BİLGİSAYARLI DENEYDEN ELDE EDİLEN DAVRANIŞSAL VERİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

6.4.1. Emosyonel Yüz İfadelerine Verilen Tepki Süreleri

Katılımcıların verdikleri yanıtlar sırasında yüz ifadelerinin görülmesinden cevabın oluşturulmasına kadar geçen süre tepki süresi olarak kaydedilmiştir. 2x5x2 karmaşık desen ANOVA testi ile koşullar arası farkların anlamlılığı analiz edilmiştir. Kişilerin farklı koşullara verdikleri ortalama tepki süreleri Tablo 6.’da sunulmuştur.

Her iki gruptaki katılımcılar birarada değerlendirildiğinde;

IAPS arka plan ana etkisi için üzgün ve mutlu koşulları arasında istatistiksel olarak anlamlı

sonuçlar elde edilmiştir (F=5,267; p =0,02). Kişiler üzgün IAPS fotoğrafları zemininde 26,04 ms daha geç yanıt vermişlerdir.

Nötr, üzgün ve mutlu yüz ifadelerinde emosyon yoğunluğunun ana etkisi anlamlı bulunmuştur (F=25,303; p=<0,001). Kişiler nötr yüzlere en kısa sürede (p<0,001), %80 üzgün yüzlere ise anlamlı olarak nötr, %40 üzgün ve %40 mutlu yüzlere nazaran daha uzun sürede yanıt vermişlerdir (sırasıyla p<0,001, p=0,001, p=0,048). Diğer koşullar arasında fark bulunamamıştır.

Grup ana etkisinde de anlamlı sonuç elde edilmiştir (F=3,959; p=0,05). Depresyon ve

kontrol grupları birbirinden farklılaşmaktadır. Depresyon grubundaki kişilerin tepki süreleri kontrol grubuna göre 137,46 ms daha uzundur.

Grup x emosyon yoğunluğu etkileşiminde anlamlı bulunmuştur (F=4,082, P=0,01).

Depresyon grubundaki katılımcılar, nötr yüz ifadelerine kontrollere göre 251,88 ms geç yanıt vermişlerdir (F=16,88, p<0,001). Diğer koşullar için anlamlı fark saptanmamıştır. Depresyon grubundaki kişiler %80 yoğunluktaki üzgün yüz ifadelerine, nötr yüz ifadelerine göre 142,3 ms geç yanıt vermişlerdir (p=0,004). Kontrol grubundaki kişiler nötr yüzlere; %40 üzgün, %80 üzgün, %40 mutlu, %80 mutlu yüzlere kıyasla daha kısa sürede yanıt vermişlerdir (tüm karşılaştırmalarda p<0,001).

Arka plan x emosyon yoğunluğu etkileşiminde (F=0,94, p=0,43), arka plan x grup etkileşiminde (F=1,878, p=0,17), arka plan x emosyon yoğunluğu x grup etkileşiminde

(F=0,34, p=0,83) anlamlı farklılık bulunamamıştır.

Benzodiazepin

₄

_7,8

6.4.2. Emosyonel Yüz İfadelerine Verilen Doğru Yanıt Sayıları

Katılımcılar üzgün yüz ifadelerini -50 ≤ üzgün yüz ifadesi < -10; nötr yüz ifadelerini -10 ≤ nötr yüz ifadesi ≤ 10; mutlu yüz ifadelerini 10 < mutlu yüz ifadesi ≤ 50 arasında puanladıklarında, soru doğru yanıtlanmış kabul edilmiştir. Katılımcıların farklı koşullara verdikleri ortalama doğru yanıt sayıları Tablo 7’de sunulmuştur.

IAPS arka plan ana etkisi için üzgün ve mutlu koşulları arasında anlamlı sonuçlar elde

edilmiştir (F=33,524; p =<0,001). Üzgün IAPS zemininde doğru yanıt sayısı 0,86 daha fazladır. Nötr, üzgün ve mutlu yüz ifadelerinde emosyon yoğunluğunun ana etkisi anlamlı bulunmuştur (F=139,292; p=<0,001). Katılımcılar en yüksek doğrulukla nötr yüzleri tanırken; sonra sırasıyla %80 mutlu, %80 üzgün, %40 mutlu ve %40 üzgün yüzleri tanımışlardır.

Arka plan x emosyon yoğunluğu etkileşiminde anlamlı fark bulunmuştur (F=17,592,

p=<0,001). %40 üzgün yüz, %80 üzgün, %40 mutlu ifadelerinin, üzgün IAPS ile eşleştiğinde; %80 mutlu yüz ifadelerinin, mutlu IAPS ile eşleştiğinde daha doğru tanınabildiği saptanmıştır (sırayla F=19,890, p=<0,001; F=10,771 p=0,001; F=44,118, p=<0,001; F=4,477 p=0,04). Mutlu IAPS zemininde kişilerin en yüksek doğrulukla nötr yüz ifadelerini, sonrasında sırasıyla %80 mutlu, %80 üzgün, %40 mutlu ve %40 üzgün yüz ifadelerini tanıdıkları saptanmıştır. Üzgün IAPS zemininde kişiler en yüksek doğrulukla nötr yüz ifadelerini, en az doğrulukla %40 üzgün yüz ifadelerin, tanımışlardır. Diğer koşullar arasında anlamlı farklılık yoktur.

