir nimete erdiğinde şükreder; bu onun için hayır olur. Başına bir musibet geldiğinde, sabreder; bu da onun için hayır olur.”190 Hk: ( Müslim, Zühd, 64.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ باﺪھ ﻦﺑ ﺪﻟﺎﺧ يدزﻷا نﺎﺒﯿﺷو ﻦﺑ خوﺮﻓ ﺎﻌﯿﻤﺟ ﻦﻋ نﺎﻤﯿﻠﺳ ﻦﺑ ةﺮﯿﻐﻤﻟا ( ﻆﻔﻠﻟاو نﺎﺒﯿﺸﻟ ) ﺎﻨﺛﺪﺣ نﺎﻤﯿﻠﺳ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺖﺑﺎﺛ ﻦﻋ ﻦﻤﺣﺮﻟاﺪﺒﻋ ﻦﺑ ﻲﺑأ ﻰﻠﯿﻟ ﻦﻋ ﺐﯿﮭﺻ لﺎﻗ : لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ﺎﺒﺠﻋ ﺮﻣﻷ ﻦﻣﺆﻤﻟا نإ هﺮﻣأ ﮫﻠﻛ ﺮﯿﺧ ﺲﯿﻟو كاذ ﺪﺣﻷ ﻻإ ﻦﻣﺆﻤﻠﻟ نإ ﮫﺘﺑﺎﺻأ ءاﺮﺳ ﺮﻜﺷ نﺎﻜﻓ اﺮﯿﺧ ﮫﻟ نإو ﮫﺘﺑﺎﺻأ ءاﺮﺿ ﺮﺒﺻ نﺎﻜﻓ اﺮﯿﺧ ﮫﻟ 188
Muvatta, Ayn, 3 (II, 941); Ahmed, I, 441, III,23, IV,56; Buhari, Merdâ, 3 (VII, 3); Müslim, Birr, 46,47,48,49 (III, 1991-1992); Tirmizî, Cenâiz, 1 (III, 297).
189
Ahmed b. Hanbel, III, 130,143,217; Buhari, Cenaiz, 32 (II, 79); Müslim, Cenaiz, 15 (I, 637-638); Ebu Davud, Cenaiz,23(III,491); Tirmîzî, Cenaiz, 13 (III, 314); Nesâî, Cenaiz, 22 (IV, 22);
190
129. Hz. Peygamber (s.a.v.), kudsî bir hadiste Yüce Allah’ın şöyle buyurduğunu ifade etmiştir: “Ben kulumu iki gözü ile imtihan ettiğimde o buna sabrederse, iki göze bedel olarak ona cenneti veririm.”191 Hk: (Buhârî, Merdâ, 7.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ ﻒﺳﻮﯾ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺚﯿﻠﻟا لﺎﻗ ﻲﻨﺛﺪﺣ ﻦﺑا دﺎﮭﻟا ﻦﻋ وﺮﻤﻋ ﻰﻟﻮﻣ ﺐﻠﻄﻤﻟا ﻦﻋ ﺲﻧأ ﻦﺑ ﻚﻟﺎﻣ ﻲﺿر ﷲ ﮫﻨﻋ لﺎﻗ :ﺖﻌﻤﺳ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﻮﻘﯾ ( نإ ﷲ لﺎﻗ اذإ ﺖﯿﻠﺘﺑا يﺪﺒﻋ ﮫﯿﺘﺒﯿﺒﺤﺑ ﺮﺒﺼﻓ ﮫﺘﺿﻮﻋ ﺎﻤﮭﻨﻣ ﺔﻨﺠﻟا )
130. “En ağır zahmet ve sıkıntılara uğrayanlar peygamberler olmuştur.192 Hk:(Tirmizî, “Zühd”, 56; İbn Mâce, “Fiten”, 23)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺔﺒﯿﺘﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ دﺎﻤﺣ ﻦﺑ ﺪﯾز ﻦﻋ ﻢﺻﺎﻋ ﻦﺑ ﺔﻟﺪﮭﺑ ﻦﻋ ﺐﻌﺼﻣ ﻦﺑ ﺪﻌﺳ ﻦﻋ ﮫﯿﺑأ لﺎﻗ ﺖﻠﻗ ﺎﯾ لﻮﺳر ﷲ : يأ سﺎﻨﻟا ﺪﺷأ ءﻼﺑ ؟ لﺎﻗ ءﺎﯿﺒﻧﻷا ﻢﺛ ﻞﺜﻣﻷا ﻞﺜﻣﻷﺎﻓ ﻰﻠﺘﺒﯿﻓ ﻞﺟﺮﻟا ﻰﻠﻋ ﺐﺴﺣ ﮫﻨﯾد نﺈﻓ نﺎﻛ ﮫﻨﯾد ﺎﺒﻠﺻ ﺪﺘﺷا هؤﻼﺑ نإو نﺎﻛ ﻲﻓ ﮫﻨﯾد ﺔﻗر ﻰﻠﺘﺑا ﻰﻠﻋ ﺐﺴﺣ ﮫﻨﯾد ﺎﻤﻓ حﺮﺒﯾ ءﻼﺒﻟا ﺪﺒﻌﻟﺎﺑ ﻰﺘﺣ ﮫﻛﺮﺘﯾ ﻰﺸﻤﯾ ﻰﻠﻋ ضرﻷا ﺎﻣ ﮫﯿﻠﻋ ﺔﺌﯿﻄﺧ لﺎﻗ ﻮﺑأ ﻰﺴﯿﻋ اﺬھ ﺚﯾﺪﺣ ﻦﺴﺣ ﺢﯿﺤﺻ ﻲﻓو بﺎﺒﻟا ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ ﺖﺧأو ﺔﻔﯾﺬﺣ ﻦﺑ نﺎﻤﯿﻟا نأ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﻞﺌﺳ يأ سﺎﻨﻟا ﺪﺷأ ءﻼﺑ ؟ لﺎﻗ ءﺎﯿﺒﻧﻷا ﻢﺛ ﻞﺜﻣﻷا ﻞﺜﻣﻷﺎﻓ
131. Başına bir musibet geldi diye hiç biriniz ölümü temenni etmesin. Mutlaka böyle bir şey temenni etmek zorunda kalırsa: ‘Allahım, benim için yaşamak hayırlı olduğu sürece beni yaşat, hakkımda ölüm hayırlı olduğu zaman da bana onu ver’ desin.193 Hk: (Buhâri, Merdâ 19.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ مدآ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺔﺒﻌﺷ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺖﺑﺎﺛ ﻲﻧﺎﻨﺒﻟا ﻦﻋ ﺲﻧأ ﻦﺑ ﻚﻟﺎﻣ ﻲﺿر ﷲ ﮫﻨﻋ : لﺎﻗ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ( ﻻ ﻦﯿﻨﻤﺘﯾ ﻢﻛﺪﺣأ تﻮﻤﻟا ﻦﻣ ﺮﺿ ﮫﺑﺎﺻأ نﺈﻓ نﺎﻛ ﻻ ﺪﺑ ﻼﻋﺎﻓ ﻞﻘﯿﻠﻓ ﻢﮭﻠﻟا ﻲﻨﯿﺣأ ﺎﻣ ﺖﻧﺎﻛ ةﺎﯿﺤﻟا اﺮﯿﺧ ﻲﻟ ﻲﻨﻓﻮﺗو اذإ ﺖﻧﺎﻛ ةﺎﻓﻮﻟا اﺮﯿﺧ ﻲﻟ )
132. Kuvvetli ve kahraman pehlivan öfke anında nefsine hâkim olan ve öfkesini yenen kimsedir.”194 Hk: (Müslüm Birrsıla 1792)
ﻲﻨﺛﺪﺣو ﻦﻋ ﻚﻟﺎﻣ ﻦﻋ ﻦﺑ بﺎﮭﺷ ﻦﻋ ﺪﯿﻌﺳ ﻦﺑ ﺐﯿﺴﻤﻟا ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ نا لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻗ :ﺲﯿﻟ ﺪﯾﺪﺸﻟا ﺔﻋﺮﺼﻟﺎﺑ ﺎﻤﻧإ ﺪﯾﺪﺸﻟا يﺬﻟا ﻚﻠﻤﯾ ﮫﺴﻔﻧ ﺪﻨﻋ ﺐﻀﻐﻟا
191
Ahmed b. Hanbel, III,144,156; Buhari, Mardâ,7 (VII, 4); Tirmîzî, Zühd, 58 (IV, 602).
