BULGULAR VE YORUMLAR

Araştırmayla ilgili veri toplama aracı olarak, üniversitelerin eğitim fakültelerine bağlı müzik eğitimi ana bilim dallarında bağlama derslerini yürütmüş ya da yürütmekte olan 13 öğretim elemanına anket uygulanmıştır. Ankette, öğretim elemanlarının unvanlarıyla birlikte, mezun olduğu üniversite, görev yaptığı kurum, en son mezun olduğu program ve

8-10 Nisan / April 2015

görevdeki çalışma sürelerini içeren genel sorulardan sonra çoktan seçmeli 17 soru sorulmuştur. Ankette yer alan sorular ve cevaplardan elde edilen bulgular şu şekildedir:

1. Bölümünüzde bağlama dersi hangi ad altında verilmektedir?

Ders Adı Frekans (f) Yüzde (%)

Sadece Bireysel Çalgı Eğitimi 1 7,7 Sadece Seçmeli Çalgı Eğitimi - - Sadece Türk Halk Müziği-Okul

Çalgıları veya Orkestra vb. 4 30,8 Bireysel Çalgı Eğitimi ve Türk Halk

Müziği-Okul Çalgıları veya Orkestra vb. 3 23,1

Hepsi 5 38,5

Toplam 13 100

Bu soruya 1 öğretim elemanı “Sadece Bireysel Çalgı Eğitimi” adı altında, 4 öğretim elemanı “Sadece THM-Okul Çalgıları veya Orkestra vb.” adı altında, 3 öğretim elemanı “hem Bireysel Çalgı Eğitimi hem de THM-Okul Çalgıları veya Orkestra vb.” adı altında ve son olarak 5 öğretim elemanı hepsi cevabını vermiştir.

2. Bağlama dersi bireysel çalgı eğitimi adı altında veriliyorsa haftada kaç saat ve toplam

kaç yarıyıl verilmektedir?

Ders Saati ve Yarıyıl Sayısı Frekans (f) Yüzde (%)

Haftada 1 saat – 8 yarıyıl 9 69,2

Boş 4 30,8

Toplam 13 100

Bu soruya 9 öğretim elemanı “haftada 1 saat 8 yarıyıl” cevabını vermiştir. 4 öğretim elemanı ise kurumlarında sadece bireysel çalgı adı altında verilmediği için boş bırakmışlardır.

8-10 Nisan / April 2015

3. Bağlama dersi seçmeli çalgı eğitimi adı altında veriliyorsa haftada kaç saat ve toplam

kaç yarıyıl verilmektedir?

Ders Saati ve Yarıyıl Sayısı Frekans (f) Yüzde (%)

Haftada 1 saat – 8 yarıyıl 1 7,7 Haftada 2 saat – 1 yarıyıl 1 7,7 Haftada 2 saat – 2 yarıyıl 1 7,7 Haftada 2 saat – 3 yarıyıl 1 7,7 Haftada 3 saat – 8 yarıyıl 1 7,7

Boş 8 61,5

Toplam 13 100

Bu soruya 1 öğretim elemanı haftada 1 saat – 8 yarıyıl, 1 öğretim elemanı haftada 2 saat – 1 yarıyıl, 1 öğretim elemanı haftada 2 saat – 2 yarıyıl, 1 öğretim elemanı haftada 2 saat – 3 yarıyıl, 1 öğretim elemanı haftada 3 saat – 8 yarıyıl cevabını vermiştir. 8 öğretim elemanı kurumlarında bağlama dersi “seçmeli çalgı eğitimi” adı altında verilmediği için boş bırakmışlardır.

4. Bağlama dersi Türk Halk Müziği-Okul Çalgıları veya Orkestra vb. adı altında

veriliyorsa haftada kaç saat ve toplam kaç yarıyıl verilmektedir?

