BULGULAR VE YORUM

BÖLÜM IV

Bu bölümde öncelikle öğretmenlerin psikolojik sermaye algı düzeyleri, iş doyumu düzeyleri ve psikolojik iyi oluş düzeyleri; gerekli varsayımların karşılanması durumunda parametrik teknikler, karşılanmadığı durumlarda ise parametrik olmayan teknikler kullanılarak çeşitli demografik değişkenler açısından incelenmiştir. Ayrıca yedinci alt probleme ilişkin yapısal eşitlik modeli teknikleri kullanılarak bulgular ortaya konulmuş ve yorumlanmıştır.

Birinci Alt Probleme İlişkin Araştırma Bulguları

“Öğretmenlerin psikolojik sermaye algılarının düzeyi nedir?” araştırma sorusunun cevaplanabilmesi için Psikolojik Sermaye Ölçeği (PSÖ) ile katılımcılardan elde edilen verilerin betimsel istatistiklerine bakılmıştır. Elde edilen sonuçlar Tablo 4.1 de verilmiştir.

Tablo 4.1

Öğretmenlerin Psikolojik Sermaye Ölçeği Puanlarına İlişkin Betimsel İstatistikler (n=394)

PSÖ İstatistik değerleri

Değişkenler En Düşük En Yüksek 𝑋̅ S Çarpıklık Basıklık

İyimserlik 2.50 5.66 3.91 0.49 0.24 0.60

Umut 2.16 5.16 4.01 0.43 -0.08 0.94

Öz yeterlik 2.50 5.83 4.20 0.59 0.72 0.48

Direnç 2.33 5.50 3.99 0.50 0.23 0.84

Genel ölçek 2.37 5.53 4.02 0.62 0.24 0.98

Tablo 4.1’de öğretmenlerin Psikolojik Sermaye Ölçeği ve alt boyutlarına ilişkin betimsel istatistik değerleri görülmektedir. Bir ölçeğe ilişkin veri setinin normal dağılım gösterdiğinin anlaşılması için ortalama, mod ve medyan değerlerinin birbirine yakın sonuçlar vermesi (Howitt & Cramer, 1997) ve çarpıklık-basıklık katsayılarının ise ±1 sınırları arasında olması gerekmektedir (Köklü ve Büyüköztürk, 2000, s. 65). Elde edilen betimsel istatistiklerden ortalama, mod ve medyan değerlerinin birbirine yakın sonuçlar (3.91-4.20) verdiği ve çarpıklık-basıklık katsayılarının ise ±1 sınırları arasında olduğu (0.24-0.98) belirtilebilmektedir. Psikolojik Sermaye Ölçeğinde en yüksek puan 6, en düşük puan 1 olarak derecelendirilmiştir. Öğretmenlerin verdiği yanıtlara göre ölçekten alınan en düşük puan 2.37, en yüksek puan ise 5.53 olarak hesaplanmıştır. Tablo 4.1’de standart sapma değerleri incelendiğinde en homojen dağılımın umut alt boyutunda (S=0.43), en heterojen dağılımın ise öz yeterlik alt boyutunda (S= 0.59) olduğu görülmektedir. Öğretmenlerin Psikolojik Sermaye Ölçeğinden aldıkları ortalama puan ise X̅ = 4.02 olarak hesaplanmıştır.

Bu durum öğretmenlerin psikolojik sermaye algılarının iyi düzeyde olduğu, diğer bir deyişle öğretmenler kendilerini iyimserlik, umut, öz yeterlik ve direnç yönünden iyi düzeyde algıladıkları şeklinde yorumlanabilir.

İkinci Alt Probleme İlişkin Araştırma Bulguları

“Öğretmenlerin psikolojik iyi oluşlarının düzeyi nedir?” araştırma sorusunun cevaplanabilmesi için Psikolojik İyi Oluş Ölçeği ile katılımcılardan elde edilen verilerin aritmetik ortalaması, standart sapması gibi betimsel istatistiklerine bakılmıştır. Elde edilen sonuçlar Tablo 4.2 de verilmiştir.

