Bazlambaç a. : Mısır, arpa, darı ve buğday unlarından yapılan mayalı, mayasız, yağlı,
yağsız, şekerli, şekersiz, ince ve kalın pişirilen saç ekmeği.273
266
http://www.baydigin.bel.tr/belde.htm ( 29.05.2013 - Saat: 20:00 ile 00:00 Arası).
267 Akalın, a.g.e., s.286. 268 Akalın, a.g.e., s.286. 269 Çağbayır, a.g.e., s. 2024. 270 Akalın, a.g.e., s.2113. 271 Sümer, a.g.e., s. 315-316-317. 272 http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.51826e203c709 3.80676192 ( 03.05.2013 - Saat: 20:00 ile 00:00 Arası)
54 99. Bektaşlı Kasabası: Yenifakılı
Bektaş [beñ-deş > bektaş / Far. bektÀş] ağız a. : 1. Akran. 2. sf. Eşit, denk, müsavi, emsal; benzer. 274
Bektaş-lı : İsimden İsim Yapma Eki
100. Belekçahan Kasabası : Akdağmadeni
Belekçe+han : Unvan grubu şeklinde oluşmuş birleşik isim.
Belek öz. a.:1. Hediye, armağan.2. Alacalı, karışık renkli. 3. Nişan, iz.275 Belek –çe: İsimden İsim Yapma Eki
101. Belencumafakılı Kasabası : Sorgun
Belen + cuma + fakı –lı : Birleşik sıfat şeklinde oluşmuş.
Belen a. hlk. : 1. Bel . 2. Tepe. 3. Bayır. 4. Dağ üzerindeki yüksek geçit, dik dağ yolu.276
Cuma a. Ar. cum ‘a : 1. Perşembe ile cumartesi arasındaki gün. 2. din b. Cuma namazı.277
Cuma a. Ar. cum ‘a : Erkek adı.278
102. Belkavak Köyü : Yerköy
Bel + Kavak : İsim+isim şeklinde oluşmuş birleşik isim. Bel a. hlk: İşaret.279
Kavak a. bit. b. : Söğütgillerden, sulak bölgelerde yetişen, boyu bazı türlerinde 30-40 metreye değin çıkan, kerestesinden yararlanılan bir tür ağaç.280
103. Belören Köyü : Boğazlıyan
Belören : İsim +İsim şeklinde oluşmş birleşik isim. Bel a. : Dağ sırtlarında geçit veren çukur yer.281
273
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_ttas&view=ttas&kategori1=derlay&kelime1=bazlamb a%C3%A7 (01.05.2013 - Saat: 20:00 ile 00:00 Arası).
274
Çağbayır, a.g.e., s. 532.
275
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_kisiadlari&arama=anlami&uid=1500&guid=TDK.GT S.51a530a19ebf73.38336923 (28.05.2013 - Saat: 20:00 ile 00:00 Arası).
276
Akalın, a.g.e., s.299.
277
Akalın, a.g.e., s.472.
278
http://cuma-isminin-anlami.cix1.com ( 30.04.2012 - Saat: 20:00 ile 00:00 Arası).
279
Akalın, a.g.e., s.297.
280
55 Ören (I) Far. vírÀn => ören a. : Kötü bozuk. 282
Ören (II) a. : 1. Şehir veya kale yıkıntısı; harabe, yıkıklık, virane. 2. ağız Ev yıkıntısı kalıntı. 283
Ören (III) ağız a. : 1. Sokak aralarındaki düzlükler; boş arsa; alan; meydan. 2. Tepeler arasındaki düzlükler, alan. 3. Bir bölgenin en verimli ovası. 4. Dağlar arasındaki çukur yerler, koyak.284
Ören (4) ağız a. : Şehir veya köy gibi yerleşim yeri.285
Ören [ Far. virān ] ağız a. : 1. Çorak toprak. 2. Taşlı tarla; kayalık yer. 286
104. Belören Köyü : Kadışehri
Belören : İsim +İsim şeklinde oluşmş birleşik isim.
