Tablo 29. Bireysel Spor Yapan Bayanların Kadınsılık, Erkeksilik, Sosyal Kabul Edilirlik ve Beden-Self Ölçeği Toplam Puanlarının Arasındaki
Korelasyon
Değişkenler Beden Self Ölçeği Toplam Puanı Kadınsılık Erkeksilik Sosyal Kabul Edilirlik Beden Self Ölçeği
Toplam Puanı X= 212.15±24.50 r .229 .279 .114 p .031 .008* .287 N 90 90 90 Kadınsılık X= 111.18±15.49 r .229 .573 .493 p .031* .000* .000* N 90 90 90 Erkeksilik X= 104.33±13.74 r .279 .573 .603 p .008* .000* .000* N 90 90 90
Sosyal Kabul Edilirlik X= 94.33±12.09
r .114 .493 .603
p .287 .000* .000*
N 90 90 90
*p<0.05
Tablo 29’da görüldüğü gibi, bireysel spor yapan bayanların bedenlerini algılama düzeyi ile kadınsılık- erkeksilik özellikleri arasında, kadınsılık, erkeksilik özelliği ile sosyal kabul edilirlik özelliği arasında anlamlı düzeyde farklılıklar bulunmuştur. Bireysel spor yapan bayanların bedenlerini algılama düzeyleri
X =212.15, kadınsılık özellikleri X =111.18, erkeksilik özellikleri X =104.33,
sosyal kabul edilirlik özelliği X =94.33 olarak bulunmuştur. Bedenlerini algılama düzeyleri ile erkeksilik özelliği (p<.008*), kadınsılık ile erkeksilik özelliği (p<.00*), kadınsılık ile sosyal kabul edilirlik özelliği (p<.00*), erkeksilik özelliği ile sosyal kabul edilirlik özelliği (p<.00*) olarak bulunmuştur. Bu değerler p<0.05 olduğu için manidardır.
Bireysel spor yapan bayanların bedenlerini algılama değeri X =212.15 iken spor yapmayan bayanların X =204.10 olarak bulunmuştur. Erkeksilik özelliği bireysel spor yapan bayanlarda X =104.33 iken spor yapmayan bayanlarda
Bireysel spor yapan bayanların bedenlerini algılama düzeyleri ve rekeksilik özelliklerinin spor yapmayan bayanlara göre yüksek olduğu gözlenmektedir
Harris ve Jennings (1967), spor yapan ve yapmayan bayanların cinsiyet rolleri incelenmiş ve bireysel spor yapan bayanların erkeksi özelliği, spor yapmayan bayanlara göre yüksek değerde olduğu rapor edilmiştir.
Petrov (1986), bireysel spor yapan bayanların takım sporu yapan bayanlara göre daha içe dönük, kapalı ve özgür düşünceli kişilik özelliği gösterdiklerini rapor etmiştir.
Elde ettiğimiz bulgular Harris ve Jennings (1967), Petrov (1986)’un araştırma sonuçları ile benzerlik göstermektedir.
Bireysel spor yapan bayanların takım sporu yapan bayanlara göre daha içe dönük, bireysel sorumlulukları gelişmiş, ben merkezci, tepkisel özellikleri yüksek kişilik özellikleri gösteren pek çok çalışma vardır. Bireysel spor yapan bayanların sosyal kabu edilirlik (sosyal beğeni) özelliğinin yüksek olmasının nedeni takım sporu yapan bayanlara göre farklı kişilik özelliği göstermelerinden kaynaklanabilir.
Takım sporu yapan bayanların bedenlerini algılama düzeyleri ile cinsiyet rolleri arasında manidarlık olup olmadığı tablo 4.4.2.’de verilmiştir.