Tablo 4.2

Öğretmenlerin Psikolojik İyi Oluş Ölçeği Puanlarına İlişkin Betimsel İstatistikler (n=394)

PİOÖ İstatistik değerleri

Değişkenler En Düşük En Yüksek 𝑋̅ S Çarpıklık Basıklık

Kendini Kabul 1.67 5 3.89 0.56 -0.48 1.67

Bireysel Gelişim 2 5 4.08 0.55 -0.25 -0.16

Hayatın Amacı 2 5 3.78 0.59 -0.42 0.19

Olumlu İlişkiler 2.33 5 4.01 0.62 -0.47 -0.34

Çevresel Hâkimiyet 1.67 5 3.58 0.54 -0.40 0.65

Özerklik 2 5 3.61 0.50 -0.01 0.05

Genel ölçek 2.72 4.67 3.83 0.35 -0.34 0.22

Tablo 4.2 incelendiğinde öğretmenlerin Psikolojik İyi Oluş Ölçeği ve alt boyutlarına ilişkin betimsel istatistikler görülmektedir. Bir ölçeğe ilişkin veri setinin normal dağılım gösterdiğinin anlaşılması için ortalama-mod ve medyan değerlerinin birbirine yakın sonuçlar vermesi (Howitt & Cramer, 1997) ve çarpıklık-basıklık katsayılarının ise ±1 sınırları arasında olması gerekmektedir (Köklü ve Büyüköztürk, 2000, s. 65). Betimsel istatistiklerden ortalama, mod ve medyan değerlerinin birbirine yakın ve çarpıklık- basıklık katsayılarının (-0.34 ve 0.22) ise ±1 sınırları arasında olduğu belirtilebilmektedir. Psikolojik İyi Oluş Ölçeğinde en yüksek puan 5, en düşük puan 1 olarak derecelendirilmiştir.

Öğretmenlerin verdiği yanıtlara göre ölçekten alınan en düşük puan 2.72, en yüksek puan ise 4.66 olarak hesaplanmıştır. Tablo 4.2’de standart sapma değerleri incelendiğinde en homojen dağılımın özerklik alt boyutunda (S=0.43), en heterojen dağılımın ise olumlu ilişkiler alt boyutunda (S= 0.62) olduğu görülmektedir. Öğretmenlerin Psikolojik İyi Oluş Ölçeğinden aldıkları ortalama puan ise X̅ = 3.83 olarak hesaplanmıştır. Bu durum öğretmenlerin psikolojik iyi oluş algılarının yüksek düzeyde olduğunu, diğer bir deyişle öğretmenlerin bireysel gelişim, hayatın amacı, kendini kabul, olumlu ilişkiler, çevresel hakimiyet ve özerklik bakımından kendilerine ilişkin yüksek düzeyde bir algıya sahip oldukları biçiminde yorumlanabilir.

Üçüncü Alt Probleme İlişkin Araştırma Bulguları

“Öğretmenlerin iş doyumlarının düzeyi nedir?” araştırma sorusunun cevaplanabilmesi için.

Minnesota İş Doyumu Ölçeği ile katılımcılardan elde edilen verilerin betimsel istatistiklerine bakılmıştır. Elde edilen sonuçlar Tablo 4.3’te verilmiştir.

