AraĢtırmanın beĢinci alt problemi “Öğretmenlere göre psikolojik yıldırma örgütsel bağlılık boyutlarından uyum, özdeĢleĢme, içselleĢtirme alt boyutlarının anlamlı bir yordayıcısı mıdır?” Ģeklinde belirtilmiĢti. Bu alt probleme cevap verebilmek amacıyla örgütsel bağlılığın her boyutu ile ayrı ayrı regresyon analizi yapılmıĢtır.
4.5.1. Öğretmenlere Göre Psikolojik Yıldırmanın Örgütsel Bağlılığın Uyum Boyutunu Yordamasına Yönelik Bulgular ve Yorum
Denizli il merkezinde görev yapan sınıf öğretmenlerine göre psikolojik yıldırmanın örgütsel bağlılığın uyum alt boyutu için anlamlı bir yordayıcısı olup olmadığını belirlemek amacıyla Regresyon analizi yapılmıĢtır. Analiz sonuçları Çizelge 4.22‟de yer almaktadır.
Çizelge 4.22.Öğretmenlere göre psikolojik yıldırmanın örgütsel bağlılığın uyum boyutunu yordamasını gösteren Regresyon analizi sonuçları
P s ik olo ji k Y ıl dırm
a Örgütsel Bağlılık (Uyum Boyutu)
R Açıklanan Varyans R2 Standardize EdilmemiĢ katsayı Standardize edilmiĢ Katsayı (Beta) F t p .529 .28 -.905 -.529 162.915 -12.764 .000* *p< .05
Çizelge 4.22‟de gösterilen Regresyon analizi sonuçları incelendiğinde; yordayıcı değiĢken olan „Psikolojik Yıldırmanın‟, yordanan değiĢken durumundaki Örgütsel Bağlılığın Uyum Boyutundaki toplam varyansın % 28‟ini (R2= .28) açıklamaktadır. Yani örgütsel bağlılığın alt boyutlarından uyum boyutunu etkileyen etmenlerden % 28‟inin psikolojik yıldırmaya bağlı olduğu
sonucuna ulaĢılabilir. Psikolojik yıldırma, öğretmenlerin örgütsel bağlılığın uyum boyutu ile yüksek düzeyde, negatif yönde (t= -12.764) ve anlamlı (p= .000; p<.05) bir etki göstermektedir. Yani psikolojik yıldırma arttıkça, örgütsel bağlılığın uyum boyutunun azaldığı; psikolojik yıldırmanın azaldıkça, örgütsel bağlılığın uyum boyutunun arttığı söylenebilir. Sonuç olarak öğretmenlere göre psikolojik yıldırmanın, örgütsel bağlılığın uyum boyutunun anlamlı bir yordayıcısı olduğu belirlenmiĢtir.
4.5.2. Öğretmenlere Göre Psikolojik Yıldırmanın Örgütsel Bağlılığın ÖzdeĢleĢme Boyutunu Yordamasına Yönelik Bulgular ve Yorum
Denizli il merkezinde görev yapan sınıf öğretmenlerine göre psikolojik yıldırmanın örgütsel bağlılığın özdeĢleĢme alt boyutu için anlamlı bir yordayıcısı olup olmadığını belirlemek amacıyla Regresyon analizi yapılmıĢtır. Analiz sonuçları Çizelge 4.23‟de yer almaktadır.
Çizelge 4.23.Öğretmenlere göre psikolojik yıldırmanın örgütsel bağlılığın özdeĢleĢme boyutunu yordamasını gösteren Regresyon analizi sonuçları P s ik olo ji k Y ıl dırm a
Örgütsel Bağlılık (ÖzdeĢleĢme Boyutu)
R Açıklanan Varyans R2 Standardize EdilmemiĢ katsayı Standardize edilmiĢ Katsayı (Beta) F t p .206 .042 -.521 -.206 18.588 -4.311 .000* *p< .05
Çizelge 4.23‟de gösterilen Regresyon analizi sonuçları incelendiğinde; yordayıcı değiĢken olan „Psikolojik Yıldırmanın‟, yordanan değiĢken durumundaki Örgütsel Bağlılığın ÖzdeĢleĢme Boyutundaki toplam varyansın % 4.2‟sini (R2
= .042) açıklamaktadır. Yani örgütsel bağlılığın alt boyutlarından özdeĢleĢme boyutunu etkileyen etmenlerden % 4.2‟sinin psikolojik yıldırmaya bağlı olduğu sonucuna ulaĢılabilir. Psikolojik yıldırma, öğretmenlerin örgütsel bağlılığın özdeĢleĢme boyutu ile yüksek düzeyde, negatif yönde (t= -4.311) ve
anlamlı (p= .000; p<.05) bir etki göstermektedir. Yani psikolojik yıldırma arttıkça, örgütsel bağlılığın özdeĢleĢme boyutunun azaldığı; psikolojik yıldırmanın azaldıkça, örgütsel bağlılığın özdeĢleĢme boyutunun arttığı söylenebilir. Sonuç olarak öğretmenlere göre psikolojik yıldırmanın, örgütsel bağlılığın özdeĢleĢme boyutunun anlamlı bir yordayıcısı olduğu belirlenmiĢtir.
