1928 yılı Cumhuriyet Bayramı Ģehir merkez ve kazalarında büyük bir coĢkuyla kutlanmıĢtır. Yozgat‟ta bayram kutlamalarının hazırlıklarına her yıl olduğu gibi birkaç gün önceden baĢlanmaktadır. Bayram sabahı halk hükümet meydanına akın etmiĢ, her taraf Türk bayraklarıyla süslenmiĢtir. Türk bayrakları, resmi ve hususi binalara da asılarak bayram coĢkusu devlet ve millet ele ele büyük bir coĢkuyla kutlanmıĢtır. 1928 yılı Cumhuriyet Bayramı kutlamalarıyla ilgili olarak Yozgat Gazetesi‟nin 31 Ekim 1928 tarihli nüshasında Ģu ifadelere yer verilmiĢtir384.
Hükümet meydanında program saat 10 da baĢladı. Yarım saat önceden tüm mektepler, muntazam yürüyüĢleriyle, milli marĢlar okuyarak tören alanına geldiler. Mekteplileri jandarma ve polisler takip etti. Vali Ali Rıza Bey ve bilumum memurlarla tören alanına geldiler. Halk büyük meydanı doldurmuĢtu. Vali beyin de gelmesiyle tören baĢladı. Orta mektep talebelerinde Mediha ve genç bir mektepli günün anlam ve önemini anlatan hitaplar yapmıĢlardı. Mekteplilerin hitaplarından sonra genç mektepli kızlar Cumhuriyet marĢı söylediler. Tören sonunda valilikte resmi tebrik merasimi yapılmıĢtır. Yanlarında defterdar Cemil bey, Belediye reisi Bahri beylerle beraber askeriyeye, halk fırkasına, Türk ocağına, belediye ye giderek
380 Yozgat Kültür ve DayanıĢma Derneği, http://www.yozgat.org.tr/sayfa.php?no=84, (15.10.2013).
381 Yurt Ansiklopedisi, s.7691. 382 Çetin, a.g.m., s. 117.
383 Hamit Zübeyr KoĢay; Türkiye Türk Düğünleri Üzerine Mukayeseli Malzeme, Maarif Matbaası, Ankara, 1944, s. 264.
83
iadeyi ziyaret etmiĢlerdir. AkĢam vali bey, valilik namına meclis-i umumi salonunda 40 kiĢilik bir davet vermiĢtir. Vali ve eĢi bizzat misafirleriyle ilgilendiler. Saat 7.30 misafirlerin hepsi gelmiĢ yemek baĢlamıĢtı. Yemek 1 saat 40 dakika sürmüĢtür. Vali bey konuĢma yapmıĢtır.
Yayımlanan gazete haberinde de ifade edildiği gibi Cumhuriyet Bayramı kutlamalarına halk büyük önem vermiĢ ve yöneticilerle birlikte bayram kutlamalarına eĢlik etmiĢtir.
4.1. PANAYIR
Panayırlarda çoğunlukla zirai ve hayvansal ürünler tanıtılmaktadır. 1928
yılında düzenlenen panayıra sadece Yozgat‟tan değil, KırĢehir, Çorum, Zile ve Kayseri gibi komĢu illerden üreticiler de katılım göstermiĢtir385. Yozgat Gazetesi‟nin 1928 yılında düzenlenen panayır hakkında yayınladığı haber Ģöyledir386:
Her senenin panayırında mahsulâttan gayri panayırın revaçlı olduğu senelerde mahsulat üzerine de muamele cereyan ederdi. Hayvanat, mamulât ve masnuat üzerine emsalsiz satıĢlar olur, halk bu fazla olan malını değerli fiyatla satarak mühim istifadeler temin ederdi. Ki bu satıcıların galip bir kütlesini köylülerimiz teĢkil ederdi. Bu sene yine köylü panayıra ineğini, manda öküz ve davarını getirmiĢ, alıcılara teĢhir ediyor. Altı yedi bin canlı mahlûkun teĢkil ettiği bu iktisat mahĢerinde baĢ döndürücü bir durgunluğun Ģahidi olmak ne fena bir neticedir. zavallı köylünün, yularından tutup müĢteriye teĢhir ettiği ineğine on lira fiyat verilmesi, altmıĢ yetmiĢ lira değerindeki mandasını yirmi beĢ otuz liraya kimsenin alamaması, genç bir düve ile lağar bir merkebi …..etmesi bizi düĢündürecek bir levhadır. Memleketin iktisadiyatı köylünün omuzlarına dayanırken, onu bu feci vaziyette görmek ne kadar elim ise, bu felaketin esbabını ortadan kaldıracak tedabiri her gün biraz daha ihmal etmek o nispette fecidir.
