Canlı Agırlık Artışı (CAA)

Deneme gruplarının haftalar itibariyla ve kümülatif ortalama CAA sonuçları ve standart hataları Çizelge 4.2’de verilmiştir. Muamelelerin, bıldırcınların ortalama CAA üzerine etkilerinin önemli olup olmadığını tespit etmek amacıyla yapılan varyans analiz sonuçları ise Ek Çizelge 2’de verilmiştir. Muamelelerin, 6. hafta hariç grupların 1., 2., 3., 4., 5. ve 0-6. haftalardaki CAA ortalamalarına etkisi istatistiki olarak önemli bulunmuştur (P<0.01).

Araştırmada ortalama CAA kriteri bakımından 1. haftada istatistiki olarak önemli farklılıklar bulunmuştur (P<0.01). Birinci hafta ortalama CAA’lara bakıldığında en yüksek ortalama CAA 21.27 g ile 1 nolu yani kontrol rasyonu ile beslenen bıldırcınlarda olmuştur. Kontrol ve 4 nolu gruplara ait ortalama CAA diğer gruplara ait değerlerden (2, 3, 5, 6 ve 7 nolu rasyonları tüketen gruplardan) önemli derecede yüksek bulunmuştur (P<0.01). Aynı haftada 2, 3, 5, 6 ve 7 nolu rasyonları tüketen grupların ortalama CAA ise sırasıyla, 16.24, 8.27, 14.75, 11.14, 17.33 g olmuştur. Birinci haftada deneme grupları içerisinde en düşük ortalama CAA 8.27 g ile 3 nolu rasyonlar ile yani çiğ lüpen+enzim ilaveli rasyonla beslenen grupta olmuştur.

Araştırmada ortalama CAA kriteri bakımından 2. haftada da istatistiki olarak önemli farklılıklar bulunmuştur (P<0.01). İkinci hafta ortalama CAA’lara bakıldığında en yüksek ortalama CAA 35.28 g ile 4 nolu rasyon yani kaynatılmış lüpen içeren rasyon ile beslenen grupta olmuştur. Ancak, 34.39 g ile 1 nolu, 31.66 g ile 2 nolu ve 31.43 g ile 7 nolu rasyonları tüketen gruplar ile 4 nolu (35.28 g) yani kaynatılmış lüpen içeren rasyon ile beslenen grup arasında CAA bakımından istatistik olarak önemli bir farklılık olmamıştır. Özellikle, 1, 2, 4 ve 7 nolu rasyonlar ile beslenen grupların CAA’ları diğer gruplara ait ortalama CAA ile karşılaştırıldığında 3, 5 ve 6 nolu rasyonları tüketen gruplardan önemli derecede yüksek bulunmuştur (P<0.01). İkinci haftada deneme grupları içerisinde en düşük ortalama CAA 10.27 g ile 3 nolu grupta, yani çiğ lüpen+enzim ilaveli rasyonla beslenen grupta olmuştur.

Araştırmada ortalama CAA kriteri bakımından 3. haftada da istatistiki olarak önemli farklılıklar bulunmuştur (P<0.01). Üçüncü hafta ortalama CAA’lar incelendiğinde en yüksek ortalama CAA 49.69 g ile 1 nolu rasyon yani kontrol rasyonu

ile beslenen grupta olmuştur. Ancak, 44.90 g ile 4 nolu, 43.14 g ile 7 nolu ve 42.96 g ile 2 nolu rasyonları tüketen gruplar ile kontrol grubu arasında CAA bakımından istatistik olarak önemli bir farklılık olmamıştır. Özellikle, 1 nolu rasyonu tüketen grupların CAA diğer gruplara ait ortalama CAA ile karşılaştırıldığında 3, 5 ve 6 nolu rasyonları tüketen gruplardan önemli derecede yüksek bulunmuştur (P<0.01). Üçüncü haftada deneme grupları içerisinde en düşük ortalama CAA 15.51 g ile diğer haftalarda olduğu gibi yine 3 nolu rasyon yani çiğ lüpen+enzim ilaveli rasyonla beslenen grupta olmuştur.

Araştırmada ortalama CAA kriteri bakımından 4. haftada da istatistiki olarak önemli farklılıklar bulunmuştur (P<0.01). Dördüncü hafta ortalama CAA’lar değerlendirildiğinde en yüksek ortalama CAA 41.69 g ile 6 nolu rasyon yani otoklavize edilmiş lüpen içeren rasyon ile beslenen grupta olmuştur. Bu değer diğer gruplara ait ortalama CAA’ları ile karşılaştırıldığında sadece 3 nolu rasyonu tüketen gruptan önemli derecede yüksek bulunmuştur (P<0.01). Diğer gruplar arasında ortalama CAA kriteri bakımından önemli bir farklılık bulunmamıştır. Aynı haftada; 1, 2, 3, 4, 5 ve 7 nolu rasyonları tüketen grupların ortalama CAA ise sırasıyla, 41.14, 38.75, 18.72, 38.32, 35.68 ve 39.63 g olmuştur. Dördüncü haftada deneme grupları içerisinde en düşük ortalama CAA 18.72 g ile yine 3 nolu rasyonlar ile beslenen grupta, yani çiğ lüpen+enzim ilaveli rasyonla beslenen grupta olmuştur.

