Bağıntı ilkesinin istatistiksel analizden elde edilen sonuçlara göre Alzheimerlı

hastalar ve Lewy Cisimcikli demanslı hastaların anlatımları arasında anlamlı fark (p=0,272>0,05) bulunmamıştır. Alzheimer hastalarının sonuçları kontrol grubu ile karşılaştırıldığında iki grup arasında anlamlı fark bulunmuştur (p=0,000<0,05). Lewy Cisimcikli demanslı hastaları ile kontrol grubu sonuçları arasında anlamlı fark vardır (p=0,000<0,05). Bağıntı İlkesi sonuçları, Nicelik İlkesi ile benzer özellikler göstermektedir. Hasta gruplarının her ikisi de Bağıntı İlkesinin gereklerine uymakta başarılı olamamışlardır. Hastaların algı sorunları Bağıntı İlkesinde sorun yaratmaktadır. Resimler arasında bağıntı kuramayan hastalar bu resimleri ilişkilendirerek bir öykü oluşturmak konusunda başarısız olmuşlardır. Hastalar resimlerin genelinde birbirinden kopuk ve farklı bilgilere yer vermişlerdir. Alzheimerlı kişiler algılama sorunlarından dolayı resimleri bir bütün olarak algılayamamış ve bağıntılı bilgi verememişlerdir. Lewy Cisimcikli demanslı hastalar halüsinasyon sorunlarından dolayı uydurmaya dayalı hatalar yapmışlardır. Hastalar genellikle resimlerde bulunmayan türde bilgilere yer vermiş ve anlatımları resimlerin oluşturduğu öyküden uzaklaşmıştır.

Nicelik ve Bağıntı İlkelerinin değerlendirilmesinden elde edilen sonuçlar özetlenecek olursa Alzheimer ve Lewy Cisimcikli demanslı hastaların bu ilkelerin şartlarını yerine getirme konusunda başarılı olamadıkları söylenebilmektedir. Grice’ın bilgi alışverişinin ölçütleri olarak ifade ettiği ilkelerin şartlarına uyamayan hastaların başlangıç evresinde edimbilimsel alanda sorunlar yaşamaya başladığı görülmektedir.

Çalışmamızın sonuçlarına bakıldığında, incelenen demans tipleri esas alınarak, demansta dil ve iletişim sorunlarının hastalığın başlangıç safhasında kendini

gösterdiği görülmektedir. Başlangıç evresinde dilbilgisel açıdan kabul edilir tümceler kurmayı sağlayan, sorunsuz spontan konuşmaya imkan veren demansta konuşmanın bozulmadığı ancak isimlendirme, duyduğunu anlama ve edimbilimsel alandaki sorunlardan dolayı konuşmanın içeriğinin bozulduğu sonucuna varılmıştır. Hastaların edimbilimsel alanda yaşadığı bağdaşıklığı sağlayamama, yeterli bilgi verememe gibi sorunların hastalığın ilerleyen dönemlerinde artarak bu kişilerin iletişim becerilerini olumsuz etkilemektedir.

Demans hastalarında edimbilimsel alanda sorunlar yaşanırken çalışmamızda yaptığımız genel dil değerlendirmesinde spontan konuşmanın bariz bir biçimde etkilenmediği görülmüştür. Bu sonuç, başlangıç evresindeki Alzheimer ve Lewy Cisimcikli demans hastalarının ürettikleri tümcelerin anlaşılır olduğunu, konuşmada tutukluk olmadığını ve günlük yaşamda karşılaştıkları sorulara yanıt verebildiklerini göstermiştir. Genel dil değerlendirmesinde varılan başka bir yargı, her iki hasta grubun spontan konuşmalarının bariz bir biçimde etkilenmemesinin yanında hastaların aynı dilsel alanlarda hatalar yapmasıdır.

