4.1. Olgusal Durum
4.1.1. Örneklem Grubunun Cinsiyeti
Araştırma evli olan karı-kocalardan oluşan örneklem grubuna yapılmıştır. Cinsiyet bakımından eşit sayıda karı ve kocaya anket uygulanmaya çalışılmıştır. Ancak kadın denekler 491 toplam denek içinde erkek deneklerden 31 kişi daha fazla alınmıştır. Bunun sebebi ise cinsiyet kotası uygulanmamasıdır. Temel birim aile olarak kabul edilmiştir. Deneklerin cinsiyet dağılımı Tablo 1’deki gibidir.
Tablo 1. Örneklem grubunun cinsiyeti
Frekans Yüzde (%) Geçerli Yüzde (%) Kümülatif Yüzde (%)
Kadın 261 52,5 53,2 53,2
Erkek 230 46,3 46,8 100,0
Toplam 491 98,8 100,0
Cevapsız 6 1,2
Toplam 497 100,0
Cinsiyet sorusunda cevapları geçerli sayılan denekler 261 kadın ve 230 erkekten ibarettir. Bu soruyu cevapsız bırakan denek sayısı 6 kişidir. Yüzdeyle ifade edilecek olunursa, % 46,8 oranında erkek ve % 53,2 oranında kadın örneklem grubu içinde yer almış, geçersiz soru kağıdı adedi oranı ise, % 1,2’de kalmıştır. Bu durum araştırmanın güvenilirliği bakımından, düşük bir oran olarak görülmektedir.
4.1.2. Örneklem Grubunun Yaş Durumu
Demirci örnekleminin yaş dağılımı ile ilgili herhangi bir kota uygulamasına gidilmemiştir. Örneklem içinde mahalle ve sokak dağılımı gözetilerek nüfus yoğunluğu da hesaba katılarak eşit oranlama yapılmıştır. Hane başına düşen karı-kocalar yada boşanmış ve yalnız yaşayan denekler olmuştur.
Tablo 2. Örneklem grubunun yaş durumu Frekans Yüzde (%) Geçerli Yüzde (%) Kümülatif Yüzde (%) 19 ve altı 8 1,6 1,7 1,7 20-29 141 28,4 29,1 30,8 30-39 162 32,6 33,5 64,3 40-49 108 21,7 22,3 86,6 50-59 45 9,1 9,3 95,9 60-69 12 2,4 2,5 98,3 70 ve üstü 8 1,6 1,7 100,0 Toplam 484 97,4 100,0 Cevapsız 13 2,6 Toplam 497 100,0
Tablo 2’de Demirci nüfus yapısı görünmektedir. Denekler; 20-29 yaş arası % 29,1, 30-39 yaş arası % 33,5, 40-49 yaş arası % 22,3 oranıyla örneklem grubuna girmişlerdir. genç ve orta yaş en fazla nüfus kesimi olarak, görülmektedir. Elli yaşından sonra nüfus belirgin şekilde düşmektedir. Yetmiş yaş ve üstü, yaşlı nüfus oranı çok düşük düzeydedir. Demirci nüfusunun genç ve dinamik bir nüfus yapısına sahip olduğu söylenebilir.
4.1.3. Örneklem Grubunun Medeni Durumu
Demirci’de genellikle evli karı-kocalara uygulanan anket soruları bilhassa aynı karı kocalara yönelik yapılmaya çalışılmıştır. Aşağıdaki tabloda, dul ve boşanmış durumda olanların % 2,2 oranı ile Türkiye ortalamasına ve Ege bölgesine göre daha yüksek düzeyde olduğu görülmektedir.
Ancak, oranlara yansıyan sonuç yanıltıcıdır. Çünkü, kadınlar erkeklerden daha uzun süre yaşamaktadır. Boşanma oranı içindeki oranı, daha çok kocalarının ölümü sebebiyle
dul kalmış olan yaşlı kadınlar oluşturmaktadır. O yüzden gerçek boşanma oranı, çok az seviyededir.
