CCR Modeli ile Etkinliğin Analizi

Tablo 3.5`te ölçeğe göre sabit getirili ve girdi yönelimli CCR modeli kullanılarak yapılan analiz sonucunda elde edilen etkinlik skorları verilmiĢtir. Modelde Devlet hastanesinin bulunduğu her il veya büyük Ģehir bir Karar Veren Birim olarak kabul edilmektedir. Yapılan analizlerde hastanelerin etkinlik skorları KVB`ler arasında ayrıma gidilmeden sıralanmıĢtır. Tüm hastaneler arasındaki sıralamanın belirlenmesinde etkinlik değerlerinin baz alınması daha uygun olduğu düĢünülerek, sıralamada programın verdiği süper etkinlik sıralaması kullanılmıĢ, göreceli tam etkin olanlar arasında gerek alfabe, gerekse büyük Ģehir - il büyüklüyüne göre sıralama yapılmamıĢtır.

Tablo 3.5`te görüldüğü gibi, 2009 yılı için yapılan etkinlik analizinde 50 KVB`den 9‟u tam etkindir. Bu sayı 2010 yılında 10, 2011 yılında 12, 2012 yılında 13, 2013 yılında ise 11 olmuĢtur. 2009‟dan 2012‟e doğru ilerledikçe hastanelerin etkinliği artmıĢ, yalnız 2013 yılında 11`e doğru gerilemiĢtir ki, bu sayı 2011 ve 2012`den geri kalsa da, 2009 ve 2010`dan önde olmuĢtur. Bu yıllar içerisinde yalnız 2009 ve 2011 yıllarında AbĢeron, 2010, 2012 ve 2013 yıllarında ise Zakatala birinci sırada olmuĢtur. 2009 ve 2010 yıllarında Ağsu, 2011 ve 2013 yıllarında Göyçay, 2012 yılında ise Yardımlı KVB ikinci sırada olmuĢtur.

Etkinlik skorları tam olan KVB`ler içerisinde büyük Ģehirler incelendiğinde tüm verileri diğer KVB`lerden yüksek olan Bakü`nün sadece 2010 - 2012 yıllarında tam etkinliğe sahip olduğu görülmüĢtür. Ġkinci büyük Ģehir olan Gence hiç bir dönemde etkin olamamıĢtır. Bakü`ye en yakın Ģehir olan Sumkayıt sadece 2009 yılında tam ekinlik skoruna ulaĢmıĢ, bunun aksine Mingeçevir ise 2013 yılı hariç diğer dönemlerde tam etkin olmuĢtur. 2010 yılından sonra yapılan reformların etkisiyle 2011 - 2013 yıllarında tam etkin olmuĢ diğer büyük Ģehir de ġirvan`dır. 2009 ve 2010 yıllarında % 84,12 ve %88,82 skorlarına sahip olmuĢtur. AraĢtırma kapsamına alınan 8 büyük Ģehirden 4`ü (Bakü, Sumkayıt, Mingeçevir, ġirvan) farklı yıllarda en az bir defa tam etkin olmuĢ, diğer da 4`ü (Gence, ġeki, Yevlah, Lenkeran) ise hiç bir dönemde etkin olmamıĢtır. 2009 yılında etkinlik skoru % 57,45‟le Balaken, 2010 yılında %42,19`la Yevlah, 2011-2013 yıllarında ise yıllara uygun olarak %36,13, %32,65 ve %34,30 etkinlik skoruyla DaĢkesen en düĢük etkiliğe sahip KVB`ler olmuĢlar. Görüldüğü gibi DaĢkesen`in

105

2009`da %54,45 olan en düĢük etkinlik skoru 2012`de %32,65, 2013`te ise %34,30 olmuĢtur.