105. Benli Köyü : Saraykent
Ben a. : Çoğu doğuştan tende bulunan ufak, koyu renkli leke veya kabartı. 287 Benli sf. : Beni bulunan288
Ben –li : İsimden İsim Yapma Eki
106. Benlioğlu Köyü : Aydıncık
Ben –li + oğul –u : Belirtisiz isim tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim. Ben –li: İsimden İsim Yapma Eki
Oğul a. : Erkek evlat.289
Oğ(u)l –u: Teklik III. Şahıs İyelik Eki
107. Beserek Köyü :Yerköy
Beserek a. hlk. : İki hörgüçlü deve ile boz devenin melezi olan tülü devenin erkeği.290 Beserek a. Moğ. Besereg : Melez.291
281 Akalın, a.g.e., s.297. 282 Çağbayır, a.g.e., s. 3708. 283 Çağbayır, a.g.e., s. 3708. 284 Çağbayır, a.g.e., s. 3708. 285 Çağbayır, a.g.e., s. 3708. 286 Çağbayır, a.g.e., s. 3708. 287 Akalın, a.g.e., s.306. 288 Akalın, a.g.e., s.308. 289 Akalın, a.g.e., s.1790. 290 Akalın, a.g.e., s.314. 291
Tuncer Gülensoy, Türkiye Türkçesindeki Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü, TDK Yay., 2. Baskı, Ankara- 2011, s.134.
56 108. Beyvelioğlu Köyü : Merkez
Beyvelioğlu Köyü : Belirtisiz isim tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim.
Bey a. : 1. Erkek adlarından sonra kullanılan saygı sözü. 2. tar. Küçük bir toplumun veya küçük bir devletin başkanı. 3. Zengin kimse. 292
Veli Ar. veliyy : 1.Ermiş , eren. 2. Erkek adı.293 Oğul a. : Erkek evlat.294
Oğ(u)l-u : Teklik III. Şahıs İyelik Eki
109. Beyyurdu Kasabası : Çekerek
Bey + yurd –u : Belirtisiz isim tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim.
Yurt a. : 1. Bir halkın üzerinde yaşadığı, kültürünü oluşturduğu toprak parçası, vatan. 2. Memleket. 3. mec. Diyar. 4. hlk. Yörüklerin yazın veya kışın oturdukları yer. 5. Sahip olunan arazi. 295
110. Bicikler Köyü : Yerköy
Bicik a. hlk. : 1. Meme. 2. Meme başı.296 Bicik –ler : Çokluk eki.
111. Bişek Köyü: Merkez
Bişek a. hlk : Yayık dövmede kullanılan bir araç.297
112. Boğazcumafakılı Köyü : Sorgun
Boğaz + Cuma + fakı –lı :Birleşik sıfat şeklinde oluşmuş. Boğaz a. : İki dağ arasında dar geçit.298
Cuma öz. a. : Erkek adı. 299
Fakı a. Ar. faúíh : Hoca, müezzin300
292 Akalın, a.g.e., s.320. 293 Devellioğlu, a.g.e., s.1146. 294 Akalın, a.g.e., s.1790. 295 Akalın, a.g.e., s.2617. 296 Akalın, a.g.e., s.331. 297 Akalın, a.g.e., s.362. 298 Akalın, a.g.e.,.370. 299 http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_kisiadlari&arama=adlar&guid=TDK.GTS.4f84925f54 e560.71695204 ( 10.04.2012 - Saat: 20:00 ile 00:00 Arası).
300
57 113. Boğazkaya Köyü : Aydıncık
Boğazkaya: İsim+isim şeklinde oluşmuş birleşik isim. Boğaz a. : İki dağ arasında dar geçit.301
114. Boğazköy Köyü : Akdağmadeni
Boğaz + köy : Sıfat tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim.
Köy a. Far. kÿy : Yönetim biçimi, toplumsal ve ekonomik özellikleri, nüfus etkinlikleri yönünden şehirden farklı halkı çoğunlukla tarımsal geçimini sağlayan, konutları ve tarımsal yapıtları il bu hayatı yansıtan kır yerleşmesi düzenindeki konutlar topluluğu ve yerleşim birimi.302
115. Boğazlıyan : Yozgat’a bağlı ilçe adı.
Boğaz a. : Boynun ön bölümü ve bu bölümü oluşturan organlar, imik, kursak.303 Boğaz –la : İsimden Fiil Yapma Eki
Boğazlı –y-an : Partisip Eki
116. Boyalık Köyü : Akdağmadeni
Boya a. : 1. Renk vermek, dış etkilerden korumak içineşyanın üzerine sürülen veya içine katılan renkli madde. 2. Resim yapmak için kullanılan kuru, sulu veya yağlı boya. 3. hlk. Yazmak için kullanılan renkli madde.304
Boya –lık : İsimden İsim Yapma Eki.