Tablo 4.3

Öğretmenlerin İş Doyumu Ölçeği Puanlarına İlişkin Betimsel İstatistikler (n=394)

MİDÖ İstatistik değerleri

Değişkenler En Düşük En Yüksek 𝑋̅ S Çarpıklık Basıklık

İçsel Doyum 2.17 5 3.87 0.51 -0.26 0.36

Dışsal Doyum 1.63 5 3.39 0.57 -0.25 0.37

Genel ölçek 2.2 5 3.67 0.49 -0.13 0.26

Tablo 4.3 incelendiğinde öğretmenlerin İş Doyumu Ölçeği ve alt boyutlarına ilişkin betimsel istatistikler görülmektedir. Bir ölçeğe ilişkin veri setinin normal dağılım gösterdiğinin anlaşılması için ortalama-mod ve medyan değerlerinin birbirine yakın sonuçlar vermesi (Howitt & Cramer, 1997) ve çarpıklık-basıklık katsayılarının ise ±1 sınırları arasında olması gerekmektedir (Köklü ve Büyüköztürk, 2000, s. 65). Betimsel istatistiklerden ortalama, mod ve medyan değerlerinin birbirine yakın ve çarpıklık-basıklık katsayılarının (-0.13 ve 0.26) ise ±1 sınırları arasında olduğu görülmektedir. Ölçekten alınan en düşük puan 2.2, en yüksek puan ise 5 olarak hesaplanmıştır. Tablo 4.3’te standart sapma değerleri incelendiğinde en homojen dağılımın içsel doyum alt boyutunda (S=0.43), en heterojen dağılımın ise dışsal doyum alt boyutunda (S= 0.62) olduğu görülmektedir. Bunun yanında öğretmenlerin içsel doyum puanlarının, dışsal doyum puanlarından daha yüksek olduğu görülmektedir.

Öğretmenlerin MİDÖ’den aldıkları ortalama puan X̅ = 3.67’dir. Bu bulgular öğretmenlerin iş doyumlarının yüksek düzeyde (‘katılıyorum’ düzeyi) olduğunu göstermektedir. Diğer bir deyişle bu durum araştırmaya katılan öğretmenlerin içsel ve dışsal doyum yönünden kendilerine ilişkin yüksek düzeyde bir algıya sahip oldukları biçiminde yorumlanabilir.

Dördüncü Alt Probleme İlişkin Araştırma Bulguları

“Öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları, demografik özelliklerine göre değişmekte midir?” araştırma sorusunun cevaplandırılabilmesi için psikolojik sermaye algıları ile demografik değişkenler (görevli olunan ortaokulun türü, cinsiyet, medeni durum, mesleki kıdem, branş, görev aldıkları okulda çalışma süresi, öğrenim düzeyi ve sendika üyeliği) arasındaki ilişkiye ayrı ayrı bakılmıştır.

1) Okul türüne göre öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark var mıdır?

Araştırma kapsamındaki bu soru öğretmenlerin psikolojik sermaye algılarını, genel ortaokulda ve imamhatip ortaokulunda görev yapıyor olmaları açısından ele alınmış ve öğretmenlerin verdikleri cevaplar betimsel istatistikle incelenmiştir. Normallik varsayımının bütün alt gruplarda sağlanması nedeni ile parametrik tekniklerden ilişkisiz (bağımsız) örneklemler için t-testi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar Tablo 4.4’te verilmiştir.

94 Tablo 4.4

Öğretmenlerin Psikolojik Sermaye Ölçeğinden Aldıkları Puanların Okul Türlerine Göre t-Testi Sonucu

n 𝑋̅ S sd t p

Genel Ortaokul 268 4.02 0.43 392 0.368 .713

İmam Hatip Ortaokulu 126 4.04 0.39

Tablo 4.4 de öğretmenlerin psikolojik sermaye ölçeğinden aldıkları puanların görev alınan okul türüne göre yapılan t-testi sonucu görülmektedir. Analiz sonucuna göre kurumları farklı olan öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır [t(392)=0.368, p>.05]. Genel ortaokulda görev yapan öğretmenlerin psikolojik sermaye algılarına ilişkin puan ortalamaları (𝑋̅=4.02); imam hatip ortaokulunda görev yapan öğretmenlerin psikolojik sermaye algılarına ilişkin puan ortalamaları (𝑋̅=4.04) tür. Bu durum, görev alınan okul türüne göre öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları arasında anlamlı bir fark bulunmadığı biçiminde yorumlanabilir.