Yalnız yaşayanlar ise yine aynı orana sahip olarak yüksek görünmektedir. Bu kategoriyi oluşturanlar daha çok, kocasının çevre il ve ilçelerde çalıştığı genç kadınlar ile eşinin ölümü nedeniyle yalnız yaşayanları ifade etmektedir.
Bu durum görüşme sırasındaki gözlemlere dayanmaktadır. Hanelerin temel birim olarak alındığı yukarıda belirtilmişti. Mevcut adreslerdekilerle görüşülmesi de, örneklem grubunda kadın cinsiyetinin daha fazla olmasına neden olmuştur.
TÜĐK rakamlarına göre (2006) ise, boşanma hızı 2006 yılında bir önceki yıla oranla az da olsa, gerilemiştir. 2005 yılında 95 bin 895 çift boşanırken 2006 yılında bu sayı 93 bin 489’e düştü. 2005 yılında yüzde 1.33 olan boşanma oranı, 2006 yılında yüzde 1.28 olarak gerçekleşmiştir.
Đstatistikler, en çok boşanmanın yüzde 1.86 ile Ege bölgesi’nde yaşandığını ortaya koyarken Ege bölgesini sırasıyla, yüzde 1.78 ile Đstanbul ve yüzde 1.60 ile Batı Anadolu bölgesi izlemektedir. Boşanma hızının en düşük olduğu bölgeler ise yüzde 0.43 ve 0.44 ile Kuzeydoğu Anadolu ile Ortadoğu Anadolu bölgesi olarak belirlenmiştir.
Tablo 3. Örneklem grubunun medeni durumu
Frekans Yüzde (%) Geçerli Yüzde (%) Kümülatif Yüzde (%) Evli 429 86,3 87,6 87,6 Bekar 39 7,8 8,0 95,5 Dul-Boşanmış 11 2,2 2,2 97,8 Yalnız yaşıyor 11 2,2 2,2 100,0 Toplam 490 98,6 100,0 Cevapsız 7 1,4 Toplam 497 100,0
Đstatistiklere göre en yüksek boşanma oranının olduğu bölge Ege Bölgesi’dir. Rakamların ortaya koyduğu en önemli sonuç ise, Türkiye genelindeki boşanmaların yüzde 42.6’sının, evliliğin ilk 5 yılı içinde gerçekleştiği yönündedir. Erken boşanmaların en önemli nedeni ise, evlilik öncesi sürecin bilinçli geçirilmemesinde aranmalıdır.
“TÜĐK Evlenme ve Boşanma Đstatistikleri, 2006 Yılı Sonuçları”na göre, 2006 yılında 650.233 çift evlenirken, bu sayı 2005 yılına göre düşük gerçekleşmiştir. 2005 yılında ise 651.896 çift evlenirken, 2005 yılında evlenme oranı, yüzde 9.05’ten 2006 yılında bu oran, yüzde 8.91’e düşmüştür.
4.1.4. Örneklem Grubunun Eğitim Düzeyi
Eğitim düzeyi % 32 ilkokul, % 18,7 orta, % 24,6 lise, % 23,4 ise yüksek okul ve üniversite olarak çıkmaktadır. Bu durum aşağıda eğitim düzeyi dağılımı tablosunda sayısal olarak görülmektedir. Gözlemlerden edinilen durum, eğitim düzeyi genç yaşlarda artma ileri yaşlara doğru azalma eğilimindedir. Artık yeni evli çiftler daha çok eğitim almaktadır. Đleriki yıllarda eğitimli çiftlerin sayısı giderek artacağı sanılmaktadır.
Bunun yanında Üniversite ve üstü eğitim almış olanların, gerek kamu hizmetine tayin olarak gerekse özel iş fırsatlarını değerlendirerek çevre ilçe, Manisa ve diğer illerde çalışmakta olduğunu da göz ardı etmemek gerekmektedir.
