Büyüme Oynaklığı

Farklı kur rejimlerinin büyüme oynaklığını (kişi başına reel GSYİH’nın oynaklığını) ne yönde etkileyebildiğini görebilmek amacıyla yukarıda tanımlanan değişkenlerin (yatırım, nüfus, bütçe, dış ticaret haddi ve hükümet harcaması değişkenlerinin) üçer yıllık hareketli standart sapmaları kullanılmıştır⁵². Büyüme oynaklığına ilişkin ekonometrik analiz sonuçları Tablo 3.7’de verilmiştir⁵³.

52 Oynaklığı üçer yıllık standart sapmalar şeklinde ölçen diğer çalışmalar için bkz. Ghosh ve diğerleri (2003), Rogoff ve diğerleri (2003).

53 Dirençlilik sınamaları için bkz. Ek Tablo 3.4.

Tablo 3.7 Büyüme Oynaklığı

Tabloda yer alan regresyon (3.10, 3.11 ve 3.12 nolu regresyonlar) sonuçlarına göre katı sabit kur rejimine oranla diğer tüm kur rejimleri daha düşük büyüme oynaklığına sahiptirler. Ancak de facto kur rejimlerinin bazıları ile büyüme oynaklığı arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanırken, herhangi bir de jure rejim ile büyüme oynaklığı arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır.

Ayrıntılı de facto sınıflama sonuçlarına (3.10 nolu regresyon) göre en düşük büyüme oynaklığı sürünen parite sistemindedir. Onu daha sonra bağımsız dalgalı kur rejimi takip etmektedir. Dar sınıflamanın yer aldığı regresyon sonuçlarına göre ise en düşük oynaklık bağımsız dalgalı kur rejimindedir. Diğer kur rejimleri ile kıyaslandığında en yüksek büyüme oynaklığına ise serbest düşüş kategorisinde rastlanmıştır.

3.4 Özet Bulgular

Herhangi bir kur rejiminin makro ekonomik performansının doğru bir şekilde belirlenebilmesi için fiilen uygulanan kur rejimi ile ilgili makro ekonomik değişken arasındaki ilişkiyi analiz etmek daha tutarlı sonuçlar ortaya koyacaktır. Bu düşünceden hareketle, yükselen piyasa ekonomileri için yukarıda yapmış olduğumuz ampirik analizlerin sonuçları de facto sınıflamaya dayalı olarak aşağıda özetlenmiştir:

i) Yükselen piyasa ekonomilerinde en düşük enflasyon oranına sahip kur rejimlerinin, sürünen dar bant ve sürünen geniş bant gibi ara rejimler olduğu görülmüştür.

Enflasyon performansı ile kur rejiminin esnekliği arasında doğrusal bir ilişkiye rastlanmasa da dalgalı kur rejimlerinin nispeten daha yüksek enflasyon oranlarına sahip olduğu bulgusuna ulaşılmıştır.

ii) Para kurulu gibi katı sabit kur rejimlerine oranla diğer de facto kur rejimleri daha düşük enflasyon oranlarına sahipken, de jure rejimler daha yüksek enflasyon oranlarına sahiptirler. De facto sınıflama içerisinde serbest düşüş kategorisi altında yüksek enflasyon oranlarının kur rejimlerinden ayrıştırılmasının bu tür bir sonuca yol açtığı düşünülmektedir. Bu nedenle de facto sınıflamanın, kur rejimlerinin enflasyon performansını daha iyi yansıttığı düşünülmektedir.

iii) En yüksek enflasyon oynaklığına yönetimli dalgalanma altında rastlanırken, en düşük oynaklığa da sürünen dar bant rejiminde rastlanmıştır. Enflasyon gibi enflasyon oynaklığı da kur rejiminin esnekliği ile doğrusal bir şekilde ilişkili değildir.

iv) Sürünen (dar ve geniş) bant rejimleri, bağımsız dalgalı kur rejimi ve büyüme arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Bu rejimlerin büyüme performansları karşılaştırıldığında bağımsız dalgalı kur rejiminin daha düşük bir büyüme performansına sahip olduğu görülmüştür. Esnekliği düşük kur rejimleri, daha düşük büyüme oranları pahasına düşük enflasyon oranlarına sahiptirler yaygın kanısını bu bulgu doğrulamamaktadır. De jure rejimler ile büyüme oranları arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.

v) En düşük büyüme oynaklığının sürünen parite rejiminde olduğu görülmüştür. Fakat büyüme oynaklığı ile kur rejiminin esnekliği aynı yönlü hareket etmemektedir.