117. Boyalık Köyü : Sarıkaya
118. Bozhüyük Köyü : Akdağmadeni
Boz + Hüyük : Sıfat tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim.
Boz a.1. Açık toprak rengi. 2. Kül rengi, gri. 3. sf. Bu renklerde olan. 4. sf. Açılmamış, sürülmemiş.305
Hüyük [ ağız ] ağız. İs. : 1. Höyük. 2. Piramit gibi yığılmış ekin sapı.306
301 Akalın, a.g.e., s.370. 302 Çağbayır, a.g.e ; s.2807. 303 Akalın, a.g.e., s.370. 304 Akalın, a.g.e., s.386. 305 Akalın, a.g.e., s.391. 306 Çağbayır, a.g.e., s.2024.
58
Höyük a. : 1. Tarih boyunca türlü nedenlerle yıkılan yerleşme bölgelerinde, yıkıntıların üst üste birikmesiyle oluşan ve çoğu kez tepe içinde yapı kalıntılarının gömülü bulunduğu yayvan tepe. 2. Toprak yığını.307
119. Bozlar Köyü : Merkez
Boz a. : 1. Açık toprak rengi. 2. Kül rengi, gri. 3. sf. Bu renklerde olan. 4. sf. Açılmamış, sürülmemiş.308
Boz – lar : Çokluk Eki
120. Bulgurlu Köyü : Akdağmadeni
Bulgur a. : 1. Kaynatılıp kurutulduktan ve kabuğu çıkarıldıktan sonra kırılan buğday. 2. Sert ve ufak taneler durumunda yağan kar.309
Bulgur –lu : İsimden İsim Yapma Eki
121. Buruncuk Köyü : Yerköy
Burun a. : 1. Bazı şeylerin ön ve sivri bölümü. 2. coğ. Karanın özellikle yüksek ve dağlık kıyılarda, türlü biçimlerde denize uzanmış bölümü. 310
Burun –cuk : İsimden İsim Yapma Eki
122. Burunkışla Köyü : Sarıkaya
Burunkışla : Sıfat tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim.
Burun a. : 1. Bazı şeylerin ön ve sivri bölümü. 2. coğ. Karanın özellikle yüksek ve dağlık kıyılarda, türlü biçimlerde denize uzanmış bölümü. 311
Kışla a. ask. : 1. Askerlerin toplu olarak barındıkları yapılar bütünü. 2. hlk. Koyun ve keçi sürülerinin gecelediği veya kışın barındığı kapalı alan. 312
Kışla a. : Köye yakın tarla. 313
123. Buzağıcıoğlu Köyü : Merkez
307 Akalın, a.g.e., s.2113. 308 Akalın, a.g.e., s.391. 309 Akalın, a.g.e., s.409. 310 Akalın, a.g.e., s.416. 311 Akalın, a.g.e., s.416. 312 Akalın, a.g.e., s.1427. 313
http://tdkterim.gov.tr/ttas/?kategori=derlay&kelime=k%FD%FEla ( 13.04.2012 - Saat: 20:00 ile 00:00 Arası).
59
Buzacıoğlu : Belirtisiz isim tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim. Buzağı a. hay. b. : Yeni doğmuş, ana sütüyle beslenen sığır yavrusu.314 Buzağı-cı: İsimden İsim Yapma Eki
124. Buzluk Köyü : Kadışehri
Buzluk a. : 1. Yiyecek ve içecekleri soğutarak saklamak için kullanılan, buzla soğutulan kap veya dolap. 2. Buzdolabının içinde buz yapan bölme.315
Buz –luk : İsimden İsim Yapma Eki
125. Büyük Çalağıl Köyü : Sarıkaya
Büyük Çalağıl : Sıfat tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim. Büyük sf : Boyutları benzerlerinden daha fazla olan, makro.316
Çal ağız a. : 1. Taşlık ve çıplak tepe. 2. Kireçli toprak. 3. Ormanlık; fundalık. 4. Maki ile örtülü engebeli alan. 5. Susuz, çıplak, engebeli alan. 6. Sulu, düz ova.317
Ağıl a : 1. Evcil küçükbaş hayvanların barındığı çit veya duvarla çevrili yer. 2. Bazı yıldızların, özellikle ayın çevresinde görülen geniş ve aydınlık teker, ayla, hale.318
126. Büyük Çalıklı Köyü : Yerköy
Büyük Çalıklı: Birleşik sıfat şeklinde oluşmuş. Çalık sf. : 1. Çarpık. 2. hlk. Yan yan giden.319 Çalık –lı : İsimden İsim Yapma Eki.