Tablo 3.5

2009-2013 Yılları için VZA Tahminleri (CCR Modeli ile)

KVB ^CCR 2009 ^KVB CCR 2010 ^KVB CCR 2011 ^KVB CCR 2012 ^KVB CCR 2013

AbĢeron 100 Zakatala 100 AbĢeron 100 Zakatala 100 Zakatala 100 Ağsu 100 Ağsu 100 Göyçay 100 Yardımlı 100 Göyçay 100 Mingeçevir 100 AbĢeron 100 Yardımlı 100 Göygöl 100 AbĢeron 100 Sabirabad 100 Mingeçevir 100 Göygöl 100 Göyçay 100 Kuba 100 Masallı 100 Göyçay 100 Zakatala 100 AbĢeron 100 Ağstafa 100 ġamahı 100 Masallı 100 Bilesuvar 100 Ağstafa 100 Göygöl 100 Yardımlı 100 ġamahı 100 Lerik 100 Bilesuvar 100 ġamahı 100 Göyçay 100 Bilesuvar 100 Masallı 100 ġirvan 100 Bilesuvar 100 Sumkayıt 100 Bakü 100 Mingeçevir 100 Kuba 100 ġirvan 100 Bakü 99,47 Yardımlı 100 ġamahı 100 ġamahı 100 Sabirabad 100 Bilesuvar 99,32 Sumkayıt 95,96 Bakü 100 Bakü 100 ġabran 100 Zakatala 96,44 Göygöl 94,11 ġirvan 100 Sabirabad 100 Gebele 98,72 Kürdemir 94,20 Gence 92,46 Gence 97,52 Mingeçevir 100 Mingeçevir 96,52 Gebele 94,05 Sabirabad 92,42 Kuba 95,71 Masallı 97,94 Kürdemir 96,18 ġabran 90,73 Hacıkabul 89,40 Ağsu 93,54 Lerik 91,91 Bakü 94,62 Ucar 89,71 ġirvan 88,82 Sabirabad 93,16 Gebele 90,66 Yardımlı 89,54 Gence 86,51 Kürdemir 87,08 Ağstafa 91,99 ġabran 84,71 Kusar 89,21 Lerik 85,68 ġabran 85,91 Sumkayıt 85,73 Sumkayıt 82,73 ĠmiĢli 87,98 Lenkeran 85,55 Kuba 84,07 Kürdemir 82,13 Ağsu 81,16 Sumkayıt 82,63 Kuba 84,93 Kobustan 80,47 Gebele 81,90 Gence 80,03 Masallı 80,45 Ağstafa 84,85 Ağstafa 80,36 Hacıkabul 79,31 Kusar 79,70 Hacıkabul 80,15 Saatlı 84,64 Lenkeran 76,89 ĠmiĢli 78,99 ĠmiĢli 77,02 Lerik 79,84 ġirvan 84,12 ĠmiĢli 75,32 Kobustan 77,65 Kürdemir 76,15 Astara 79,23 Hacıkabul 83,65 ġemkir 73,83 ġabran 76,37 Hacıkabul 75,37 Berde 79,17 ĠmiĢli 81,39 Tovuz 73,18 Berde 74,82 Lenkeran 74,32 Gence 79,02 Kusar 78,37 Ucar 72,74 Lenkeran 72,53 Celilabad 73,50 Lenkeran 78,99 Göygöl 78,22 Lerik 72,59 Tovuz 70,55 Astara 72,08 Tovuz 78,34 Astara 78,09 Gebele 72,04 Ucar 70,30 Berde 71,26 Celilabad 77,53 Kobustan 77,87 Berde 71,18 Kusar 70,22 Ġsmayıllı 69,34 Beylekan 73,31 Celilabad 77,80 Astara 68,88 Celilabad 69,64 Kobustan 68,27 Ucar 72,18 ġemkir 77,14 Celilabad 68,60 ġemkir 67,77 Tovuz 67,07 Ağsu 69,08 Beylekan 76,54 Ġsmayıllı 68,36 Oğuz 66,30 Haçmaz 66,53 Haçmaz 68,44 Neftçala 75,55 Neftçala 67,95 Astara 65,71 Ucar 66,52 ġemkir 67,32 Tovuz 74,39 Oğuz 67,76 Ġsmayıllı 63,03 ġemkir 65,21 Oğuz 66,15 Goranboy 71,59 Kusar 66,36 Kah 62,06 Oğuz 64,05 Kah 64,69 AğdaĢ 70,59 Haçmaz 65,89 Gedebey 61,97 Goranboy 63,45 Balaken 63,54