Tablo 30. Takım Sporu Yapan Bayanların Kadınsılık, Erkeksilik, Sosyal Kabul Edilirlik ve Beden-Self Ölçeği Toplam Puanları Arasındaki Korelasyon. Değişkenler % Beden Self Ölçeği Toplam Puanı Kadınsılık Erkeksilik Sosyal Kabul Edilirlik Beden Self Ölçeği
Toplam Puanı X= 209.64±20.45 r .339 .435 .092 p .001* .000* .387 N 90 90 90 Kadınsılık X= 109.46±14.70 r .339 .786 .376 p .001* .000* .000* N 90 90 90 Erkeksilik X= 105.88±12.98 r .435 .786 .434 p .000* .000* .000* N 90 90 90
Sosyal Kabul Edilirlik X= 92.27±10.99
r .092 .376 .434
p .387 .000* .000*
N 90 90 90
Tablo 30.’da görüldüğü gibi, takım sporu yapan bayanların bedenlerini algılama düzeyleri ile kadınsılık - erkeksilik özellikleri arasında, kadınsılık ve erkeksilik özellikleri ile sosyal kabul edilirlik özelliği arasında anlamlı düzeyde fark bulunmuştur. Takım sporu yapan bayanların bedenlerini algılama düzeyleri
X =209.64, kadınsılık özellikleri X =109.46, erkeksilik özellikleri %105.88, sosyal
kabul edilirlik özelliği X =92.27 olarak bulunmuştur. Bedenlerini algılama düzeyleri ile kadınsılık özelliği (p<.001*), bedenlerini algılama düzeyleri ile erkeksilik özelliği (p<.00*), kadınsılık ile erkeksilik özelliği (p<.00*), kadınsılık ile sosyal kabul edilirlik özelliği (p<.00*), erkeksilik özelliği ile sosyal kabul edilirlik özelliği (p>.00*) olarak bulunmuştur. Bu değerler p<0.05 olduğu için manidardır.
Takım sporu yapan bayanların bedenlerini algılama değeri X =209.64, bireysel spor yapan bayanların X =212.15, spor yapmayan bayanların X =204.10 olarak bulunmuştur. Erkeksilik özelliği takım sporu yapan bayanlarda X =105.88, bireysel spor yapan bayanlarda X =104.33, spor yapmayan bayanlarda X =99.90 olarak bulunmuştur.
Takım sporu yapan bayanların diğer bayanlara göre bedenlerini algılama düzeyi ve erkeksilik puanlarının yüksek olduğu gözlenmektedir. Bu durum takım sporu yapan bayanların farklı kişilik özelliği göstermelerinden ve farklı sosyo- ekonomik düzeyden gelmelerinden kaynaklandığını söyleyebiliriz.
Kulaksızoğlu (1999), bireysel ve takım sporcularının kişilik özelliklerini incelediğinde, takım sporcuları ile bireysel sporcuları yapan sporcular arasında başarı, düzen, özerklik duyguları anlama, yakınlık, ilgi görmek isteme, başatlık, şefkat gösterme, değişiklik, dayanıklılık ve karşı cinsle ilişkiler ihtiyaçları yönünden önemli farklar olmadığı, buna karşın takım sporcularının bireysel sporculara kıyasla gösteriş ve saldırganlık ihtiyaçlarının, bireysel sporcuların da takım sporcularına kıyasla uyarlık ve kendini suçlama ihtiyaçlarının daha fazla olduğunu belirtmiştir.
Kurç (1989), sosyo-ekonomik düzeyin bazı uyum alanları ve uyum yöntemleri üzerinde etkili olduğunu belirtmiştir. Sosyal ilişkiler, coşkusal denge, duygusal durum, gerçeğe uyum ve liderlik davranışı açısından üst sosyo-ekonomik
düzeyde olan öğrenciler, alt sosyo-ekonomik düzeyden gelen öğrencilere oranla daha girişken olduğunu belirtmiştir.
Bu bulgular Kulaksızoğlu (1999) ve Kurç (1989)’un araştırma sonuçları ile paralellik göstermektedir.
