Ünite kazanımlarının Bloom taksonomisine göre düzenlenmesi ve belirtke

Ünite kapsamındaki her bir kazanımın Bloom’un Bilişsel Alan Taksonomisine göre, bilişsel düzeyleri araştırmacı tarafından belirlendikten sonra 3 uzman tarafından kontrol edilmiştir.

Bloom bilişsel düzeyleri bilgi, kavrama gibi düşük seviyedeki akademik bilgiler ile analiz, sentez, uygulama ve değerlendirme gibi ileri düzeydeki düşünsel etkinlikler

olmak üzere altı aşamalı olarak sınıflandırmaktadır (Özden, 2003). Bloom’un bilişsel hedefleri ve aşamalarıyla ilgili bilgiler, alan yazınında tarafından ayrıntıları ile açıklanmıştır (Demirel,2008). Bu doğrultuda araştırmanın gerçekleştirildiği ünitenin kazanımlarının bilişsel alan düzeylerini belirledikten sonra hazırlanan belirtke tablosu Tablo3.4’de verilmiştir.

Tablo3.4: Ünitenin her bir başlığında yer alan kazanımların Bloom’un bilişsel alan hedeflerine göre dağılımı

Konular

Kazanımların Bloom’ un Bilişsel Alan Düzeylerine göre Dağılımı

Bilgi Kavrama Uygulama Analiz Sentez Değerlen

dirme Yağmur ve Karın Oluşumu ve Yeryüzünde Suyun Uğradığı Değişimler 2 3 4 Isı ve Sıcaklık Kavramlarının Farkı 2 3 5

Isının Madde Üzerindeki

Etkileri 1 1 2

Buharlaşma-Yoğuşma ve

Kaynama 1 1 4

Saf Maddelerin Kaynama

Sıcaklıkları 1 2 1

Saf Maddelerin Erime ve

Donma Sıcaklıkları 2 1 1

“Ağır” ve “Yoğun”

Kavramları 3 3 3

Genel Toplam 10 15 20 1

Tablo 3.4 incelendiğinde kazanımların bilişsel alan düzeylerinin bilgi, kavrama ve uygulama düzeyinde yoğunlaştığı görülmektedir. Analiz düzeyinde yalnızca bir kazanım olmakla birlikte; en çok uygulama düzeyinde kazanım olduğu görülmektedir.

Kazanımların bilişsel alan düzeylerinin belirtke tablosunun oluşturulma sebebi; soru hazırlama aşamasına geçmeden önce, ünitenin her bir kazanımının bilişsel alan düzeyini belirlemek ve bu doğrultuda uygun düzeyde sorular hazırlamaya yönelmektir. Belirtke tablosu konuların somutlaştırılmasını sağlayarak, sınav soruların hazırlanması sürecinde kapsam geçerliliği açısından önemlidir (Yürük ve Çakır, 2000).

3.3.1.1.3. Çeşitli kaynaklardan ünite kazanımları ile ilişkili soruların incelenmesi, soru yazılması ve deneme formu oluşturulması

Beşinci sınıf fen ve teknoloji derslerinde kullanılan ders ve çalışma kitapları ile çeşitli yayınevlerine ait test kitaplarındaki sorular incelenmiş ve soru tipleri ile ilgili fikir sahibi olunmuştur. Ancak madde havuzu için MEB ya da herhangi bir yayınevinin hazırladığı soruların hiçbiri aynı şekilde alınmamıştır. Bu durumun sebebi; kazanımların bilişsel düzeyleri ile birebir uygun soruya çok rastlanılmamasıdır.

46 kazanımdan birbiriyle ilişkili olan 2 ya da 3 kazanım için 1 soru yazılmış; ünite kazanımlarının tamamını kapsayan toplam 25 soru hazırlanmıştır. Soruların hazırlanmasında kazanımların bilişsel alan düzeyleri dikkate alınmış ve herhangi bir kazanımın bilişsel alan düzeyinin üstünde soru hazırlanmamıştır.

25 soru ünitenin her bir kazanımını içermektedir. Bu şekilde kapsam geçerliği sağlanmaya çalışılmıştır.

Hazırlanan 25 sorunun her biri için alternatif birer soru hazırlanarak; 50 soruluk denemelik form oluşturulmuştur. Her soru için alternatif bir soru yazılma sebebi; testin madde analizi ve geçerliğini tespit etmek amacıyla yapılacak uygulamadan sonra testten çıkarılmasına karar verilen bir soru olduğunda; kapsam geçerliğinin bozulmasının önüne geçilmek istenmesidir. Ya da çıkarılması karar verilen madde yerine yeni bir madde yazarak tekrar deneme yapılması ve testin geliştirilme sürecinin uzamasının en az olasılığa düşürülmek istenmesidir. Bu durumda yeni bir madde yazılması yönüne gitmek için; alternatif olarak yazılan 2 maddenin de analiz değerlerinin kabul edilemez düzeyde olması sonucu ile karşılaşmak diğer duruma göre olasılığı daha düşük olan bir durumdur.

