5. BULGULAR VE YORUM
5.6. Branş Değişkenine Ait Bulgular
Araştırma kapsamındaki okullarda görev yapan deneklerin branş değişkenine göre dağılımları (Tablo 36) ve sicil değerlendirme sürecinde karşılaşılan sorunlar ve beklentilere yönelik belirlenen örgütsel boyutlardaki görüşlerine ilişkin bulgular ve yorumlar aşağıda verilmiştir.
5.6.1. Branş Değişkenine Göre Deneklerin Dağılımı
Araştırmaya katılan deneklerin branş değişkenine ait verileri incelendiğinde (Tablo 31), sınıf öğretmenlerinin sayısının 73, toplam içindeki oranının %20.5, branş öğretmenlerinin sayısının 283, toplam içindeki oranının %79.5 olduğu görülmektedir.
Tablo 36.Branş Değişkenine Göre Deneklerin Dağılımı
Cinsiyet Sınıf Branş Toplam
f 73 283 356
% 20.5 79.5 100
5.6.2. Branş Değişkenine Göre Belirlenen Örgütsel Boyutlara Đlişkin Bulgular
Sicil değerlendirme sürecinde karşılaşılan sorunlar ve beklentilere yönelik olarak branş değişkenine göre elde edilen veriler (Tablo 37) aşağıda sunulmaktadır.
131
5.6.2.1. Yasa ve Yönetmeliklerden Kaynaklanan Sorunlar
Elde edilen veriler incelendiğinde (Tablo 32), “Yasa ve Yönetmeliklerden Kaynaklanan Sorunlar” boyutuyla ilgili olarak sınıf öğretmenleri (X= 3.33) “arasıra”, branş öğretmenleri (X= 3.42) “çoğunlukla” düzeyinde görüş belirtmişlerdir. Yapılan t sınaması sonucunda gruplar arasında anlamlı bir farklılık olmadığı görülmüştür (t=-.98; P= .33).
5.6.2.2. Örgüt Đkliminden Kaynaklanan Sorunlar
Araştırmada “Örgüt ikliminden kaynaklanan sorunlar” boyutuyla ilgili veriler incelenmiş (Tablo 32) ve şu sonuçlara ulaşılmıştır. Örgüt ikliminden kaynaklanan sorunların sicil değerlendirme sürecinde karşılaşılan sorunlar ve beklentiler üzerindeki etkisiyle ilgili olarak sınıf öğretmenleri (X= 3.14), branş öğretmenleri (X= 2.87) “arasıra” düzeyinde görüş belirtmişlerdir. Yapılan t sınaması bu farklılığın .01 düzeyinde anlamlı olduğunu göstermektedir (t = 3.11; P = .00). Buna göre sınıf öğretmenleri örgütsel iklimden kaynaklanan sorunların sicil değerlendirme sürecinde karşılaşılan sorunlar ve beklentiler üzerinde daha fazla etkili olduğunu düşünmektedir.
5.6.2.3. Okul Müdürünün Yetişmişlik Düzeyinden Kaynaklanan Sorunlar “Okul müdürünün yetişmişlik düzeyinden kaynaklanan sorunlar” boyutuna ait veriler incelendiği zaman (Tablo 32) sınıf öğretmenlerinin (X= 3.30), branş öğretmenlerinin (X= 2.87) “arasıra” düzeyinde görüş belirttikleri görülmektedir. Yapılan t sınaması bu farklılığın .01 düzeyinde anlamlı olduğunu göstermektedir (t = 3.46; P = .00). Buna göre sınıf öğretmenleri “Okul müdürünün yetişmişlik düzeyinden kaynaklanan sorunların” sicil değerlendirme sürecinde karşılaşılan sorunlar ve beklentiler üzerinde daha fazla etkili olduğunu düşünmektedir
5.6.2.4. Performans Değerlendirme Sonuçlarının Eğitimcilere Yansımasından Kaynaklanan Sorunlar
Araştırmada “Performans değerlendirme sonuçlarının eğitimcilere yansımasından kaynaklanan Sorunlar” boyutuyla ilgili veriler incelendiğinde (Tablo 32) sınıf öğretmenlerinin (X= 3.12), branş öğretmenlerinin (X= 3.09) “arasıra” düzeyinde görüş belirttikleri görülmektedir. Yapılan t sınaması sonucunda gruplar arasında anlamlı bir farklılık olmadığı görülmüştür (t=.45; P= .65).