127.Büyük Eynelli Köyü : Sorgun
Büyük Eynel –li : Birleşik sıfat şeklinde oluşmuş birleşik isim.
Eynel : Sürülecek bir tarlanın belirli kimselere ayrılan, kısım ya da parçaları.320 Eynel –li : İsimden İsim Yapma Eki.
314 Akalın, a.g.e., s.420. 315 Akalın, a.g.e., s.421. 316 Akalın, a.g.e., s.426. 317 Çağbayır, a.g.e., s.863. 318 http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.518274a929695 2.88772029 (03.05.2013 - Saat: 20:00 ile 00:00 Arası).
319
Akalın, a.g.e., s.486.
320
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.518571b90c896 7.17307177 ( 04.05.2013 - Saat: 20:00 ile 00:00 Arası).
60
Köy adının ortaya çıkış efsanesine göre köy adı “Eyinallı – Eyi + Nal –lı › İyi + Nal-lı” şeklindedir yani “İyi nal yapan.” Anlamındadır.321
“Eyneli” Oğuzların Bozok koluna mensup Bayat boyuna bağlı bir oymağın adıdır. Bu oymak Yozgat’a yerleşmiştir.322
128. Büyükincirli Köyü : Merkez
Büyük + incir – li : Birleşik sıfat şeklinde oluşmuş birleşik isim.
İncir a. Far. encìr : Dutgillerden, asıl yurdu Akdeniz kıyıları olan, yaprakları geniş dilimli bir ağaç.323
İncir –li : İsimden İsim Yapma Eki
129. Büyükkışla Kasabası : Çandır
Büyükkışla : Sıfat tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim. Büyük sf : Boyutları benzerlerinden daha fazla olan, makro.324
Kışla a. ask. : 1. Askerlerin toplu olarak barındıkları yapılar bütünü. 2. hlk. Koyun ve keçi sürülerinin gecelediği veya kışın barındığı kapalı alan.325
Kışla a. : Köye yakın tarla. 326
130. Büyükkışla Köyü : Sorgun
Büyük + Kışla : Sıfat tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim.
131. Büyükmahal Köyü : Merkez
Büyükmahal : Sıfat tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim. Mahal a. Ar. mahal : Yöre.327
132. Büyük Nefes Köyü : Merkez
Büyük Nefes : Sıfat tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim.
321
Doğan, a.g.e, s. 245.
322
http://www.ismailucakci.com/cms/index.php?option=com_content&task=view&id=38&Itemid=128 (03.09.2013 - Saat: 20:00 ile 00:00 Arası).
323 Akalın, a.g.e., s.1190. 324 Akalın, a.g.e., s.426. 325 Akalın, a.g.e., s.1427. 326
http://tdkterim.gov.tr/ttas/?kategori=derlay&kelime=k%FD%FEla ( 13.04.2012 - Saat: 20:00 ile 00:00 Arası).
327
61
Nefes a. Ar. : 1. Soluk. 2. Şifa amacıyla hastaya okunan dua.328 133. Büyükören Köyü : Sorgun
Büyük+ Ören : Sıfat tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim. Ören (I) Far. vírÀn => ören a. : Kötü bozuk. 329
Ören (II) a. : 1. Şehir veya kale yıkıntısı; harabe, yıkıklık, virane. 2. ağız Ev yıkıntısı kalıntı. 330
Ören (III) ağız a. : 1. Sokak aralarındaki düzlükler; boş arsa; alan; meydan. 2. Tepeler arasındaki düzlükler, alan. 3. Bir bölgenin en verimli ovası. 4. Dağlar arasındaki çukur yerler, koyak.331
Ören (4) ağız a. : Şehir veya köy gibi yerleşim yeri.332
Ören [ Far. virān ] ağız a. : 1. Çorak toprak. 2. Taşlı tarla; kayalık yer. 333
134. Büyük Taşlık Köyü : Sorgun
Büyük Taşlık : Sıfat tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim.
Taşlık sf. :1. Taşı bol, taşlı (yer). 2. a. Taşla döşenmiş avlu, sofa, merdiven altı vb.334
135. Büyük Toraman Köyü : Aydıncık
Büyük Toraman : Sıfat tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim. Toraman sf. : İri yapılı (genç). 335
136. Caferli Köyü : Sorgun
Cafer Ar. caé fer : 1. Küçük akarsu. 2. Erkek adı.336 Cafer –li : İsimden İsim Yapma Eki.