Tablo 4. Örneklem grubunun eğitim düzeyi
Frekans Yüzde (%) Geçerli Yüzde (%) Kümülatif Yüzde (%) Đlkokul 156 31,4 32,0 32,0 Ortaokul 91 18,3 18,7 50,7 Lise 120 24,1 24,6 75,4 Yüksek okul 34 6,8 7,0 82,3 Üniversite 80 16,1 16,4 98,8 Yüksek lisans 3 ,6 ,6 99,4
Doktora 3 ,6 ,6 100,0
Toplam 487 98,0 100,0
Cevapsız 10 2,0
Toplam 497 100,0
Demircinin nüfusu yavaş da olsa artma eğilimindedir. Ancak bu artış, genellikle Üniversitenin kapasitesinin yıllar içinde artışına paralel olarak gelişmektedir. Ayrıca Üniversitenin bulunuşu eğitim seviyesinin yükselmesine ve nitelik artışına katkı yapmaktadır.
Eğitim düzeyinin giderek artması iki yönden önemli etkide bulunacaktır. Teorik kısımda ve iddialarda belirtilen duruma göre, flört nın en önemli taşıyıcı kurumu, genelde modernleşen eğitim kurumları ve özellikle üniversiteler olduğu belirtilmişti.
Buna göre yıllar içinde, eğitim düzeyi yükseldikçe ve bir taraftan da modern eğitim kurumu olan üniversite, öğretime devam ettikçe, Demirci toplum yapısında flört uygulaması yaygınlaşacaktır.
Bu durum, görücü usulün yaygın olduğu yerleşim yerinde, hem kültür ve zihniyet yapısını, hem de ilişkilerdeki tutum ve davranışları değiştirecektir. O yüzden, bilinçli bir evlilik öncesi ilişki tanımlamasının yapılması gerekmektedir.
Araştırmanın yapılması, yörenin geleneksel kapalı toplum yapısı göstermesi nedeniyle, ayrı bir önem göstermektedir. Başlarda da belirtildiği gibi, toplumsal değişme bakımından, zihniyet ve kültür yapısıyla ilişkilendirilen birçok konu başlığı, etraflıca araştırılmalıdır.
4.1.5. Örneklem Grubunun Mesleki Durumu
Demircinin mesleki dağılımı kadın ve erkeklerde farklı yapılarda görülmektedir. Mesleki durum dağılımı tablosunda görüldüğü gibi bu soruyu 458 kişi cevaplamış durumdadır.
Örneklem grubu içinde, %34,7 ile en fazla ev hanımı bulunmaktadır. Daha sonra % 25,5 ile memur, %19 ile işçilerden oluşan çalışan kesim gelmektedir. Sonra sırasıyla, % 9,2 ile esnaf, % 6,3 ile çiftçi, % 5 ile de serbest meslek sahibi olan kesim görülmektedir.
En az oranda olan meslek grupları, genellikle esnaflık yapan serbest meslek sahibi olanlar ile çiftçi ve köylü kesim bulunmaktadır. Köylülerin Demirci’ye yerleşimleri daha yüksek oranda olduğu halde burada az görülmelerinin sebebi, köyden gelen nüfusun zamanla başka iş kollarına geçmesindendir. Örneklem grubu içinde, kendini çiftçi olarak ifade edenlerin bir çoğu, ekonomik ve sosyal bakımdan köy ile ilgisini kesmemiş durumdadır.
Tablo 5. Örneklem grubunun mesleki durumu
Frekans Yüzde (%) Geçerli Yüzde (%) Kümülatif Yüzde (%) Đşçi 87 17,5 19,0 19,0 Memur 117 23,5 25,5 44,5 Çiftçi 29 5,8 6,3 50,9 Esnaf 42 8,5 9,2 60,0 Serbest meslek 23 4,6 5,0 65,1 Ev Hanımı 160 32,3 34,7 100,0 Toplam 458 92,2 100,0 Cevapsız 39 7,8 Toplam 497 100,0
Ev hanımının çok yüksek seviyede olması, geleneksel yapının ve kadın rolünün etkin olarak devam ettiğini göstermektedir. Yeri gelmişken ifade etmek gerekirse, araştırma içeriğinde, kadının yada erkeğin genelde yapılmakta olduğu gibi, geleneksel rollerle ayrıştırarak analizi yapılmaktadır.
Örneklem grubunun geleneksel toplum yapısı, ailelerde geleneksel tutum ve davranış beklentisi ile ilişkilerin biçimlenmekte olduğunu göstermektedir. Kadın genellikle ev
işleri ve çocuğa bakmakla sorumludur. Erkek ise, evin geçimini sağlamakla ve dışarıda çalışmakla sorumludur.