Önceleri Alzheimer demansının Lewy Cisimcikli varyantı olarak da isimlendirilen ancak günümüzde ayrı bir demans türü olarak ele alınan Lewy Cisimcikli demansın dile yansıyan birçok özelliklerinin Alzheimer demansına benzer olduğu görülmüştür. Her iki demans türünde dilsel bazı becerilerde sorunlar ön plana çıkmakta, bazı becerilerde ise yoğun olarak görülmemektedir. Caselli ve diğerlerinin (2002) belirttiği gibi Lewy Cisimcikli demansın dil sorunlarına ilişkin çalışmalar kısıtlıdır ve bu konuda yapılacak çalışmalar hastalığın dile yansıyan sorunlarının daha fazla netleşmesine imkan sağlayacaktır.

Bu sonuçlar eşliğinde, ileride yapılacak benzer çalışmaların demanslarda yaşanan dil sorunlarına ilişkin değerlendirmelere netlik kazandıracağı düşünülmektedir. Buradan yola çıkılarak ileride yapılabilecek çalışmalara yönelik öneriler aşağıda sunulmaktadır:

1. Alzheimer ve Lewy Cisimcikli demanslarda dil sorunlarına ilişkin daha detaylı çalışmalar yaparak (sesbilimsel, biçimbilimsel, anlambilimsel, sözdizimsel ve diğer alanlarda) bu iki demans türünün dil özelliklerindeki farklılıkları ortaya çıkarmak.

2. Farklı demans türleriyle ilgili dilsel becerilere ilişkin çalışmalar yapmak.

3. Demans tiplerini, bir dil bozukluğu olarak nitelendirilen afazi ile karşılaştıran çalışmalar yapmak.

Ülkemizde, demansta dil kullanımına yönelik olarak yapılan çalışma sayısı kısıtlı olduğundan bu alanda yapılacak yeni çalışmaların, alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

KAYNAKLAR

1. Akerson, F. (2005) Göstergebilime Giriş.

http://www.edebiyatistan.com/turkoloji/turkoloji/dil-nedir.html. (17.02.2008)

2. Akpınar,T. (2009). Dil ve Konuşma Bozuklukları.

www.paylasimrehabilitasyon.com . (05.07.2009)

3. Aksan, D. (2000). Her Yönüyle Dil ( Ana çizgileriyle Dilbilim). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları.

4. Akyürek, N., Memiş, L. ( 2001). Lewy Cisimcik Demansı Histopatolojik Özellikleri. Demans Dergisi,1: 130-135

5. Almor, A., Kempler, D., Macdonald, M., Tyler, L. ( 1999). Why Do Alzheimer Patients Have Difficulty with Pronouns? Working Memory, Semantics, and Reference in Comprehension and Production in Alzheimer’s Disease. Brain and Language, 67: 202-227

6. Amanzio, M., Geminiani, G., Leotta, D., Cappa, S. ( 2007). Metaphor comprehension in Alzheimer’s disease: Novelty matters. Brain and Language, 10:1016

7. Alptekin, K., Kıvırcık Akdede, B.B, Kitiş, A., Akvardar, Y., Ulaş, H., Orhan, Z. ( 2004). Şizofreni ve Yaşlanma: Şizofrenide Klinik Belirtilerin ve Bilişsel İşlevlerin Yaşla İlişkisi. Türk Psikiyati Dergisi, 15 (2): 91-97

8. Ash, S., Moore, P., Vesely, L., Grossman, M. ( 2007). The decline of narrative discourse in Alzheimer’s disease. Brain and Language, 103: 181-182

9. Atamaz, F., Yağız On, A., Durmaz, B. ( 2007). Ege Afazi Testi: Testin Tanımlanması ve Normal Kişilerdeki Performansı. Türk Fiziksel Tıp Rehabilitasyon Dergisi, 53: 5-10

10. Au, A., Chan, A.S., Chiu, H. (2003). Verbal learning in Alzheimer’s dementia. Journal of the International Neuropsychological Society, 9: 363-375

11. Avcı, A., Uğuz, Ş., Toros, F. (2002). Çocuklarda Kekemelik: Karşılaştırmalı Bir İzleme Çalışması. Klinik Psikiyatri, 5: 16-21