Ders Saati ve Yarıyıl Sayısı Frekans (f) Yüzde (%)

Haftada 2 saat – 1 yarıyıl 10 76,9 Haftada 1 saat – 2 yarıyıl 1 7,7 Haftada 4 saat – 3 yarıyıl 1 7,7

Boş 1 7,7

Toplam 13 100

Bu soruya 10 öğretim elemanı haftada 2 saat – 1 yarıyıl, 1 öğretim elemanı haftada 1 saat – 2 yarıyıl ve 1 öğretim elemanı da haftada 4 saat – 3 yarıyıl cevabını vermiştir. Geriye kalan 1 öğretim elemanı ise kurumunda bağlama dersi Türk Halk Müziği-Okul Çalgıları veyaOrkestra vb. adı altında verilmediği için boş bırakmıştır.

8-10 Nisan / April 2015

5. Bağlama derslerinde yöresel tezene tavırlarını öğretiyor musunuz? sorusuna 12 öğretim

elemanı evet, 1 öğretim elemanı ise hayır cevabını vermiştir.

6. Yöresel tezene tavırları öğretilmiyorsa izlenilen yol ne şekildedir? Sorusuna 1 öğretim

elemanı “parmak egzersizleri, etütler ve tavırsız eserler” cevabını vermiştir. Geriye kalan 12 öğretim elemanı “yöresel tezene tavırlarından” faydalandıkları için bu sorunun cevabını boş bırakmışlardır.

7. Yöresel tezene tavırlarını öğretmeme sebepleriniz nelerdir? 1 öğretim elemanı “ders

saatinin yetersizliği” cevabını vermiştir. Geriye kalan 12 öğretim elemanı “yöresel tezene tavırlarından” faydalandıkları için bu sorunun cevabını boş bırakmışlardır.

8. Herhangi bir yöresel tezene tavrı öğretilmeye başlamadan önce o yöreye özgü usul,

makam ve türlerle ilgili bilgi veriliyor mu?

Ders Saati ve Yarıyıl Sayısı Frekans (f) Yüzde (%)

Sadece Bilgi Sahibi Olduğum Yöreler Hakkında Bilgi Veriyorum 1 7,7 Müfredatta Öğrettiğim Bütün Yöreler Hakkında Bilgim

Olduğu İçin Bilgi Veriyorum 11 84,6

Boş 1 7,7

Toplam 13 100

Bu soruya 11 öğretim elemanı “müfredatta öğrettikleri bütün yöreler hakkında bilgileri olduğu için” bilgi verdiklerini, 1 öğretim elemanı “sadece bilgi sahibi olduğu yöreler hakkında” bilgi verdiğini söylemiştir. 1 öğretim elemanı ise “yöresel tezene tavrı” öğretmediği için sorunun cevabını boş bırakmıştır.

9. Herhangi bir yöresel tezene tavrı öğretilmeye başlamadan önce o tezene tavrıyla ilgili

egzersiz ve etütler yapılıyor mu? Sorusuna 12 öğretim elemanı evet cevabını vermiş, 1 öğretim elemanı ise boş bırakmıştır.

10. Bağlama eğitimi-öğretimi süresince öğretilen bütün yöresel tezene tavırları sırasıyla

hangileridir? Sorusuna verilen cevaplar arasında birkaç tane farklı tavır sıralaması olsa da ortalama olarak şu şekilde bir sıralama ortaya çıkmaktadır:

1.Zeybek Tezene Tavrı 5. Sürmeli Tezene Tavrı 2. Konya Tezene Tavrı 6. Azeri Tezene Tavrı 3. Teke Tezene Tavrı 7. Silifke Tezene Tavrı 4. Karşılama Tezene Tavrı 8. Aşık Tezene Tavrı

8-10 Nisan / April 2015

11. Bağlama eğitimi-öğretimi süresince öğretilen bütün yöresel tezene tavırlarının sırası

neye göre belirleniyor?