Tınaz, Bayram ve Ergin‟in (2008: 71) belirttiği gibi psikolojik yıldırma davranıĢları sonucunda mağdur giderek artan huzursuzluk ortamından ve çatıĢmadan kaçmak için arayıĢlara baĢlamaktadır. Aynı zamanda iĢlerine ve örgütlerine aidiyet duyguları azalmakta, daha iyi bir çalıĢma atmosferi olan iĢyerlerine geçmek için fırsat kollar hale gelmektedirler. Bu duruma bağlı olarak örgütün bir parçası olarak kalma isteğine dayanan özdeĢleĢme bağlılığına zarar verebilir.
4.5.3. Öğretmenlere Göre Psikolojik Yıldırmanın Örgütsel Bağlılığın ĠçselleĢtirme Boyutunu Yordamasına Yönelik Bulgular ve Yorum
Denizli il merkezinde görev yapan sınıf öğretmenlerine göre psikolojik yıldırmanın örgütsel bağlılığın içselleĢtirme alt boyutu için anlamlı bir yordayıcısı olup olmadığını belirlemek amacıyla Regresyon analizi yapılmıĢtır. Analiz sonuçları Çizelge 4.24‟de yer almaktadır.
Çizelge 4.24. Öğretmenlere göre psikolojik yıldırmanın örgütsel bağlılığın içselleĢtirme boyutunu yordamasını gösteren Regresyon analizi sonuçları P s ik olo ji k Y ıl dırm
a Örgütsel Bağlılık (ĠçselleĢtirme Boyutu)
R Açıklanan Varyans R2 Standardize EdilmemiĢ katsayı Standardize edilmiĢ Katsayı (Beta) F t p .115 .013 -.252 -.115 5.621 -2.371 .018* *p< .05
Çizelge 4.24‟de gösterilen Regresyon analizi sonuçları incelendiğinde; yordayıcı değiĢken olan „Psikolojik Yıldırmanın‟, yordanan değiĢken durumundaki Örgütsel bağlılığın içselleĢtirme boyutundaki toplam varyansın %1.3‟ünü (R2
=.013) açıklamaktadır. Yani örgütsel bağlılığın alt boyutlarından içselleĢtirme boyutunu etkileyen etmenlerden % 1.3‟ünün psikolojik yıldırmaya bağlı olduğu sonucuna ulaĢılabilir. Psikolojik yıldırma, öğretmenlerin örgütsel bağlılığın içselleĢtirme boyutu ile yüksek düzeyde, negatif yönde (t= -2.371) ve anlamlı (p= .018; p<.05) bir etki göstermektedir. Yani psikolojik yıldırma arttıkça, örgütsel bağlılığın içselleĢtirme boyutunun azaldığı; psikolojik yıldırmanın azaldıkça, örgütsel bağlılığın içselleĢtirme boyutunun arttığı söylenebilir. Sonuç olarak, öğretmenlere göre psikolojik yıldırmanın, örgütsel bağlılığın içselleĢtirme boyutunun anlamlı bir yordayıcısı olduğu belirlenmiĢtir.
Bireysel ve örgütsel değerlerinin birbiriyle bütünleĢmesini içeren içselleĢtirme bağlılığını tamamlamıĢ olan iĢgörenlerin psikolojik yıldırma davranıĢlarına maruz kalmaları, mağdur için iĢin, çok büyük önem taĢıması, belki de yaĢamlarında sahip oldukları tek değer olmasından kaynaklanabilir. Tınaz (2006b: 10) belirttiği üzere örgüt stratejisi olarak uygulanan psikolojik yıldırmaya yıllarca direnen çalıĢanlar vardır. Yıldırma davranıĢlarının giderek artması ile içselleĢtirme bağlılığının azalmasına sebep olabilir.
BEġĠNCĠ BÖLÜM
SONUÇ VE ÖNERĠLER
Bu bölümde, araĢtırmanın alt problemlerine cevap verebilmek amacıyla toplanmıĢ verilerin analizi sonucunda elde edilen bulgulara dayalı olarak ulaĢılan sonuçlara ve önerilere yer verilmiĢtir.
5.1. SONUÇLAR
5.1.1. Psikolojik Yıldırmaya ĠliĢkin Sonuçlar
1.Öğretmenlerin, okul ortamlarında psikolojik yıldırmaya maruz kalmadıkları belirlenmiĢ ve bu durum sağlıklı bir eğitim-öğretim ortamının var olduğunu göstermektedir.