192
Ahmed b. Hanbel, I,172,174; Darimî, Rikak, 67(II,626); İbn Mâce, Fiten, 23 (II, 1334); Tirmizî, Zühd, 56 (IV, 601-602).
193
Ahmed b. Hanbel, II, 263,350,101; Buhari, Merdâ, 19 (VII, 10); Müslim, Zikir,10 (III, 2064); İbn-i Mâce, Zühd, 31 (II, 1425); Ebu Davud, Cenaiz, 9(III, 480); Nesâî, Cenaiz,1 (IV, 2);
194
133. Peygamberimiz (s.a.v.)’e gelerek kendisine öğüt vermesini isteyen bir adama Rasulullah (sav) “Öfkelenme” diye buyurmuş ve bu sözü birkaç kez tekrarlamıştır.195 Hk: (Tac C.5.S. 48)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ ﺐﯾﺮﻛ ﺎﻨﺛﺪﺣو ﻮﺑأ ﺮﻜﺑ ﻦﺑ شﺎﯿﻋ ﻦﻋ ﻲﺑا ﻦﯿﺼﺣ ﻦﻋ ﻲﺑأ ﺢﻟﺎﺻ ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ لﺎﻗ : ءﺎﺟ ﻞﺟر ﻰﻟإ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﺎﻗ ﻲﻨﻤﻠﻋ ﺎﺌﯿﺷ ﻻو ﺮﺜﻜﺗ ﻲﻠﻋ ﻲﻠﻌﻟ ﮫﯿﻋأ لﺎﻗ ﻻ ﺐﻀﻐﺗ ددﺮﻓ ﻚﻟذ اراﺮﻣ ﻞﻛ ﻚﻟذ لﻮﻘﯾ ﻻ ﺐﻀﻐﺗ
134. Ben bir kelime biliyorum ki eğer şu adam o kelimeyi söylerse muhakkak öfkesi geçer. O kelime: Eûzu Billahi Mine’ş şeytani racimdir.”196 Hk: (Müslüm Birrsıla H.1792)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ناﺪﺒﻋ ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺰﻤﺣ ﻦﻋ ﺶﻤﻋﻷا ﻦﻋ يﺪﻋ ﻦﺑ ﺖﺑﺎﺛ ﻦﻋ نﺎﻤﯿﻠﺳ ﻦﺑ دﺮﺻ لﺎﻗ : ﺖﻨﻛ ﺎﺴﻟﺎﺟ ﻊﻣ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ نﻼﺟرو نﺎﺒﺘﺴﯾ ﺎﻤھﺪﺣﺄﻓ ﺮﻤﺣا ﮫﮭﺟو ﺖﺨﻔﺘﻧاو ﮫﺟادوأ لﺎﻘﻓ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ( ﻲﻧإ ﻢﻠﻋﻷ ﺔﻤﻠﻛ ﻮﻟ ﺎﮭﻟﺎﻗ ﺐھذ ﮫﻨﻋ ﺎﻣ ﺪﺠﯾ ﻮﻟ لﺎﻗ ذﻮﻋأ ﺎﺑ ﻦﻣ نﺎﻄﯿﺸﻟا ﺐھذ ﮫﻨﻋ ﺎﻣ ﺪﺠﯾ ) . اﻮﻟﺎﻘﻓ ﮫﻟ نإ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻗ ذﻮﻌﺗ ﺎﺑ ﻦﻣ نﺎﻄﯿﺸﻟا . لﺎﻘﻓ ﻞھو ﻲﺑ نﻮﻨﺟ ؟
135. Bir defasında da Hz. Peygamber, tedavisi güç olan bir hastalık nedeniyle kendisinden dua isteyen bir kadına, “şayet sabrederse, cenneti kazanabileceği” müjdesini vermiştir.197 Hk: (Buhâri, Merdâ 6.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ دﺪﺴﻣ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻰﯿﺤﯾ ﻦﻋ ناﺮﻤﻋ ﻲﺑأ ﺮﻜﺑ لﺎﻗ ﻲﻨﺛﺪﺣ ءﺎﻄﻋ ﻦﺑ ﻲﺑأ حﺎﺑر لﺎﻗ : لﺎﻗ ﻲﻟ ﻦﺑا سﺎﺒﻋ ﻻأ ﻚﯾرأ ةأﺮﻣا ﻦﻣ ﻞھأ ﺔﻨﺠ ؟ ﺖﻠﻗ ﻰﻠﺑ لﺎﻗ هﺬھ ةأﺮﻤﻟا ءادﻮﺴﻟا ﺖﺗأ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ﺖﻟﺎﻘﻓ ﻲﻧإ عﺮﺻأ ﻲﻧإو ﻟا ﻒﺸﻜﺗأ عدﺎﻓ ﷲ ﻲﻟ لﺎﻗ ( نإ ﺖﺌﺷ تﺮﺒﺻ ﻚﻟو ﺔﻨﺠﻟا نإو ﺖﺌﺷ تﻮﻋد ﷲ نأ ﻚﯿﻓﺎﻌﯾ ) . ﺖﻟﺎﻘﻓ ﺮﺒﺻأ ﺖﻟﺎﻘﻓ ﻲﻧإ ﻒﺸﻜﺗأ عدﺎﻓ ﷲ نأ ﻻ ﻒﺸﻜﺗأ ﺎﻋﺪﻓ ﺎﮭﻟ
3.13. Merhamet
136. Ben bazen namazı uzatmak niyetiyle namaza başlıyorum. Geriden bir çocuğun ağlamasını duyunca annesi çocuğuna üzülmesin diye namazı hafifletirim.”198 (Kaynak yok)
195
Ahmed b. Hanbel, II,362; Buhari, Edeb,76 (VII, 100); Tirmîzî, Birr,73(IV,371).
196
Ahmed b. Hanbel, VI,394; Buhari, Bedu’l-Halk,11 (IV, 93); Müslim, Birr,109 (III, 2015); Ebu Davud, Edeb,4.
197
Ahmed b. Hanbel, I,347; Buhâri, Mardâ, 6 (VII, 4); Müslim, Birr, 54 (III, 1994).