Takım sporu yapan bayanlarda bireysel spor yapan bayanlara göre farklı kişilik özelliği görülmektedir. Takım sporlarında sorumluluk paylaşımı vardır, başarı ve başarısızlığın ortak kabul edilmesi söz konusudur. Bireysel spor yapan bayanlara göre farklı sosyo-ekonomik düzeyde olmaları androjen ve erkeksi cinsiyet rolü üzerinde etkili olabilir. Takım sporu yapan bayanlarda sosyal kabul edilirlik (sosyal beğeni) özelliğinin bireysel spor yapan bayanlara göre düşük değerde olmasının nedeni, Voleybol, Basketbol ve Futbol branşlarının erkekler ve bayanlar tarafından yapılmasını sosyal çevre kabullenirken, bireysel sporların bazılarının kadınlar tarafından yapılmasını hoş karşılamamasından kaynaklandığını söyleyebiliriz.
Spor yapmayan bayanların bedenlerini algılama düzeyleri ile cinsiyet rolleri arasında manidarlık olup olmadığı tablo 4.4.3.’de verilmiştir.
Tablo 31. Spor Yapmayan Bayanların Kadınsılık, Erkeksilik, Sosyal Kabul Edilirlik ve Beden-Self Ölçeği Toplam Puanları Arasındaki Korelasyon.
Değişkenler % Beden Self Ölçeği Toplam Puanı Kadınsılık Erkeksilik Sosyal Kabul Edilirlik Beden Self Ölçeği
Toplam Puanı X= 204.10±25.47 r .259 .140 -.034 p .000* .061 .647 N 180 180 180 Kadınsılık X= 111.51±15.57 r .259 .449 .418 p .000* .000* .000* N 180 180 180 Erkeksilik X= 99.90±15.07 r .140 .449 .526 p .061 .000* .000* N 180 180 180
Sosyal Kabul Edilirlik X= 92.82±10.75
r -.034 .418 .526
p .647 .000* .000*
N 180 180 180
*p<0.05
Tablo 31.’de görüldüğü gibi, spor yapmayan bayanların bedenlerini algılama düzeyi ile kadınsılık özelliği arasında, kadınsılık ve erkeksilik özellikleri ile sosyal kabul edilirlik özelliği arasında anlamlı düzeyde fark bulunmuştur. Spor yapmayan bayanların bedenlerini algılama düzeyleri ile cinsiyet rolleri arasındaki ilişkinin
ortalama ve standart sapma değerleri; bedenlerini algılama düzeyleri X =204.10, kadınsılık özellikleri X =111.51, erkeksilik özellikleri X =99.90, sosyal kabul edilirlik özelliği X =92.82 olarak bulunmuştur. Bedenlerini algılama düzeyleri ile kadınsılık özelliği (p<.00), kadınsılık ile erkeksilik özelliği (p<.00), kadınsılık ile sosyal kabul edilirlik özelliği (p<.00), erkeksilik özelliği ile sosyal kabul edilirlik özelliği (p<.00) olarak bulunmuştur. Bu değerler p<0.05 olduğu için manidardır.
Spor yapmayan bayanların bedenlerini algılama düzeyleri spor yapan bayanlara göre daha düşük olduğu gözlenirken spor yapan bayanların androjen ve erkeksi özellikleri spor yapmayan bayanlara göre yüksek olduğu görülmektedir.
Kişinin olumlu benlik geliştirmesi, kendini kabul edebilmesi için onun başkaları tarafından kabul edilmesi ve bazı işlerde başarılı olması gerekmektedir (Peterson vd., 1967). Spor yapan bayanların toplum tarafından kabul gören, başarılı bireyler olması bedenlerini algılama düzeylerini algılamalarında da etkili olmakta ve spor yapmayan bayanlara göre bedenlerini algılama düzeylerinin yüksek olmasının nedenlerinden olduğunu söyleyebiliriz.
Bayar (2006), 12 haftalık step-aerobik egzersizin ev kadınları ve üniversite öğrencisi kadınlardaki etkisinin incelendiği bir çalışmada, egzersiz programının ev kadınları ve üniversiteli öğrencilerinde özellikle estetik görünüm açısından beden imgesinin değerlendirilmesinde yararlı olduğu bulunmuştur.
Birrel (1983), spor yapan bayanlarda kadınsı rolün, erkeksiliğe doğru değişim gösterdiğini ve androjen özelliğin de bu kadınsılıktaki erimeye bağlı olarak artmış olabileceğini rapor etmiştir.