Çünkü sürünen parite rejiminden sonra en düşük oynaklık bağımsız dalgalı kur rejiminde bulunmuştur. De jure rejimler ile büyüme oynaklığı arasında ise anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır.

vi) Yukarıdaki bulgular göz önünde bulundurulduğunda son dönemde dalgalı kur rejimlerine geçilmesi yönünde yükselen piyasa ekonomilerine yapılan tavsiyelerin aslında enflasyon ve büyüme performansı açısından doğru tavsiyeler olmadığı ortaya çıkmaktadır. Yaptığımız ampirik analizler en azından incelenen dönem için ara rejimlerin dalgalı kur rejimlerinden daha iyi performansa sahip olduğunu ortaya koymuştur.

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

Bu çalışmanın amacı yükselen piyasa ekonomilerinin yapılarına uyguna ve uygulanabilir bir kur rejimi önerisi geliştirmektir. Çünkü yükselen piyasa ekonomileri sahip oldukları farklı özellikler nedeniyle hem gelişmiş ülkelerden hem de gelişmekte olan diğer ülkelerden ayrılmaktadırlar. Bu farklılıklar yükselen piyasa ekonomilerinde uygulanacak kur rejiminin de ayrı ele alınmasını gerektirmektedir. Söz konusu ülkeleri, gelişmekte olan diğer ülkelerden ayıran en temel özellik, bu ülkelerin uluslararası finans piyasaları ile bütünleşme derecesinin daha yüksek olmasıdır. Bundan dolayı yükselen piyasa ekonomilerinin kur rejimi tercihinde çok daha özenli olmaları gerekmektedir. Çünkü imkânsız üçleme hipotezine göre bu tür ekonomilerde döviz kuru istikrarını hedefleyen bir kur rejiminin (ara döviz kuru rejimlerinin) tercih edilmesi, bağımsız bir para politikası izleme olanağını ortadan kaldırmaktadır. Aynı zamanda, sermaye hareketlerine açık bir ekonomide bu tür bir kur rejiminin uygulanması, ekonomiyi spekülatif saldırılara açık hale getirebilmekte, hatta krizlere yol açabilmektedir. Ara döviz kuru rejimlerinin uygulandığı yükselen piyasa ekonomilerinde, 1990’lı yıllarda yaşanan finansal krizler de bu iddialara kanıt olarak gösterilmektedir. Finansal krizlerin ardından bu ülkelere dalgalı kur rejimlerine geçmeleri yönünde tavsiyelerde bulunulmuş ve söz konusu ülkelerin çoğu resmi olarak bu kur rejimlerini uyguladıklarını ilan etmişlerdir. Fakat bağımsız dalgalı kur rejimi gibi döviz kuru rejimlerinin fiilen uygulanması gelişmiş ülkelerdeki kadar kolay değildir.

Yükselen piyasa ekonomileri gelişmiş ülkeler ile kıyaslandığında genelde zayıf finans piyasalarının olduğu, yüksek enflasyon oranlarının bulunduğu, büyüme oranlarında sürekli dalgalanmaların görüldüğü, dolarizasyon sorununun ciddi boyutlara ulaştığı, dış borçların sürdürülebilirliliğine ilişkin kaygıların yaşandığı, kırılgan bir bankacılık sisteminin bulunduğu, politika yapıcıların güvenilirliğinin düşük olduğu ve zayıf döviz piyasalarının bulunduğu ekonomiler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu tür ekonomilerde kur hareketlerinde meydana gelecek yüksek oranlı dalgalanmaların ekonomiye ciddi zararlar verebileceği düşünülmektedir.

