Bilim ve Sanat Merkezleri (BİLSEMLER)

yayınlanan Milli Eğitim Bakanlığı Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi Yönetmeliğinde, kurumumun amaç ve işleyişi şöyledir. Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğünü bağlı, Resim ve Müzik alanında üstün yetenekli bireylerin özel sınavlarla seçilerek alındığı eğitim süresi 4 yıl olan devlet kurumlarıdır. Bu okullar, güzel sanatla ilgili yükseköğretim kurumlarının bulunduğu yerlerde açılır ve karma eğitim yapılır, gündüzlü ve yatılı hizmet veren devlet okullarıdır. Okulun amacı öğrencilerin, Güzel sanatlar alanında ilgi ve yetenekleri doğrultusunda eğitim-öğretim görmeleri, özel yetenek gerektiren yükseköğretim programlarına hazırlanmalarını, alanlarında araştırmacılığa yönelmelerini, yetenekleri doğrultusunda yorum ve uygulamalar yapabilen, yaratıcı ve üretken kişiler olarak yetişmelerini, Milli ve milletler arası sanat eserlerini tanımalarını ve yorumlamalarını sağlamak olarak belirlenmiştir.

2.1.8.8 Bilim ve Sanat Merkezleri (BİLSEMLER)  

Üstün yeteneklilerin eğitimiyle ilgili ülkemizde faaliyet gösteren diğer bir kurumda MEB Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Özel Yeteneklilerin Eğitimi Bölümüne Bağlı Bilim ve Sanat Merkezleridir. MEB 1993 yılında Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri bünyesinde üstün yetenekliler şube müdürlüğünü açarak bugünkü BİLSEM’ lerin temelini atmıştır. Dönmez (2004) bu süreci şöyle anlatmaktadır. 1995 yılında Necate Baykoç DÖNMEZ Başkanlığında MEB Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri ile yine bu kurum bünyesinde Ankara’da Yasemin Karakaya Bilim ve Sanat Merkezi 08.09.1995 tarihinde açılmıştır. İstanbul Ataşehir’de 15.02.1996’da İstanbul Bilim ve Sanat Merkezi, 09.12.1997’de Bayburt’ta Bayburt Bilim ve Sanat Merkezi, 11.03.1998’de Isparta Bilim ve Sanat Merkezi, 14.09.1999’da Bursa’da Cevdet Nerse Bilim ve Sanat Merkezinin açılmasıyla BİLSEM varlıklarını hissettirmeye başlamıştır. Günümüze gelindiğinde ise BİLSEM’lerin sayısı 63 olmuştur. BİLSEM üstün ve özel yetenekli öğrencilere ders dışı zamanlarda; öğrencilerin ilgi ve istidatlarına göre eğitim veren devlet kurumlarıdır. BİLSEM öğrencilerini ilköğretim 1. kademeden genellikle 2 ve

3. sınıflardan almakta ve bu öğrenciler orta öğretim hayatlarının sonuna kadar bilim ve sanat merkezine devam etmektedirler.

Merkezlerdeki eğitim-öğretim etkinlikleri öğrencilerin ihtiyacına göre hazırlanmış Bireyselleştirilmiş Eğitim Programlarının geliştirilmesine çalışılır. Üstün yetenekli öğrencilerin eğitim-öğretiminde bilişsel, duyuşsal, devinişsel ve sosyal gelişimleri bir bütünlük içerisinde ele alınır. Etkinlikler, öğrencilerin devam ettikleri örgün eğitim kurumları ile bütünlük oluşturacak şekilde plânlanır. Öğrencilerin örgün eğitim kurumlarında izledikleri programlar ile merkezlerde yapacakları çalışmalar arasında işbirliği sağlanır. Aynı zamanda veli-merkez işbirliğinin devamına çalışılır. Öğrencilere benlik algısı ve iletişim becerileri kazandırılmaya çalışılır. Etkinlikler öğrencileri dıştan yönelimli ve yönetimli bir disiplin ve denetim yerine, içten odaklı disiplin ve denetim anlayışını geliştirmeye yönelik olarak düzenlenir.