198
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺔﺒﯿﺘﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ناوﺮﻣ ﻦﺑ ﺔﯾوﺎﻌﻣ يراﺰﻔﻟا ﻦﻋ ﺪﯿﻤﺣ ﻦﻋ ﺲﻧأ ﻦﺑ ﻚﻟﺎﻣ : نأ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﺎﻗ ﷲو ﻲﻧإ ﻊﻤﺳﻷ ءﺎﻜﺑ ﻲﺒﺼﻟا ﺎﻧأو ﻲﻓ ةﻼﺼﻟا ﻒﻔﺧﺄﻓ ﺔﻓﺎﺨﻣ نأ ﻦﺘﺘﻔﺗ ﮫﻣأ لﺎﻗ ﻲﻓو بﺎﺒﻟا ﻦﻋ ﻲﺑأ ةدﺎﺘﻗ و ﻲﺑأ ﺪﯿﻌﺳ و ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ لﺎﻗ ﻮﺑأ ﻰﺴﯿﻋ ﺚﯾﺪﺣ ﺲﻧأ ﺚﯾﺪﺣ ﻦﺴﺣ ﺢﯿﺤﺻ
137. “Ben Muhammedim, ben Ahmedim, ben Rahmet peygamberiyim”199 Hk:(Müslim, “Kitâbu’l-Fedâil”, 126; Tirmizî, “Daavât”, 118)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﯿﻌﺳ ﻦﺑ ﺪﺒﻋ ﻦﻤﺣﺮﻟا ﻲﻣوﺰﺨﻤﻟا ﺎﻨﺛﺪﺣ نﺎﯿﻔﺳ ﻦﻋ يﺮھﺰﻟا ﻦﻋ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﺮﯿﺒﺟ ﻦﺑ ﻢﻌﻄﻣ ﻦﻋ ﮫﯿﺑأ لﺎﻗ : لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ نإ ﻲﻟ ءﺎﻤﺳأ ﺎﻧأ ﺪﻤﺤﻣ ﺎﻧأو ﺪﻤﺣأ ﺎﻧأو ﻲﺣﺎﻤﻟا يﺬﻟا ﻮﺤﻤﯾ ﷲ ﻲﺑ ﺮﻔﻜﻟا ﺎﻧأو ﺮﺷﺎﺤﻟا يﺬﻟا ﺮﺸﺤﯾ سﺎﻨﻟا ﻰﻠﻋ ﻲﻣﺪﻗ ﺎﻧأو ﺐﻗﺎﻌﻟا يﺬﻟا ﺲﯿﻟ يﺪﻌﺑ ﻲﺒﻧ ﻲﻓو بﺎﺒﻟا ﻦﻋ ﺔﻔﯾﺬﺣ لﺎﻗ ﻮﺑأ ﻰﺴﯿﻋ اﺬھ ﺚﯾﺪﺣ ﻦﺴﺣ ﺢﯿﺤﺻ
138. Ben Alemlere rahmet olarak gönderildim, lanet edici olarak değil”200 Hk:(Müslim, Fedail, 126)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ دﺎﺒﻋ ﻦﺑاو ﻲﺑأ ﺮﻤﻋ ﻻﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ناوﺮﻣ ( نﺎﯿﻨﻌﯾ يراﺰﻔﻟا ) ﻦﻋ ﺪﯾز ( ﻮھو ﻦﺑا نﺎﺴﯿﻛ ) ﻦﻋ ﻲﺑأ مزﺎﺣ ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ لﺎﻗ: ﻞﯿﻗ ﺎﯾ لﻮﺳر ﷲ عدا ﻰﻠﻋ ﻦﯿﻛﺮﺸﻤﻟا لﺎﻗ ﻲﻧإ ﻢﻟ ﺚﻌﺑأ ﺎﻧﺎﻌﻟ ﺎﻤﻧإو ﺖﺜﻌﺑ ﺔﻤﺣر
139. “Allah rahmeti yüz parça yaratmış, doksan dokuzunu kendi katında tutmuş, yeryüzüne bir parçasını indirmiştir. İşte mahlukat bu bir parçadan dolayı birbirine merhamet ederler. Hatta birçok hayvan yavrusuna basmamak için ayağını yerden kaldırır”201 Hk: (Buhari Edeb, 19)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ نﺎﻤﯿﻟا ﻢﻜﺤﻟا ﻦﺑ ﻊﻓﺎﻧ ﻲﻧاﺮﮭﺒﻟا ﺎﻧﺮﺒﺧأ ﺐﯿﻌﺷ ﻦﻋ يﺮھﺰﻟا ﺎﻧﺮﺒﺧأ ﺪﯿﻌﺳ ﻦﺑ ﺐﯿﺴﻤﻟا نأ ﺎﺑأ
ةﺮﯾﺮھ لﺎﻗ ﺖﻌﻤﺳ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﻮﻘﯾ ﻞﻌﺟ ﷲ ﺔﻤﺣﺮﻟا ﺔﺋﺎﻣ ءﺰﺟ ﻚﺴﻣﺄﻓ هﺪﻨﻋ ﺔﻌﺴﺗ ﻦﯿﻌﺴﺗو اءﺰﺟ لﺰﻧأو ﻲﻓ ضرﻷا اءﺰﺟ اﺪﺣاو ﻦﻤﻓ ﻚﻟذ ءﺰﺠﻟا ﻢﺣاﺮﺘﯾ ﻖﻠﺨﻟا ﻰﺘﺣ ﻊﻓﺮﺗ سﺮﻔﻟا ﺎھﺮﻓﺎﺣ ﻦﻋ ﺎھﺪﻟو ﺔﯿﺸﺧ نأ ﮫﺒﯿﺼﺗ
140. Bir defasında Hz. Peygamber (s.a.s)’in torunu Hz. Hasan’ı öperlerken yanında bulunan biri O’na; “Siz çocukları öper misiniz? Benim on çocuğum var, şimdiye kadar hiç birini öpmedim. ” deyince, Allah Rasulü (s.a.s) de ona cevaben: “Merhamet etmeyene merhamet olunmaz”202 Hk: ( Müslim, Fedail 65)
199
Ahmed b. Hanbel, IV, 80,81,84; Darimî, Rikak,59(II, 623); Müslim, “Kitâbu’l-Fedâil”, 126 (II, 1828);
200
Müslim, Birr,87 (III, 2007).
201
Darimî, Rikak, 69 (II, 627); Buhari Edeb, 19 (VII, 75); Müslim, Tevbe,17 (III, 2108).
202
Ahmed b. Hanbel, II, 228,241,269; Buhari, Edeb, 18(VII, 75); Müslim, Fedail, 65 (II, 1808-1809); Tirmîzî, Birr, 12 (IV, 318).
ﻲﻨﺛﺪﺣ وﺮﻤﻋ ﺪﻗﺎﻨﻟا ﻦﺑاو ﻲﺑأ ﺮﻤﻋ ﺎﻌﯿﻤﺟ ﻦﻋ نﺎﯿﻔﺳ لﺎﻗ وﺮﻤﻋ ﺎﻨﺛﺪﺣ نﺎﯿﻔﺳ ﻦﺑ ﺔﻨﯿﯿﻋ ﻦﻋ يﺮھﺰﻟا ﻦﻋ ﻲﺑأ ﺔﻤﻠﺳ ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ نأ عﺮﻗﻷا ﻦﺑ ﺲﺑﺎﺣ ﺮﺼﺑأ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ﻞﺒﻘﯾ ﻦﺴﺤﻟا لﺎﻘﻓ نإ ﻲﻟ ةﺮﺸﻋ ﻦﻣ ﺪﻟﻮﻟا ﺎﻣ ﺖﻠﺒﻗ اﺪﺣاو ﻢﮭﻨﻣ : لﺎﻘﻓ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ﮫﻧإ ﻦﻣ ﻢﺣﺮﯾﻻ ﻻ ﻢﺣﺮﯾ
141. “Küçüğümüze merhamet etmeyen ve büyüğümüzün hakkını gözetmeyen bizden değildir.”203 Hk: (Tirmizi Birr, 15 [4] 1919)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ قوزﺮﻣ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﯿﺒﻋ ﻦﺑ ﺪﻗاو ﻦﻋ ﻲﺑرز لﺎﻗ ﺖﻌﻤﺳ ﺲﻧأ ﻦﺑ ﻚﻟﺎﻣ لﻮﻘﯾ : ءﺎﺟ ﺦﯿﺷ ﺪﯾﺮﯾ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﺄﻄﺑﺄﻓ مﻮﻘﻟا ﮫﻨﻋ نأ اﻮﻌﺳﻮﯾ ﮫﻟ لﺎﻘﻓ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﺲﯿﻟ ﺎﻨﻣ ﻦﻣ ﻢﻟ ﻢﺣﺮﯾ ﺎﻧﺮﯿﻐﺻ ﺮﻗﻮﯾو ﺎﻧﺮﯿﺒﻛ لﺎﻗ ﻲﻓو بﺎﺒﻟا ﻦﻋ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ وﺮﻤﻋ و ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ و ﻦﺑا سﺎﺒﻋ و ﻲﺑأ ﺔﻣﺎﻣأ لﺎﻗ ﻮﺑأ ﻰﺴﯿﻋ اﺬھ ﺚﯾﺪﺣ ﺐﯾﺮﻏ و ﻲﺑرز ﮫﻟ ﺚﯾدﺎﺣأ ﺮﯿﻛﺎﻨﻣ ﻦﻋ ﺲﻧأ ﻦﺑ ﻚﻟﺎﻣ هﺮﯿﻏو