2) Kadın ve erkek öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark var mıdır?

Araştırma sorusu kapsamında öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları, cinsiyetleri açısından ele alınmış ve öğretmenlerin puanlarına ilişkin betimsel istatistikler incelenmiştir.

Normallik varsayımının bütün alt gruplarda sağlanması nedeni ile parametrik tekniklerden ilişkisiz (bağımsız) örneklemler için t-testi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar Tablo 4.5’te verilmiştir.

Tablo 4.5

Öğretmenlerin Psikolojik Sermaye Ölçeğinden Aldıkları Puanların Cinsiyetlerine Göre t-Testi Sonucu

n 𝑋̅ S sd t p

Kadın 308 4.01 0.41 392 1.531 .127

Erkek 86 4.09 0.44

Tablo 4.5 de öğretmenlerin psikolojik sermaye ölçeğinden aldıkları puanların cinsiyetlerine göre yapılan t-testi sonucu görülmektedir. Analiz sonucuna göre kadın ve erkek öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır [t(392)=1.531, p>.05]. Bu bulgu kadın öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları puan ortalamaları (𝑋̅=4.01) ile erkek öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları puan ortalamaları (𝑋̅=4.09) dir.

Öğretmenlerin psikolojik sermaye ölçeğinden aldıkları puanların cinsiyetlerine göre anlamlı bir fark bulunamamıştır. Ancak öğretmenlerin psikolojik sermaye algılarının öz yeterlik alt boyutuna göre anlamlı fark gösterdiği bulunmuştur. Buna göre psikolojik sermaye algılarının öz yeterlik alt boyutu, cinsiyetleri açısından ele alınmış ve öğretmenlerin puanlarına ilişkin betimsel istatistikler incelenmiştir. Normallik varsayımının bütün alt gruplarda sağlanması nedeni ile parametrik tekniklerden ilişkisiz (bağımsız) örneklemler için t-testi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar Tablo 4.6 da verilmiştir.

Tablo 4.6

Öğretmenlerin Psikolojik Sermaye Ölçeğinin Öz yeterlik Alt Boyutundan Aldıkları Puanların Cinsiyetlerine Göre t-Testi Sonucu

n 𝑋̅ S sd t p

Kadın 308 4.16 0.57 392 2.735 .007*

Erkek 86 4.35 0.62

Tablo 4.6 da öğretmenlerin psikolojik sermaye ölçeğinin öz yeterlik alt boyutundan aldıkları puanların cinsiyetlerine göre yapılan t-testi sonucu görülmektedir. Analiz sonucuna göre kadın ve erkek öğretmenlerin öz yeterlik puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur [t(392)= 2.735, p<.05]. Bu bulgu kadın öğretmenlerin öz yeterlik algılarının (𝑋̅=4.16), erkek öğretmenlerin öz yeterlik algılarından (𝑋̅=4.35) daha düşük düzeyde olduğunu göstermektedir. Buna göre erkek öğretmenler kendilerini öz yeterlik bakımından kadın öğretmenlere göre daha yüksek düzeyde algılamaktadır.

3) Medeni durumları açısından öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark var mıdır?

Araştırma sorusu kapsamında öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları, evli veya bekâr olmaları açısından ele alınmış ve öğretmenlerin puanlarına ilişkin betimsel istatistikler incelenmiştir. Normallik varsayımının bütün alt gruplarda sağlanması nedeni ile parametrik tekniklerden ilişkisiz (bağımsız) örneklemler için t-testi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar Tablo 4.7 de verilmiştir.

