CEDTDX’ in Türkçe uyarlaması

Alan yazınında yapılan taramalarda ölçme aracının Türkçe’ye uyarlamasının Akar (2007) ve Kurnaz (2007) tarafından yapıldığı tespit edilmiştir.

Kurnaz (2007) doktora tezi için, testin orijinal metnine sadık kalarak, ilköğretim okulunda çalışan bir İngilizce öğretmeni, eğitim programları ve öğretimi bölümünden bir doçent ve 2 sınıf öğretmeniyle Türkçe’ye çevirisini yapmıştır. Testi ilköğretim 5. ve 6. sınıfa devam eden 313 öğrenciye uygulayarak uyarlamasını yapmıştır. Yaptığı analizlerin sonucunda Cornell Eleştirel Düşünme Becerileri Ölçeğinin alt boyutlarına ait Cronbach α güvenirlik sayılarını; birinci bölüm için 0.52, ikinci bölüm için 0.55, üçüncü bölüm için 0.59 ve dördüncü bölüm için 0.68, toplamda .585 olarak hesaplamıştır. Testin yurtdışında yapılan güvenirlik analizi sonuçlarını da dikkate alarak, uzman görüşlerine başvurmuş ve bulunan değerlerin testin güvenirliği için yeterli olduğu ifade etmiştir. Testteki bazı maddeler çıkarıldığında testin güvenirlik katsayısının yükseldiğini, ancak testin bir bütün olduğu varsayılarak testten madde çıkarılmamasını uygun görmüştür.

Akar (2007) da “İlköğretim Öğrencilerinde Eleştirel Düşünme Becerileri” adlı doktora çalışması için; ölçeğin Türkçe’ye uyarlamasını yapmıştır. Ölçeğin Türkçe’ye çevirisini araştırmacı ve ileri düzeyde İngilizce bilen 2 akademisyen yapmış, çeviri sonrası, dilbilgisi ve anlam bakımından 5 uzmana inceletilmiştir. Ölçek, alt, orta ve üst sosyo-ekonomik düzeydeki, toplam 191 öğrenciye uygulanmıştır. Bu uygulamadan elde edilen verilere göre; CEDTDX’in toplam Cronbach α güvenirlik katsayısı 0.71 olarak hesaplanmıştır. Ölçme aracının tüm boyut korelasyon değerleri, 1. Boyut için, + 0.76; 2. boyut için, + 0.72; 3. boyut için, 0.63; 4.boyut için, 0.52 olarak tespit edilmiştir. Ölçme aracının güvenirliği ile ilgili uyarlama çalışma

sonuçları ile yurt dışında yapılan bulguların benzer özellikler gösterdiği belirlenmiştir.

Bu araştırmada; Akar (2007)’ ın yaptığı uyarlama çalışmacı, araştırmacının izni dâhilinde kullanılmıştır. Alan yazını incelendiğinde Akar (2007)’ın yaptığı uyarlamanın çeşitli araştırmacılar tarafından da kullanıldığı tespit edilmiştir ( Akar, 2006; Küçüktepe, 2009; Emir, 2009).

Uyarlama çalışmasının üzerinden geçen zaman, uyarlamanın 6. sınıf öğrencileriyle yapılması ve bu araştırmanın örneklem grubunun ise; 5. sınıf öğrencileri olması, uyarlama çalışmasında ölçme aracında yer alan maddelerin ortalama güçlük ve ayırt edicilik değerlerinin hesaplanmamış olması nedenlerinden ötürü; testin güvenirlik analizi, ölçeğin uyarlamasını yapan araştırmacının izni ve önerileri doğrultusunda yenilenmiştir. Ayrıca araştırmanın güvenirlik analizinin yenilenmesi ve madde analizinin yapılmak istenmesinin sebeplerinden biri de Şahin (2009) tarafından CEDTDX ile ilgili; yapılan araştırmanın bulgularının Akar (2007) ve Kurnaz (2007) tarafından yapılan uyarlamaların sonuçları ile bazı sonuçlar açısından çelişir nitelikte olmasıdır. Şahin (2009) “İki Eleştirel Düşünme Ölçeğinin Psikometrik Özelliklerinin

