Baba Mansur Ocağından Süleyman Cevahir Dede

(Doğum Yeri ve Tarihi: Mazgirt Yeldeğen (Şoağ) Köyü, 1928)

Aleviliğin temeli “eline, beline, diline sahip ol”, temeli budur bunu geliştiren insanlık daha güvenilir hale gelir. Eline beline diline sahip olmak, bu üç sözcük söyleyince kolay ama incelendiğinde çok ağırdır. Bizde bir söz vardır; sen seni bilirsen nuru Hudasın, sen seni bilmezsen Hakta cüdasın. İyiliği de kötülüğü de başka yerde aramamak lazım. Başkasının yaptığı eğer fiziksel olarak kötüyse elbette önlenmelidir. Ama inanç bakımından başkasının yaptığı beni ilgilendirmez. Ben neyim neye hizmet ediyorum. Bu çok önemlidir. Eğer bir alevi ben gerçek aleviyim diyorsa eline, beline, diline sahip olmalıdır. Bunun açıklaması da gayet basittir. Eline sahip olmak sana ait olmayan bir şeyi almayacaksın. Beline sahip olmak eşinin dışında kimseye hor bakmayacaksın. Eşine hor bakmak değil, cinsellik bütün canlı varlıklar için vardır. Ancak bunu eşinle icra edebilirsin. Onun dışında haramdır, yasaktır. Bizim inancımız zinayı kesinlikle yasaklıyor. Hiç kabul etmez. Şimdi diline sahip olmak kırıcı olamamak lazım. Dil dergahı Hudadır yıkma gönlünü kimsenin mervedir kabedir sefadır. Haccın üç bölgesi insanın içindedir. Eğer sen birinin kalbini kırıyorsan oraya gitmenin de bir anlamı yoktur. Alevilikte bu çok önemlidir, insana değer vermek, insanlara hor bakmamak lazım bunlar Aleviliğin başta gelen öğeleridir. Eğer bir alevi ben hep öyle derim bak cemevleri vardır saygı duyarım, güzel insanlar ölülerini yıkıyor defnediyor, bu güzel bir hizmettir. Bu kafi değil. Cemevlerinin kapılarının önüne kimsenin

görmediği zaman altın serp oraya, eğer basıp cemevine giriyor, çıkınca da basıp geçiyorsa cemevi gerçek görevini yerine getirmiştir.

Çünkü eline sahiptir. Kendisine ait olmayan bir eşyayı alamaz bana ait değildir. Şimdi bakıyorum birbirimize baktığımızda kinavi olarak değil insani olarak bakmak lazım. Bununla bir yere varamayız. Hep intikam hep rahatsızlık. Hanım kızıma diyeyim ki ayağına bastığın yere dikkat et, düşmeyesin. Bu sana kızdığım için değil sana karşı kinavilik değil de yanlışını göstermek içindir. Kendi yanlışlarını gören insan başkasına da örnek olan insandır.

-Kıymetli Dedem biraz ocağınızdan bahsedermisiniz?

Babamansur evladıyız, soyumuz İmam Bakır’dan gelir, Hz. Ali’nin torunu. Elimizde ki secereler oraya götürüyor bizi ama siz gençsiniz size şunu söyleyeyim. Soyların ne suçu olabilir nede kutsallığı olabilir. Hepimiz insanız. Bu dünya hepimizin yaşamı içindir. Eğer bu dünyada sevgi üretemezsek Allah’ın oğlu olsak ne değişir. Düşün ki babam Allah’tır ben hırsızlık yapıyorum siz bunu nasıl algılıyorsunuz bilmem yani. İnsanlar kendisine yakışanı yaşamalıdırlar. Mühim olan karşıda ki insanlarla değil kendisiyle yarışmalıdır. Kimseyi incitim mi? pis yerlere bastımmı? Kimsenin hakkını yemedimmi? Bu insanın kensini kontrorüdür. Biz ne yapıyoruz daha araştırmadan iki meyve çalan ekmek çalan insanları hırsız yapıyoruz. Eli cebinde olan hırsızı göremiyoruz bunlar muhtaç insanlar. Emeğimize el uzatan hırsızdır.

-Dedem gençliğinizde cem yürüttünüz mü?