Araştırmada ortalama CAA kriteri bakımından 5. haftada da istatistiki olarak önemli farklılıklar bulunmuştur (P<0.01). Beşinci hafta ortalama CAA’larına bakıldığında en yüksek ortalama CAA 41.45 g ile 5 nolu yani kaynatılmış lüpen+enzim içeren rasyon ile beslenen grupta olmuştur. Ancak, 35.64 g ile 7 nolu ve 35.10 g ile 6 nolu rasyonları tüketen gruplar ile 5 nolu rasyon ile beslenen grup arasında CAA bakımından istatistik olarak bir farklılık olmamıştır. Özellikle, 5 nolu rasyonu tüketen grubun CAA diğer gruplara ait ortalama CAA ile karşılaştırıldığında 1, 2, 3 ve 4 nolu rasyonları tüketen gruplardan önemli derecede yüksek bulunmuştur (P<0.01). Beşinci haftada deneme grupları içerisinde en düşük ortalama CAA 26.91 g ile diğer haftalarda olduğu gibi 3 nolu rasyon yani çiğ lüpen+enzim ilaveli rasyonla beslenen grupta olmuştur.

Araştırmada ortalama CAA kriteri bakımından 6. haftada da istatistiki olarak önemli farklılıklar bulunmamıştır (P>0.01). Altıncı haftada deneme grupları içinde en yüksek ortalama CAA 27.14 g ile 4 nolu rasyon yani kaynatılmış lüpen ihtiva eden

rasyon ile beslenen grupta olmuştur. Bunu, 25.95, 23.92, 23.09, 21.77, 19.40 g ile sırasıyla, 5, 3, 2, 6, 7, nolu rasyonlar takip etmiştir. Bu periyotta deneme grupları içinde en düşük CAA 19.38 g ile 1 nolu rasyon ile beslenen grupta olmuştur. Altıncı haftada CAA’nın diğer haftalara kıyasla daha düşük olmuş, bu durumun muhtemel sebebi hayvanlarda büyümenin durması ve buna bağlı olarak da CAA’ndaki yüzde artışın yavaş yavaş azalması olabilir.

Araştırmada haftalık tartımlarla belirlenen ortalama CAA kriteri bakımından 0-6 haftalık yani kümülatif ortalama CAA bakımından muameleler arasında istatistiki olarak önemli farklılıklar bulunmuştur (P<0.01). Araştırma sonu (0-6 haftalar arası) ortalama CAA’larına bakıldığında en yüksek ortalama CAA 200.20 g ile 4 nolu rasyon ile beslenen bıldırcınlarda yani kaynatılmış lüpen içeren rasyon ile beslenen grupta olmuştur. Ancak, 198.37 g ile 1 nolu, 186.57 g ile 7 nolu ve 185.18 g ile 2 nolu rasyonları tüketen gruplar ile 4 nolu yani kaynatılmış lüpen içeren rasyon ile beslenen grup arasında CAA bakımından istatistik olarak bir farklılık olmamıştır. Özellikle, 4 nolu rasyonu tüketen grubun CAA diğer gruplara ait ortalama CAA ile karşılaştırıldığında 3, 5 ve 6 nolu rasyonları tüketen gruplardan önemli derecede yüksek bulunmuştur (P<0.01). Deneme grupları içerisinde en düşük toplam ortalama CAA ise 103.61 g ile 3 nolu rasyon ile yani çiğ lüpen+enzim ilaveli rasyon ile beslenen grupta olmuştur.

Rasyonda acı lüpenin kullanılmasının Lora ve ark. (1980), Karunajeewa ve Bartlett (1985), Perez-Escamilla ve ark. (1988), Halvorson ve ark. (1983), Halvorson ve ark. (1988), Erkek ve Kırkpınar (1988), Guillaume ve ark. (1979), Larbier (1980), Ollowski ve ark. (2001), Brenes ve ark. (2002)’ı CA ve CAA’ında bir azalmaya sebep olduğunu bildirmişlerdir. Yapılan bu çalışmaların tamamında ortak nokta rasyonlarda artan lüpen tohumu seviyesine bağlı olarak hayvanların CA ve CAA’larında azalmaların olmasıdır. Bu sonuçlarla mevcut denemeye ait sonuçlar arasında bir uyumsuzluk sözkonusudur.Brenes ve ark. (2002), Steeendfeldt ve ark.(2003)’ı acı lüpen içeren rasyonlara enzim ilavesinin CA ve CAA’nı azalttığını bildirmişlerdir. Bu sonuçlarla mevcut çalışma sonuçları arasında bir uyum sözkonusudur.