Ünitedeki her bir başlık için hazırlanacak soru sayılarının dağılımı Tablo 3.5’ de verilmiştir.

Tablo 3.5: Ünitedeki başlıklar için hazırlanacak soru sayılarının dağılımı Ünite Başlıkları Kazanım Sayısı Hazırlanan Soru Sayısı Yağmur ve Karın Oluşumu ve

Yeryüzünde Suyun Uğradığı Değişimler.

9 10 Isı ve Sıcaklık Kavramlarının

Farkı 10 12

Isının Madde Üzerindeki Etkileri 4 4

Buharlaşma-Yoğuşma ve

Kaynama 6 6

Saf Maddelerin Kaynama

Sıcaklıkları 4 4

Saf Maddelerin Erime ve

Donma Sıcaklıkları 4 4

“Ağır” ve “Yoğun” Kavramları 9 10

Toplam Kazanım Sayısı 46 50

Tablo 3.5’ de verilen soru sayıları ünite için hazırlanan alternatif soruları da içermektedir. Örneğin “Isının Maddeler Üzerindeki Etkileri” başlığı için hazırlanan 4 sorunun ikisi diğer iki sorunun alternatifidir. Yani son durumda bu başlıktaki kazanımlar için 2 soru seçilecektir.

Deneme formunda yer alan soruların numaraları ve bu soruların bilişsel alan düzeyi ile ilgili oldukları kazanımlar Tablo 3.6’ da verilmiştir.

Tablo3.6: Deneme formunda yer alan soruların numaraları, bilişsel alan düzeyleri ve ilgili oldukları kazanımlar

Soru Düzeyi

Soru

Sayısı Soru No İlgili Kazanımlar Kazanımlar

Bilgi 17 1, 31, 23, 29, 42, 15, 26, 37, 22, 47, 30, 40, 6, 34, 8, 27, 49 1.1, 1.2, 2.6, 4.6, 1.5, 4.2, 4.3, 1.6 2.5, 2.8, 1.7, 1.8, 1.9, 1.3, 1.4, 2.4, 2.7, 2.9, 2.10, 6.3, 6.4, 7.6, Kavrama 10 9, 38, 10, 16, 18, 41, 44, 5, 39, 43 2.1, 1.3, 1.4, 3.4, 2.4, 2.7, 4.1, 4.4, 4.5, 7.9, 7.8, 4.6, 7.2, 7.3, 7.4, Uygulama 23 17, 3,7, 20, 12, 28, 45, 50, 21, 24, 33, 32, 11, 46, 2, 25, 4, 36, 13,14, 19, 35, 48, 2.2, 2.3, 2.9, 2.10, 7.6, 5.1, 5.2, 7.1, 7.5, 7.7, 6.3, 6.4, 5.3, 5.4 6.1, 6.2, 7.2, 7.3, 7.4, 3.1, 3.2, 3.3, 2.4, 2.7, 4.2, 4.3, 1.7, 1.8, 1.9, 2.1, 3.4, 1.6, 7.9

Tablo 3.6’ da görüldüğü gibi deneme formu için hazırlanan sorulardan 17’si bilgi, 10’u kavrama ve 23’ü uygulama düzeyindedir.

Hazırlanan 50 soruluk deneme formu; kapsam ve görünüş geçerliliğinin belirlenmesi için; fen eğitimi alanında uzman olan 4 kişiye ve 3 Fen ve Teknoloji öğretmenine inceletilmiştir. Gelen birkaç uyarı doğrultusunda düzeltmeler yapıldıktan sonra pilot çalışma öncesi, testte yer alan soruların öğrenciler tarafından anlaşılabilirlik durumu, ortalama uygulama süresi gibi özelliklerin belirlenmesi için testin geçerlik-güvenirlik analizinin yapılacağı örneklem grubu dışında; Madde ve Değişim ünitesini bir önceki yıl öğrenmiş olan 60 tane 6. Sınıf öğrencisine uygulanmıştır. Bu uygulama sonrası öğrencilerin anlamakta zorlandığı birkaç ifade değiştirilmiş ve testin toplam süresinin 60 dakika olmasına karar verilmiştir.