• Sonuç bulunamadı

Kaynak temelli bakış açısına göre ise işletme rekabet üstünlüğünü sürdürebilmesi için sahip olduğu bilgileri tutabilmesi ve kurulan prosedürler, patentler, eğitim veya kuruluş rutinleri olarak yönetebilmesi lazım (Barney, 1991, s.104). Bilgi ve bilgi yönetimini etkili bir biçimde kullanan işletmeler, kendi dış çevresinde doğabilecek fırsatları rakiplere göre daha önce görebilme ve bu şekilde rekabet üstünlüğünü sağlayabilmektedirler (Gümüştekin, 2004, s.202).

Spicer vd.'e (2006) göre, örgütsel öğrenme teorisine bakıldığı zaman, bilginin verimli elde edinimi ve kullanımının esnekliğin, uyumluluğun ve rekabet avantajının kaynağı olduğu görülmektedir (Aktaran: Arumugam vd., 2011, s.4) ve daha iyi bir işletme performansıyla ilişkilendirilmektedir. Küresel ve ulusal ekonomide bir işletmenin rekabet avantajı sağlamasında bilginin çok önemli bir değer haline gelmesi nedeniyle, bilgi yönetiminin artan önemini önemsemeyen işletmeler, rekabet gücünü kaybedebilmektedir. Bu durum, işletmenin toplumda olumsuz bir konuma düşmesine sebep olabilmektedir (Mesci, 2011, s.122). İşletmelerin sahip olduğu bilgiyi, ihtiyacına denk düşen bir değişim ve dönüşüme tabi tutarak, işletmenin birimlerine, sahip olduğu maddi ve insan kaynaklarına, üretim sürecine uyarlaması açısından çok

önem taşımaktadır (Demirel ve Seçkin, 2008). Bilgi yönetimi, işletmelere rekabet üstünlüğü ve pazar değerini artırmaya katkı sağlamaktadır.

Yazında bilgi yönetim sürecinin iş performansını iyileştirerek, işletmenin temel yetkinliklerinden yararlanarak, pazara ulaşma zamanını hızlandırarak, ürün hazırlama sürelerini azaltarak ve ürün kalitesini geliştirerek işletme performansına katkıda bulunacağı kabul edilmektedir (Daut vd., 2010, s.138; Argote ve Ingram, 2000).

Bilgi edinme sürecinde işletme çalışanları bilgiye ihtiyaç duymaktadırlar ve gereken bilgiyi aramaktadırlar, bilgiyi yaratarak ve üreterek sonunda onu ele geçirmektedirler ve bu bilgiyi kullanmak için çalışanlar birbirleriyle işbirliği yapmaktadırlar. Bilgi dönüşüm sürecinde, elde edilen bilgi gerek açık, gerekse örtük bilgi olmak üzere dağıtılarak, entegre edilerek, organize edilerek dönüştürülmektedir. Bilgi kullanımı sürecinde ise açık veya örtük bilgi uygulanarak işletmedeki diğer çalışanlarla paylaşılmaktadır. Bu süreç sırasında bilgi gelecekte tekrar faydalanılmak üzere depolanmaktadır (Daut vd., 2010, s.141). Son yıllarda yapılan bilgi yönetimi ve işletme performansı ilişkisini araştıran çalışmalara aşağıda yer verilmiştir.

Gomez ve Manzanares (2002, s.16) İspanya‟nın Castilla–La Mancha eyaletinde faaliyette bulunan, yıllık satışları 2 milyon euroyu bulan 76 işletme üzerinde bilgi yönetim stratejileri, yenilik ve işletme performansı ilişkisini araştırmışlardır. Araştırma sonuçlarına göre bilgi yönetim stratejilerine odaklanan işletmeler diğer işletmelere kıyasla satışlarda ve varlıkların geri dönüşünde büyük bir farklılık göstermiş olduğu tespit edilmiştir. Yatırımların geri dönüşü ve pazar payı kalemleri yeterli etki göstermemiştir.