Koca ve Aşçı (2000), bayanların cinsiyet rolleri yaptıkları spor branşı dikkate alınarak incelendiğinde, kadınsı (cimnastik, tenis, voleybol v.b.) ve erkeksi (güreş, halter, tekvando v.b.) olarak kabul edilen spor branşlarında yer alan sporcuların erkeksilik puanları arasında bir farklılık bulunmazken, her iki grubun erkeksilik puanlarının sporcu olmayanlara göre daha yüksek olduğunu belirtmişlerdir.
Bu bulgular Birrel (1983), Koca ve Aşçı (2000) ve Bayar (2006)’ın araştırma sonuçları ile benzerlik göstermektedir.
Spor yapmayan bayanların bedenlerini algılama düzeyi spor yapan bayanlara göre daha düşük değerde olmaları, sporcu bayanların üst düzey sporcu olmaları, uzun süre spor yapmaları onlarda yüksek benlik saygısı ve beden algısı geliştirmelerine neden olabilir. Buna bağlı olarak spor yapan bayanların androjen ve erkeksi özellikleri spor yapmayan bayanlara göre yüksek olması ve spor yapmayan bayanların sporun getirdiği güç, yarış, hırs gibi kadınsı olmayan duygulardan uzak bir hayat tarzı yaşaması daha kadınsı ve belirsiz cinsiyet rolü geliştirmelerinin nedenlerinden olabilir.
Bireysel spor yapan bayanların spor branşlarına göre bedenlerini algılama düzeyleri ile cinsiyet rolleri arasında manidarlık olup olmadığı tablo 4.4.4.’de verilmiştir.
Tablo 32. Spor Branşı Güreş, Boks ve Halter olan bayanların Kadınsılık, Erkeksilik, Sosyal Kabul Edilirlik ve Beden-Self Ölçeği Toplam Puanları Arasındaki Korelasyon.
GÜREŞ Beden Self Ölçeği Toplam Puanı Kadınsılık Erkeksilik Sosyal Kabul Edilirlik Beden Self Ölçeği
Toplam Puanı X= 213.97±25.13 r .250 .303 .251 P .182 .10.4 .182 N 30 30 30 Kadınsılık X= 107.80±19.61 r .250 .725 .595 P .182 .000* .001* N 30 30 30 Erkeksilik X= 100.83±16.30 r .303 .725 .626 P .104 .000* .000* N 30 30 30
Sosyal Kabul Edilirlik X= 94.80±13.77
r .251 .595 .626
P .182 .001* .000*
N 30 30 30
BOKS Beden Self Ölçeği Toplam Puanı Kadınsılık Erkeksilik Sosyal Kabul Edilirlik Beden Self ölçeği
Toplam Puanı X= 214.24±20.94 r .171 .099 -.043 P .375 .611 .826 N 30 30 30 Kadınsılık X= 111.63±14.42 r .171 .257 .382 P .375 .171 .037* N 30 30 30 Erkeksilik X= 105.10±11.23 r .099 .257 .614 P .611 .171 .000* N 30 30 30
Sosyal Kabul Edilirlik X= 94.17±12.76
r -.043 .382 .614
P .826 .037* .000*
Tablo 32 Devam. Spor Branşı Güreş, Boks ve Halter olan bayanların Kadınsılık, Erkeksilik, Sosyal Kabul Edilirlik ve Beden-Self Ölçeği Toplam Puanları Arasındaki Korelasyon.