5.6.3. Branş Değişkenine Göre Örgütsel Boyutlara Ait Genel Değerlendirme Bulgular (Tablo 37) incelendiğinde, “Örgüt ikliminden kaynaklanan sorunlar” ve “Okul müdürünün yetişmişlik düzeyinden kaynaklanan sorunlar” boyutlarında denek görüşleri arasında anlamlı farklılık oluştuğunu göstermektedir. Her iki boyutta da sınıf öğretmeni denekler diğer deneklere göre “arasıra” düzeyinde yüksek katılım göstermişlerdir.
Bununla beraber “Yasa ve yönetmeliklerden kaynaklanan sorunlar” boyutunda ise anlamlı fark oluşmamakla beraber branş öğretmenlerinin en yüksek katılımla yer aldıklarını görülmektedir. “Yasa ve yönetmeliklerden kaynaklanan sorunlar” boyutunda düşük katılım sağlayan öğretmenlerin diğer boyutlarda yüksek katılım sağlaması, sınıf öğretmenlerinin branş öğretmenlerini sicil değerlendirme sürecinde daha avantajlı gördüklerini düşündükleri ve onlara karşı tepkili oldukları şeklinde yorumlanabilir. Sınıf öğretmenlerinin bu düşüncesinin nedeninin; okul kültürünün temelini oluşturan okul müdürlerinin branş öğretmeni temelli olması ve branş öğretmenlerinin performans değerlendirme sonuçlarından daha olumlu faydalar sağladıkları yönünde kanaatlerinin olması gösterilebilir.
Tablo 37. Branş Değişkenine Göre Sicil Raporu Düzenlemesine Đlişkin Sorunlar ve Beklentilere Yönelik Belirlenen Boyutlardaki Dağılım ve T Sınaması
MADDELER Branş Türü N X SS SH T P
Sınıf 73 3.33 .71 .08
Yasa ve yönetmeliklerden
kaynaklanan sorunlar Branş 283 3.42 .47 .03 -.98 .33
Sınıf 73 3.14 .69 .08
Örgüt ikliminden
kaynaklanan sorunlar Branş 283 2.87 .60 .04 3.11 .00**
Sınıf 73 3.30 1.00 .12 Okul müdürünün yetişmişlik düzeyinden kaynaklanan sorunlar Branş 283 2.87 .68 .04 3.46 .00** Sınıf 73 3.12 .56 .07 Performans Değerlendirme Sonuçlarının Eğitimcilere Yansımasından Kaynaklanan Sorunlar Branş 283 3.09 .48 .03 .45 .65 *P<.05 ** P<.01
5.6.4. Maddeler Temelinde Bulgular ve Yorumu
Maddeler temelinde bakıldığında (Tablo 38), branş değişkenine göre, anlamlı farklılık gösteren ifadeler olarak sicil değerlendirme sonucunda olumlu sicil alan
133
personele tatmin edici mükafat verilmemektedir” (Md.6), “Müdürün, istediklerini yaptırmada, sicil değerlendirmesini bir koz olarak kullanabilmesine öğretmenler ses çıkaramamaktadır.” (Md.8), “Okul müdürü genelde kendisini ön planda gösterebilmek için, okulda yüksek başarılı öğretmenlere soğuk bakar” (Md.9), “Sicil değerlendirme raporunda, öğrenci başarısı, yarışma sonuçları, alınan ödüller, sunulan bildiriler vb. birtakım somut değerlendirme ölçütleri de yer almalıdır” (Md.11), “Okul müdürü okulda istenmeyen müdür durumuna düşmemek için, genellikle herkesi yüksek düzeyde başarılı göstermektedir” (Md.15), “Maddi durumu bozuk, çok çocuklu vb. dezavantajlı olan öğretmenin gerçek değerlendirmesi düşük olsa dahi, bu durum siciline yansıtılmamaktadır” (Md.20), “Okulumuzda çalışkan ve başarılı olanlara genellikle soğuk bakılmaktadır” (Md.24) ve “Çalıştığım okulda kötü performans gösterdiği halde müeyyide uygulanmayan öğretmenleri gördüğüm zaman moralim bozuluyor” (Md.26) ifadelerinde sınıf öğretmeni deneklerin anlamlı bir farklılık yansıtacak şekilde erkek deneklerden daha fazla bu ifadelere katıldıkları görülmektedir.