142.“Merhamet ancak kalbi katılaşmış inançsız bedbahtların kalbinden kaldırılmıştır.”204 Hk: ( Hakim, Müstedrek, “Tevbe ve İnâbe” H.no:7632)
ﻲﻧﺮﺒﺧأ ﻢﯿھاﺮﺑإ ﻦﺑ ﺔﻤﺼﻋ ﻦﺑ ﻢﯿھاﺮﺑإ لﺪﻌﻟا ﺎﻨﺛ ﻲﺑأ ﺎﻨﺛ ﻰﯿﺤﯾ ﻦﺑ ﻰﯿﺤﯾ ﺄﺒﻧأ ﺮﯾﺮﺟ ﻦﻋ رﻮﺼﻨﻣ ﻦﻋ ﻲﺑأ نﺎﻤﺜﻋ ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ ﻲﺿر ﷲ ﮫﻨﻋ لﺎﻗ : لﺎﻗ ﻲﻠﯿﻠﺧ ﻲﯿﻔﺻو ﺐﺣﺎﺻ هﺬھ ةﺮﺠﺤﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ : ﺎﻣ ﺖﻋﺰﻧ ﺔﻤﺣﺮﻟا ﻻإ ﻦﻣ ﻲﻘﺷ
3.14. Vefa
143. Bir genç, peygamberliğinden önce Allah Rasûlü ile bir alışveriş yapar, biraz beklerse borcunu hemen getireceğini va’dederek oradan ayrılır, fakat verdiği sözü unutur. Üç gün sonra hatırlayıp konuştuğu yere geldiğinde ise, Efendimizi aynı yerde beklerken bulur. Kutlu Nebi, bu yaptığı karşısında kendisine serzenişte bulunmayıp sadece; “Ey delikanlı! Bana zahmet verdin, üç gündür burada seni bekliyorum.”205 (Ebu Davud, Edeb, 82, h. No: 4996)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﻰﯿﺤﯾ ﻦﺑ سرﺎﻓ يرﻮﺑﺎﺴﯿﻨﻟا ﺎﻨﺛ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ نﺎﻨﺳ ﺎﻨﺛ ﻢﯿھاﺮﺑإ ﻦﺑ نﺎﻤﮭط ﻦﻋ ﻞﯾﺪﺑ ﻦﻋ ﺪﺒﻋ ﻢﯾﺮﻜﻟا ﻦﻋ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ ﻖﯿﻘﺷ ﻦﻋ ﮫﯿﺑأ ﻦﻋ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ ﻲﺑأ ءﺎﺴﻤﺤﻟا لﺎﻗ ﺖﻌﯾﺎﺑ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﻊﯿﺒﺑ ﻞﺒﻗ نأ ﺚﻌﺒﯾ ﺖﯿﻘﺑو ﮫﻟ ﺔﯿﻘﺑ ﮫﺗﺪﻋﻮﻓ نأ ﮫﯿﺗآ ﺎﮭﺑ ﻲﻓ ﮫﻧﺎﻜﻣ ﺖﯿﺴﻨﻓ ﻢﺛ تﺮﻛذ ﺪﻌﺑ ثﻼﺛ ﺖﺌﺠﻓ اذﺈﻓ ﻮھ ﻲﻓ ﮫﻧﺎﻜﻣ لﺎﻘﻓ " ﺎﯾ ﻰﺘﻓ ﺪﻘﻟ ﺖﻘﻘﺷ ﻲﻠﻋ ﺎﻧأ ﺎﻨﮭھ ﺬﻨﻣ ثﻼﺛ كﺮﻈﺘﻧأ 203
Tirmizî, Birr, 15 (IV, 321).
204
En-Nisabûrî, Muhammed Abdullah Ebu Abdillah el-Hakim, el-Mustedrek Âlâ’s-Sahihayn, Mustafa Abdulkadir Atâ (tah.), Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, h. 1411, IV,277.
205
144. Bir gün Hz. Hatice'nin kız kardeşi Hâle bint-i Huveylid Resûlullah'ın huzuruna girmek için izin istemişti. Rasûl-i Ekrem, Hz. Hatice'nin sesini hatırladı ve: “Allahım, bu Huveylid kızı Hâle!” diye heyecanlandı. Bu manzarayı gören Hz. Âişe dayanamadı ve Hz. Hatice hakkında ileri geri konuştu. Onun bu tavrını uygun bulmayan Alemlerin Efendisi şu cevabı verdi: “Hayır, Allah-u Teâlâ bana ondan daha hayırlısını vermedi. Halkım bana inanmazken o inandı. Herkes bana “yalancı” derken o doğru söylediğimi kabul etti. Kimse bana bir şey vermezken o beni malıyla destekledi ve Cenâb-ı Hak bana ondan çocuklar ihsân etti.”206 Hk: (Buhârî, Menâkıbü'l-Ensâr, 20; İbn-i Hanbel, VI, 118)
لﺎﻗو ﻞﯿﻋﺎﻤﺳإ ﻦﺑ ﻞﯿﻠﺧ ﺎﻧﺮﺒﺧأ ﻲﻠﻋ ﻦﺑ ﺮﮭﺴﻣ ﻦﻋ مﺎﺸھ ﻦﻋ ﮫﯿﺑأ ﻦﻋ ﺔﺸﺋﺎﻋ ﻲﺿر ﷲ ﺎﮭﻨﻋ ﺖﻟﺎﻗ : ذﺄﺘﺳا
ﺖﻧ ﺔﻟﺎھ ﺖﻨﺑ ﺪﻠﯾﻮﺧ ﺖﺧأ ﺔﺠﯾﺪﺧ ﻰﻠﻋ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ فﺮﻌﻓ ناﺬﺌﺘﺳا ﺔﺠﯾﺪﺧ عﺎﺗرﺎﻓ ﻚﻟﺬﻟ لﺎﻘﻓ ( ﻢﮭﻠﻟا ﺔﻟﺎھ ) . ﺖﻟﺎﻗ تﺮﻐﻓ ﺖﻠﻘﻓ ﺎﻣ ﺮﻛﺬﺗ ﻦﻣ زﻮﺠﻋ ﻦﻣ ﺰﺋﺎﺠﻋ ﺶﯾﺮﻗ ءاﺮﻤﺣ ﻦﯿﻗﺪﺸﻟا ﺖﻜﻠھ ﻲﻓ ﺮھﺪﻟا ﺪﻗ ﻚﻟﺪﺑأ ﷲ اﺮﯿﺧ ﺎﮭﻨﻣ
Görüldüğü üzere yukarıda zikredilen tercüme, hadisin Arapça metninde olmayan bazı bilgileri de aktarmaktadır. Böylece hadiste olmayan hususlar hadiste varmış lanse ettirilmiştir.
3.15. Hırs
145. Bir koyun sürüsünün içine salıverilmiş iki aç kurdun o sürüye verdiği zarar, mala ve mevkiye düşkün bir adamın dinine verdiği zarardan daha büyük değildir.”207 Hk: Tirmizi, Zühd,43, (IV,558)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﯾﻮﺳ ﻦﺑ ﺮﺼﻧ ﺎﻧﺮﺒﺧأ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ كرﺎﺒﻤﻟا ﻦﻋ ﺎﯾﺮﻛز ﻦﺑ ﻲﺑأ ةﺪﺋاز ﻦﻋ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﺪﺒﻋ ﻦﻤﺣﺮﻟا ﻦﺑ ﺪﻌﺳ ﻦﺑ ةراز ﻦﻋ ﻦﺑا ﺐﻌﻛ ﻦﺑ ﻚﻟﺎﻣ يرﺎﺼﻧﻷا ﻦﻋ ﮫﯿﺑأ لﺎﻗ : لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﺎﻣ نﺎﺒﺋذ نﺎﻌﺋﺎﺟ ﻼﺳرأ ﻲﻓ ﻢﻨﻏ ﺪﺴﻓﺄﺑ ﺎﮭﻟ ﻦﻣ صﺮﺣ ءﺮﻤﻟا ﻰﻠﻋ لﺎﻤﻟا فﺮﺸﻟاو ﮫﻨﯾﺪﻟ ىوﺮﯾو ﻲﻓ اﺬھ بﺎﺒﻟا ﻦﻋ ﻦﺑا ﺮﻤﻋ ﻦﻋ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﻻو ﺢﺼﯾ هدﺎﻨﺳإ
3.16. Güvenilirlik
146. Mü’min; diğer insanların malları ve canları konusunda kendisinden emin olduğu kişidir”208 Hk: ( Buhâri, İman, 5)
206
Buhârî, Menâkıbü'l-Ensâr, 20 (IV, 231).