HALTER Beden Self Ölçeği
Toplam Puanı Kadınsılık Erkeksilik Sosyal Kabul Edilirlik Beden Self Ölçeği
Toplam Puanı X= 208.40±27.36 r .304 .460 .133 P .102 .011* .485 N 30 30 30 Kadınsılık X= 113.43±11.01 r .304 .527 .375 P .102 .003* .041* N 30 30 30 Erkeksilik X= 107.43±13.07 r .460 .527 .659 P .011* .003* .000* N 30 30 30
Sosyal Kabul Edilirlik X= 94.47±10.56
r .133 .375 .659
P .485 .041* .000*
N 30 30 30
Tablo 32.’de görüldüğü gibi, spor branşı güreş olan bayanların kadınsılık ve erkeksilik özellikleri ile sosyal kabul edilirlik (sosyal beğeni) özellikleri arasında anlamlı düzeyde fark bulunmuştur (p<0.05). Spor branşı güreş olan bayanların bedenlerini algılama düzeyleri ile cinsiyet rolleri arasındaki ilişkinin ortalama ve standart sapma değerleri; bedenlerini algılama düzeyleri X =213.97, kadınsılık özelliği X =107.80 , erkeksilik özelliği X =100.83, sosyal kabul edilirlik özelliği
X =94.80 olarak bulunmuştur. Erkeksilik özelliği ile sosyal kabul edilirlik özelliği
arasındaki ilişkinin (p<.00), kadınsılık özelliği ile ile sosyal kabul edilirlik özelliği arasındaki ilişkinin (p<.01) olarak bulunmuştur. Bu değerler p<0.05 olduğu için manidardır.
Güreşçi bayanlarda kadınsı ve erkeksi özelliklerin boksör ve halterci bayanlara göre daha düşük değerde olduğu gözlenmektedir.
Spor branşı boks olan bayanların kadınsılık ve erkeksilik özellikleri ile sosyal kabul edilirlik özellikleri arasında anlamlı düzeyde bir fark bulunmuştur (p<0.05). Erkeksilik özelliği ile sosyal kabul edilirlik puanı arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde fark bulunmuştur (p<.05). Spor branşı boks olan bayanların bedenlerini algılama düzeyleri ile cinsiyet rolleri arasındaki ilişkinin ortalama ve standart sapma değerleri; bedenlerini algılama düzeyleri X =214.24, kadınsılık
özelliği X =111.63, erkeksilik özelliği X =105.10, sosyal kabul edilirlik özelliği
X =94.17 olarak bulunmuştur. Erkeksilik özelliği ile sosyal kabul edilirlik özelliği
arasındaki ilişkinin (p<.00), bu değerler p<0.05 olduğu için manidardır.
Boks branşını yapan bayanların beden algısı X =214.24 iken halter
X =208.40, güreş X =213.97 olarak bulunmuştur. Boksör bayanların bedenlerini
algılama düzeylerinin halter ve güreş branşını yapan bayanlara göre yüksek değerde olduğu gözlenmektedir.
Spor branşı halter olan bayanların bedenlerini algılama düzeyleri ile erkeksilik özelliği arasında, kadınsılık - erkeksilik özellikleri ile sosyal kabul edilirlik özellikleri arasında anlamlı düzeyde farklılıklar bulunmuştur (p<0.05). Spor branşı halter olan bayanların bedenlerini algılama düzeyleri ile cinsiyet rolleri arasındaki ilişkinin ortalama ve standart sapma değerleri; bedenlerini algılama düzeyleri X =208.40, kadınsılık özelliği X =113.43, erkeksilik özelliği X =107.43, sosyal kabul edilirlik özelliği X =94.47 olarak bulunmuştur. Bedenlerini algılama düzeyi ile erkeksilik özelliği arasındaki ilişkinin (p<.011*), kadınsılık özelliği ile erkeksilik özelliği arasındaki ilişkinin (p<.003*) olarak bulunmuştur. Erkeksilik ile sosyal kabul edilirlik özelliği arasındaki ilişkinin (p<.00*) olarak bulunmuştur. Bu değerler p<0.05 olduğu için manidardır.
Halter branşını yapan bayanların erkeksi, kadınsı özelliklerinin güreş ve boks sporubu yapan bayanların puanlarında yüksek olduğu gözlenmektedir.
Olrich (1992), bireysel bir spor branşı olan vücut geliştirme sporunun bireyin ruhsal ve fiziksel gelişimine etkisini araştırılmış; kas kütlesindeki ve kuvvetteki artış sonucunda öz saygı ve erkeklik duygularında artış meydana getirdiği belirlenmiştir.