137. Caferli Köyü : Şefaatli
138. Cakcak Köyü : Yerköy
Cak+cak : İsim+isim şeklinde oluşmuş birleşik isim. 328 Akalın, a.g.e., s.1760. 329 Çağbayır, a.g.e., s.3708. 330 Çağbayır, a.g.e., s.3708. 331 Çağbayır, a.g.e., s.3708. 332 Çağbayır, a.g.e., s.3708. 333 Çağbayır, a.g.e., s.3708. 334 Akalın, a.g.e., s.2282. 335 Akalın, a.g.e., s.2373. 336 Devellioğlu, a.g.e., s.122.
62
Cakcak [ cak (yans.) > cak + cak] ağız sf. : 1. Dedikoducu. 2. Geveze. 3. a. Ağaçkakan. 4. Hinde. 5. Değirmende, çıkardığı sesle tahılın bittiğini gösteren düzenek.337
139.Cankılı Köyü : Şefaatli
Can+kıl-ı: Belirtisiz isim tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim.
Can Far. cÀn: 1. İnsan ve hayvanların yaşamalarını sağlayan, ölümle birlikte bedenden ayrılan madde dışı varlık. 2. Yaşama; hayat. 3. Güç, kuvvet ; dirilik, canlılık. 4. (eAT) Sevimli, cana yakın, şirin. 4. sf. Çok sevilen. 338
Kıl a. : Bazı hayvanların derisinde, insan vücudunun belli yerlerinde çıkan, üst deri ürünü olan ipliksi uzantı.339
140. Cemaloğlu Köyü : Çekerek
Cemal+Oğlu: Belirtisiz isim tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim. Cemal Ar. cemāl : 1. Yüz güzelliği. 2. Erkek adı. 340
Oğul a. : Erkek evlat.341
Oğ(u)l –u : Teklik III. Şahıs İyelik Eki
141. Cıcıklar Köyü : Şefaatli Cıcık a. hlk. : Güzel.342 Cıcık a. : Süs. 343
Cıcık –lar : Çokluk Eki
142. Cihanpaşa Köyü : Merkez
Cihan + paşa : Unvan grubu şeklinde oluşmuş birleşik isim. Cihan a. Far. cihÀn : 1. Evren. 2. Dünya.344
Cihan öz. a. : Erkek adı.345 337 Çağbayır, a.g.e., s.744. 338 Çağbayır, a.g.e., s.749. 339 http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.51abaa8056919 6.85677641 (02.06.2013 - Saat: 20:00 ile 00:00 Arası)
340
Devellioğlu, a.g.e., s.132.
341
Akalın, a.g.e., s.1790.
342
http://tdkterim.gov.tr/ttas/?kategori=derlay&kelime=c%FDc%FDk ( 15.04.2012 - Saat: 20:00 ile 00:00 Arası).
343
Akalın, a.g.e., s.460.
344
63
Paşa a. : Osmanlı Devleti zamanında yüksek sivil memurlara ve albaydan üstün rütbede bulunan askerlere verilen unvan.346
143. Cihanşarlı Köyü : Sorgun
Cihan + şar –lı: Birleşik sıfat şeklinde oluşmuş birleşik isim. Cihan a. Far. cihÀn : Dünya, alem.347
Cihan öz.a. : Erkek adı.348 Şâr a. Far. şÀr : Şehir.349
144. Curali Kasabası : Çayıralan
Cur + Ali : Sıfat tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim.
Cur : 1.a. Arıların baş oğuldan sonra verdikleri oğul. 2. a. Oyunda sayıların boşa gitmesi hali. 3. a. Arının son oğulu.350
Ali sf. a. Ar. ‘Àlì : Yüce, yüksek.351 Ali öz. a. Ar.‘alì : 352
Bu kasabanın isminin nasıl ortaya çıktığı konusunda kasaba belediyesinin internet sayfasında şu bilgiler yer almaktadır: “Köye ilk gelen ailenin liderinin adı Ali’dir. İlk zamanlar bütün yetki ve kararlar bu kişinin elindedir, Fakat böyle olmasına rağmen fiziksel yönden oldukça zayıf ve çelimsizdir.O zaman yörede kullanılan çelimsiz zayıf anlamındaki (cur) kelimesi adı ile birlikte söylenir . Böylelikle köyün adı. Curali olarak kalır.”353
345
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_kisiadlari&arama=adlar&guid=TDK.GTS.4f97b4890 53702.50169793 ( 25.04.2012 - Saat: 20:00 ile 00:00 Arası).