Bu nedenle yükselen piyasa ekonomilerinin para otoriteleri daha çok gelişmiş ülkelerin uyguladığı bağımsız dalgalanma gibi kur rejimi seçeneklerinin kendi ekonomileri için iyi bir seçenek olmadığını düşünmekte ve resmen ilan etmeseler de fiilen döviz piyasalarına ilişkin müdahalelere yönelmektedirler.

Yukarıda anlatılanlar dikkate alındığında yükselen piyasa ekonomileri için ne ara döviz kuru rejimleri ne de dalgalı kur rejimleri uygulanabilir bir seçenek gibi görünmemektedir.

Geriye tek seçenek olarak katı sabit kur rejimleri kalmaktadır. Fakat onlar da çeşitli dezavantajlarından dolayı yükselen piyasa ekonomileri için uygun alternatifler değillerdir.

Çünkü bu politikalar para politikası bağımsızlığını ya tamamen ortadan kaldırmakta ya da önemli ölçüde sınırlandırmakta, şoklar karşısında hemen hemen hiç esneklik sağlamamakta ve senyoraj gelirinde önemli kayıplara yol açmaktadırlar.

Bu durumda sanki söz konusu ülkelerin tercih edebileceği herhangi bir kur rejimi yoktur şeklindeki bir çıkmaz ile karşı karşıya kalmaktayız. Ancak uygulanacak olan bazı politikalarla birlikte, yükselen piyasalar için en uygun döviz kuru rejiminin yine bir ara rejim olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu politikalar ara rejimlerin olumsuzluklarını ortadan kaldırarak uygulanabilir bir alternatife dönüştürmektedir. Bu çalışmada elde ettiğimiz tüm bulgular doğrultusunda aşağıda ara rejimlerin neden tercih edilmesi gerektiğini ve nasıl uygulanabilir iyi bir alternatife dönüştürülebileceği anlatılmıştır.

Ara rejimlerin neden daha iyi bir alternatif olabileceğini ortaya koyabilmek için şu sorulara cevap verilmesi gerekmektedir: i) Ara döviz kuru rejimleri krizlere eğilimli midir? ii) Ara döviz kuru rejimleri resmen uygulanmıyor gibi görünse de fiilen uygulanmakta mıdır?

(dalgalanma korkusu hipotezi) iii) Ara rejimler ortadan kalkmakta mıdır? (iki kutup hipotezi) iv) Hangi kur rejiminin makro ekonomik performansı daha iyidir?

Son yıllarda yaşanan finansal krizler dikkate alındığında kamuoyuna açıklanmış sabit bir kur taahhüdü içeren ara rejimlerin krizlerin oluşmasına veya derinleşmesine çeşitli şekillerde katkı sağladığı görülmüştür. Çünkü sabit kur taahhüdü ile birlikte kurda aşırı değerlenme söz konusu olabilmekte, dolayısıyla dış ticaret açığında bir artış ve cari işlemler dengesinde bozulmalar görülebilmektedir. Ayrıca, kurun sabit tutulacağına ilişkin taahhüt, yurt dışından aşırı (özellikle kısa vadeli) borçlanmayı (sermaye girişini) teşvik ederek, ekonomide bir risk oluşturabilmektedir. Aynı zamanda artan cari açığın finansmanı da kısa vadeli borçlanmayı daha da artırarak riski yükseltmektedir. Ekonomide risk algılamasının artmasıyla birlikte ulusal paranın devalüe edilebileceği korkusu, yabancı sıcak paranın kitleler halinde ülkeyi terk

etmesine ve bir krize yol açabilmektedir veya var olan bir krizi daha da derinleşebilmektedir. Bu tip spekülatif saldırı durumlarında para otoritelerinin kuru sabit tutmakta ısrarlı davranmaları ekonomide daha büyük zararlara yol açabilmektedir. Yukarıdaki süreçler dikkate alındığında yükselen piyasa ekonomilerinde uygulanacak olan bir kur rejiminin açık bir kur taahhüdü içermemesi gerektiği ortaya çıkmaktadır.