Branş öğretmenlerinin ise “Öğretmenlere sicil değerlendirmedeki başarılarına göre ödeme yapılmalıdır” (Md.7), “Okul müdürümüz, sicil değerlendirmesi sonucu başarılı bulunan personelleri, okulda öğrenme kültürünü geliştirmek için örnek olarak göstermektedir” (Md.17), “Okul müdürümüz performanslarımızın iyi olması için sık sık bilgilendirme toplantıları yaparak bizleri geliştirmeye çalışır” (Md.21) ve “Örgüt iklimi, okul müdürünün sicil değerlendirme sonucuna ilişkin öğretmenlere bilgi vermesini sağlamaktadır.” (Md.30) ifadelerinde sınıf öğretmenlerinden anlamlı bir farklılık yansıtacak şekilde daha fazla bu ifadelere katıldıkları görülmektedir.
Genel olarak hem sınıf hemde branş öğretmenleri anket maddelerine “nadiren” ve “arasıra” düzeylerinde katılım göstermişlerdir. Bununla beraber Sicil değerlendirme sonucunda olumlu sicil alan personele tatmin edici mükafat verilmemektedir” (Md.6) ifadesine hem sınıf hemde branş öğretmenlerinin “çoğu zaman” düzeyinde katılım sağladıkları görülmektedir.
Tablo 38. Branş değişkenine göre denek grupları arasında anlamlı farklılık yansıtan maddelere yönelik verilerin dağılımı
MADDELER Branş Türü N X SS SH T P
Sınıf 73 3.81 1.24 .15
6
Tablo 38’in Devamı Sınıf 73 2.53 1.30 .15 7 Branş 283 2.97 1.48 .09 -2.30 .02* Sınıf 73 3.15 1.24 .15 8 Branş 283 2.54 1.12 .07 4.08 .00** Sınıf 73 3.14 1.57 .18 9 Branş 283 2.40 1.13 .07 3.76 .00** Sınıf 73 2.56 2.56 .17 11 Branş 283 2.03 .97 .06 2.97 .00** Sınıf 73 3.23 1.22 .14 15 Branş 283 2.92 1.16 .07 2.03 .04* Sınıf 73 2.52 1.24 .14 17 Branş 283 3.00 1.21 .07 -3.01 .00** Sınıf 73 3.05 1.40 .16 20 Branş 283 2.48 1.33 .08 3.24 .00** Sınıf 73 2.21 1.09 .13 21 Branş 283 2.79 1.06 .06 -4.18 .00** Sınıf 73 2.75 1.40 .16 24 Branş 283 2.17 1.27 .08 3.23 .00** Sınıf 73 3.63 1.30 .15 26 Branş 283 3.01 1.33 .08 3.58 .00** Sınıf 73 2.55 1.23 .14 30 Branş 283 2.93 1.30 .08 -2.24 .03* *P<.05 ** P<.01
135