1992’den 14 Aralık 1995’e kadar sürmüş olan bir savaştır. Yugoslavya Cumhuriyeti’nin dağıl- masıyla Yugoslavya Devleti sınırları içerisinde; Sırbistan, Hırvatistan, Bosna-Hersek, Kosova, Slovenya, Makedonya ve Karadağ Cumhuri- yetleri ortaya çıkmıştır. 1980’de Yogoslavya Devlet Başkanı Mareşal Tito’nun ölümünden sonra, 1990’da Yugoslavya’yı oluşturan cum- huriyetlerden birisi olan Slovenya bağımsızlı- ğını ilan etti. Böylece Yugoslavya parçalanma dönemine girdi.
Hırvatistan ve Makedonya’nın da bağımsız- lığını ilan etmesi üzerine Sırplardan oluşan Yugoslavya ordusu bu devletlere saldırdı ve Yugoslavya İç Savaşı başladı. Sırp kuvvetleri, Sırp köylülerinin de desteği ile Bosna’nın doğu- sundaki Srebrenica (Srebrenitsa) çevresindeki Boşnak kasabalarına saldırdı.
Aliya İzzet Begoviç
Müslüman Boşnaklar, 1995 yılına kadar Sırplar tarafından abluka altında tutuldu. Radko Mi- ladiç komutasındaki Sırp güçleri, Srebrenica kentini bombardımana tutmaya başladılar. 8 binden fazla genç ve yetişkin erkeği katlettiler.
Bu olay Srebrenica Soykırımı olarak tarihe geçti. Bosna- Hersek’teki üç toplumun liderleri olan Aliya İzzetbegoviç Slobodan Miloseviç ve Franko Tudjman ABD’nin Dayton (Deytın) kentinde 1995’te Dayton Barış Antlaşması’nı imzalamışlardı.
I. KÖRFEZ SAVAŞI
1990’lı yıllarda Orta Doğu’da yaşanan en önemli olaylardan biri de Körfez Krizi’dir. Körfez Savaşı’nın çıkmasındaki temel neden Irak’ın komşusu Kuveyt’i işgal etmesiydi. 1980-1988 arasında İran ile savaşan Irak, savaşın bitme- sinin ardından silahlanmaya devam etti.
I. Körfez Savaşı
Saddam, 2 Ağustos 1990’da Kuveyt’i işgal etti. Orta Doğu’daki güç dengeleri değişti. Irak’ın Kuveyt’i işgali bölgesel kriz, küresel bir sorun hâline geldi. Birleşmiş Milletler, Irak’ı kınadı ve Kuveyt topraklardan kayıtsız şartsız çekilme- sini istedi. BM kararı ile Irak’a ekonomik ve askerî ambargo uygulandı. ABD öncülüğünde uluslararası askerî bir güç oluşturuldu. 17 Ocak 1991’de Irak’a karşı önce hava harekâtı ardın- dan da kara harekâtı gerçekleştirildi. Savaş kısa sürdü. Irak ordusu mağlup oldu ve Kuveyt işgalden kurtarıldı. Savaşın ardından Irak’ta iç karışıklık ortaya çıktı. Baas rejimine muhalif Kürt gruplar ülkenin kuzeyinde, Şii gruplar ise ülkenin güneyinde ayaklanma başlattı. Otorite boşluğu nedeniyle Türkiye’ye karşı bölücü eylemlerde bulunan PKK terör örgütü, Irak’ın kuzeyine yerleşmeye başladı. Bu durum Türkiye için bir güvenlik sorunu hâline geldi.
ULUSLARARASI TERÖR
Uluslararası güvenlikle ilgili en önemli sorun olan teröre karşı, politik dengeler ve ülkelerin çıkarları nedenleriyle ortak bir karara varılama- mıştır. Terörist örgütler listesi oluşturma çabası
366
Ünite19
Test
Kavrama Testi
1.
Aşağıdakilerden hangisi Küreselleşme Dönemi’nin özellikle-rinden biri değildir?
A) Enerji ve kaynak hâkimiyeti savaşlarının yaşanması B) Ulusal politikaların piyasalara bağımlı kılınması C) Çok uluslu finans sorunlarının yaygın etki yaratması D) Ulus-devlet anlayışının yaygınlaşma eğilimi göstermesi E) Sosyo-ekonomik alanda dalgalanmalar oluşması
Cevap: D
5.
Avrupa Topluluğu, aşağıdaki anlaşmalardan hangisine bağlı olarak Avrupa Birliği adını almıştır?
A) Camp David Antlaşması B) Cenevre Sözleşmesi C) Roma Antlaşması D) Paris Antlaşması E) Maastricht Antlaşması
Cevap: E
2.
SSCB’nin son yıllarında uyguladığı glasnost politikasının;I. fikir ve ifade özgürlüğü sağlamak, II. dağılmayı önlemek,
III. hâkimiyet alanını genişletmek
hedeflerinden hangilerine yönelik olduğu söylenebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III
Cevap: C
3.