Koç (1994), düşük sosyo-ekonomik düzeyden gelen ailelerin genellikle eğitim düzeylerinin de düşük olduğu ve çocuklarına sert, baskıya dayalı disiplin uyguladıkları, bu durumun ise bireylerin sosyal hayatını olumsuz yönde etkilediğini bulmuştur. Yentür (2004), üst düzey bayan sporcuların beden algıları ile ilgili yaptığı çalışmada, beden algısının halter ve güreş sporu yapan bayanlarda en düşük değerde olduğunu belirtmiştir.
Bu bulgular Olrich (1992), Koç (1994) ve Yentür (2004)’ün araştırma sonuçları ile paralellik göstermektedir.
Bireysel spor yapan bayanların bedenlerini algılama değerlerinin düşük olması, takım sporlarına göre daha düşük sosyo-ekonomik düzeyde olmalarından kaynaklandığını söyleyebiliriz. Bireysel spor yapan bayanlarda en düşük beden algısı halterci bayanlardadır. Halter ve Güreş branşını yapan bayanların diğer spor branşları yapan bayanların vücut yapısına göre daha kaslı, daha kaba görünüşü olmasından kaynaklandığını söyleyebiliriz.
Takım sporu yapan bayanların spor branşlarına göre bedenlerini algılama düzeyleri ile cinsiyet rolleri arasında manidarlık olup olmadığı tablo 4.4.5.’de verilmiştir.
Tablo 33. Spor Branşı Voleybol, Basketbol ve Futbol olan Bayanların Kadınsılık, Erkeksilik, Sosyal Kabul Edilirlik ve Beden-Self Ölçeği Toplam Puanları Arasındaki Korelasyon.
VOLEYBOL Beden Self Ölçeği Toplam Puanı Kadınsılık Erkeksilik Sosyal Kabul Edilirlik Beden Self Ölçeği
Toplam Puanı X= 208.33±20.53 r .209 .342 -.075 P .267 .064 .696 N 30 30 30 Kadınsılık X= 107.93±11.08 r .209 .706 .327 P .267 .000* .078 N 30 30 30 Erkeksilik X= 101.63±8.88 r .342 .706 .510 P .064 .000* .004* N 30 30 30
Sosyal Kabul Edilirlik X= 90.83±11.16
r -.075 .327 .510
P .696 .078 .004*
N 30 30 30
BASKETBOL Beden Self Ölçeği Toplam Puanı Kadınsılık Erkeksilik Sosyal Kabul Edilirlik Beden Self Ölçeği
Toplam Puanı X= 215.93±19.60 r .363 .580 .221 P .049* .001* .241 N 30 30 30 Kadınsılık X= 114.80±9.20 r .363 .615 .270 P .049* .000* .148 N 30 30 30 Erkeksilik X= 115.40±8.18 r .580 .615 .268 P .001* .000* .153 N 30 30 30
Sosyal Kabul Edilirlik X= 91.57±10.02
r .221 .270 .268
P .241 .148 .153
Tablo 33 Devam. Spor Branşı Voleybol, Basketbol ve Futbol olan Bayanların Kadınsılık, Erkeksilik, Sosyal Kabul Edilirlik ve Beden-Self Ölçeği Toplam Puanları Arasındaki Korelasyon.
FUTBOL Beden Self Ölçeği Toplam Puanı Kadınsılık Erkeksilik Sosyal Kabul Edilirlik Beden Self Ölçeği
Toplam Puanı X= 203.83±19.86 r .365 .303 .120 P .047* .103 .527 N 30 30 30 Kadınsılık X= 105.80±20.42 r .365 .885 .591 P .047* .000* .001* N 30 30 30 Erkeksilik X= 100.17±14.99 r .303 .885 .699 P .103 .000* .000* N 30 30 30
Sosyal Kabul Edilirlik X= 93.57±11.08
r .120 .591 .699
P .527 .001* .000*
N 30 30 30
Tablo 33.’de görüldüğü gibi, spor branşı voleybol olan bayanların kadınsılık özelliği ile erkeksilik özelliği arasında, erkeksilik özelliği ile sosyal kabul edilirlik özelliği arasında anlamlı düzeyde farklılık bulunmuştur. Spor branşı voleybol olan bayanların bedenlerini algılama düzeyleri ile cinsiyet rolleri arasındaki ilişkinin ortalama ve standart sapma değerleri; bedenlerini algılama düzeyleri X =208.33, kadınsılık özelliği X =107.93, erkeksilik özelliği X =101.63, sosyal kabul edilirlik özelliği X =90.83 olarak bulunmuştur. Kadınsılık özelliği ile erkeksilik özelliği arasındaki ilişkinin (p<.00*), erkeksilik özelliği ile ile sosyal kabul edilirlik özelliği arasındaki ilişkinin (p<.004*) olarak bulunmuştur. Bu değerler p<0.05 olduğu için manidardır.