Merkeze devam etmeye hak kazanan öğrenciler hazır bulunuşluk düzeyi ölçüldükten sonra birbirini tamamlayan beş basamaklı programa alınırlar. Bu programlar, öğrenci merkezli, disiplinlerarası, modüler yapıda hazırlanırlar. Lider/danışman öğretmenlerin rehberliğinde bireysel öğrenmeye uygun olarak, öğrencilerin yaratıcılığını, sorunlara farklı yaklaşım ve çözüm bulma becerilerini geliştirecek ve yetişkinlik dönemlerindeki şartlara hazırlayacak nitelikte düzenlenir. Özel yetenekleri geliştirmeye yönelik programlar, disiplinler ve disiplinler arası ilişkiler dikkate alınarak düzenlenir. Öğrencilerin canlı ve nesnelerle olan ilişkisini iyi gözlemlemeye dayalı, analiz, sentez ve değerlendirme yapma gibi üst bilişsel düşünme becerilerini geliştirmesini sağlayan etkinliklerin planlanmasına ve uygulamasına dikkat edilir.

Öğrencilerin BİLSEM’de aldıkları eğitim Programları şöyle sıralanmaktadır (MEB Bilsem Yönerge 2007):

a) Uyum,

b) Destek Eğitimi, • İletişim Becerileri

• Bilimsel Çalışma Yöntemleri • Bilgisayar

• Yabancı Dil

• Grupla Çalışma Teknikleri • Öğrenme Yöntemleri • Sosyal Etkinlikler • Araştırma Teknikleri

c) Bireysel Yetenekleri Fark Ettirme, d) Özel Yetenekleri Geliştirme, e) Proje Üretimi

a. Uyum Programı:

Örgün eğitim kurumlarından gelen çocuk/öğrencilere ve velilerine öncelikle merkezin misyon ve vizyonu anlatıldığı programdır. Yapılacak etkinliklerin içeriği çocuk/öğrencilerde merkezlere ait kurum kültürü ve biz bilinci oluşturacak şekilde planlanır. Öğrenciler hakkında kişisel, sosyal ve psikolojik gelişimleri hakkında bilgi toplamayı amaçlayan güven, özgüven, iletişim becerileri gibi konular ve oyun ağırlıklı etkinlikler yapılır.

Uyum eğitiminde verilen bazı konu başlıkları; Tanışma etkinlikleri, güven ve özgüven oluşturma, olumlu benlik kavramı geliştirme, kurum kültürünü benimseme, ait olma duygusunu kazandırma, grup dinamiği oluşturabilme, takım ruhu kazandırabilme, yaratıcı düşünce yeteneğini geliştirme, dikkati yoğunlaştırabilme, farklılıkları sergileyebilme, eleştirel düşünce yeteneğini geliştirme, öğrencilerin psikolojik durumları hakkında bilgiler toplama şeklindedir.

Uyum süreci bu eğitimi alan bireylere eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, etkin iletişim becerisi kazanma, olayları sorgulayabilme, özgüven sahibi, toplumsal, sabırlı, hoşgörülü, sevgiyi her zaman ön planda tutan, yardım sever, yeniliğe açık, takım ruhu ile hareket edebilen, toplumsal olaylara çözümler üretebilen bireyler olma yönünde verilen etkili bir eğitimdir.

b. Destek Eğitim Programı:

Destek eğitimi programında öğrenciler, iletişim becerileri, grupla çalışma teknikleri, öğrenme yöntemleri, problem çözme teknikleri, bilimsel araştırma teknikleri, fen bilimleri, matematik dil sanatları, sosyal bilimler, resim, müzik ve benzeri alanlar ile

ilişkilendirilerek eğitim alırlar. Öğrenciler bireysel ya da grup halinde proje hazırlama çalışmalarına başlarlar.

c. Bireysel Yetenekleri Fark Ettirici Program:

Öğrencilerin bilişsel, duyuşsal, sosyal ve devinişsel kapasiteleri dikkate alınarak uyum ve destek eğitimi programında yapılan gözlemler ve alınan geri bildirimler sonucu belirlenen bireysel yetenek alanı/alanları doğrultusunda öğrenci grupları oluşturulur. Çocuk/öğrencilerin sahip oldukları bireysel yeteneklerini fark ettirebilmek amacıyla akademik bilgilere dayalı olarak yaratıcılıklarını öne çıkaran ve bireysel farklılıklarıyla ilgili disiplinlere yönelik programlar hazırlanır. Bireysel yetenekleri fark ettirici dönemde disiplinler arası ilişkiler dikkate alınarak proje üretim çalışmaları devam ettirilir ve projeler destek eğitimi programına göre daha kapsamlı hazırlanır. d. Özel Yetenekleri Geliştirici Program:

Bu programda öğrencilerin disiplinler ve disiplinler arası ilişkiler dikkate alınarak seçtikleri bir disiplinde derinlemesine veya ileri düzeyde bilgi beceri ve davranış kazanmaları planlanır. Bu dönemde daha çok özel yetenek alanı/alanlarına yönelik proje üretim çalışmaları yapılır.

e. Proje Dönemi:

Merkezdeki etkinliklerin temelinde proje üretme ve geliştirme çalışmaları yatmaktadır. Proje hazırlama ve geliştirme konularında bilgi ve beceri kazandırmak üzere kurumdaki lider/danışman öğretmenler aracılığıyla gerekli ön öğrenmeler sağlanır. Proje Yönergeleri hazırlanıp örnekler sunulur.

BİLSEM üretken, toplumun problemleri ile ilgilenen, toplumsal problemlere çözümler üreten bir nesil yetiştirmek için ve daha iyi bir gelecek için, üstün zekâlı/ yetenekliler ve eğitimleri açısından önemli bir eğitimdir

BİLSEM’de devam eden eğitimler boyunca öğrenciler takip edilmekte, aile ziyaretleri, örgün eğitim kurumundaki öğretmenleri ile görüşmeler yapılmaktadır. Aile ziyaretlerinde BİLSEM’ de uygulanan eğitim hakkında bilgiler verilmekte, öğrenciler doğal ortamlarında gözlemlenmekte, aile daha yakından tanınmaktadır. Ayrıca ailelerimizde BİLSEM’i daha yakından tanımakta velilerimizin eğitime bakış açılarında olumlu değişiklikler olmaktadır.

Merkezdeki etkinliklerin temelinde proje üretme ve geliştirme çalışmaları yatmaktadır. Proje hazırlama ve geliştirme konularında bilgi ve beceri kazandırmak üzere kurumdaki lider öğretmenler aracılığıyla gerekli ön öğrenmeler sağlanır. Proje Yönergeleri hazırlanıp örnekler sunulur.

Öğrenciler ilgi, yetenek ve tercihlerine göre proje gruplarına ayrılır, kendi seçtikleri proje üzerinde çalışırlar. Gerektiğinde bireysel proje üretme çalışmaları da yapabilirler. Projelerin gerçek yaşamla ilgili, sorun çözmeye ya da herhangi bir gereksinimi karşılamaya yönelik olması esastır.

Yöntem olarak öğretmenlerin öğrencilere öğretmesinden öte kendi seçecekleri projeler etrafında kendilerinin geliştirdikleri çözümü uygulamaları ve bu süreç içerisinde öğrenmeleri temel alınır. Böylece öğrenciler, lider öğretmenler rehberliğinde plânlama, uygulama ve değerlendirme aşamalarını, yaparak, yaşayarak, öğrenen; üreten, sorun çözen, yaratıcı düşünebilen, bilimsel araştırma ve buluş yapabilen bireyler olarak yetiştirilir.

Merkezdeki eğitim ortamları; a. Her türlü çevre koşullarına açık, b. Çok amaçlı,

c. Sosyal ve psikolojik yönden iş birliğine açık ve mot4e edici olacak şekilde düzenlenir

BİLSEM’e devam eden öğrencilerin birbirlerine güvenlerinin geliştiği, öğrencilerin BİLSEM’li olduktan sonra örgün eğitim kurumlarındaki diğer arkadaşları ile daha güçlü iletişim kurabildikleri, liderlik özelliklerinin farkına vardıkları, özgüvenlerinin oluştuğu ve geliştiği, yalnızlık yerine kendileri gibi düşünebilen arkadaşlarla, arkadaşlık duygularının geliştiği, ekip olabildikleri, ekip ruhu içinde sinerji yaratabildikleri, kendilerini ifade etme becerilerinin arttığı, toplam kalite anlayışının BİLSEM’lerin genel felsefesi olduğu, BİLSEM’e devam eden öğrencilerin hayal dünyalarının geliştiği, hayallerini seslendirebildikleri, okuma ve araştırma alışkanlıklarının arttığı gözlenmiş ve tespit edilmiştir (Davaslıgil, 2004).

2.2 Bilim