Bağımsız Devletler Topluluğunun kuruluşu aşağıdakilerden hangisine bağlı olarak gerçekleşmiştir?
A) Helsinki Konferansı B) Alma Ata Zirvesi C) Kopenhag Zirvesi D) Maastricht Antlaşması E) Beş Barış Antlaşması
Cevap: B
6.
TİKA, Türk dilinin konuşulduğu bölgelerin ve komşu ülkelerin öncelikle aşağıdaki alanların hangisindeki gelişimini gerçek- leştirmeyi hedefleyen bir kuruluştur?
A) Ekonomik B) Askerî C) Siyasi
D) Hukuki E) Dini
Cevap: A
4.
Aşağıdakilerden hangisi, Bağımsız Devletler Topluluğu olu- şumuna üye devletlerden biri değildir?A) Afganistan B) Azerbaycan C) Beyaz Rusya
D) Ermenistan E) Kazakistan
Cevap: A
7.
Avrupa Birliği’nin asli karar organı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Avrupa Parlamentosu B) Avrupa Birliği Komisyonu C) Avrupa Birliği Konseyi D) Avrupa Zirvesi E) Avrupa Konseyi
Cevap: E
8.
Avrupa Birliği’ne girmeye aday ülkelerin;I. insani değerlere saygılı olmak, II. azınlık haklarını korumak,
III. hukukun üstünlüğü ilkesini benimsemek
özelliklerinden hangilerine sahip olmaları zorunludur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
Cevap: E
368
Ünite19
CA:
Test
21. Yüzyılın Eşiğinde Türkiye ve Dünya
2
1-D 2-C 3-B 4-A 5-E 6-A 7-E 8-E 9-D 10-A 11-E 12-A 13-C 14-E 15-D 16-A 17-E 18-C 19-B 20-A 21-D 22-A 23-E 24-C
17.
Küreselleşen dünyada;I. ekonomi, II. iletişim, III. politika
alanlarının hangilerinde küreselleşmenin etkileri doğrudan gözlenmektedir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
Cevap: E
21.
NATO’nun Avrupa’da genişlemesi kapsamında aşağıdaki dev- letlerden hangisinin NATO’ya üyelik başvurusu, Yunanistan tarafından veto edilmiştir?A) Arnavutluk B) Hırvatistan C) Ukrayna D) Makedonya E) Gürcistan Cevap: D
18.
Sovyetler Birliği’nin benimsediği;I. açıklık,
II. yeniden yapılanma, III. barış içinde birlikte yaşama
siyasetlerinden hangileri Gorbaçov tarafından uygulamaya konulmuştur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
Cevap: C
22.
Türkiye’nin AET ile 1963’te imzaladığı Ankara Antlaşması’nın ve bu antlaşma kapsamındaki yükümlülüklerin belirtildiği 1973’teki Katma Protokol’ün uygulanamamasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?A) İthal ikameci politikaların benimsenmesi B) Dışarıya açık kalkınma modelinin tercih edilmesi C) Bütünleşmeyi öngören siyasetin yaşama geçirilmesi D) Döviz kurlarının uluslararası piyasaya göre belirlenmesi E) Borsa kurumunun enternasyonalist ölçütlere göre işletilmesi
Cevap: A
19.
Aşağıdaki gelişmelerden hangisi, SSCB’nin dağılmasının dün- ya güçler dengesi üzerine etkileri arasında değerlendirilemez?A) Dünyanın kontrolünün Batı Blokunun eline geçmesi B) IMF ve Dünya Bankasının uygulamalarının eleştirilmesi C) Ekonomik ve siyasi açıdan Çin’in önemli bir güç merkezi hâli-
ne gelmesi
D) Çin, Rusya ve bazı Türk cumhuriyetlerinin Şanghay İş Birliği Örgütünü oluşturması
E) Petrol bakımından çok zengin olan Basra Körfezi’nde ABD’nin denetim sağlaması
Cevap: B
23.
Avrupa Birliği’nin organları arasında aşağıdaki kurumlardan hangisi yer almaz?
A) Adalet Divanı B) Avrupa Konseyi C) Sayıştay
D) Ekonomik ve Sosyal Komite E) Kuzey Atlantik İttifakı
Cevap: E
20.
Türk topluluklarının özerk statü altında yaşamlarını sürdür- dükleri aşağıdaki oluşumlardan hangisi, diğerlerinden farklı bir devletin egemenlik alanında bulunmaktadır?A) Sincan Uygur Özerk Bölgesi B) Tataristan Cumhuriyeti C) Saha (Yakutistan) Cumhuriyeti D) Çuvaşistan Cumhuriyeti E) Başkurdistan Cumhuriyeti
Cevap: A
24.
1994 Ekonomik Krizi’nin yaşanmasından sonra ekonomide yaşa- nan sıkıntılara son vermek amacıyla IMF ile antlaşma yapılarak önemli kararlar alındı.Buna göre;
I. 24 Ocak Kararları, II. 24 Nisan Kararları, III. 5 Nisan Kararları
sözü edilen kararlar yargılardan hangileri olarak bilinir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III