346 Akalın, a.g.e., s.1897. 347 Devellioğlu, a.g.e., s.141. 348 http://www.tdk.org.tr/index.php?option=com_kisiadlari&arama=adlar&guid=TDK.GTS.4f9c5069b4 a850.32552038 (28.04.2012 - Saat: 20:00 ile 00:00 Arası).
349
Devellioğlu, a.g.e., s.978.
350
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.52261e5172f55 1.96344316 (03.09.2013 - Saat: 20:00 ile 00:00 Arası).
351 Akalın, a.g.e., s.96. 352 Akalın, a.g.e., s.96. 353 http://www.curali.bel.tr/?pnum=16&pt=Curali%20Kasabas%C4%B1n%C4%B1n%20Tarih%C3%A 7esi (29.04.2013 - Saat: 20:00 ile 00:00 Arası).
64 Ç
145. Çadırardıç Kasabası : Merkez
Çadır + ardıç : Sıfat tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim.
Çadır a. Far. çÀder : 1. Keçe, deri, kıl dokuma, sık dokunmuş kalın bez veya plastik maddelerden yapılarak direklerle tutturulan, taşınabilir barınak, çerge, oba, otağ. 2. Gölgelik olarak kullanılan tente veya şemsiye.354
Ardıç a. bit. b. : Servigillerden, güzel kokulu yapraklarını kışın da dökmeyen, yuvarlak kara yemişleri ilaç olarak kullanılan bir ağaççık.355
Kasaba a. Ar. úaãaba : Şehirden küçük, köyden büyük, henüz kırsal özelliklerini yitirmemiş olan yerleşim merkezi, belde.356
146. Çağlayan – Maşlaklı Köyü : Akdağmadeni
Çağlayan a. : Küçük bir akarsuyun, çok yüksek olmayan bir yerden dökülüp aktığı yer, küçük şelale, çağlar.357
Çağla-y-an : Partisip Eki
147. Maşlak [ Ar. maşlaó => maşlak] a. : Uzun yün palto.358 Maşlak –lı : İsimden İsim Yapma Eki
148. Çağlayan Köyü: Merkez
Çağlayan a. : Küçük bir akarsuyun, çok yüksek olmayan bir yerden dökülüp aktığı yer, küçük şelale, çağlar.359
Çağla-y-an : Partisip Eki
149. Çakmak Kasabası : Boğazlıyan
Çakmak (Çakmak Taşı ) a. : 1. min. Demir veya çeliğe sürtüldüğünde kıvılcım çıkartan bir kuvars türü. 2. Düvenlerin altına çakılan küçük ve kesici taş.360
354 Akalın, a.g.e., s.478. 355 Akalın, a.g.e., s.147. 356 Akalın, a.g.e., s.1341. 357 Akalın, a.g.e., s.480. 358 Çağbayır, a.g.e., s.3077. 359 Akalın, a.g.e., s.480. 360 Akalın, a.g.e., s.484.
65 150. Çakır Köyü : Çekerek
Çakır sf. : 1. Açık mavi, hareli ela (göz). 2. a. Çakırdoğan.361
151. Çakırhacılı Köyü : Sorgun
Çakır + Hacı –lı: Birleşik sıfat şeklinde oluşmuş.
Hacı a. Ar. óÀcc din. b. : Din buyruklarını yerine getirmek için hacca gitmiş Müslüman. 362
Hacı öz. a. : Erkek adı..363
Hacı –lı: İsimden İsim Yapma Eki.
152. Çakırhacılı Köyü : Yerköy
Çakır + Hacı –lı: Birleşik sıfat şeklinde oluşmuş.
153. Çakırlar Köyü : ( Eski adı : Mengen364 )Yerköy Çakır –lar: Çokluk Eki.