207
ﺎﻨﺛﺪﺣ مدآ ﻦﺑ ﻲﺑأ سﺎﯾأ لﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺔﺒﻌﺷ ﻦﻋ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ ﻲﺑأ ﺮﻔﺴﻟا ﻞﯿﻋﺎﻤﺳإو ﻦﻋ ﻲﺒﻌﺸﻟا ﻦﻋ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ وﺮﻤﻋ ﻲﺿر ﷲ ﺎﻤﮭﻨﻋ ﻦﻋ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻗ : ( ﻢﻠﺴﻤﻟا ﻦﻣ ﻢﻠﺳ نﻮﻤﻠﺴﻤﻟا ﻦﻣ ﮫﻧﺎﺴﻟ هﺪﯾو ﺮﺟﺎﮭﻤﻟاو ﻦﻣ ﺮﺠھ ﺎﻣ ﻰﮭﻧ ﷲ ﮫﻨﻋ ) لﺎﻗ ﻮﺑأ ﺪﺒﻋ ﷲ لﺎﻗو ﺔﯾوﺎﻌﻣ ﺎﻨﺛﺪﺣ دواد ﻦﻋ ﺮﻣﺎﻋ لﺎﻗ ﺖﻌﻤﺳ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﻋ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ . لﺎﻗو ﺪﺒﻋ ﻰﻠﻋﻷا ﻦﻋ دواد ﻦﻋ ﺮﻣﺎﻋ ﻦﻋ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﻋ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ
3.17. Gıybet
147. Allah sizin için dedikoduyu, gereksiz yere soru sormayı ve israf etmeyi çirkin görmüştür”209 Hk: ( Tecrid, 7/292)
ﻲﻨﺛﺪﺣ ﺮﯿھز ﻦﺑ بﺮﺣ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺮﯾﺮﺟ ﻦﻋ ﻞﯿﮭﺳ ﻦﻋ ﮫﯿﺑأ ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ لﺎﻗ : لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ( نإ ﷲ ﻰﺿﺮﯾ ﻢﻜﻟ هﺮﻜﯾو ﻢﻜﻟ ﺎﺛﻼﺛ ﻰﺿﺮﯿﻓ ﻢﻜﻟ نأ هوﺪﺒﻌﺗ ﻻو اﻮﻛﺮﺸﺗ ﮫﺑ ﺎﺌﯿﺷ نأو اﻮﻤﺼﺘﻌﺗ ﻞﺒﺤﺑ ﷲ ﺎﻌﯿﻤﺟ ﻻو اﻮﻗﺮﻔﺗ هﺮﻜﯾو ﻢﻜﻟ ﻞﯿﻗ لﺎﻗو ةﺮﺜﻛو لاﺆﺴﻟا ﺔﻋﺎﺿإو لﺎﻤﻟا )
3.18. Sevgi ve Kardeşlik
148. Sizden birinin kardeşi(işçisi),elinin altında bulunursa ona yediğinden yedirsin, giydirdiğinden giydirsin, ona gücünün üstünde yük yüklemesin”210 Hk:(R.Salihin c.2,1365)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ رﺎﺸﺑ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﺒﻋ ﻦﻤﺣﺮﻟا ﻦﺑ يﺪﮭﻣ ﺎﻨﺛﺪﺣ نﺎﯿﻔﺳ ﻦﻋ ﻞﺻاو ﻦﻋ روﺮﻌﻤﻟا ﻦﺑ ﺪﯾﻮﺳ ﻦﻋ ﻲﺑأ رذ لﺎﻗ : لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﻢﻜﻧاﻮﺧإ ﻢﮭﻠﻌﺟ ﷲ ﺔﯿﺘﻓ ﺖﺤﺗ ﻢﻜﯾﺪﯾأ ﻦﻤﻓ نﺎﻛ ةﻮﺧأ ﺖﺤﺗ هﺪﯾ ﮫﻤﻌﻄﯿﻠﻓ ﻦﻣ ﮫﻣﺎﻌط ﮫﺴﺒﻠﯿﻟو ﻦﻣ ﮫﺳﺎﺒﻟ ﻻو ﮫﻔﻠﻜﯾ ﺎﻣ ﮫﺒﻠﻐﯾ نﺈﻓ ﮫﻔﻠﻛ ﺎﻣ ﮫﺒﻠﻐﯾ ﮫﻨﻌﯿﻠﻓ لﺎﻗ ﻲﻓ بﺎﺒﻟا ﻦﻋ ﻲﻠﻋ و مأ ﺔﻤﻠﺳ و ﻦﺑا ﺮﻤﻋ و ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ لﺎﻗ ﻮﺑأ ﻰﺴﯿﻋ اﺬھ ﺚﯾﺪﺣ ﻦﺴﺣ ﺢﯿﺤﺻ
149. Müminin mümine karşı durumu bir parçası diğer parçasını sımsıkı kenetleyip tutan binalar gibidir”211 Hk: (Buhari Salat 88, I, 123.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻦﺴﺤﻟا ﻦﺑ ﻲﻠﻋ لﻼﺨﻟا ﺮﯿﻏو ﺪﺣاو اﻮﻟﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ ﺔﻣﺎﺳأ ﻦﻋ ةﺪﯾﺮﺑ ﻦﺑ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ ﻲﺑأ ةدﺮﺑ ﻦﻋ هﺪﺟ ﻲﺑأ ةدﺮﺑ ﻦﻋ ﻲﺑأ ﻰﺳﻮﻣ يﺮﻌﺷﻷا لﺎﻗ : لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﻦﻣﺆﻤﻟا ﻦﻣﺆﻤﻠﻟ نﺎﯿﻨﺒﻟﺎﻛ ﺪﺸﯾ ﮫﻀﻌﺑ ﺎﻀﻌﺑ
208
Ahmed b. Hanbel II, 163, 192, 205, 212; Buhari, İman, 5 (I, 9); Müslim, İman, 64-65 (I, 65-66); Ebu Davud, Cihad, 2(III, 9); Tirmizi, Kıyamet, 52 (IV, 661); Nesai, İman, 8, (VIII, 105).
209
Ahmed b. Hanbel, II,360; Müslim, Ak’dıye,10 (II, 1340).
210
Ahmed b. Hanbel, V,158; Buhârî, Itk, 15 (III, 133); Müslim, Eymân, 40 (II, 1283); Ebu Davud, Edeb, 133(123-124); Tirmizi, Birr, 29 (IV, 334).
211
Ahmed b. Hanbel, IV, 404,405,409; Buhari, Salat,88 (I, 123); Müslim, Birr, 65 (III, 1999); Tirmîzî, Birr, 18 (IV, 325).
150. "Biriniz kardeşini (Allah için) seviyorsa ona sevdiğini söylesin."212 Hk:(Ebu Davud, Edeb 122, (5124); Tirmizi, Zühd 54, (2393).