Voleybolcu bayanların kadınsı, erkeksi cinsiyet rollerinin basketbolcu ve furbolcu bayanlara göre düşük değerde olduğu gözlenmektedir.
Spor branşı basketbol olan bayanların bedenlerini algılama düzeyleri ile kadınsılık -erkeksilik özellikleri arasında, kadınsılık özelliği ile erkeksilik özelliği anlamlı düzeyde farklılıklar bulunmuştur. Spor branşı basketbol olan bayanların bedenlerini algılama düzeyleri ile cinsiyet rolleri arasındaki ilişkinin ortalama ve standart sapma değerleri; bedenlerini algılama düzeyleri X =215.93, kadınsılık özelliği X =114.80, erkeksilik özelliği X =115.40, sosyal kabul edilirlik özelliği
X =91.57 olarak bulunmuştur. Bedenlerini algılama düzeyi ile kadınsılık özelliği
arasındaki ilişkinin (p<.049*), bedenlerini algılama düzeyi ile erkeksilik özelliği arasındaki ilişkinin (p: .001*), kadınsılık özelliği ile erlkeksilik özelliği arasındaki ilişkinin (p<.000*) olarak bulunmuştur. Bu değerler p<0.05 olduğu için manidardır.
Spor branşı basketbol olan bayanların bedenlerini algılama düzeyleri, erkeksi, kadınsı cinsiyet rollerinin voleybolcu ve futbolcu bayanlardan yüksek değerde olduğu gözlenmektedir.
Spor branşı futbol olan bayanların bedenlerini algılama düzeyleri ile kadınsılık özellikleri arasında, kadınsılık - erkeksilik özelliği ile sosyal kabul edilirlik özelliği arasında anlamlı düzeyde farklılık bulunmuştur. Spor branşı futbol olan bayanların bedenlerini algılama düzeyleri ile cinsiyet rolleri arasındaki ilişkinin ortalama ve standart sapma değerleri; bedenlerini algılama düzeyleri X =203.83, kadınsılık özelliği X =105.80, erkeksilik özelliği %100.17, sosyal kabul edilirlik özelliği X =93.57 olarak bulunmuştur. Bedenlerini algılama düzeyi ile kadınsılık özelliği arasındaki ilişkinin (p<.047*), kadınsılık özelliği ile erkeksilik özelliği arasındaki ilişkinin (p<.000*), kadınsılık özelliği ile ile sosyal kabul edilirlik özelliği arasındaki ilişkinin (p<.001*), erkeksilik özelliği ile ile sosyal kabul edilirlik özelliği arasındaki ilişkinin (p<.00*) olarak bulunmuştur. Bu değerler p<0.05 olduğu için manidardır.
Futbolcu bayanların kadınsılık özelliği X =105.80, basketbolcularda
X =114.80, voleybolcularda X =107.93 olarak bulunmuştur. Futbolcu bayanların
kadınsı özelliklerinin voleybolcu ve basketbolcu bayanlardan daha düşük değerde olduğu gözlenmektedir.
Roberts (1984), farklı spor branşlarına göre cinsiyet rollerini incelediğinde, takım sporlarında yer alan sporcuların androjen, bireysel sporlarda yer alan sporcuların ise belirsiz cinsiyet rolü özelliği gösterdiklerini bulmuştur.
Kuru (2000), takım sporu yapan kadınların daha dışa dönük, daha sosyal, daha aktif, daha girişken, sosyal açıdan uyumlu ama yaratıcılıklarının bireysel spor yapanlara göre az olduğunu bulmuştur.