Araştırmada uygulanan bir ölçü, aileyi parçalı biçimde bir birim kadın ve bir birim erkekten oluşan yapı olarak incelemek yerine, bütünlükçü bir anlayışla, ailenin karı koca’dan oluşan ve aralarında dayanışma bulunan bir çift olarak ele almak gerekliliğidir. Geleneksel Türk aile yapısı, bu tür özellik göstermektedir.
1.4.6. Örneklem Grubunun Burç Durumu
Tablo 6. Örneklem grubunun burç durumu
Kadın Yüzde Erkek Yüzde
Koç 37 7,7% 31 6,5% Boğa 22 4,6% 16 3,3% Đkizler 23 4,8% 11 2,3% Yengeç 18 3,8% 15 3,1% Aslan 22 4,6% 37 7,7% Başak 11 2,3% 7 1,5% Terazi 18 3,8% 17 3,5% Akrep 18 3,8% 13 2,7% Yay 9 1,9% 10 2,1% Oğlak 27 5,6% 23 4,8% Kova 33 6,9% 32 6,7% Balık 14 2,9% 16 3,3% Toplam 252 52,5% 228 47,5%
Örneklemde kişilik özellikleri ve karakterler farklı yapılar ortaya koymaktadır. Kişisel farklılıkları, halk arasında itibar gören burçların ayrı yapılara sahip kişilikleri ifade etmesine dair inanış, test edilmeye çalışıldı.
Örneklem grubu kadın denekler, erkeklere oranla daha üst seviyede olarak, burçların temel kişisel özelliklerini ortaya koyduğuna, inanmaktadır. Deneklerden kendi burçları sorulduğunda, çoğunlukla bilindiği gözlemlendi.
Kadın denekler en fazla bulunandan en az bulunana göre burçlarının sıralamasını; koç, kova, oğlak, ikizler, aslan, boğa, yengeç, terazi, akrep, balık, başak, yay burcuna sahip olarak örneklem de yer aldıklarını belirtmişlerdir.
Erkeklerin kendi burçları ile ilgili bilgisi kadınlara göre biraz daha düşük olmakla birlikte genellikle burç isimlerini bilmektedirler. Erkekler ise, burçlarının en fazla bulunandan en az bulunana göre, sırasıyla; aslan, kova, koç, oğlak, terazi, boğa, balık, yengeç, akrep, ikizler, yay ve başak burçlarında olduklarını belirtmişlerdir.
Bu durum, genel toplumsal yapı içinde farklı burçların, yaklaşık olarak birbirine uygun oranlarda bulunmakta olduğunu, göstermektedir. Halk inanışındaki durumuyla ve tecrübi olarak değerlendirildiğinde, burçların farklı kişisel özellikleri kısmen de olsa, yansıtabildiği düşünülecek olursa, Demirci toplumsal yapısı, farklı özelliklerin değişik oranlarda da olsa, bir arada bulunduğunu göstermektedir denilebilir.
4.1.7. Örneklem Grubunun Ekonomik Durumu
Ekonomik durumu bakımından Demirci, nakit para dolaşımı ve hareketli sosyokültürel faaliyetleri yönüyle daha çok üniversiteye bağlı bir yapı sergilemektedir. Köylerinde yaygın olan el dokuması ve fabrika halıcılığı önemli gelir kaynaklarındandır. Ayrıca burada çalışanların ve işçinin istihdamı da ayrı önemdedir. Tarım ve hayvancılık eskisi kadar gelir getirmemekte ayrıca, ürün hasat zamanına dayalı vadeli ve mevsimlik ödeme yapmasıyla da, çiftçi ve köylünün iç piyasaya hareket getirememesi de, esnafın işleyiş düzenini olumsuz etkilemektedir.
Halihazırdaki tek seçenek olan karayolu ulaşımının, transport şebekesinin mekanizmalarından mahrum oluşu, hem ekonomik yapısını etkilemekte hem de geleneksel yapıdan cemiyet yapısına doğru değişimini, olumsuz etkilemektedir.