Kamuoyuna açıklanmış bir sabit kur taahhüdünün yükselen piyasa ekonomilerinde yaratacağı sorunlar kadar, böyle bir taahhüdü içermeyen dalgalı kur rejimleri de sorunlar yaratabilmektedir. Çünkü yükselen piyasa ekonomilerinde finansal dolarizasyon sorunu, güvenilirlik sorunu ve enflasyon sorunu gibi nedenlerle kurun serbestçe dalgalanması arzu edilmemektedir. Birinci bölümde yaptığımız analizler de dalgalanma korkusu olarak adlandırılan bu düşüncenin yükselen piyasalarda var olduğunu ortaya koymuştur. Aynı zamanda, bu analizler ara döviz kuru rejimlerinin ortadan kalktığı yönündeki iddianın da (iki kutup hipotezi) doğru olmadığını göstermiştir. Diğer bir ifade ile ara döviz kuru rejimlerinin fiilen uygulamada olduğu görülmüştür. Yukarıdaki bulgular dikkate alındığında yükselen piyasa ekonomilerinde uygulanacak olan kur rejiminin bu ekonomilerin kendilerine has özelliklerinden dolayı kurun serbestçe dalgalanmasına izin verecek bir yapıya sahip olmaması gerektiği ortaya çıkmaktadır.

Üçüncü bölümde yaptığımız analizler dikkate alındığında ara rejimlerin enflasyon ve büyüme üzerindeki performansının dalgalı kur rejimlerine oranla daha iyi olduğu görülmüştür.

Dolayısıyla enflasyon ve büyüme performansı dikkate alındığında yükselen piyasa ekonomilerinde uygulanacak kur rejiminin bir ara rejim olması arzu edilebilir bir durumdur.

Yukarıdaki açıklamalar dikkate alındığında yükselen piyasa ekonomileri için en uygun kur rejiminin şu özelliklere sahip olması gerektiği ortaya çıkmaktadır: i) Açık bir kur hedefi içermemelidir ve dolayısıyla spekülatif saldırılara açık olmamalıdır ii) Buna karşın para otoritelerinin kontrolü dışında aşırı dalgalanmamalıdır iii) Ayrıca söz konusu kur rejimi bu ülkelerin para otoritelerinin en temel hedefini, yani fiyat istikrarını, bozmayacak bir yapıya da sahip olmalıdır.

Mevcut kur rejimleri içerisinde yukarıdaki unsurları bir araya getirebilecek tek bir kur rejimi bulunmamaktadır. Bu nedenle bu unsurların tamamına sahip tek bir kur rejiminden ziyade, tüm bunları içerisinde barındırabilecek bir para ve döviz kuru politikası izlenmelidir.

Yükselen piyasa ekonomileri için Goldstein (2002) “yönetimli dalgalanma artı” (managed floating plus) adı altında böyle bir politika önermiştir. Bu politika üç unsurun bir araya gelmesinden oluşmuştur: (i) Yönetimli dalgalanma, (ii) Enflasyon hedeflemesi ve (iii) Varlık-yükümlülük uyuşmazlığını (currency mismatch) azaltmak için alınacak tedbirler.

Yükselen piyasa ekonomilerinin yarısından fazlasında enflasyon hedeflemesi uygulanmaktadır⁵⁴. Bu nedenle, uygulanacak kur rejimi de bu para politikasına uygun olmalıdır. Dolayısıyla enflasyon hedefine yönelik bir kur hedefinin sürdürüldüğü bir kur rejimi izlenmelidir. Enflasyon hedefi iktisadi ajanların beklentilerine yön verecek bir çapa görevi gördüğü için ayrıca kamuoyuna ilan edilmesi gereken bir kur çapasına ihtiyaç yoktur. Ancak enflasyon hedefine yönelik bir kur rejiminin sürdürüldüğünün kamuoyuna ilan edilmesi, döviz kuruna yapılacak müdahalenin de sınırlarının aşağı yukarı bilinmesine yol açacaktır. Diğer bir ifade ile örtük de olsa bir kur hedefinin varlığından kamuoyu haberdar olacaktır. Bu durumda Goldstein (2002)’in yönetimli dalgalanması bir ara rejime dönüşecektir. Çünkü geleneksel yönetimli dalgalanmada kamuoyu herhangi bir kur hedefi hakkında bilgi sahibi değilken, bu rejimde örtükte olsa bir kur hedefinden haberdardır. Bu rejimi diğer ara rejimlerden üstün kılan nokta ise, kur hedefinin kesin olarak bilinmemesinden dolayı ulusal paranın spekülatif saldırıya uğrama riskinin azalacak olmasıdır.