12. Aydemir, Ç., Kısa, C. ( 2001). Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisinde Demans. Klinik Psikiyatri Dergisi, 3: 203-211

13. Bahar, S. ve Aktin, E. (2001). Sinir Sistemi Semiyolojisi 13.

http://www.itfnoroloji.org/semi2/agnozi.htm. (10.05.2008)

14. Banguğolu, T. (1986) Türkçenin Grameri.

http://www.edebiyatistan.com/turkoloji/turkoloji/dil-nedir.html. (10.03.2008)

15. Berker, N. ve Yalçın, S. (2001). Serebral Palsi ile Yaşamak. http://www.global- help.org/publications/books/help_cpfamilies.pdf. (14.05.2008).

16. Bilginer, H. (2002). Down Sendromlu Çocuklarda Dil Gelişimi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 19(1): 165-179

17. Blair, M., Marczinski, C., Faroque, N., Kertesz, A. (2007). A longitudinal study of language decline in Alzheimer’s disease and frontotemporal dementia. International Neuropyschological Society,13: 237-245

18. Brito-Morques, P.R., Mello, R.V., Montenegro, L. (2003). Nightmare without atonia as an early symptom of diffuse Lewy bodies disease. Arq Neuropsiquatr, 61: 936-941

19. Calderon, J., Perry, R.J., Erzinçlioğlu, S.W., Berrios, G.E., Dening, T.R., Hodges, J.R. ( 2001). Perception, attention and working memory are disproportionately impaired in dementia with Lewy bodies compared with Alzheimer’s disease. Neurol Neurosurg Psychiatry,70: 157- 164

20. Can, H., Karakaş, S. (2005). Bilişsel Süreçlerde Alzheimer Tipi Demansa Bağlı Değişiklikler. Klinik Psikiyatri, 8: 37.47

21. Can, H., İrkeç, C., Karakaş, S. ( 2006). Alzheimer Tipi Demansın Farklı Evrelerinin Nöropsikolojik Profili. New Symposium Journal, 3: 115-135

22. Caselli, R.J., Beach, T.G., Sue, L.I., Connor, D.J., Sabbagh, M.N. ( 2002). Progressive Aphasia with Lewy Bodies. Dementia and Geriatric Cognitive Disorders, 14: 55-58

23. Chapman, S.B., Highley, A.P., Thopmson, J.L. ( 1998). Discourse in fluent aphasia and Alzheimer's disease: Linguistic and pragmatic considerations. Journal of Neurolinguistics, 11: 55-78

24. Clark, D., Cummings, J., çev. ed. Sevinçok, L. ( 2003). Demans Tanısı ve Tedavisi: Bir Güncelleştirme. Demans Dergisi, 1: 21-29

25. Coulthard, M. ( 1998). An Introduction to Discourse Analysis. Londra, New York: Longman

26. Croot, K., Hodges, J.R., Patterson, K. ( 1999). Evidence for impaired sentence comprehension in early Alzheimer’s disease. Journal of the International Neuropsychological Society, 5:393-404

27. Çağırcı, S., Yeğenoğlu, S. (2007). Genel İletişim Bilgileri Perspektifinden Hasta- Eczacı İletişimi. Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi, 36: 31-46

28. Doubleday, E.K., Snowden, J.S, Varma, A.R., Neary, D. ( 2002). Qualitative performance characteristics differentiate dementia with Lewy bodies and Alzheimer’s disease. Neurol Neurosurg Psychiatry, 72: 602-607

29. Druks, J., Masterson, J., Kopelman, M., Clare, C., Rose, A., Rai, G. ( 2006). Is action naming better preserved ( than object naming) in Alzheimer’s disease and why should we ask. Brain and Language, 98: 332-340

30. Duong, A., Tardif, A., Ska, B. ( 2003). Discourse about discourse: What is it and how does it progress in Alzheimer’s disease. Brain and Cognition, 53: 177-180

31. Ege, P. (1993). Konuşma Eğitimi Dersi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Programı