385 Yozgat Gazetesi nr. 343, 4 Temmuz 1928, s. 1. 386 Yozgat Gazetesi nr. 343, 4 Temmuz 1928, s. 1.
84
Şekil 5: Yozgat’ta Kurulan Panayıra Ait Gazete İlanı
Kaynak: Yozgat Gazetesi, 8 Haziran 1938, Sayı: 850, s.2.
14 Haziran 1938 yılında kurulan ve 4 hafta boyunca her hafta Salı, ÇarĢamba, PerĢembe günleri ziyaret edilebilecek olan panayırda, her çeĢit canlı hayvanın yanı sıra bir çok eĢyanında satıĢa sunulduğu dönemin gazeteleri aracılığıyla halka duyurulmuĢtur.
1928 yılı itibariyle Yozgat ve çevresinde yaĢayan halkın maddi durumlarının yeteri kadar iyi olmaması nedeniyle panayırda ortaya çıkan ticaret hacmi üreticileri memnun etmemiĢtir.
4.2. TASARRUF HAFTASI KUTLAMALARI
Tasarruf Haftası Yozgat ilinde büyük coĢkuyla kutlanmaktadır. Halk her yıl gerçekleĢtirilen tasarruf haftası kutlamalarına büyük ilgi göstermektedir. Halkın kutlamalara bu denli yoğun ilgi göstermesinin nedeni yerli malına verdiği önemden kaynaklanmaktadır.
85
Yozgat‟ta Tasarruf Haftası kutlamalarıyla ilgili olarak 1932 yılında çıkan Yozgat Gazetesi‟nin haberine göre, Yozgat ili Milli Ġktisat ve Tasarruf Cemiyeti‟nin bu hafta için dikkat çeken bir program hazırladığı ifade edilmiĢtir. Bu programa göre tasarruf haftası kutlamaları Pazartesi sabah Halk Fırkası önünde toplanan vatandaĢlara Vali Bey‟in yapacağı açılıĢ konuĢamasıyla baĢlayacaktır387.
Vali Bey‟in yapacağı açılıĢ konuĢmasından sonra protokol heyetiyle birlikte vatandaĢların, Milli Ġktisat ve Tasarruf Cemiyeti‟nin hazırlanan yerli malı sergisini ziyaret etmesi, ziyaret sırasında Tasarruf Cemiyeti BaĢkanı ġeref Bey‟in yapacağı konuĢmayla sergi hakkında bilgi vermesi, protokol heyetine ve cemiyet üyelerine kutlamalara katılarak vermiĢ oldukları destek için teĢekkür etmesi planlanmıĢtır388.
Yerli malı haftası hakkında bir esnafın görüĢleri 1931 yılında basılan Yozgat Gazetesi‟ne Ģu Ģekilde haber olmuĢtur389:
Milli iktisadı kurtarıp iktisadi istikbali kazanmanın ancak yerli malı kullanmakla mümkün olabileceğini vicdanlarımızla takdir ettik. Ġktisadi istikbali olmayan milletlere yarım millet namı verilen Ģu devirde milli iktisadımızı yükselterek itila edebilmemiz için yerli mamulât ve masnuata rağbet gösteren hamiyetli hemĢerilerime bir hizmet olmak üzere yerli kumaĢtan elbise yaptıracaklardan nısıf ücret almak suretile bir fedakârlıkta bulunacağımı ve elbiselerinin imalinde daha fazla dikkat edeceğimi Ģerefle arz ederim.
Yozgat halkı tasarruf haftasını elinden geldiği ölçüde desteklemiĢ ve teĢfik etmiĢtir. Yozgat‟ta tasarruf haftası kutlamaları yanı sıra Cumhuriyetin Ġlanı, Zafer Bayramı v.b milli bayramlar da büyük bir coĢku, heyecan ve çeĢitli etkinliklerle (at koĢuları ve cirit ve pehliven güreĢleri ve okul talebeleri tarafından dahi muhtalif oyunlar tertip edilmesi vb) kutlanmıĢtır390.
387 Yozgat Gazetesi , 14 Kânunuevvel 1932, Sayı: 570, Tesisi:1921, s. 2. 388 Yozgat Gazetesi. 28 Ġkinci TeĢrin 1934, Sayı: 668, s.1.
389 Yozgat Gazetesi, 16 Kânunuevvel 1931, Sayısı: 519, s. 2.
86