Seçenekler Frekans (f) Yüzde (%)

Öğrencinin Gelişim Evrelerine Göre Sıraladım 6 46,1 Tavırların Kendi İçindeki Kolaylık Zorluk

Durumuna Göre Sıraladım 6 46,1

Boş 1 7,7

Toplam 13 100

Bu soruya 6 öğretim elemanı “Öğrencinin Gelişim Evrelerine Göre Sıraladım” cevabını, 6 öğretim elemanı “tavırları kendi içindeki kolaylık zorluk durumuna göre sıraladım” cevabını vermiştir. 1 öğretim elemanı ise boş bırakmıştır.

12. Bağlama eğitimi-öğretimi süresince öğretilen bütün yöresel tezene tavırları içerisinde

öğretilmesinde güçlük çekilen tezene tavırları hangileridir? Sebepleri nelerdir? sorusuna 6 öğretim elemanı “öğretmekte güçlük çektiğim hiçbir tavır yok” cevabını, 4 öğretim elemanı Konya tezene tavrının öğretiminde güçlük çektiğini ifade etmiş ve sebep olarak Konya tezene tavrında alışıla gelmiş çırpma hareketinin yukarıya (üst tellere) doğru yapılıp son sesin üst tele taktırılmasında öğrencinin zorlandığını belirtilmiştir. 1 öğretim elemanı Kayseri tezene tavrının öğretiminde güçlük çektiğini ifade etmiş ve sebep olarak bu tavır uygulanırken bağlama telleri üzerinde yapılan dairesel hareketin öğrenci tarafından algılanmasında problem oluştuğunu belirtmiştir. 1 öğretim elemanı Azeri tezene tavrının öğretiminde güçlük çektiğini ifade etmiş ve sebep olarak Azeri türkülerinin tempolu oluşunun yanı sıra 6/8 ve 12/8’lik usullerin öğrenci tarafından bir anda algılanamadığını belirtmiştir. Geriye kalan 1 öğretim elemanı ise yöresel tezene tavırlarını öğretmediği için bu soruyu boş bırakmışlardır.

13. Özellikle üzerinde durulan bir veya birkaç tane yöresel tezene tavrı var mı? Sebepleri

nelerdir? Sorusuna 12 öğretim elemanı “özellikle üzerinde durduğum herhangi bir tavır yok” cevabını verirken 1 öğretim elemanı ise boş bırakmıştır.

14. Yöresel tezene tavırlarını sadece kendi bilgi ve tecrübelerinizle mi öğretiyorsunuz?

Sorusuna 5 öğretim elemanı “evet” cevabını, 7 öğretim elemanı “hayır bazı kaynak ve metodlardan yararlanıyorum” cevabını vermiştir. 1 öğretim elemanı ise boş bırakmıştır.

15. Bağlama eğitimi-öğretimi süresince sadece yöresel tezene tavırlarına mı bağlı

kalınıyor? Sorusuna 12 öğretim elemanı hayır cevabı verirken 1 öğretim elemanı boş bırakmıştır.

8-10 Nisan / April 2015

16. Şayet sadece yöresel tezene tavırlarına bağlı kalınmıyorsa ek olarak uyguladığınız

öğretim yönteminin içeriği nasıldır? sorusuna öğretim elemanları şu cevapları vermiştir: Tavırsız bir notanın çalımı, çok sesli eserler, pozisyon kavrama, Türk Sanat Müziği saz eserleri, bağlama çalmayı geliştirici etütler, acelite gerektiren saz eserleri, parmak ve tezene egzersizleri, farklı kültürlerin müziklerinden örnekler, çeşitli makamlarda doğaçlamalar ve açışlar, klasik batı müziği eserleri cevabını vermişlerdir.

17. Yöresel tezene tavırlarının öğretimi hakkında diğer üniversitelerdeki bağlamayla ilgili

öğretim elemanlarıyla ya da tanınmış bağlama üstadlarıyla görüşüyor musunuz? sorusuna 12 öğretim elemanı evet demiş 1 öğretim elemanı ise cevabı boş bırakmıştır.