106

Tablo 3.5`in devamı

Ġsmayıllı 70,58 Beylekan 61,95 Goranboy 60,70 Balaken 61,09 AğdaĢ 63,25 Berde 69,49 AğdaĢ 61,77 Haçmaz 60,67 ġeki 59,06 Goranboy 62,28 Haçmaz 69,37 Gedebey 60,90 Neftçala 60,15 Beylekan 57,86 Ġsmayıllı 60,77 Zerdab 68,76 Kah 60,30 AğdaĢ 58,11 Kah 56,10 ġeki 59,90 Gedebey 67,83 Salyan 60,03 Saatlı 57,73 AğdaĢ 55,99 Kobustan 58,02 Yevlah 66,05 Zerdab 58,44 Beylekan 57,62 Kazah 55,59 Gedebey 57,44 Oğuz 65,47 Goranboy 58,37 Zerdab 56,40 Gedebey 54,96 Kazah 56,98 Salyan 64,50 ġeki 57,54 ġeki 55,50 Neftçala 54,67 Neftçala 56,40 ġeki 60,48 Saatlı 54,75 Kazah 49,89 Zerdab 52,30 Salyan 56,26 Kah 59,79 Balaken 53,43 Salyan 47,28 Saatlı 50,28 Yevlah 54,41 Kazah 59,70 Kazah 49,76 Balaken 46,67 Salyan 47,32 Zerdab 53,75 DaĢkesen 59,64 Samuh 47,77 Samuh 39,93 Yevlah 44,65 Saatlı 47,21 Samuh 57,69 DaĢkesen 44,76 Yevlah 38,11 Samuh 35,43 Samuh 34,75 Balaken 57,45 Yevlah 42,19 DaĢkesen 36,13 DaĢkesen 32,65 DaĢkesen 34,30

2009-2013 yıllarında tam etkinlik skorunu 3 KVB, AbĢeron, ġamahı ve Göyçay illeri almıĢtır. Mingeçevir ve Yardımlı illerinde mevcut olan hastanelerin verimlilik skorları 2009-20012 yıllarında tam etkin olsa da, 2013 yılında bu skorun altında kalmıĢlardır. 2013 yılında Mingeçevir`in skoru %96,52, Yardımlı`nın skoru ise %89,54 olmuĢtur. Zakatala ve Bilesuvar ise 2009 yılında sırasıyla %96,44 ve %99,32 etkinlik skoruna sahip olmuĢ, diğer yıllarda ise tam etkin olmuĢlardır. Bu yıllarda tam etkin olan 5 KVB`den Masallı 2009-2011 yıllarında tam etkin olsa da, 2012-2013 yıllarında tam etkin olamamıĢ, Göygöl ve ġirvan ise 2009-2010 yıllarında tam etkin olmamasına ragmen sonraki yıllarda tam etkinlik skoruna ulaĢmıĢtır. 2009 (%99,47) ve 2013 (%94,62) yıllarında tam etkin olmayan BaĢkent Bakü 2010-2012 yıllarında %100 etkinlik skorunu yakalamıĢtır. 2009 yılındaki tam etkinliğin ardından 2010 ve 2011 yıllarında sırası ile % 92,42 ve % 93,16 etkinlik skorları ile tam etkinlik sınırının altında kalan Sabirabad 2012 ve 2013 yıllarında yeniden tam etkinliği yakalamayı baĢarmıĢtır. Ağsu hastaneleri 2009 ve 2010 yıllarında tam etkin olmasına karĢın sonraki yıllarda bu baĢarıya ulaĢamamıĢtır, 2009-2011 yıllarında %100 etkinliğin altında kalan Ağstafa ve Kuba KVB`leri ise 2012 ve 2013 yıllarında tam etkinliği sağlamıĢtır.

107

ġekil 3.1 : KVB`lerin Etkinlik Skorlarının Dağılımı (CCR, 2009-2013)

ġekil 3.1‟de KVB`lerin 2009-2013 yıllarındaki etkinlik skorlarının dağılımı yer almaktadır.