Elde ettiğimiz bulgular Roberts (1984), Kuru (2000)’nun araştırma sonuçları ile paralellik göstermektedir.
Spor yapan ve yapmayan bayanların bedenlerini algılama düzeyleri incelendiğinde, kendi bedenine ilişkin algının en yüksek olduğu grup basketbolcu bayanlardır. Bunları sırasıyla; güreş, halter, voleybol ve futbol branşları takip etmektedir. Güreşçilerin diğer spor branşlarına göre daha mezamorfik (Mezamorfik- atletik beden yapısı kas ve kemiklerin iyi gelişmiş olduğu, güçlü adaleli kişilerdir ve enerjik, hareketli, atılgan hatta saldırgan kişilik özellikleri gösterirler) vücut yapısına sahip olmaları da bedenlerini algılamada etkili olabilir.
Spor yapan ve yapmayan bayanlar arasında cinsiyet rol özellikleri bakımından farklılıklar olması, spor yapan bayanların androjen ve erkeksilik cinsiyet rollerinin yüksek, buna karşın belirsiz cinsiyet rolü özelliğinin düşük olması, sporcu olanların başarı ile birlikte daha androjen ve erkeksi özelliğe yönelmesinden kaynaklandığını söyleyebiliriz.
BÖLÜM- V
5. SONUÇ ve ÖNERİLER
Bu bölümde araştırma bulgularına dayalı olarak ulaşılan sonuçlara yer verilerek öneriler sunulmaktadır.
5.1. Sonuçlar
Betimsel istatistiklere ilişkin araştırma sonuçları aşağıda verilmektedir.
Katılımcıların büyük bir çoğunluğunun 17-20 yaş grubu, aileleriyle birlikte ikamet eden, tek kardeşli, hayatlarında şok edici olay yaşamadıkları,madde kullanımı alışkanlıklarının olmadığı fakat sigara kullanımının diğer maddelere göre fazla olduğu; ilaç kullanımı gerektiren sağlık sorunlarının olmadığı; erkek arkadaşının olmadığı ancak erkek arkadaşı olanların ise kısa süreli ilişki yaşadıkları saptanmıştır. Ayrıca spor yapan bayanların 5 yıl ve daha kısa süreli lisanslı sporcu oldukları, daha çok Türkiye şampiyonası’na katılan sporcular olduğu bulunmuştur.
Katılımcıların Spor Yapma Durumlarına Göre Bedenlerine Algılama düzeylerine ilişkin sonuçlar aşağıda verilmiştir.
Araştırmaya katılan bayanaların spor yapma durumlarına göre görünüş değerlendirme boyutunda, takım sporu yapanların bedenlerini cinsel yönden çekici, giysiz görünüşünü beğendiği; bireysel spor yapanların diğer insanların gördükleri hallerinden hoşnut oldukları ve spor yapmayan bayanaların ise giyimlerine dikkat ettikleri fakat kendilerini fiziksel yönden çekici hissetmedikleri saptanmıştır.
Spor yapan ve yapmayan bayanların görünüş yönelimi alt boyutu incelendiğinde görünüşüne dikkat etikleri aynı zamanda kendilerini iyi gösterecek giysileri tercih ettikleri; takım sporu yapan bayanların ise görünüşlerinden tedirgin oldukları ve fiziksel görünüşlerini daima iyileşitirmeye çalıştıkları; bireysel spor yapan bayanların ise her zaman iyi görünmeye çalıştıkları ve saçlarının güzel görünmesi için özel çaba harcayan kişiler olduğu tespit edilmiştir.
Katılmcıların fiziksel yeterliği değerlendirme alt boyutunda, takım sporu yapan bayanalrın fiziksel sağlık testlerinin çoğundan geçeceğini düşündüğü, bireysel sğpor yapanların ise kendilerini fiziksel yönden dayanıklı hissettikleri ve fiziksel becerileri kolayca öğrendikleri; spor yapmayan bayanların ise çoğunlukla fiziksel görünüşlerini beğenmedikleri saptanmıştır. Fiziksel yeterlik yöenlimi alt boyutu