İncelenmesi” adlı çalışmasında, Watson-Glaser Eleştirel Düşünme Ölçeği ile CEDTDX için yaptığı analizlerde, CEDTDX’in tüm test ile alt testler arasındaki korelasyon değerlerinin uygun olmadığı, iç tutarlık için yaptığı KR 20 analizi sonuçlarında testin tamamı için; elde edilen değerin uygun olduğu ancak, alt testlere ilişkin katsayıların yetersiz olduğu ve maddelerin ayırt edicilikleri için yaptığı, madde-toplam test korelasyon analizinde testteki 71 maddeden yalnızca 26’sının toplam puanla ilişkisinin .30 ve üzerinde olduğu, diğer maddelerin toplam puan ile ilişkilerinin beklenen düzeyde olmadığı sonuçlarına ulaşmıştır. Ayrıca Şahin (2009), araştırmasının sonuçlarında uyarlama çalışmasının gözden geçirilmesi gerektiği vurgulamış ancak, yaptığı çalışmada kullandığı ölçeğin Türkçe’ye uyarlamasının kim tarafından yapıldığı belirtilmemiştir. Tüm bu nedenlerden ötürü bu araştırma için, testin güvenirlik çalışması yenilenmiştir.

Ölçme aracı araştırmanın örneklem grubu dışında; 295 beşinci sınıf öğrencisine uygulanmış ve güvenirlik analizi bu veriler üzerinden yapılmıştır.

Testin analizi için aşağıdaki işlem basamakları uygulanmıştır.

1. Ölçek alt-orta ve yüksek başarı düzeyinden rastgele seçilmiş olan; 295 tane 5. sınıf öğrencisine uygulanmış ve elde edilen verilere göre; testin her bir maddesi, bölümleri ve tamamı için madde ayırt edicilik ve güçlük değerleri, KR 20 güvenirlik katsayısı ve ölçme aracındaki her bir bölümün testin tamamı ile olan korelasyon değeri hesaplanmıştır.

2. Ölçme aracındaki her bir maddenin güçlük değeri hesaplanmıştır. Ayrıca testin her bir bölümünün ve tamamının ortalama güçlük değeri belirlenmiş ve Tablo 3.12’ye yerleştirilmiştir.

Tablo 3.12: CEDTDX Bölüm ve Toplam Test Ortalama Madde Güçlük Değerleri

Bölümler Madde

Sayısı N

Ortalama Madde Güçlük Değerleri

1. Bölüm- Tümevarım 23 295 0,44

2.Bölüm- Gözlemlerin ve Kaynakların Güvenirliği 24 295 0,41

3. Bölüm- Tümdengelim 14 295 0,40

4. Bölüm- Varsayımları Tanımlama 10 295 0,39

Toplam Test 71 295 0,42

Testin bölümlerine ilişkin ortalama madde güçlüğü; 1. Bölüm için; .44, 2. Bölüm için; .41, 3.Bölüm için; .40, 4. Bölüm için .39’dur. Testin tamamı için tespit edilen ortalama güçlük değeri ise; 0,42’dur. Maddenin zorluk değeri 0 ya da 0’a yakın ise; zor bir soru, 1’e yakın ise; kolay bir sorudur (Tekin, 1996). Elde edilen verilere göre testin bölümlerinin ve tamamının orta güçlüğe yakın olduğu söylenebilir.

3. Testin tümü için ortalama madde ayırt edicilik gücü .27 olarak bulunmuştur. Testten bazı maddeler çıkarıldığında ayırt edicilik değerin yükseldiği belirlenmiş ve bu duruma yönelik uzman görüşleri alınarak testin kapsam geçerliği zarar göreceği için çıkarılmamasına karar verilmiştir.

4. Testin güvenirlik hesaplamasında güvenirlik hesaplama yöntemlerinden Kuder Richardson (KR) seçilmiştir. Çünkü testin yapısı ve elde edilen veriler Kuder Richardson yöntemlerinden KR 20’nin kullanılması için gerekli varsayımları

taşımaktadır (Özen, vd., 2006). Ölçme aracına verilen cevaplar değerlendirilirken yanlış cevaplar 0, doğru cevaplar ise, 1 olarak kodlanmıştır.

Ölçme aracının bölümlerine ilişkin güvenirlik katsayıları ve toplamının güvenirlik katsayısı Tablo 3.13’te verilmiştir.