154. Çalapverdi Kasabası: Boğazlıyan Çalap+verdi : Birleşik fiil şeklinde oluşmuş Çalap öz. a. din. b. : esk. Tanrı.365
Ver –di : Görülen Geçmiş Zamanın Teklik III. Şahsı
155. Çalatlı Köyü : Merkez
Çal + at –lı: Birleşik sıfat şeklinde oluşmuş birleşik isim. Çal sf. : 1. Alaca, kır, kırçıl. 2. Boz; kül rengi.366
At a. : Atgillerden binme, yük çekme, taşıma vb hizmetlerde kullanılan , tek tırnaklı hayvan, beygir, düldül.367
At –lı : İsimden İsim Yapma Eki
361 Akalın, a.g.e., s.483. 362 Akalın, a.g.e., s.1021. 363 http://www.tdk.org.tr/index.php?option=com_kisiadlari&arama=adlar&guid=TDK.GTS.4f80b4829a a293.20233258 ( 08.04.2012 - Saat: 20:00 ile 00:00 Arası).
364
http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87ak%C4%B1rlar,_Yerk%C3%B6y (29.09.2013 - Saat: 20:00 ile 00:00 Arası). 365 Akalın, a.g.e., s.485. 366 Çağbayır, a.g.e., s.863. 367 Akalın, a.g.e., s.178.
66 156. Çalılı Köyü : Merkez
Çalı a. bit. b. : Böğürtlen, ahududu gibi küçük, dalları dibinden çatallanan ve sapları odunsu bir bitki.368
Çalı –lı : İsimden İsim Yapma Eki.
157. Çamdibi Köyü : Yerköy
Çam + Dibi : Belirtisiz isim tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim.
Çam a. bit. b. : Çamgillerin örnek bitkisi olan, dört mevsim yeşil kalabilen, iğne yapraklı, yurdumuzda birçok türü yetişen bir orman ağacı. 369
Dip a. : 1. Oyuk veya çukur bir şeyin en alt bölümü. 2. Dikili duran bir şeyin yerle birleştiği nokta çevresi veya bir şeyin yanı başı. 370
Dip –i : Teklik III. Şahıs İyelik Eki
158. Çamlıbel Köyü : ( Eski adı : Kurruk371 ) Yerköy
Çam –lı + bel : Sıfat tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim. Çam -lı : İsimden İsim Yapma Eki
Bel a. : Dağ sırtlarında geçit veren çukur yer.372
159. Çampınar Köyü : Akdağmadeni
Çampınar : İsim+isim şeklinde oluşmuş birleşik isim.
Pınar a. : 1. Yerden kaynayarak çıkan su, kaynak. 2. Bu suyun çıktığı yer, kaynak, memba. 3. Çeşme.373
160. Çamsaray Köyü : Kadışehri
Çam+Saray : İsim+isim şeklinde oluşmuş birleşik isim.
Çam a. bit. b. : Çamgillerin örnek bitkisi olan, dört mevsim yeşil kalabilen, iğne yapraklı, yurdumuzda birçok türü yetişen bir orman ağacı. 374
368 Akalın, a.g.e.,.s.485. 369 Akalın, a.g.e., s.489. 370 Akalın, a.g.e., s.673. 371
Yozgat Valiliği, Yozgat 1991 İl Yıllığı, s.130.
372 Akalın, a.g.e., s.297. 373 Akalın, a.g.e., s.1921. 374 Akalın, a.g.e., s.489.
67
Saray a. Far. serÀy : 1. Hükümdarların veya devlet başkanlarının oturduğu büyük yapı. 2. Kamu işlerinin yürütüldüğü büyük yapı. 3. mec. Görkemli ve gösterişli yapı.375
161. Çamurlu Köyü : Sorgun
Çamur a. : 1. Su ile karışıp bulaşır ve içine batılır duruma gelmiş toprak, balçık. 2. sf. mec. Sataşkan, çevresini tedirgin eden, sulu, arsız (kimse).376
Çamur –lu : İsimden İsim Yapma Eki.
162.Çandır : Yozgat’a bağlı ilçe adı
Çandır sf. : 1. Karışık, melez. 2. Aşılanmamış yaban.377 Çandır sf. : 1. Dikbaşlı, kavgacı. 2. Ürkek hayvan.378 Candır > Çandır : Şeklinde oluşmuştur.
Can –dır: Ek Fiilin Geniş Zamanı Teklik III. Şahıs.