36

Çizelge 4.2. Deneme Gruplarının Haftalar İtibariyle ve Toplam Canlı Ağırlık Artışı Ortalamaları ve Standart Hataları, g

Rasyon** 1.Hafta CAA 2.Hafta CAA 3.Hafta CAA 4.Hafta CAA 5.Hafta CAA 6.Hafta CAA 0-6 Hafta CAA 1 2 3 4 5 6 7 21.27±0.80 A* 16.24±0.55 BC 8.27±0.44 E 20.96±0.78 A 14.75±0.30 C 11.14±0.44 D 17.33±0.35 B 34.39±1.76 A 31.66±2.20 A 10.27±0.65 C 35.28±0.86 A 25.29±1.01 B 25.29±1.35 B 31.43±1.33 A 49.69±0.92 A 42.96±1.47 ABC 15.51±1.40 D 44.90±2.35 AB 37.18±1.85 C 41.81±1.52 BC 43.14±1.68 ABC 41.14±1.56 A 38.75±0.64 A 18.72±2.08 B 38.32±2.10 A 35.68±1.44 A 41.69±2.02 A 39.63±1.28 A 32.51±1.53 BC 32.47±1.35 BC 26.91±1.38 C 33.59±2.05 BC 41.45±1.92 A 35.10±0.90 AB 35.64±2.91 AB 19.38±1.73 23.09±1.26 23.92±0.85 27.14±4.26 25.95±1.65 21.77±1.67 19.40±1.29 198.37±3.02 AB 185.18±2.33 ABC 103.61±5.46 D 200.20±6.87 A 180.32±5.55 BC 176.81±1.19 C 186.57±4.03 ABC

*Aynı sütundaki ayrı harf taşıyan ortalamalar arasındaki fark istatistiki olarak önemlidir (P<0.01).

**1: Kontrol rasyonu (mısır-soya), 2: Soyanın % 30 ‘u yerine çiğ lüpen, 3: Soyanın % 30 ‘u yerine çiğ lüpen + % 0.1 enzim, 4: Soyanın % 30 ‘u yerine kaynatılmış lüpen, 5: Soyanın % 30 ‘u yerine kaynatılmış lüpen + % 0.1 enzim, 6: Soyanın % 30 ‘u yerine otoklavize edilmiş lüpen, 7: Soyanın % 30 ‘u yerine otoklavize edilmiş lüpen + % 0.1 enzim içeren deneme grupları.

37 Kanatlı rasyonlarında acılığı giderilmiş lüpen tohumlarının CA ve CAA’na olan etkileri birçok araştırmacı tarafından incelenmiş ve elde edilen sonuçlar oldukça değişken bulunmuştur. Tatlı lüpen tohumları veya acılığı giderilmiş lüpen tohumları ile yapılan çalışmalarda bu materyalin CA ve CAA’na etkisi birçok çalışmada müspet olmuş veya lüpen içeren rasyonla beslenen hayvanlarda CAA kontrol grubuyla benzer olmuştur. Cubillos ve ark. (1976), Hernandez (1981), Hernandez ve ark. (1981), Birlinski ve ark. (1982), Castaing ve Seroux (1984), Yıldız ve Yazgan (1999), Aslan ve Şeker (2001) ve Grendai ve ark. (2004) acılığı giderilmiş lüpen tohumlarının kanatlı rasyonlarında belirli seviyelerde kullanılmasının CA ve CAA’nı önemli olarak etkilemediğini bildirmişlerdir. Bu sonuçlar ile mevcut denemeye ait sonuçlar arasında bir uyum sözkonusudur.

Literatür araştırması sonucunda; kaynatılmış lüpen+enzim içeren rasyonun CA ve CAA kriterine etkisi ile ilgili araştırma sonuçlarına rastlanamamıştır.

Otoklavize edilmiş lüpen tohumları ile yapılan çalışmalarda bu materyalin CA ve CAA’na etkisi birçok çalışmada müspet olmuştur. Hill (1986), Perez ve Vohra (1987), Brenes ve ark. (1993)’ı otoklavlanmış lüpen tohumlarının kanatlı rasyonlarında belirli seviyelerde kullanılmasının CAA’nı önemli ölçüde artırdığını bildirmişlerdir. Bu sonuçlarla mevcut denemeye ait sonuç arasında bir uyumsuzluk sözkonusudur.

Fakat Olkowski ve ark (2001)’ı lüpenleri otoklavize etmenin broyler civcivlerinde CA ve CAA üzerine hiçbir etkisinin olmadığını bildirmiştir. Bu sonuç ile mevcut denemeye ait sonuç arasında bir uyum sözkonusudur. Literatür araştırması sonucunda; otoklavize lüpen+enzim içeren rasyonun CA ve CAA kriterine etkisi ile ilgili araştıma sonuçlarına rastlanamamıştır.

Denemede CA ve CAA değerlerine bakıldığında özellikle çiğ lüpen içeren rasyona enzim ilavesiyle performansta ciddi bir azalma görülmüştür. Literatürde böyle bir bilgiye rastlanılmamış ise de, bu durumun enzim ilavesiyle çiğ lüpendeki alkoloit ve glikozitlerin etkileşiminden kaynaklanmış olabileceği söylenebilir.