Bu tür bir uygulama hem dalgalı kur rejimlerinin hem de sabit kur rejimlerinin avantajlarından yararlanma imkânı tanıyacaktır. Böyle bir uygulama merkez bankalarının, ekonomilerinin ihtiyaçlarına yönelik bir kur hedefi veya bir dalgalanma aralığı belirlemesine de imkân verecektir. Kur hedefine yönelik açık bir taahhüdün bulunmaması, ekonominin değişen şartlarına göre kur rejiminin daha kolay bir uyum göstermesini sağlayacaktır. Şoklar karşısında daha fazla esneklik elde edilmiş olacaktır. Aynı zamanda kur hedefi, enflasyon ile uyumlu olduğu için de kurun aşırı değerlenme riski ortadan kalkacaktır.

54 Macaristan, Kolombiya, Çek Cumhuriyeti, Endonezya, Peru, Tayland, Peru, Brezilya, Şili, İsrail, Kore, Meksika, Filipinler, Güney Afrika ve Türkiye şu an enflasyon hedeflemesinin uygulandığı yükselen piyasa ekonomileridir (Bkz.

IMF, 2007).

Yukarıdaki politikaları desteklemek için bazı ek önlemler alınabilir. Çünkü yükselen piyasa ekonomilerinde varlık-yükümlülük uyuşmazlığının yüksek oranlara ulaşmış olması, ekonominin kur dalgalanmalarından ciddi ölçüde etkilenmesine yol açmaktadır. Döviz kuru hedefinin sadece enflasyona yönelik olarak etkin bir şekilde sürdürülmesi planlanıyorsa bazı önlemlerin alınması gerekmektedir. Goldstein (2002) bunun için şu önlemlerin alınabileceğini söylemektedir: i) Piyasa aktörlerinin, kur riskini daha iyi görebilmeleri ve algılayabilmeleri için, periyodik olarak varlık-yükümlülük uyuşmazlığı göstergeleri yayınlanabilir ii) Bankaların net açık pozisyonlarını sınırlayan yasal şartlar getirilebilir (iii) Kur riskine karşı koruma mekanizmaları geliştirilebilir iv) hükümetin yabancı para cinsinden borçlanmasının yasaklanması gibi radikal önlemler bile alınabilir.

Goldstein, yukarıda anlatılan politikaların bir birini daha da fazla güçlendireceğini iddia etmektedir. Eğer varlık-yükümlülük uyuşmazlığı kontrol altına alınırsa, dalgalanma korkusu azalacak ve enflasyon hedeflemesinin etkinliği artacaktır. Aynı şekilde, yükselen piyasa ekonomileri düşük enflasyon hedeflerini tutturmakta başarılı olurlarsa, bu durumda da yurt dışından kredi verenler de yerel para cinsinden ve daha uzun vadeli borç vermekte istekli olacaklardır. Dolayısıyla varlık-yükümlülük uyuşmazlığı azalacaktır. Aynı zamanda döviz kuru politikasında açık bir kur taahhüdünün olmayışı, bu kur rejimini büyük ve ani sermaye akımlarıyla başa çıkmakta daha esnek kılacaktır.

