Birinci Alt Problemin Bulgularına Yönelik Tartışma

Araştırmanun amacı doğrultusunda üstün zekalı öğrencilerin ve üstün zekalı olmayan öğrencilerin benlik algısı ile ebeveynlerinin benimsediği çocuk yetiştirme stilleri arasında gizil yapı incelenmiştir. Bu yapı doğrultusunda ebeveynlerin çocuk yetiştime stilleri ile benlik algısı arasında ilişki olup olmadığına bakılmıştır. Tüm örneklem grubu için kurulan YEM anlamlı bulunmuştur. Yani, öğrencilerin anne ve babalarının sergiledikleri çocuk yetiştirme stilleri ile öğrencilerin benlik algıları arasında negatif bir ilişki vardır.

Bulgular incelendiğinde öğreniclerin babalarının benimsediği çocuk yetiştirme stili ile öğrencilerin benlik algıları arasında negatif yönde annelerin benimsediği çocuk yetiştirme stiline göre daha yüksek bir ilişki vardır. Tüm örneklem için YEM test edildikten sonra üstün zekalı öğrenciler ve üstün zekalı olmayan öğrenciler için model ayrı ayrı test edilmiştir. Üstün zekalı öğrencilerin ebeveynlerinin çocuk yetiştirme stilleri ile üstün zekalı öğrencilerin benlik algıları arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Kurulan Yapısal Eşitlik Modelinin doğrulanamamasının sebeplerinden biri olarak örneklem in küçük olması söylenebilir. Üstün zekalı olmayan öğrencilerin benlik algıları ile ebeveynlerinin çocuk yetiştirme stilleri arasındaki gizil yapı incelendiğinde anlamlı ilişki bulunmuştur. Üstün zekalı olmayan öğrencilerin benlik algıları ile ebeveynlerinin çocuk yetiştirme stilleri arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur. Tüm öğrencilerin örneklem grubunda olduğu gibi üstün zekalı olmayan öğrencilerin benlik algıları ile babalarının çocuk yetiştirme stilleri arasında daha yüksek bir ilişki vardır.

Annelerin benimsediği çocuk yetiştirme stilleri ile üstün zekalı olmayan çocukların benlik algıları arasında daha düşük bir ilişki vardır.

Anne ve baba çocuk yetiştirme stilleri alt boyutlarının çarprazlanmasıyla elde edilen dört stile ilişkin veriler ile üstün zekalı olan ve üstün zekalı olmayan

öğrencilerin benlik algıları arasında farklılaşma ayrı ayrı incelenmiştir. Her iki grupta da hem anne çocuk yetiştirme stillerinin hem de baba çocuk yetiştirme stillerinin öğrencilerin benlik algıları ile anlamlı bir ilişkisi olduğu saptanmıştır.

İzin verici/ihmalkar stile sahip annelerin üstün zekalı çocuklarının benlik algıları en düşük bulunmuşken izin verici/şımartan stile sahip annelerin üstün zekalı çocuklarının benlik algıları en yüksek bulunmuştur. Diğer yandan otoriter stile sahip babaların üstün zekalı çocuklarının benlik algıları en düşük, izin verici/şımartan stile sahip babaların üstün zekalı çocuklarının benlik algıları en yüksek bulunmuştur.

Üstün zekalı olmayan öğrencilerin anne ve babalarının çocuk yetiştirme stilleri ile benlik algıları incelendiğinde ise otoriter stile sahip annelerin çocuklarının benlik algıları en düşük, izin verici/şımartan stile sahip annelerin çocuklarının benlik algıları en yüksek bulunmuştur. Babaların çocuk yetiştirme stillerinde ise durum annelerin çocuk yetiştirme stilleri ile benzer sonuçları vermiştir.

Bu sonuçlar doğrultusunda alanyazın incelendiğinde Sümer ve Güngör (1999) yaptıkları çalışmada üniversite öğrencilerinin benlik saygılarının anne ve babalık stillerine göre anlamlı olarak farklılaştığı saptanmıştır. Yapılan araştırmalar da anne babalarını açıklayıcı/otoriter olarak algılamayla benlik saygısındaki artışın ilişkili olduğunu göstermektedir (Aunola, Stattin ve Nurmi, 2000; Herz ve Gullone, 1999). Başka bir çalışmada ise hem anneden hem de babadan algılanan demokratik çocuk yetiştirme stilinin, yüksek benlik saygısı ile ilişkili olduğu bulunmuştur (Milevsky ve diğ., 2007). Araştırmanın sonucunda otoriter anne ve babaların çocuklarının benlik algıları daha yüksek bulunmuştur. Ayrıca izin verici/şımartan anne babaların çocuklarının benlik algıları daha düşük bulunmuştur. Weiten ve Lloyd (2006)’un yaptığı araştırma da bu bulguyu kısmen destekler niteliktedir. Yaptıkları araştırma sonucunda demokratik ve izin verici/şımartan aile ortamında yetişen çocukların benlik saygılarının diğerlerine göre daha yüksek olduğunu vurgulamışlardır.

Ersoy (2013), ortaokul öğrencilerinin algıladıkları anne baba tutumları ile benlik saygısı ve depresyon düzeyi arasındaki ilişkiyi araştırmıştır. Öğrencilerin, anne-babalarının tutumlarını daha çok demokratik olarak algıladığı görülmüştür.

Ayrıca demokratik tutum arttıkça öğrencinin benlik saygısı artmakta, ancak koruyucu-istekçi ve otoriter tutum arttığında ise öğrencinin benlik saygısının azaldığı bulunmuştur. Diğer bir araştırmada ise, olumsuz çocuk yetiştirme tutumu sergileyen annelerin çocuklarının benlik algılarının, olumlu tutum sergileyen annelerin çocuklarının benlik algılarından daha yüksek olduğu bulunmuştur (Skowron,2005). Tunç (2006)’da ergenler üzerinde yaptığı çalışmada, anne babalarını izin verici/şımartan olarak algılayan ergenlerin benlik saygısının otoriter olarak algılayan ergenlere göre daha yüksek olduğunu gözlemiştir.

Araştırmalarda da görüldüğü gibi benlik algısı ile algılanan çocuk yetiştirme stilleri arasında bir ilişki buşunmaktadır. Fakat araştırmalarda algılanan anne baba çocuk yetiştirme stilleri ile benlik algısının düşük ya da yüksek olması farklılık göstermiştir. Bu araştırmada, her iki grup incelendiğinde (üstün zekalı olan

öğrenciler ve üstün zekalı olmayan öğrenciler) anne babası otoriter stil benimseyen öğrencilerin benlik algıları daha düşüktür. Bu sonuç, diğer

araştırmalarla benzerlik göstermektedir. Ebeveynlerin, çocuklarıyla açık iletişim kurmalarının, kurallardan uzak bir ilişki benimsemelerinin çocukların benlik algıları üzerinde olumlu bir etki bıraktığı söylenebilir. Kurallar çerçevesinde ilişki kuran, çocuklarının fikirlerini önemsemeyen ebeveynlerin çocuklarının benlik algılarını olumsuz yönde etkilediği söylenebilir.