Tablo 4.7

Öğretmenlerin Psikolojik Sermaye Ölçeğinden Aldıkları Puanların Medeni Durumlarına Göre t-Testi Sonucu

n 𝑋̅ S sd t p

Evli 316 4.02 0.42 392 1.195 .233

Bekâr 78 4.08 0.38

Tablo 4.7 de öğretmenlerin psikolojik sermaye ölçeğinden aldıkları puanların medeni durumlarına göre yapılan t-testi sonucu görülmektedir. Analiz sonucuna göre medeni durumu farklı olan öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır [t(392)= 1.195, p>.05]. Evli öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları puan ortalamaları (𝑋̅=4.02), bekâr öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları puan ortalamaları (𝑋̅=4.08) olarak bulunmuştur. Bu durum psikolojik sermayenin medeni duruma göre değişmediği biçiminde yorumlanabilir.

4) Farklı branşlarda olan öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark var mıdır?

Araştırma sorusu kapsamında öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları, farklı branş kategorilerinde (Sayısal, Sözel, Kültür-Sanat, Yabancı Dil) olmaları açısından ele alınmış ve öğretmenlerin puanlarına ilişkin betimsel istatistikler incelenmiştir. Normallik varsayımının bütün alt gruplarda sağlanamaması nedeni ile parametrik olmayan tekniklerden Kruskal-Wallis tekniği kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar Tablo 4.8 de verilmiştir.

97 Tablo 4.8

Öğretmenlerin Psikolojik Sermaye Ölçeğinden Aldıkları Puanların Branşlarına Göre Kruskal-Wallis Testi Sonucu

Branş kategorileri n Sıra Ortalaması sd χ² p

Sayısal 130 206.02 3 3.950 .267

Sözel 145 197.91

Kültür-Sanat 60 203.50

Yabancı Dil 59 171.62

Tablo 4.8 de öğretmenlerin psikolojik sermaye ölçeğinden aldıkları puanların branş kategorilerine göre yapılan Kruskal-Wallis testi sonucu görülmektedir. Analiz sonuçları, farklı branş kategorilerindeki öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark göstermemektedir [χ²(sd=3, n=394) = 3.950, p>.05]. Öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları puan ortalamaları Sayısal branşlardaki öğretmenler için (𝑋̅=4.04), Sözel branşlardaki öğretmenler için (𝑋̅=96.93), Kültür ve Sanat ile ilgili branşlardaki öğretmenler için (𝑋̅=4.06) ve Yabancı Dil branşlarındaki öğretmenler için (𝑋̅=3.95) olarak bulunmuştur. Bu durum öğretmenlerin psikolojik sermaye algılarının branşlarına göre değişmediği biçiminde yorumlanabilir.

5) Farklı kıdem grubunda olan öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark var mıdır?

Araştırma sorusu kapsamında öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları, farklı kıdem grupları (1-5, 6-10, 11-15, 16-20, 21-25, 26 üzeri) açısından ele alınmış ve öğretmenlerin puanlarına ilişkin betimsel istatistikler incelenmiştir. Normallik varsayımının bütün alt gruplarda sağlanamaması nedeni ile parametrik olmayan tekniklerden Kruskal-Wallis tekniği kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar Tablo 4.9 da verilmiştir.

98 Tablo 4.9

Öğretmenlerin Psikolojik Sermaye Ölçeğinden Aldıkları Puanların Farklı Kıdem Gruplarına Göre Kruskal-Wallis Testi Sonucu

Branş kategorileri n Sıra Ortalaması sd χ² p

1-5 yıl 93 191.29 5 3.710 .592

6-10 yıl 73 180.36

11-15 yıl 79 207.86

16-20 yıl 79 202.67

21-25 yıl 39 197.04

26 üzeri yıl 31 217.50

Tablo 4.9 da öğretmenlerin psikolojik sermaye ölçeğinden aldıkları puanların farklı kıdem gruplarına göre yapılan Kruskal-Wallis testi sonucu görülmektedir. Analiz sonuçları, farklı kıdem grubunda olan öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır [χ²(sd=5, n=394) = 3.710, p>.05].