Lopez-Nicolas vd. (2011) İspanya‟da faaliyet yürüten 310 örgütte yaptığı araştırmasında bilgi yönetim stratejilerinin (kodlamak ve kişiselleştirmek) yenilik ve örgüt performansı üzerinde herhangi bir etkiye sahip olup olmadığını ortaya çıkarmıştır. Sonuçlar ele alındığında bilgi yönetiminin yeniliği ve kurumsal işletme performansını geliştirmede önemli rol oynadığı ortaya çıkmıştır. Bilgi yönetim stratejilerinin ise dolaylı (yenilikçi kapasitenin büyümesi) bir şekilde performansı etkilediği görülmüştür. Her iki bilgi yönetim stratejisinin (kodlama ve kişiselleştirme) de finansal sonuçlar üzerinde anlamlı olumlu etkisinin var olduğu bulunmuştur.

Theriou vd. (2011) Yunanistan‟da faaliyette bulunan 109 tane orta ve küçük boy işletme üzerinde bilgi yönetimi verimliliğinin işletme performansını etkileyip etkilemediğini araştırmışlardır. Çalışma sonucunda liderliğin ve kültürün bilgi yönetimini verimli kıldığı ve bu verimli bilgi yönetiminin işletme performansını güçlü yönde olumlu etkilediği bilgisine ulaşılmıştır.

Wang vd. (2012) Çin‟in Jiangsu eyaletinde bulunan 89 yüksek teknoloji işletmelerinden elde ettiği veriler sayesinde bilgi paylaşım, yenilikçilik ve işletme performansı arasındaki ilişkiyi araştırmışlardır. Sonuçlara göre gerek örtük gerekse açık bilgi paylaşımının yenilik ve

performansı kolaylaştırdığı; açık bilgi paylaşımının daha çok yenilik hızı ve finansal performansı etkilediği, örtük bilgi paylaşımının ise yenilik kalitesi ve operasyonel performans üzerinde önemli bir etkisi olduğu ortaya çıkmıştır.

Li vd. (2014) Çin‟de faaliyette bulunan 345 işletme üzerinde bilgi yönetimi stratejilerinin işletme performansı üzerinde etkileyici faktör olup olmadığını araştırmışlardır. Sonuç olarak bilgi yönetim stratejilerinin birbirini tamamladığı ve dolayısıyla işletme performansını etkilediği ortaya çıkmıştır.

Yılmaz (2014) bilgi yönetiminin işletme performansını olumlu yönde etkilediği teorilerden yola çıkarak bilgi liderinin rolünü araştırmıştır. Örgütte lider, çalışanları belirlenen ortak amaçlara ulaşmaları konusunda motive eden, onları bu hususta isteklendiren kişidir. Bilgi yönetimi liderine, bilgi yönetimi katılımcılarının bilgiyi verimli kullanma yeteneklerini geliştirmek ve kullanabilir hale getirmek, bilginin paylaşımı için örgüt içindeki iklimi, uygulamaları ve güdüleri desteklemek için ihtiyaç duyulur. Bilgi liderinin en önemli görevlerinden biri örgütün gelecekte başarısı için bilginin önemli olduğunun farkına varılmasını sağlamaktır. Çalışma sonucunda bilgi yönetiminin aktif uygulandığı örgütlerde liderler, bilginin üretimini, paylaşımını ve kullanımını teşvik ederek şiddetli rekabet koşullarında stratejik çevikliğe sahip bir işleyişi teşvik ettiği bulgusuna ulaşmıştır.

Cohen ve Olsen (2015) Güney Afrika‟da faaliyet gösteren konaklama hizmetleri sunan işletmeler üzerinde yaptıkları araştırmasında bilgi yönetiminin işletme performansını hangi yönde etkilediğini bulmaya çalışmışlardır. Çalışma sonucunda bilginin örtük bilgiden açığa dönüştürülmesi ve insan sermayesi ile işletmenin müşteri servisi sonuçları arasında anlamlı bir ilişkinin olduğunu ve doğrudan etkilediğini bulmuşlardır.

Bu verilerin ışığında aşağıdaki hipotezler geliştirilmiştir.

H5: Bilgi yönetim süreci işletme performansı üzerinde pozitif etkilidir. H5a: Bilgi edinimi işletme performansı üzerinde pozitif etkilidir.

H5b: Bilgi paylaşımı işletme performansı üzerinde pozitif etkilidir. H5c: Bilgi kullanımı işletme performansı üzerinde pozitif etkilidir. H5d: Bilgi depolaması işletme performansı üzerinde pozitif etkilidir.