Arka plan x grup etkileşiminde anlamlı sonuç elde edilmiştir (F=3,957, p=0,05). Hem

depresyon hem de kontrol grubunun, üzgün IAPS zemininde daha doğru yanıtladığı saptanmıştır, depresyon grubunda bu anlamlılık daha fazladır (sırayla F=31,903; p=<0,001; F=6,869; p=0,01).

TABLO 6.

Farklı arka planlarda sunulan emosyonel ifadelere verilen ortalama tepki süreleri (ms)

ÜZGÜN IAPS MUTLU IAPS

NÖTR 40 Ü 80 Ü 40 M 80 M NÖTR 40 Ü 80 Ü 40 M 80 M DEPRESYON 1401,69 1453,64 1528,91 1513,63 1468,42 1355,28 1416,28 1512,65 1413,37 1460,77

SAĞLIKLI 1137,63 1318,59 1406,71 1374,82 1363,51 1115,57 1322,48 1413,98 1347,13 1349,66

TOPLAM 1276,46 1389,6 1470,96 1447,81 1418,67 1241,60 1371,8 1465,86 1381,96 1408,08 40 Ü: %40 yoğunlukta üzgün yüz ifadesi, 80 Ü: %80 yoğunlukta üzgün yüz ifadesi, 40 M: %40 yoğunlukta mutlu yüz ifadesi, 80 M: %80 yoğunlukta mutlu yüz ifadesi

Emosyon yoğunlukları x grup etkileşiminde anlamlı sonuç elde edilmiştir (F=2,979;

p=0,04). Nötr yüzler depresyon grubunda, kontrollere göre daha düşük doğrulukta tanınmıştır (F=13,593; p=<0,001). Diğer emosyonel yüz ifadeleri için böyle bir anlamlılık saptanmamıştır. Depresyon ve kontrol grubuna ayrı ayrı bakıldığında en çok nötr yüz ifadelerinin, ardından sırayla %80 mutlu, %80 üzgün, %40 mutlu, %40 üzgün yüz ifadelerinin doğrulukla tanındığı saptanmıştır.

Grup ana etkisinde (F=1,573, P=0,21) ve arka plan x emosyon yoğunluğu x grup etkileşiminde anlamlı farklılık bulunamamıştır (F=2,411, p=0,06).

6.4.3. Emosyonel Yüz İfadelerine Verilen Puanlar

Katılımcılardan üzgün yüz ifadelerine -50 ile 0 arasında, nötr olarak düşündükleri yüz ifadelerine 0 puan, mutlu yüz ifadelerine 0 ile +50 arasında puan vermeleri istenmiştir. Katılımcıların farklı koşullara verdikleri ortalama puanlar Tablo 8.’de sunulmuştur.

IAPS arka plan ana etkisinde üzgün ve mutlu arka plan koşulları arasında istatistiksel

olarak anlamlı sonuçlar elde edilmiştir (F=25,751; p =<0,001). Katılımcılar üzgün IAPS görüntüleri zemininde yüz ifadelerine 2,75 daha az puan vermişlerdir.

Nötr, üzgün ve mutlu yüz ifadelerinde emosyon yoğunluğunun ana etkisi istatistiki olarak anlamlıdır (F=534,133; p=<0,001). Katılımcıların en yüksek puanı %80 mutlu yüz ifadelerine, sonrasında sırasıyla %40 mutlu, nötr, %40 üzgün, %80 üzgün yüz ifadelerine verdikleri saptanmıştır (tümü p<0,001)

Grup ana etkisinde anlamlı sonuç elde edilmiştir (F=4,602; p=0,034). Depresyon grubu

yüz ifadelerini 1,3 puan daha düşük puanlamışlardır.

TABLO 7.

Farklı arka planlarda sunulan emosyonel ifadelere verilen ortalama doğru sayıları

ÜZGÜN IAPS MUTLU IAPS

NÖTR 40 Ü 80 Ü 40 M 80 M NÖTR 40 Ü 80 Ü 40 M 80 M DEPRESYON 14,75 6,33 11,84 11,84 12,20 15,45 4,59 9,86 7,94 13,33

SAĞLIKLI 17,74 5,52 11,35 11,35 13,43 17,93 4,35 10,96 9,33 14

TOPLAM 16,16 5,95 11,61 11,61 12,78 16,61 4,47 10,38 8,60 13,65 40 Ü: %40 yoğunlukta üzgün yüz ifadesi, 80 Ü: %80 yoğunlukta üzgün yüz ifadesi, 40 M: %40 yoğunlukta mutlu yüz ifadesi, 80 M: %80 yoğunlukta mutlu yüz ifadesi

Arka plan x emosyon yoğunluğu etkileşiminde (F=1,142, p=0,33), arka plan x grup etkileşiminde (F=2,811, p=0,1), emosyon yoğunlukları x grup etkileşiminde (F=1,076, p=0,32), arka plan x emosyon yoğunluğu x grup etkileşiminde anlamlı farklılık bulunamamıştır

(F=1,054, p=0,37).