Tablo 3.13: Bölümlerin her biri için KR20 Güvenirlik katsayısı değerleri

Bölümler KR-20 Güvenirlik Katsayısı

1. Bölüm- Tümevarım 0,47

2.Bölüm- Gözlemlerin ve Kaynakların Güvenirliği 0,52

3. Bölüm- Tümdengelim 0,63

4. Bölüm- Varsayımları Tanımlama 0,58

Tablo 3.13 incelendiğinde ölçeğin alt testlerinin KR-20 değerlerine yönelik bulgular alt testlerin ayrı ayrı analizinin yeterliliği konusunda uzman görüşüne başvurulması gerektiğini göstermektedir.

Ölçme aracının tamamı için KR-20 güvenirlik katsayısı 0.75 olarak tespit edilmiştir. Bu değerin uygunluğu için; testin yurtdışındaki güvenirlik katsayıları ve

İngilizce’den Türkçeye yapılan uyarlama çalışmalarında tespit edilen güvenirlik katsayıları dikkate alındığında; r=0.75 KR-20 güvenirlik katsayısının testin güvenirliği için yeterli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu araştırmada; ölçme aracının bölümlerine göre değil; toplam test puanına göre karşılaştırma yapılacaktır. Bu bağlamda ölçeğin güvenirlik katsayısı bu araştırmada kullanılmasına engel teşkil etmemektedir.

5. Ölçme aracının her bir alt bölümünün, testin tümüyle olan korelasyonu için Pearson korelasyon katsayısına bakılmıştır. Pearson korelasyon değerlerine ilişkin veriler Tablo 3.14’e yerleştirilmiştir.

Tablo 3.14: CEDTDX- Bölüm- toplam test korelasyon değerleri Bölümler Madde Sayısı N Bölüm-Tüm Test Korelâsyon Değeri 1. Bölüm- Tümevarım 23 295 .73

2.Bölüm- Gözlemlerin ve Kaynakların Güvenirliği 24 295 .77

3. Bölüm- Tümdengelim 14 295 .68

4. Bölüm- Varsayımları Tanımlama 10 295 .57

Birinci bölümün, toplam test ile korelasyonu; .73 , ikinci bölümün toplam test ile korelasyonu; .77, üçüncü bölümün; .68 ve dördüncü bölümün de; .57 dir. Bu korelasyon değerleri testin orijinali ile benzerlik göstermektedir ( Ennis, vd., 2005).

6. Bu araştırma için yinelenen güvenirlik ve madde analizinde; testin orta güçlükte ve iç tutarlığının uygun değerlere sahip olduğu, ancak, ortalama ayırt edicilik değerinin kritik olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Testin kullanılabilirliği konusunda yapılan uyarlama çalışmaları incelenmiş ve 2 uyarlama çalışmasında da testten madde çıkarıldığında güvenirlik değerinin yükselebileceği ancak; kapsam geçerliğini bozacağı için çıkarılmaması gerektiği sonucunun özellikle vurgulandığı tespit edilmiştir. Bu çalışmada ise, güvenirlik değeri açısından bir sorun bulunmamakla birlikte, ayırt edicilik değeri için yapılan işlemlerde bazı maddelerin testten çıkarılması durumunda bu değerin yükselebildiği gözlenmiştir. Ancak diğer uyarlamalardaki sebepler burada da geçerlidir. Bu nedenle testten madde çıkarılması tercih edilmemiş ve araştırmada kullanılmasına karar verilmiştir. Testin soruları Ek D’de verilmiştir.

Test, araştırmada uygulandıktan sonra elde edilen veriler doğrultusunda da KR 20 güvenirlik katsayısı hesaplanmış ve .70 olarak tespit edilmiştir. Testin araştırmanın verileri ile hesaplanan güvenirlik katsayısı, uygulama öncesinde yapılan güvenirlik katsayısına yakındır.

Testin sonuçları değerlendirilirken, her bir doğru soruya 1 puan, yanlış sorulara ise; 0 puan verilmiştir. Test sonucunda yapılan toplam doğru sayısı aynı zamanda, o testten alınan toplam puanı göstermektedir. Öğrencilerin cevaplaması gereken toplam soru sayısı 71 olduğu için sonuçlar 71 puan üzerinden değerlendirilmiştir.