Öğretmenlerin psikolojik sermaye algılarının puan ortalamaları 1-5 yıllık kıdeme sahip öğretmenlerde (𝑋̅=4.00), 6-10 yıllık kıdeme sahip öğretmenlerde (𝑋̅=3.97), 11-15 yıl mesleki kıdeme sahip öğretmenlerde (𝑋̅=4.06), 16-20 yıllık kıdeme sahip öğretmenlerde (𝑋̅=4.06), 21-25 yıllık kıdeme sahip öğretmenlerde (𝑋̅=4.03) ve 26 üzeri yıllık kıdeme sahip öğretmenlerde (𝑋̅=4.09) olarak bulunmuştur. Bu durum öğretmenlerin psikolojik sermaye algılarının kıdemlerine göre değişmediği biçiminde yorumlanabilir.

6) Görev aldıkları okuldaki çalışma sürelerine göre öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark var mıdır?

Araştırma sorusu kapsamında öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları, uygulama yapılan okullardaki çalışma süreleri (1-5, 6 ve üzeri) açısından ele alınmış ve öğretmenlerin puanlarına ilişkin betimsel istatistikler incelenmiştir. Normallik varsayımının bütün alt gruplarda sağlanamaması nedeni ile parametrik olmayan tekniklerden Mann-Whitney U tekniği kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar Tablo 4.10 da verilmiştir.

99 Tablo 4.10

Öğretmenlerin Psikolojik Sermaye Ölçeğinden Aldıkları Puanların Görev Aldıkları Okulda Çalışma Sürelerine Göre U Testi Sonucu

n 𝑋̅ s Sıra Ortalaması Sıra Toplamı U p

1-5 yıl 315 4.03 0.41 197.59 62240.00 12415.00 .976 6 ve üzeri yıl 79 4.02 0.41 197.15 15575.00

Tablo 4.10 da öğretmenlerin psikolojik sermaye ölçeğinden aldıkları puanların görev aldıkları okulda çalıştıkları süreye göre yapılan Mann-Whitney U testi sonucu görülmektedir. Analiz sonuçları, okulda farklı sürelerde çalışan öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır [U=12415.00, z=-0.030, p>.05]. Sıra ortalaması incelendiğinde okulda 1-5 yıl arası çalışan öğretmenler (197.59) ile 6 ve üzeri yıl çalışan öğretmenlerin (197.15) sıra ortalamaları arasında anlamlı bir farklılığın olmadığı görülmektedir. Bu durum öğretmenlerin psikolojik sermaye algılarının görev aldıkları okuldaki çalışma sürelerine göre değişmediği biçiminde yorumlanabilir.

7) Öğrenim düzeylerine göre öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark var mıdır?

Araştırma sorusu kapsamında öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları, öğrenim düzeyleri açısından ele alınmış ve öğretmenlerin puanlarına ilişkin betimsel istatistikler incelenmiştir.

Normallik varsayımının bütün alt gruplarda sağlanamaması nedeni ile parametrik olmayan tekniklerden Mann-Whitney U tekniği kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar Tablo 4.11 de verilmiştir.

Tablo 4.11

Öğretmenlerin Psikolojik Sermaye Ölçeğinden Aldıkları Puanların Öğrenim Düzeylerine Göre U Testi Sonucu