ﺎﻨﺛﺪﺣ دﺪﺴﻣ ﺎﻨﺛ ﻰﯿﺤﯾ ﻦﻋ رﻮﺛ لﺎﻗ ﻲﻨﺛﺪﺣ ﺐﯿﺒﺣ ﻦﺑ ﺪﯿﺒﻋ ﻦﻋ ماﺪﻘﻤﻟا ﻦﺑ ﺪﻌﻣ بﺮﻜﯾ ﺪﻗو نﺎﻛ ﮫﻛردأ ﻦﻋ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﺎﻗ " اذإ ﺐﺣأ ﻞﺟﺮﻟا هﺎﺧأ هﺮﺒﺨﯿﻠﻓ ﮫﻧأ ﮫﺒﺤﯾ "
151. “Kim din kardeşine, namusu veya malıyla ilgili bir zulüm yapmışsa; altın ve gümüşün bulunmadığı kıyamet gününden önce onunla helalleşsin. Aksi takdirde kendisinin salih amelleri varsa, yaptığı zulüm miktarınca sevabından alınır, hak sahibine verilir. İyilikleri yoksa zulüm yaptığı kardeşinin günahından alınır, onun üzerine yükletilir”213 Hk: (Buhârî, Mezâlim, 10)
ﺎﻨﺛﺪﺣ سﺎﯾإ ﻲﺑأ ﻦﺑ مدآ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺐﺋذ ﻲﺑأ ﻦﺑا ﺎﻨﺛﺪﺣ يﺮﺒﻘﻤﻟا ﺪﯿﻌﺳ ﻦﻋ ةﺮﯾﺮھ ﻲﺑأ لﺎﻗ ﮫﻨﻋ ﷲ ﻲﺿر لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﻣﻦ ﺖﻧﺎﻛ ﮫﻟ ﺔﻤﻠﻈﻣ ﮫﯿﺧﻷ ﻦﻣ ﮫﺿﺮﻋ وأ ءﻲﺷ ﮫﻠﻠﺤﺘﯿﻠﻓ ﮫﻨﻣ مﻮﯿﻟا ﻞﺒﻗ نأ ﻻ نﻮﻜﯾ رﺎﻨﯾد ﻻو ﻢھرد نإ نﺎﻛ ﮫﻟ ﻞﻤﻋ ﺢﻟﺎﺻ ﺬﺧأ ﮫﻨﻣ رﺪﻘﺑ ﮫﺘﻤﻠﻈﻣ نإو ﻢﻟ ﻦﻜﺗ ﮫﻟ تﺎﻨﺴﺣ ﺬﺧأ ﻦﻣ تﺎﺌﯿﺳ ﮫﺒﺣﺎﺻ ﻞﻤﺤﻓ ﮫﯿﻠﻋ
152. “Kişi sevdiği ile beraberdir.”214 Hk: (Buhari, Edeb.; 96)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺮﺸﺑ ﻦﺑ ﺪﻟﺎﺧ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﺮﻔﻌﺟ ﻦﻋ ﺔﺒﻌﺷ ﻦﻋ نﺎﻤﯿﻠﺳ ﻦﻋ ﻲﺑأ ﻞﺋاو ﻦﻋ ﺪﺒﻋ ﷲ : ﻦﻋ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ﮫﻧأ لﺎﻗ ( ءﺮﻤﻟا ﻊﻣ ﻦﻣ ﺐﺣأ )
153. “Kişi, dostunun dini (ahlaki) üzeredir. Öyle ise her birimiz kimler ile dostluk kurduğuna bir baksın, dikkat etsin.”215 Hk: (Tirmizi; Zühd;45)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ رﺎﺸﺑ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ ﺮﻣﺎﻋ و ﻮﺑأ دواد ﻻﺎﻗ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺮﯿھز ﻦﺑا ﺪﻤﺤﻣ ﻲﻨﺛﺪﺣ ﻰﺳﻮﻣ ﻦﺑ نادرو ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ لﺎﻗ : لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ﻞﺟﺮﻟا ﻰﻠﻋ ﻦﯾد ﮫﻠﯿﻠﺧ ﺮﻈﻨﯿﻠﻓ ﻢﻛﺪﺣأ ﻦﻣ ﻞﻟﺎﺨﯾ لﺎﻗ ﻮﺑأ ﻰﺴﯿﻋ اﺬھ ﺚﯾﺪﺣ ﻦﺴﺣ ﺐﯾﺮﻏ
154. Bir Müslüman, hasta olan mümin kardeşini sabahleyin ziyaret ederse, yetmiş bin melek akşama kadar ona rahmet okur. Eğer akşamleyin ziyaret ederse,
212
Ahmed b. Hanbel, IV, 130; Ebu Davud, Edeb, 112(V, 343).
213
Ahmed b. Hanbel, II, 435,506; Buhârî, Mezâlim, 10 (III, 99).
214
Ahmed b. Hanbel, I,392; Buhari, Edeb, 96 (VII, 112-113); Müslim, Birr, 165 (III, 2024); Tirmîzî, Zühd,50 (IV, 595).
215
yetmiş bin melek onun için sabaha kadar istiğfar eder ve o kişi için cennette toplanmış meyveler vardır.”216 Hk: (Tirmizi, Cenâiz 2.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺣأ ﻦﺑ ﻊﯿﻨﻣ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻦﺴﺤﻟا ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻞﯿﺋاﺮﺳإ ﻦﻋ ﺮﯾﻮﺛ (ﻦﻋ ﻦﺑا ﻲﺑأ ﺔﺘﺧﺎﻓ ) ﻦﻋ ﮫﯿﺑأ لﺎﻗ : ﺬﺧأ ﻲﻠﻋ يﺪﯿﺑ لﺎﻗ ﻖﻠﻄﻧا ﺎﻨﺑ ﻰﻟإ ﻦﺴﺤﻟا هدﻮﻌﻧ ﺎﻧﺪﺟﻮﻓ هﺪﻨﻋ ﺎﺑأ ﻰﺳﻮﻣ لﺎﻘﻓ ﻲﻠﻋ ﮫﯿﻠﻋ مﻼﺴﻟا اﺪﺋﺎﻋأ ﺖﺌﺟ ﺎﯾ ﺎﺑأ ﻰﺳﻮﻣ ! مأ اﺮﺋاز ؟ لﺎﻘﻓ ﻻ ﻞﺑ اﺪﺋﺎﻋ لﺎﻘﻓ ﻲﻠﻋ ﺖﻌﻤﺳ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﻮﻘﯾ ﺎﻣ ﻦﻣ ﻢﻠﺴﻣ دﻮﻌﯾ ﺎﻤﻠﺴﻣ ةوﺪﻏ ﻻإ ﻰﻠﺻ ﮫﯿﻠﻋ نﻮﻌﺒﺳ ﻒﻟأ ﻚﻠﻣ ﻰﺘﺣ ﻰﺴﻤﯾ نإو هدﺎﻋ ﺔﯿﺸﻋ ﻻإ ﻰﻠﺻ ﮫﯿﻠﻋ نﻮﻌﺒﺳ ﻒﻟأ ﻚﻠﻣ ﻰﺘﺣ ﺢﺒﺼﯾ نﺎﻛو ﮫﻟ ﻒﯾﺮﺧ ﻲﻓ ﺔﻨﺠﻟا لﺎﻗ ﻮﺑأ ﻰﺴﯿﻋ اﺬھ ﺚﯾﺪﺣ ﻦﺴﺣ ﺐﯾﺮﻏ
155. Birbirinize buğz etmeyin, birbirinize haset etmeyin, birbirinize arka çevirmeyin; ey Allah’ın kulları, kardeş olun. Bir Müslümanın, üç günden fazla (din) kardeşi ile dargın durması helal olmaz.”217 Hk: (Buhârî, Edeb, 57, 58)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ نﺎﻤﯿﻟا ﺎﻧﺮﺒﺧأ ﺐﯿﻌﺷ ﻦﻋ يﺮھﺰﻟا لﺎﻗ ﻲﻨﺛﺪﺣ ﺲﻧأ ﻦﺑ ﻚﻟﺎﻣ ﻲﺿر ﷲ ﮫﻨﻋ : نأ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻗ ﻻ اﻮﻀﻏﺎﺒﺗ ﻻو اوﺪﺳﺎﺤﺗ ﻻو اوﺮﺑاﺪﺗ اﻮﻧﻮﻛو دﺎﺒﻋ ﷲ ﺎﻧاﻮﺧإ ﻻو ﻞﺤﯾ ﻢﻠﺴﻤﻟ نأ ﺮﺠﮭﯾ هﺎﺧأ قﻮﻓ ثﻼﺛ مﺎﯾأ
156. Allah’ın kulları arasında bir grup vardır ki, onlar ne peygamberdirler ne de şehittirler. Buna rağmen Kıyamet günü Allah katında makamları yücedir. Bu sebeple peygamberler de şehitler de onlara gıpta ederler. -Orada bulunanlar sordu. Ey Allah’ın Elçisi! Onlar kimdir? Buyurdular ki: “Onlar, aralarında ne kan bağı ne de birbirlerine bağışladıkları bir mal olmadığı halde, birbirlerini Allah için sevenlerdir. Allah’a yemin ederim ki, onların yüzleri nurdur. Onlar bir nur üzeredirler. Herkes korku içindeyken, onlar korkmaz. Herkes üzülürken, onlar üzülmezler.”218 Hk: (Ebu Davut, Büyü, 78 (3527)) ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺮﯿھز ﻦﺑ بﺮﺣ نﺎﻤﺜﻋو ﺑﻦ ﻲﺑأ ﺔﺒﯿﺷ ﻻﺎﻗ ﺎﻨﺛ ﺮﯾﺮﺟ ﻦﻋ ةرﺎﻤﻋ ﻦﺑ عﺎﻘﻌﻘﻟا ﻦﻋ ﻲﺑأ ﺔﻋرز ﻦﺑ وﺮﻤﻋ ﻦﺑ ﺮﯾﺮﺟ نأ ﺮﻤﻋ ﻦﺑ بﺎﻄﺨﻟا لﺎﻗ لﺎﻗ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو " نإ ﻦﻣ دﺎﺒﻋ ﷲ ﺎﺳﺎﻧﻷ ﺎﻣ ﻢھ ءﺎﯿﺒﻧﺄﺑ ﻻو ءاﺪﮭﺷ ﻢﮭﻄﺒﻐﯾ ءﺎﯿﺒﻧﻷا ءاﺪﮭﺸﻟاو مﻮﯾ ﺔﻣﺎﯿﻘﻟا ﻢﮭﻧﺎﻜﻤﺑ ﻦﻣ ﷲ ﻰﻟﺎﻌﺗ " اﻮﻟﺎﻗ لﻮﺳرﺎﯾ ﷲ ﺎﻧﺮﺒﺨﺗ ﻦﻣ ﻢھ ؟ لﺎﻗ " ﻢھ مﻮﻗ اﻮﺑﺎﺤﺗ حوﺮﺑ ﷲ ( هوﺮﺴﻓ نآﺮﻘﻟﺎﺑ . اﺬﻛ لﺎﻗ ﻲﺑﺎﻄﺨﻟا ) ﻰﻠﻋ ﺮﯿﻏ مﺎﺣرأ ﻢﮭﻨﯿﺑ ﻻو لاﻮﻣأ ﺎﮭﻧﻮطﺎﻌﺘﯾ ﻮﻓ ﷲ نإ ﻢﮭھﻮﺟو رﻮﻨﻟ ﻢﮭﻧإو ﻰﻠﻋ رﻮﻧ ﻻ نﻮﻓﺎﺨﯾ اذإ فﺎﺧ سﺎﻨﻟا ﻻو نﻮﻧﺰﺤﯾ اذإ نﺰﺣ سﺎﻨﻟا أﺮﻗو هﺬھ ﺔﯾﻵا { ﻻأ نإ ءﺎﯿﻟوأ ﷲ ﻻ فﻮﺧ ﻢﮭﯿﻠﻋ ﻻو ﻢھ نﻮﻧﺰﺤﯾ } 216
İbn Mâce, Cenâiz, 2 (I, 463-464); Ebu Davud, Cenâiz, 3(III, 475); Tirmizi, Cenâiz, 2 (III, 300-301).