-Şimdi babamın dedemin evinde çok cem yürütülmüştür. Ama ben cem hiç yürütmedim. Şimdi seyitlik soy menkıbesinden oluyor. Ben bu çağda bunu hiç kabul edemem. Adamın babası Allah’tır ama oğlu hırsızdır. Bunlara itimat etmem mümkün değil. Ben insan aşığıyım. İnsanlık mertebesine ulaşmak için evvela kendi nefsinde fedakarlık yapmak lazım kendi nefsine talimat vermek erdemdir üstünlüktür. Düşünün ben gençken müritlerimin köyündeyim. Gencim kış mevsiminde köy odalarında birisi bana sordu: dedi kadınla ilişkin nedir dedim bende erkeğim elbette kadınla ilişkim olmalıdır ama bazıları bırakmıyor. Mesela kim bırakmıyor seyit Nuri talibimizdi ismi Nuriydi. Bizleri hayvanlardan ayıran davranışlarımızdır.

-Bizleri hayvanlardan ayıran düşüncedir. İnsanla hayvan arasında utanma perdesi vardır. İnsan ilk önce kendisiyle meşguldür. Ben neyim ne yapmam gerekiyor bir insan sadece kendi menfaatine iyi derse o kendisiyle meşguldür fakat bir insan erdemlilik gösterir kendi menfaatini değil başkalarını da gözetirse o zaman anlamlı olur.

İnsanlar gelişmemiş, itikati tarif edeyim, insanların bilmediğinden korkmasıdır. Bunun neticesidir. İtikat budur. Bilmek, bir insan ateşi biliyor ama hiç bilmeyen yakıcı yönünden korkar çünkü onun yakıcı olduğunu düşünür. Birisi bana Allah’tan korkmaz mısın? diyor ben diyorum Cenab-ı Hak korkumdur. Bizi niye imtihan ediyorusun. Sevgi yoksa tanrı olmaz.

-Dede bize 1938’i anlatır mısın?

1938’de 10 yaşındaydım. Şimdi kızım bu dünya da yaşıyoruz ya herkes kendisini görüyor. Bir daha o yanlışa düşmeyelim. Kimse kendi suçuna sahip çıkmıyor. Dedemin yaptıklarını babam, babamın yaptıklarını ben. Devlet dediğimiz olaysa insanlar birbirine düşman olsun diye yaratılmış. Fatih Sultan Mehmet’ten nefret ediyorum. Kardeşin kardeşe katlini helal etmiş. Kendi kardeşine acımayan halka acır mı? Bunları devlet arşivinden çıkarıp okudum. Seyit olmak kafi değil. Nedir seyitlik efendi demektir. Seyitlik manada efendilik demektir. Hz. Peygamberin soyundan gelmesidir. Ben “efendilik” kelimesine daha çok önem veriyorum. Yalancı insanlara Allah’ın oğlu olsa itimat etmem ama insan vasfı taşıyan insanın kuluyum.

-Dedem cemevlerine nasıl bakmaktasınız?

Cemevlerine ipini koparan gidiyor. Cemler suçsuz insanlara mahsus yerlerdir. Yalancının talancının yeri değil. Ben benden mesulüm. Eski cemler köylerde yapılıyordu. Herkes birbirini tanıyor, zina yapanı, hırsızlık yapanı, yalan söyleyeni ceme bırakmazlardı.

Ama şimdi eskilerden hiçbir şey kalmadı. Ben cemevlerine gitmiyorum. Nedeni de açıktır. Yaratılış varsa onu yine insan koymuştur. Beyin dediğimiz insanın yaratıcısıdır. En yaratıcısı insanın beynidir. Düşünen kainatı tarif etmiştir. İnsanlar tanrıyı yarattı insan kendi kendisini Tanrısallaştırmıştır. Tanrı bir kraldır. Öyle bir krallığın varlığına ve tarifine inanmıyorum. İnsan kendi öz benliğini tanımazsa gücün esiridir. Nesimi korkmadı ne yaptılar yobazlar bunu asın dediler. Sonuç olarak kızım Alevilik her çağda gereklidir. Herşey insanlık üstünedir.

Dilinize ve gerçeğin sesinin geldiği yüreğinize sağlık Dedeciğim.. nefesiniz daim olsun...