Ancak unutulmamalıdır ki; bir ekonomiyi iktisadi dalgalanmalardan tamamen koruyacak bir kur rejimi bulunmamaktadır. Sadece ülkelerin iktisadi yapısına ve kurumlarına uygun bir kur rejimi tercihi bu dalgalanmaların etkisini daha da azaltabilecektir. Aynı zamanda tüm ülkeler (özellikle gelişmekte olan ülkeler) için her zaman geçerli olabilecek tek bir kur rejiminin bulunması ve formüle edilmesi oldukça zordur. Bu nedenle kur rejimi tercihi ne olursa olsun bu kur rejimlerini destekleyecek uygun makro politikalar uygulanmadığı sürece, söz konusu rejimlerinin krizlere karşı dayanıklı ve sürdürülebilir olması da mümkün değildir.

EKLER

Ek Tablo 1.1 Veri Dönemleri

Ülke İhracat Serisi İthalat Serisi

Döviz Rezervi Serisi

Nominal Döviz

Kuru Serisi Sınıflandırılan

IFS 70..DZF... serisi IFS 71..DZF... serisi IFS 1L.DZF.. IFS AE.ZF... Serisi Dönem ABD 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1971-12:2006 1962-2006 Japonya 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 1962-2006

Arjantin 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 1962-2006

Brezilya 01:1964-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1964-12:2006 1966-2006

Şili 01:1962-12:2006 01:1964-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 1963-2006 Çin 01:1981-12:2006 01:1981-12:2006 01:1980-12:2006 01:1960-12:2006 1983-2006

Kolombiya 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 1962-2006

Çek Cumhuriyeti 01:1993-12:2006 01:1993-12:2006 01:1993-12:2006 01:1993-12:2006 1995-2006

Mısır 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1962-12:2006 01:1960-12:2006 1963-2006 Macaristan 01:1976-12:2006 01:1976-12:2006 08:1989-12:2006 01:1968-12:2006 1991-2006

Hindistan 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 1962-2006

Endonezya 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1974-12:2006 01:1967-12:2006 1972-2006 İsrail 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 1962-2006

Ürdün 01:1963-12:2006 01:1962-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 1965-2006

Kore 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 1962-2006

Malezya 01:1965-12:2006 01:1965-12:2006 01:1967-12:2006 01:1960-12:2006 1968-2006 Fas 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1961-12:2006 01:1960-12:2006 1962-2006

Meksika 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 1962-2006

Pakistan 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 1962-2006

Peru 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 1962-2006 Filipinler 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 1962-2006

Polonya 01:1986-12:2006 01:1986-12:2006 06:1986-12:2006 01:1960-12:2006 1988-2006

Rusya 01:1992-12:2006 01:1992-12:2006 12:1994-12:2006 01:1992-12:2006 1993-2006

Güney Afrika 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 1962-2006 Sri Lanka 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 1962-2006

Tayland 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 1962-2006

Türkiye 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 01:1960-12:2006 1962-2006

Not: ABD için döviz kuru 1 Euro = ABD doları olarak belirlenmiştir. Euro'nun 1999 öncesi değerleri Mark ile Euro arasındaki sabit parite (1 Euro = 1,95583 Mark) dikkate alınarak hesaplanmıştır. Alman Markı ile ABD doları arasındaki kur Federal Reserve Bank of St. Louis’in resmi internet sitesinden alınmıştır .

Ek Tablo 1.2 S^abs’nin Olasılık Dağılımı, P(S^abs ≤ 1)

Ek Tablo 1.2’nin devamı

Dönem Macaristan Hindistan Endonezya İsrail Ürdün Kore Malezya Meksika Fas

01:1962-12:1962 n.a. 83.33 n.a. 16.67 n.a. 0.00 n.a. 16.67 33.33

Ek Tablo 1.2’nin devamı

Dönem Pakistan Peru Filipinler Polonya Rusya

Güney

Afrika Sri Lanka Tayland Türkiye

01:1962-12:1962 8.33 83.33 58.33 n.a. n.a. 100.00 75.00 66.67 0.00

Ek Tablo 1.3 I^float’ın Olasılık Dağılımı, P(-0.33 < I^float < 0.33)