217
Muvatta, Husnu’l-Hulk, 4 (II, 907); Ahmed b. Hanbel, III, 209, 225; Buhari, Edeb, 57; Müslim, Birr, 23,24 (III, 1983); Tirmizi, Birr, 24 (IV, 329).
218
157. Din kardeşini güler yüzle karşılamak gibi (tabiî) bir iyiliği bile sakın küçük görme!”219 Hk: (Müslim, Birr 144. Ayrıca bk. Tirmizî, Et`ime 30, Birr 45)
ﻲﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ نﺎﺴﻏ ﻲﻌﻤﺴﻤﻟا ﺎﻨﺛﺪﺣ نﺎﻤﺜﻋ ﻦﺑ ﺮﻤﻋ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ ﺮﻣﺎﻋ ( ﻲﻨﻌﯾ زاﺰﺨﻟا ) ﻦﻋ ﻲﺑأ ناﺮﻤﻋ ﻲﻧﻮﺠﻟا ﻦﻋ ﷲﺪﺒﻋ ﻦﺑ ﺖﻣﺎﺼﻟا ﻦﻋ ﻲﺑأ رذ لﺎﻗ : لﺎﻗ ﻲﻟ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ ﻻ نﺮﻘﺤﺗ ﻦﻣ فوﺮﻌﻤﻟا ﺎﺌﯿﺷ ﻮﻟو نأ ﻰﻘﻠﺗ كﺎﺧأ ﮫﺟﻮﺑ ﻖﻠط
158. Hepiniz Âdem’densiniz. Âdem ise topraktandır. Arab’ın acem’e bir üstünlüğü yoktur. Üstünlük, ancak takva iledir.”220
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ رﺎﺸﺑ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ ﺮﻣﺎﻋ يﺪﻘﻌﻟا ﺎﻨﺛﺪﺣ مﺎﺸھ ﻦﺑ ﺪﻌﺳ ﻦﻋ ﺪﯿﻌﺳ ﻦﺑ ﻲﺑأ ﺪﯿﻌﺳ يﺮﺒﻘﻤﻟا ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ ﻦﻋ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﺎﻗ : ﻦﯿﮭﺘﻨﯿﻟ ماﻮﻗأ نوﺮﺨﺘﻔﯾ ﻢﮭﺋﺎﺑﺂﺑ ﻦﯾﺬﻟا اﻮﺗﺎﻣ ﺎﻤﻧإ ﻢھ ﻢﺤﻓ ﻢﻨﮭﺟ وأ ﻦﻧﻮﻜﯿﻟ نﻮھأ ﻰﻠﻋ ﷲ ﻦﻣ ﻞﻌﺠﻟا يﺬﻟا هﺪھﺪﯾ ءﺮﺨﻟا ﮫﻔﻧﺄﺑ نإ ﷲ ﺪﻗ ﺐھذأ ﻢﻜﻨﻋ ﺔﯿﺒﻋ ﺔﯿﻠھﺎﺠﻟا ﺎﻤﻧإ ﻮھ ﻦﻣﺆﻣ ﻲﻘﺗ ﺮﺟﺎﻓو ﻲﻘﺷ سﺎﻨﻟا ﻢﮭﻠﻛ ﻮﻨﺑ مدآ مدآو ﻖﻠﺧ ﻦﻣ باﺮﺗ لﺎﻗ ﻲﻓو بﺎﺒﻟا ﻦﻋ ﻦﺑا ﺮﻤﻋ و ﻦﺑا سﺎﺒﻋ لﺎﻗ اﺬھو ﺚﯾﺪﺣ ﻦﺴﺣ ﺐﯾﺮﻏ
159. Hiçbiriniz kendisi için istediğini (mümin) kardeşi için istemedikçe (gerçek) iman etmiş olamaz.”221 Hk: (Buhârî, İman, 7; Müslim, İman, 71) (Taberani, el- mucemul-kebir,7– 354)
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﯾﻮﺳ ﻦﺑ ﺮﺼﻧ ﺎﻧﺮﺒﺧأ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ كرﺎﺒﻤﻟا ﻦﻋ ﺔﺒﻌﺷ ﻦﻋ ةدﺎﺘﻗ ﻦﻋ ﺲﻧأ : ﻦﻋ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو لﺎﻗ ﻻ ﻦﻣﺆﯾ ﻢﻛﺪﺣأ ﻰﺘﺣ ﺐﺤﯾ ﮫﯿﺧﻷ ﺎﻣ ﺐﺤﯾ ﮫﺴﻔﻨﻟ لﺎﻗ اﺬھ ﺚﯾﺪﺣ ﺢﯿﺤﺻ
160. “İman etmedikçe cennete giremezsiniz. Birbirinizi sevmedikçe de iman etmiş olamazsınız.”222 Hk: (Müslim, iman 93–94.)
ﺎﻨﺛﺪﺣ دﺎﻨھ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ ﺔﯾوﺎﻌﻣ ﻦﻋ ﺶﻤﻋﻷا ﻦﻋ ﻲﺑأ ﺢﻟﺎﺻ ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ لﺎﻗ : لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو يﺬﻟاو ﻲﺴﻔﻧ هﺪﯿﺑ ﻻ اﻮﻠﺧﺪﺗ ﺔﻨﺠﻟا ﻰﺘﺣ اﻮﻨﻣﺆﺗ ﻻو اﻮﻨﻣﺆﺗ ﻰﺘﺣ اﻮﺑﺎﺤﺗ ﻻأ ﻢﻜﻟدأ ﻰﻠﻋ ﺮﻣأ اذإ ﻢﺘﻧأ هﻮﻤﺘﻠﻌﻓ ؟ﻢﺘﺒﺑﺎﺤﺗ اﻮﺸﻓأ مﻼﺴﻟا ﻢﻜﻨﯿﺑ ﻲﻓو بﺎﺒﻟا ﻦﻋ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ مﻼﺳ و ﺢﯾﺮﺷ ﻦﺑ ﺊﻧﺎھ ﻦﻋ ﮫﯿﺑأ و ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ وﺮﻤﻋ و ءاﺮﺒﻟا و ﻦﺑا ﺮﻤﻋ لﺎﻗ ﻮﺑأ ﻰﺴﯿﻋ اﺬھ ﺚﯾﺪﺣ ﻦﺴﺣ ﺢﯿﺤﺻ
161. Müslüman Müslüman'ın kardeşidir. Ona zulmetmez, onu tehlikede yalnız bırakmaz. Kim, kardeşinin ihtiyacını görürse Allah da onun ihtiyacını görür. Kim bir
219
Müslim, Birr, 144 (III, 2026); Tirmizî, Et’ime, 30 (IV, 274-275).