n 𝑋̅ s Sıra Ortalaması Sıra Toplamı U p

Lisans 335 4.02 0.42 195.05 65341.50 9061.5 .308

Lisansüstü 59 4.07 0.39 211.42 12473.50

100

Tablo 4.11 de öğretmenlerin psikolojik sermaye ölçeğinden aldıkları puanların öğrenim düzeylerine göre yapılan Mann-Whitney U testi sonucu görülmektedir. Analiz sonuçları, lisans ve lisansüstü olmak üzere farklı öğrenim düzeyine sahip öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığını göstermektedir [U=9061.50, z=-1.019, p>.05]. Sıra ortalaması incelendiğinde lisans mezunu olan öğretmenler (195.05), lisansüstü mezunu olan öğretmenler (211.42) sıra ortalamasına sahiptir. Psikolojik sermaye algıları puan ortalamaları dikkate alındığında lisans eğitimi olan öğretmenler (𝑋̅=4.02), lisansüstü eğitimi olan öğretmenler (𝑋̅=4.07) olarak bulunmuştur. Bu durum öğretmenlerin psikolojik sermaye algılarının öğrenim düzeylerine göre değişmediği biçiminde yorumlanabilir.

8) Bir sendikaya üye olma durumuna göre öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark var mıdır?

Araştırma sorusu kapsamında öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları, sendika üyelikleri açısından ele alınmış ve öğretmenlerin puanlarına ilişkin betimsel istatistikler incelenmiştir.

Tablo 4.12

Öğretmenlerin Psikolojik Sermaye Ölçeğinden Aldıkları Puanların Bir Sendikaya Üye Olma Durumlarına Göre U Testi Sonucu

n 𝑋̅ s Sıra Ortalaması Sıra Toplamı U p

Üye 198 4.02 0.44 196.19 38845.00 19144.00 .818

Üye Değil 196 4.04 0.38 198.83 38970.00

Tablo 4.12’de öğretmenlerin psikolojik sermaye ölçeğinden aldıkları puanların sendika üyeliklerine göre yapılan Mann-Whitney U testi sonucu görülmektedir. Analiz sonuçlarına göre, bir sendikaya üye olan ve üye olmayan öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır [U=19144.00, z=-0.230, p>.05]. Sıra ortalaması incelendiğinde bir sendikaya üye olan öğretmenlerin (196.19),

101

bir sendikaya üye olmayan öğretmenlerin (198.83) olduğu görülmektedir. Ortalamalar dikkate alındığında sendika üyesi olan öğretmenler (𝑋̅=4.02) ile sendika üyesi olmayan öğretmenlerin (𝑋̅=4.04) psikolojik sermaye algıları puan ortalamaları arasında anlamlı bir farklılık söz konusu değildir.

Beşinci Alt Probleme İlişkin Araştırma Bulguları

“Öğretmenlerin psikolojik iyi oluşları, demografik özelliklerine göre değişmekte midir?”

araştırma sorusunun cevaplandırılabilmesi için öğretmenlerin psikolojik iyi oluşları ile demografik değişkenler (görevli olunan ortaokulun türü, cinsiyet, medeni durum, mesleki kıdem, branş, görev aldıkları okulda çalışma süresi, öğrenim düzeyi ve sendika üyeliği) arasındaki ilişkiye ayrı ayrı bakılmıştır. Bazı durumlarda, psikolojik iyi oluşun alt boyutları ile bağımsız değişkenler arasında bulunan anlamlı farklar, ilgili araştırma sorusunun altında raporlanmıştır.

1) Farklı kurumlarda çalışan öğretmenlerin psikolojik iyi oluşları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark var mıdır?

Bu araştırma sorusu kapsamında öğretmenlerin psikolojik iyi oluşları, genel ortaokul veya imam hatip ortaokulunda görev yapmaları açısından ele alınmış ve öğretmenlerin puanlarına ilişkin betimsel istatistikler incelenmiştir. Normallik varsayımının bütün alt gruplarda sağlanması nedeni ile parametrik testlerden ilişkisiz (bağımsız) örneklemler için t-testi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar Tablo 4.13’te verilmiştir.