Ek Tablo 1.3’ün devamı

Ek Tablo 1.3’ün devamı

Dönem Peru Filipinler Polonya Rusya Güney Afrika Sri Lanka Tayland Türkiye

01:1962-12:1962 83.33 75.00 n.a. n.a. 16.67 100.00 8.33 91.67

Ek Tablo 1.4 De Facto Sınıflandırma Sonuçları

Not: 1) Para Kurulu; 2) Sabit Kur 3) Sürünen Parite; 4) Sürünen Dar Bant; 5) Sürünen Geniş Bant; 6) Yönetimli Dalgalanma

7) Bağımsız Dalgalanma; 8) Saf Dalgalanma; 9) Serbest Düşüş

Ek Tablo 1.4’ün devamı

Year Macaristan Hindistan Endonezya İsrail Ürdün Kore Malezya Meksika Fas

1962 7 2 2 7 7

7) Bağımsız Dalgalanma; 8) Saf Dalgalanma; 9) Serbest Düşüş

Ek Tablo 1.4’ün devamı

Year Pakistan Peru Filipinler Polonya Rusya

Güney

Afrika Sri Lanka Tayland Türkiye

1962 7 7 7 8 7 2 7

7) Bağımsız Dalgalanma; 8) Saf Dalgalanma; 9) Serbest Düşüş

96

1.5 Yükselen Piyasa Ekonomilerinin Kur Rejimi Tercihleri, 1962-2006 (%)* azar tarafından hesaplanmıştır. ur rejimi Fischer (2001)’e göre oluşturulmuştur.

19621963196419651966196719681969197019711972197319741975197619771978197919801981198219831984 KUR REJİMLERİ0.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.0 a Kurulu / Dolarizasyon0.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.0 LER21.437.543.864.755.650.052.668.463.273.770.070.075.050.050.040.055.035.050.050.040.042.933.3 t (Parite) Kur21.437.543.841.233.338.926.336.842.147.435.030.020.015.010.010.010.010.015.010.00.04.84.8 üne Parite0.00.00.011.822.211.126.331.621.126.335.040.035.020.020.015.015.05.010.020.015.014.30.0 ünen Dar Bant0.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.020.010.05.05.015.010.015.015.015.014.319.0 ünen Geniş Bant 0.00.00.011.80.00.00.00.00.00.00.00.00.05.015.010.015.010.010.05.010.09.59.5 KUR REJİMLERİ78.656.350.035.344.450.047.431.636.826.315.015.015.040.035.040.020.045.030.025.035.033.333.3 timli Dalgalanma7.125.025.00.05.60.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.00.0 ağımsız Dalgalanma64.312.56.317.622.222.236.815.815.85.35.015.015.030.025.025.015.035.025.015.025.023.814.3 Dalgalanma7.118.818.817.616.727.810.515.821.121.110.00.00.010.010.015.05.010.05.010.010.09.519.0 üş 0.06.36.30.00.00.00.00.00.00.015.015.010.010.015.020.025.020.020.025.025.023.833.3 1985198619871988198919901991199219931994199519961997199819992000200120022003200420052006 KUR REJİMLERİ0.00.00.00.00.00.00.04.34.24.24.04.04.04.04.04.04.00.00.00.00.00.0 a Kurulu / Dolarizasyon0.00.00.00.00.00.00.04.34.24.24.04.04.04.04.04.04.00.00.00.00.00.0 LER33.347.638.136.436.436.460.965.241.754.256.056.076.068.060.064.056.056.056.056.056.048.0 t (Parite) Kur0.04.84.84.54.59.10.00.00.00.00.04.08.08.04.04.04.04.04.08.04.04.0 üne Parite0.014.39.518.213.64.521.717.412.516.720.012.028.04.012.020.016.012.012.016.020.08.0 ünen Dar Bant19.014.314.313.64.513.621.726.116.720.88.012.024.032.016.016.020.012.012.08.08.012.0 ünen Geniş Bant 14.314.39.50.013.69.117.421.712.516.728.028.016.024.028.024.016.028.028.024.024.024.0 KUR REJİMLERİ38.128.638.136.440.940.917.413.033.329.224.028.016.016.024.028.036.040.044.044.044.052.0 timli Dalgalanma0.04.84.84.54.54.54.30.00.04.24.04.04.04.00.08.08.012.04.012.08.08.0 ağımsız Dalgalanma19.023.833.318.222.727.30.00.016.78.34.012.04.00.08.04.012.012.020.08.016.012.0 Dalgalanma19.00.00.013.613.69.113.013.016.716.716.012.08.012.016.016.016.016.020.024.020.032.0 üş 28.623.823.827.322.722.721.717.420.812.516.012.04.012.012.04.04.04.00.00.00.00.0