Görüldüğü gibi hiç bir dönemde %30 etkinlik skorunun altında KVB bulunmamıĢtır. 2009 yılında en düĢük etkinlik oranının % 57,45 olmasına ragmen, 2010 yılında yapılan reformlar sonucunda 2011 yılı ve sonrasında sözkonsu oran %30`lara düĢmüĢtür. Yukarıda da belirtildiği gibi tam etkin KVB`lerin sayında artıĢ olmuĢtur. Yıllara göre tam etkin KVB`lerin sayında artım gözlemlendiği halde %90- %99.99 aralığında etkinlik skoruna sahip KVB sayında azalma olmuĢtur. Etkinlik skoru %81-%90 aralığında 2009 yılına göre 2011 yılında keskin azalma olsa da (9`dan 3`e), 2011 yılından 2013 yılına geçiĢte bu sayı 6`ya yükselmiĢtir.

Tam etkin KVB`lerin etkinliklerinin analizini süper etkinlik modelleri ile yapmak için etkin olan her bir KVB‟yi etkinlik sınırı dıĢına çıkarıp, bu KVB‟nin etkin sınıra uzaklığının ölçülmesi gerekir. Tam etkin olmayan KVB‟lerin görece etkinlik değerleri ile süper etkinlik değerleri birbirine eĢit olduğu için etkinlik sıra numaralarında bir değiĢme olmaz. Bu nedenle süper etkinlik analizinde sadece tam etkin olan KVB`ler incelemeye alınır (Özden, 2008: 178).

108

KVB`lerin CCR modeli ile alınmıĢ süper etkinlik skorlarının sıralaması en etkin birim olarak kabul edilmekle en yüksek değerle baĢlar.

Tablo 3.6

KVB`lerin Super Etkinlik Skorları (CCR Modeli ile)

2009 2010 2011 2012 2013 KVB ^Skor % ^KVB Skor % ^KVB Skor % ^KVB Skor % ^KVB Skor %

AbĢeron 180,64 Zakatala 137,22 AbĢeron 142,66 Zakatala 132,81 Zakatala 145,78 Ağsu 157,85 Ağsu 135,61 Göyçay 132,10 Yardımlı 129,88 Göyçay 128,69 Mingeçevir 140,60 AbĢeron 127,88 Yardımlı 131,41 Göygöl 119,46 AbĢeron 124,09 Sabirabad 127,58 Mingeçevir 124,84 Göygöl 126,06 Göyçay 118,58 Kuba 123,50 Masallı 122,77 Göyçay 120,87 Zakatala 124,44 AbĢeron 117,28 Ağstafa 119,00 ġamahı 120,02 Masallı 117,79 Bilesuvar 119,92 Ağstafa 114,87 Göygöl 115,37 Yardımlı 113,68 ġamahı 117,45 Lerik 117,47 Bilesuvar 111,65 ġamahı 114,74 Göyçay 113,39 Bilesuvar 110,52 Masallı 112,54 ġirvan 109,57 Bilesuvar 104,85 Sumkayıt 103,78 Bakü 104,49 Mingeçevir 103,57 Kuba 109,36 ġirvan 103,98

Yardımlı 104,26 ġamahı 102,51 ġamahı 106,25 Sabirabad 103,43

Bakü 100,55 Bakü 102,81 ġabran 100,88 ġirvan 100,32 Sabirabad 101,63

Mingeçevir 100,71

Tablo 3.6`da KVB`lerin CCR modeli ile hesaplanmıĢ süper etkinlik skorları verilmiĢtir. KVB`lerin tümünün 100`ün üzerinde değer aldığı görülmektedir. En yüksek etkinlik skoru olan %180,64 oranına 2009 yılında AbĢeron, en düĢük etkinlik skoru olan %100,32 oranına ise 2011 yılında ġirvan sahip olmuĢtur. 2010-2013 yıllarında süper etkinlik skorlarının düĢük olması (bu değerlerin 2009 sılında 2. Sırada olan Ğsunun sahip olduğu %157,85`in altına düĢmesi) 2010 yılında uygulanan reformlarla bağlı olabilir (reform sonrası etkin hastane sayısının arttığını not edebilirim). Zakatala 2010, 2012 ve 2013 yılları olmakla üç dönemde etkinlik skorlarına göre ilk sırada yer alsa da 2013 yılında sahip olduğu %145,78 değeri 2009 yılının süper etkinlik skorunda ikinci sırada olan Ağsu skorundan bile küçüktür.