Bilgisayar Verisi ve Trafik Verisi

Sözleşme’nin 1. maddesinin (b) ve (d) fıkralarında sırasıyla bilgisayar verisi ve trafik verisi tanımlanmıştır. Bu tanımları incelemeden önce genel olarak veri kavramının ele alınmasında yarar görülmektedir.

Bu kavrama ilişkin en önemli tanımlama, Russell Ackoff tarafından 1988 yılında sistem teori ve bilimleri alanında kurulmuş uluslararası bir organizasyonda (International Society for the Systems Sciences) yapılan konuşmada yapılmıştır. Bu konuşmada veri kavramı başkaca kavramlarla birlikte hiyerarşik bir yaklaşımla açıklanmıştır. Ackoff’a göre, kavram hiyerarşisinde sırasıyla bilgelik (wisdom) başta olmak üzere sırasıyla anlayış (understanding), bilgi (knowledge), enformasyon (information) ve veri (data) yer almaktadır. Ackoff, önce gelenin sonra kalanı kapsadığını düşünmüştür.202 _{Çalışmamızı ilgilendirmesi açısından,}

 Veri, “gözlem ürünü olan, çevre, olay ve nesnelerin varlığını temsil eden semboller”,203

201 _{CGK, 2013/15-239 E – 2013/289 K, 11/06/2013; CGK, 2012/15-1293 E – 2013/111 K,}

02/04/2013; CGK, 2009/11-193 E – 2009/268 K, 17/11/2009

202 _{Russell L. Ackoff, From Data to Wisdom Presidential Address to ISGSR,}

http://fournier.facmed.unam.mx/ib1/2013/students/files/u2/FromDataWisdomAckoff.pdf, s3

 Enformasyon, “veriden gelir; sistem olarak veriyi üretir, depolar, alır ve işler; tanımlama veya betimlemelerin içerisinde yer alır; kim, ne, ne zaman, kaç tane gibi soruların cevaplarıdır”,204

 Bilgi ise, “öğrenme ile elde edilen, bir sistemin nasıl çalıştığını bilme gibi biliş ki bu enformasyonun, bir şeyin nasıl kullanılacağına dair bir yönergeye dönüşmesini mümkün kılar”205_,

ifadeleri ile açıklanmıştır.

Türk Dil Kurumu, veriyi, bilişim anlamında, olgu, kavram veya komutların, iletişim, yorum ve işlem için elverişli biçimli gösterimi olarak206_{tanımlamıştır.}

5651 sayılı Yasa’ya dayanılarak hazırlanan İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesine Dair Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmelik’in 3. maddesinin 1. fıkrasında, tanımlar başlığı altında ise veri, bilgisayar tarafından üzerinde işlem yapılabilen her türlü değeri; bilgi ise, verilerin anlam kazanmış biçimi olarak tanımlanır.

Görüldüğü üzere, veri, bilgiye göre kapsamı daha dar ve henüz anlam kazanmamış yapıtaşları görünümündedir.

Sözleşme, veri kavramını, bilgisayar verisi olarak ele almayı tercih etmiştir. Bu tercih, bilgisayar verisi dışındaki sistem verilerinin, harici belleklerde yer alan veriler gibi, kapsam dışı kalabileceğini akla getirse de, Sözleşme’nin açıklayıcı raporunda elektronik ya da başkaca doğrudan işlenebilir ortamdaki bir verinin de bilgisayar verisi olduğu ayrıca vurgulanmıştır.207 _{Sözleşme’nin 1. maddesinde yer} alan veri tanımına göre veri, “bilgisayar sisteminin bir işlevi yerine getirmesini mümkün kılan bir programı da kapsayan, olguların, bilginin veya kavramların bir bilgisayar sisteminde işlenmeye uygun haldeki her türlü temsilini ifade eder”.

204 _{A.g.e s.3.} 205 _{A.g.e. s.3.} 206 _{Türk Dil Kurumu,} http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.54e10083b06c16. 11562558

207 _{Explanatory Report, Avrupa Konseyi Siber Suçlar Sözleşmesi Açıklayıcı Raporu p 25}

5237 sayılı Yasa’nın Bilişim Sistemine Girme suçunun düzenlendiği 243. maddesinin gerekçesinde, veri kavramının doğrudan bir tanımı verilmeksizin, “sistem içindeki bütün soyut unsurlar” denilerek çerçevesi çizilmiştir. Aynı gerekçede sistem, “verileri toplayıp yerleştirdikten sonra bunları otomatik işlemlere tabi tutma olanağı veren manyetik sistemler” olarak açıklanmıştır. Bu iki tanım bir arada düşünüldüğünde, veri ile ilgili şu sakıncalı sonuca varılabilecektir: verileri toplayıp yerleştirdikten sonra bunları otomatik işlemlere tabi tutma olanağı veren manyetik sistemler içerisindeki bütün soyut unsurlar veridir. Böyle bir veri tanımı, tüm bilgisayarların manyetik olmak zorunda olmadığı, manyetikliğin bilgisayarın tek özelliği olmadığı dikkate alındığında208 _{sadece manyetik özelliği bulunan} sistemlerin içinde bulunan verileri koruyacaktır ki, bu dar yaklaşım uygulamada sorunlara neden olabilecektir. Bu nedenle açıklayıcı raporu ile Sözleşme’nin daha geniş bir veri tanımı ortaya koyduğu söylenebilir.

Sözleşme’nin 1. maddesinin (d) bendinde ise trafik verisi tanımlanmıştır. Bu tanıma göre, bir bilgisayar sistemi aracılığı ile gerçekleşen iletişimle ilgili olan, bir iletişim zincirinin bir parçası olan bilgisayar sistemi tarafından üretilen ve iletişimin başlangıç noktasını, varış noktasını, izlediği yolu, zamanını, tarihini, boyutunu, süresini veya kullanılan hizmetin türünü gösteren herhangi bir bilgisayar verisi trafik verisidir.

Trafik verisi, Telekomünikasyon Kurumu Tarafından Erişim Sağlayıclara ve Yer Sağlayıcılara Faaliyet Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esas Hakkında Yönetmelik’in 3. maddesinde erişim sağlayıcı trafik bilgisi ve yer sağlayıcı trafik bilgisi şeklinde iki ayrı tanımla açıklanmıştır. Buna göre erişim sağlayıcı trafik bilgisi ile internet ortamına erişime ilişkin olarak; abonenin adı, adı ve soyadı, adresi, telefon numarası, abone başlangıç tarihi, abone iptal tarihi, sisteme bağlantı tarih ve saat bilgisi, sistemden çıkış tarih ve saat bilgisi, ilgili bağlantı için verilen IP adresi ve bağlantı noktaları gibi bilgiler ifade edilmektedir. Yer sağlayıcı trafik bilgisi ile de, internet ortamındaki her türlü yer sağlamaya ilişkin olarak; kaynak IP

208 _{Yılmaz Yazıcıoğlu, Yeni Türk Ceza Kanunundaki Bilişim Suçlarının Genel Değerlendirilmesi,}

adresi, hedef IP adresi, bağlantı tarih-saat bilgisi, istenen sayfa adresi, işlem bilgisi (GET, POST komut detayları) ve sonuç bilgisi gibi bilgileri ifade edilmektedir.

Bu tanımlamalardan anlaşılacağı üzere, Sözleşme ve mevzuatımızın trafik verisine yükledikleri anlamlar aynıdır.