2. Öğretmenlerin psikolojik yıldırmaya iliĢkin görüĢlerinde cinsiyet, yaĢ, hizmet yılı, eğitim durumu değiĢkenlerine göre anlamlı bir farklılık bulunamamıĢtır. 3. Öğretmenlerin psikolojik yıldırmaya iliĢkin görüĢlerinde medeni durum, okul türü, görev yaptığı okuldan memnuniyet değiĢkenlerine göre anlamlı bir farklılık bulunmuĢtur.
5.1.2. Örgütsel Bağlılığa ĠliĢkin Sonuçlar
1. Öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarının “Çoğunlukla” düzeyinde olduğu, okullarına yüksek seviyede bağlılık duydukları görülmektedir.
2. Öğretmenlerin örgütsel bağlılık alt boyutlarına göre; cinsiyet değiĢkeninin içselleĢtirme boyutunda; yaĢ ve hizmet yılı değiĢkenlerinin özdeĢleĢme boyutunda anlamlı farklılık gösterdiği, medeni durum ve eğitim durumu değiĢkenlerine göre tüm boyutlarda anlamlı bir farklılık bulunamamıĢtır.
3. Öğretmenlerin okul türü ve görev yaptıkları okuldan memnuniyet değiĢkenine göre örgütsel bağlılığın tüm boyutlarında anlamlı bir farklılık gösterdiği bulunmuĢtur.
5.1.3. Psikolojik Yıldırmanın Örgütsel Bağlılığı Yordamasına Yönelik Sonuçlar
1. Öğretmenlere göre psikolojik yıldırmanın, örgütsel bağlılığın anlamlı bir yordayıcısı olduğu belirlenmiĢtir. Örgütsel bağlılığı etkileyen etmenlerden % 9‟unun psikolojik yıldırmaya bağlı olduğu sonucuna ulaĢılabilir. Psikolojik yıldırma, öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları ile yüksek düzeyde, negatif yönde ve anlamlı bir etki göstermektedir. Yani psikolojik yıldırma arttıkça, örgütsel bağlılığın azaldığı; psikolojik yıldırmanın azaldıkça, örgütsel bağlılığın arttığı söylenebilir.
2. Öğretmenlere göre psikolojik yıldırmanın, örgütsel bağlılığın uyum boyutunun anlamlı bir yordayıcısı olduğu belirlenmiĢtir. Örgütsel bağlılığın alt boyutlarından uyum boyutunu etkileyen etmenlerden % 28‟inin psikolojik yıldırmaya bağlı olduğu sonucuna ulaĢılabilir. Psikolojik yıldırma, öğretmenlerin örgütsel bağlılığın uyum boyutu ile yüksek düzeyde, negatif yönde ve anlamlı bir etki göstermektedir. Yani psikolojik yıldırma arttıkça, örgütsel bağlılığın uyum boyutunun azaldığı; psikolojik yıldırmanın azaldıkça, örgütsel bağlılığın uyum boyutunun arttığı söylenebilir.
3. Öğretmenlere göre psikolojik yıldırmanın, örgütsel bağlılığın özdeĢleĢme boyutunun anlamlı bir yordayıcısı olduğu belirlenmiĢtir. Örgütsel bağlılığın alt boyutlarından özdeĢleĢme boyutunu etkileyen etmenlerden % 4.2‟sinin psikolojik yıldırmaya bağlı olduğu sonucuna ulaĢılabilir. Psikolojik yıldırma, öğretmenlerin örgütsel bağlılığın özdeĢleĢme boyutu ile yüksek düzeyde, negatif yönde ve anlamlı bir etki göstermektedir. Yani psikolojik yıldırma arttıkça, örgütsel bağlılığın özdeĢleĢme boyutunun azaldığı; psikolojik yıldırmanın azaldıkça, örgütsel bağlılığın özdeĢleĢme boyutunun arttığı söylenebilir.
4. Öğretmenlere göre psikolojik yıldırmanın, örgütsel bağlılığın içselleĢtirme boyutunun anlamlı bir yordayıcısı olduğu belirlenmiĢtir. Örgütsel bağlılığın alt boyutlarından içselleĢtirme boyutunu etkileyen etmenlerden % 1.3‟ünün psikolojik yıldırmaya bağlı olduğu sonucuna ulaĢılabilir. Psikolojik yıldırma, öğretmenlerin örgütsel bağlılığın içselleĢtirme boyutu ile yüksek düzeyde,
negatif yönde ve anlamlı bir etki göstermektedir. Yani psikolojik yıldırma arttıkça, örgütsel bağlılığın içselleĢtirme boyutunun azaldığı; psikolojik yıldırmanın azaldıkça, örgütsel bağlılığın içselleĢtirme boyutunun arttığı söylenebilir.