163. Çandır Köyü : Çekerek
164. Çardak Köyü : Akdağmadeni
Çardak a. Far. çÀr + Ar. ùÀú : 1. Tarla, bahçe vb. yerlerde ağaç dallarından örülmüş barınak. 2. Asma vb. bitkilerin dallarını sardırmak için direklerle yapılmış yer. 379
165. Çatak Köyü : Sarıkaya
Çatak a. : İki dağ yamacının kesişmesi ile oluşmuş dere yatağı. 380
166. Çatma Köyü: Merkez
Çatma a. : 1. Çatmak işi. 2. Duvarları ağaç gövdesinden birbirine takılarak ve çivisiz olarak yapılan yayla evi, Yörük çadırı. 381
375 Akalın, a.g.e., s.2033. 376 Akalın, a.g.e., s.491. 377 Akalın, a.g.e., s.493. 378 http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5194aa0f4aac18 .99398808 (16.05.2013 - Saat: 20:00 ile 00:00 Arası).
379 Akalın, a.g.e., s.496. 380 Akalın, a.g.e., s.501. 381 Akalın, a.g.e., s.506.
68 167. Çatmasöğüt Köyü : Sorgun
Çatma + Söğüt: Sıfat tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim. Çatma a. : Çatmak işi.382
Söğüt a. bit. b. : Söğütgillerden, sulak yerlerde yetişen, yaprakları almaşık ve alt yüzleri havla örtülü büyük bir ağaç.383
168. Çavuş Köyü : Sorgun
Çavuş a. : Bir işin veya işçilerin başında bulunan ve onları yöneten sorumlu kimse. 2. ask. Onbaşıdan sonra gelen ve görevi manga komutanlığı olan erbaş.384
169. Çaydoğan Köyü : ( Eski adı: Alibar385 ) :Şefaatli Çay + Doğan : Partisip grubu şeklinde oluşmuş birleşik isim. Çay a. : Dereden büyük, ırmaktan küçük bir akarsu386
Doğ –an : Partisip Eki.
170.Çayıralan : Yozgat’a bağlı ilçe adı:
Çayıralan : Sıfat tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim.
Çayır a. : 1. Üzerinde gür ot biten düz ve nemli yer. 2. Böyle yerde biten ot.387
Alan a. : 1. Düz, açık ve geniş yer, meydan, saha. 2. Orman içinde düz ve ağaçsız yer, düzlük, kayran.388
171. Çayırözü Köyü : Çekerek
Çayır + öz –ü : Belirtisiz isim tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim. Öz a. hlk. : 1. Dere, çay. 2. Sulak , verimli yer. 389
172. Çayköy Köyü : Yerköy
Çay + köy : İsim+isim şeklinde oluşmuş birleşik isim. Çay a. : Dereden büyük, ırmaktan küçük bir akarsu390 382 Akalın, a.g.e., s.506. 383 Akalın, a.g.e., s.2148. 384 Akalın, a.g.e., s.506. 385
Yozgat Valiliği, Yozgat 1991 İl Yıllığı, s.123.
386 Akalın, a.g.e., s.507. 387 Akalın, a.g.e., s.508. 388 Akalın, a.g.e., s.83. 389 Akalın, a.g.e., s.1865. 390 Akalın, a.g.e., s.507.
69
Köy a. Far. kÿy : Yönetim biçimi, toplumsal ve ekonomik özellikleri, nüfus etkinlikleri yönünden şehirden farklı halkı çoğunlukla tarımsal geçimini sağlayan, konutları ve tarımsal yapıtları il bu hayatı yansıtan kır yerleşmesi düzenindeki konutlar topluluğu ve yerleşim birimi.391
173.Çayözü Köyü : Sorgun
Çay + öz –ü: Belirtisiz isim tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim. Çay a. : Dereden büyük, ırmaktan küçük bir akarsu392
Öz a. hlk. : 1. Dere, çay. 2. Sulak , verimli yer. 393
174. Çaypınar Köyü : Akdağmadeni
Çay + pınar : İsim+isim şeklinde oluşmuş birleşik isim.
Pınar a. : 1. Yerden kaynayarak çıkan su, kaynak. 2. Bu suyun çıktığı yer, kaynak, memba. 3. Çeşme.394
175.Çekerek : Yozgat’a bağlı ilçe adı. Çek : Çekmek fiilinin kökü.
Çek –erek : Zarf Fiil Eki
176. Çeltek Köyü : Çekerek
Çeltek a. hlk. : Çoban yamağı, yardımcı uşak.395
177. Çerçialanı Köyü : Akdağmadeni
Çerçi + alan-ı : Belirtisiz isim tamlaması şeklinde oluşmuş birleşik isim.