220
Ahmed b. Hanbel, II,361; Ebu Davud, Edeb,110(V, 340).
221
Ahmed b. Hanbel, III, 176, 206, 251; Darimi, Rikak, 29(II, 614); Buhari, İman, 7(I,9); İbn Mace, Mukaddime, 9 (I, 26); Tirmizi, Sıfatu’l-Kıyamet, 59 (IV, 667).
222
Ahmed b. Hanbel, I, 167; Müslim, İman, 93 (I, 74); İbn Mace, Edep, 11 (II, 1217-1218); Tirmizi, İsti’zan 1 (V, 52).
Müslüman'ı bir sıkıntıdan kurtarırsa, Allah da o sebeple onu Kıyamet gününün sıkıntısından kurtarır. Kim bir Müslüman’ın ayıbını örterse, Allah da onun Kıyamet gününde ayıbını örter."223
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻰﯿﺤﯾ ﻦﺑ ﺮﯿﻜﺑ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺚﯿﻠﻟا ﻦﻋ ﻞﯿﻘﻋ ﻦﻋ ﻦﺑا بﺎﮭﺷ نأ ﺎﻤﻟﺎﺳ هﺮﺒﺧأ نأ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ ﺮﻤﻋ ﻲﺿر ﷲ ﺎﻤﮭﻨﻋ هﺮﺒﺧأ : نأ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻗ ( ﻢﻠﺴﻤﻟا ﻮﺧأ ﻢﻠﺴﻤﻟا ﻻ ﮫﻤﻠﻈﯾ ﻻو ﮫﻤﻠﺴﯾ ﻦﻣو نﺎﻛ ﻲﻓ ﺔﺟﺎﺣ ﮫﯿﺧأ نﺎﻛ ﷲ ﻲﻓ ﮫﺘﺟﺎﺣ ﻦﻣو جﺮﻓ ﻦﻋ ﻢﻠﺴﻣ ﺔﺑﺮﻛ جﺮﻓ ﷲ ﮫﻨﻋ ﺔﺑﺮﻛ ﻦﻣ تﺎﺑﺮﻛ مﻮﯾ ﺔﻣﺎﯿﻘﻟا ﻦﻣو ﺮﺘﺳ ﺎﻤﻠﺴﻣ هﺮﺘﺳ ﷲ مﻮﯾ ﺔﻣﺎﯿﻘﻟا
162. “Amellerin en faziletlisi, Allah için sevmek; Allah için buğz etmektir.”224 Hk: (Ebu Davud, Sünen;3 (4599)
ﺎﻨﺛﺪﺣ دﺪﺴﻣ ﺎﻨﺛ ﺪﻟﺎﺧ ﻦﺑ ﺪﺒﻋ ﷲ ﺎﻨﺛ ﺪﯾﺰﯾ ﻦﺑ ﻲﺑأ دﺎﯾز ﻦﻋ ﺪھﺎﺠﻣ ﻦﻋ ﻞﺟر ﻦﻋ ﻲﺑأ رذ لﺎﻗ : لﺎﻗ لﻮﺳر ﷲ ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ " ﻞﻀﻓأ لﺎﻤﻋﻷا ﺐﺤﻟا ﻲﻓ ﷲ ﺾﻐﺒﻟاو ﻲﻓ ﷲ " .
163. Akrabadan gelen iyiliğe misliyle karşılık veren kimse, tam manasıyla sıla-i rahim etmiş değildir. Gerçek sıla-i rahim, kendisiyle ilgiyi kesenleri görüp gözetmektir.”225 Hk: (Buhari, Edep 11. )
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻦﺑا ﻲﺑأ ﺮﻤﻋ ﺎﻨﺛﺪﺣ نﺎﯿﻔﺳ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺮﯿﺸﺑ ﻮﺑأ ﻞﯿﻋﺎﻤﺳإ و ﺮﻄﻓ ﻦﺑا ﺔﻔﯿﻠﺧ ﻦﻋ ﺪھﺎﺠﻣ ﻦﻋ ﺪﺒﻋ ﷲ ﻦﺑ وﺮﻤﻋ : ﻦﻋ ﻲﺒﻨﻟا ﻰﻠﺻ ﷲ ﮫﯿﻠﻋ و ﻢﻠﺳ لﺎﻗ ﺲﯿﻟ ﻞﺻاﻮﻟا ﺊﻓﺎﻜﻤﻟﺎﺑ ﻦﻜﻟو ﻞﺻاﻮﻟا يﺬﻟا اذإ ﺖﻌﻄﻘﻧا ﮫﻤﺣر ﺎﮭﻠﺻو لﺎﻗ ﻮﺑأ ﻰﺴﯿﻋ اﺬھ ﺚﯾﺪﺣ ﻦﺴﺣ ﺢﯿﺤﺻ
164. Allah Teâlâ şöyle buyurdu: “Benim rızam için birbirini sevenlere, benim için bir araya gelenlere, benim için birbirlerini ziyaret edenlere ve benim için yardımlaşanlara sevgim vacip olmuştur.”226 Hk: (Muvatta, Şi’r 16, (2,953,954)
…لﻮﻗ لﺎﻗ ﷲ كرﺎﺒﺗ ﻰﻟﺎﻌﺗو ﺖﺒﺟو ﻲﺘﺒﺤﻣ ﻦﯿﺑﺎﺤﺘﻤﻠﻟ ﻲﻓ ﻦﯿﺴﻟﺎﺠﺘﻤﻟاو ﻲﻓ ﻦﯾرواﺰﺘﻤﻟاو ﻲﻓ ﻦﯿﻟذﺎﺒﺘﻤﻟاو ﻲﻓ
165. "Sevdiğini ölçülü sev. Belki bir gün düşmanın olur. Düşmana da ölçülü kin güt. Belki bir gün dostun olur."227 Hk: (250 Hadis. S, 14, H.No:13.)
223
Ahmed b. Hanbel, II,68; Buhari, Mezalim 3 (III,98); Müslim, Birr, 58 (III, 1996).
224
Ahmed b. Hanbel, V,146; Ebu Davud, Sünnet,3 (V, 7).
225
Ahmed b. Hanbel, II, 163,190,193; Buhari, Edeb,15 (VII, 73); Ebu Davud, Zekat,45(II,323); Tirmîzî, Birr, 10 (IV, 316).
226
Muvatta, Şi’r, 5 (II, 954); Ahmed bin Hanbel, V, 233,247.
227
ﺎﻨﺛﺪﺣ ﻮﺑأ ﺐﯾﺮﻛ ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﯾﻮﺳ ﻦﺑ وﺮﻤﻋ ﻲﺒﻠﻜﻟا ﻦﻋ دﺎﻤﺣ ﻦﺑ ﺔﻠﻤﺳ ﻦﻋ بﻮﯾأ ﻦﻋ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﻦﯾﺮﯿﺳ ﻦﻋ ﻲﺑأ ةﺮﯾﺮھ هارأ ﮫﻌﻓر لﺎﻗ : ﺐﺒﺣأ ﻚﺒﯿﺒﺣ ﺎﻧﻮھ ﺎﻣ ﻰﺴﻋ نأ نﻮﻜﯾ ﻚﻀﯿﻐﺑ ﺎﻣﻮﯾ ﺎﻣ ﺾﻐﺑأو ﻚﻀﯿﻐﺑ ﺎﻧﻮھ ﺎﻣ ﻰﺴﻋ نأ نﻮﻜﯾ ﻚﯿﺒﯿﺒﺣ ﺎﻣﻮﯾ ﺎﻣ لﺎﻗ ﻮﺑأ ﻰﺴﯿﻋ اﺬھ ﺚﯾﺪﺣ ﺐﯾﺮﻏ ﻻ ﮫﻓﺮﻌﻧ اﺬﮭﺑ دﺎﻨﺳﻹا ﻻإ ﻦﻣ اﺬھ ﮫﺟﻮﻟا