Tablo 4.13

Öğretmenlerin Psikolojik İyi Oluş Ölçeğinden Aldıkları Puanların Kurum Türlerine Göre t-Testi Sonucu

n 𝑋̅ S sd t p

Genel Ortaokul 268 3.83 0.36 392 0.086 .931

İmam Hatip Ortaokulu 126 3.82 0.33

102

Tablo 4.13’te öğretmenlerin psikolojik iyi oluş ölçeğinden aldıkları puanların kurum türlerine göre yapılan t-testi sonucu görülmektedir. Analiz sonucuna göre kurumları farklı olan öğretmenlerin psikolojik iyi oluş puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır [t(392)=0.086, p>.05]. Öğretmenlerin psikolojik iyi oluş ölçeğinden aldıkları puan ortalamaları genel ortaokulda görev yapan öğretmenler için (𝑋̅=3.83), imam hatip ortaokulunda görev yapan öğretmenler için (𝑋̅=3.82) olarak bulunmuştur. Bu durum psikolojik iyi oluş algılarının çalıştıkları okulun türüne göre değişmediği biçiminde yorumlanabilir.

2) Kadın ve erkek öğretmenlerin psikolojik iyi oluşları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark var mıdır?

Araştırma sorusu kapsamında öğretmenlerin psikolojik iyi oluşları, cinsiyetleri açısından ele alınmış ve öğretmenlerin puanlarına ilişkin betimsel istatistikler incelenmiştir. Normallik varsayımının bütün alt gruplarda sağlanması nedeni ile parametrik tekniklerden ilişkisiz (bağımsız) örneklemler için t-testi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar Tablo 4.14’te verilmiştir.

Tablo 4.14

Öğretmenlerin Psikolojik İyi Oluş Ölçeğinden Aldıkları Puanların Cinsiyetlerine Göre t-Testi Sonucu

n 𝑋̅ S sd t p

Kadın 308 3.83 0.34 392 1.281 .201

Erkek 86 3.78 0.41

Tablo 4.14’te öğretmenlerin psikolojik iyi oluş ölçeğinden aldıkları puanların cinsiyetlerine göre yapılan t-testi sonucu görülmektedir. Analiz sonucuna göre kadın ve erkek öğretmenlerin psikolojik iyi oluş puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır [t(392)=1.281, p>.05]. Öğretmenlerin psikolojik iyi oluş puan ortalamaları kadın öğretmenler için (𝑋̅=3.83), erkek öğretmenler için (𝑋̅=3.78) olarak bulunmuştur. Öğretmenlerin psikolojik iyi oluş ölçeğinden aldıkları puanların cinsiyetlerine göre anlamlı bir fark bulunamamıştır. Ancak öğretmenlerin psikolojik iyi oluşlarının bireysel

103

gelişim ve diğerleriyle olumlu ilişkiler alt boyutlarına göre anlamlı fark gösterdiği bulunmuştur. Buna göre psikolojik iyi oluşlarının bireysel gelişim ve diğerleriyle olumlu ilişkiler alt boyutu, cinsiyetleri açısından ele alınmış ve ortaya çıkan betimsel istatistikler incelenmiştir. Normallik varsayımının bütün alt gruplarda sağlanması nedeni ile parametrik tekniklerden ilişkisiz (bağımsız) örneklemler için t-testi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar Tablo 4.15’te verilmiştir.

Tablo 4.15

Öğretmenlerin Psikolojik İyi Oluş Ölçeğinin Bireysel Gelişim Alt Boyutundan Aldıkları Puanların Cinsiyetlerine Göre t-Testi Sonucu

n 𝑋̅ S sd t p

Kadın 308 4.12 0.54 392 2.400 .017*

Erkek 86 3.96 0.58

*p<0.05

Tablo 4.15’te öğretmenlerin psikolojik iyi oluş ölçeğinin bireysel gelişim alt boyutundan

Belgede ÖĞRETMENLERİN PSİKOLOJİK SERMAYE ALGILARI İLE PSİKOLOJİK İYİ OLUŞLARI VE İŞ DOYUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ. Neslihan Kurt DOKTORA TEZİ (sayfa 111-156)