Ek Tablo 1.6 De Jure Kur Rejimlerinin Yıllara Göre Dağılımı (%)

98

Ek Tablo 2.1 Değişken Tanımları ve Kaynakları DeğişkenTanımAçıklamaBirimKaynak OPENNESSEkonominin Dışa Açıklık Derecesi Gecikmeli Değer[(ithalat + iharacat)/ GSYİH] (IFS serisi: 70..DZF + IFS serisi: 71..DZF) / WDI serisi : NY.GDP.MKTP.CD Yüzde (Seriler ABD dolarıdır) IFS ve WDI Online TRADETicaretin Coğrafi YoğunluğuGecikmeli Değer [En büyük ticaret ortağı ülkeye yapılan ihracatın, toplam ihracat içindeki payı]

DOT serileri: 70.. DZF…Yüzde (Seriler ABD dolarıdır) DOT Online SIZEEkonominin BüyüklüğüGecikmeli Değer [Reel GSYİH'nın logaritması]ln (WDI serisi: NY.GDP.MKTP.KD)ABD Doları (2000 yılı sabit fiyatları)

WDI Online DEVELOP Ekonominin Gelişmişlik Derecesi

Gecikmeli Değer [Reel Kişi Başına GSYİH'ın logaritması] ln (WDI serisi: NY.GDP.PCAP.KD)ABD Doları (2000 yılı sabit fiyatları) WDI Online Rshock Ticaret Hadleri ŞokuDış ticaret hadlerinin yıllık yüzde değişiminin standard sapması

WDI serisi: TT.PRI.MRCH.XD.WD WDI Online NShock Nominal Şok Gecikmeli Değer [Para Tabanın Yıllık Değişiminin Standart Sapması]

IFS serisi: 35L...ZF, (para +para benzerleri)Seriler yerel para birimi cinsindendir

IFS online INFLATONEnflasyon FarkıGecikmeli Değer [Mutlak Değer (İlgili ülkenin tüketici fiyat endeksindeki yıllık yüzde değişimi - ABD'nin tüketici fiyatları endeksindeki yıllık yüzde değişimi) ]

IFS serisi: ...64..XZF… IFS online RESERVESDöviz Rezervi Gecikmeli Değer [Rezervlerin kaç aylık ithalatı finanse edebileceği şeklinde tanımlanmıştır]

WDI Serisi: FI.RES.TOTL.MO WDI Online CURACCNTCari AçıkGecikmeli Değer [Cari İşlemler Açığı-Fazlası / GSYİH] WDI Serisi: BN.CAB.XOKA.GD.ZSYüzdeWDI Online

99

Ek Tablo 2.1’in devamı DeğişkenTanımAçıklamaBirimKaynak KAOpenness Finansal AçıklıkGecikmeli Değer [Gayri Safi Sermaye Akımlarının Mutlak Toplamı / GSYİH]

IFS Serileri :78bddzf, 78bedzf, 78bfdzf, 78bgdzf,78bhdzf, 78bidzf ve WDI serisi: NY.GDP.MKTP.CD Seriler yerel para birimi cinsindendir

IFS online ve WDI online KARest Sermaye KontrolüGecikmeli Değer [Kukla Değişken: Eğer sermaye kontrolü varsa 1 yoksa 0]

Prasad, Rogoff, Wei ve Kose (2003) FINDeepYurtiçi Finans Piyasalarının Derinliği Gecikmeli Değer C29[Yurtiçi Krediler /GSYİH] WDI serisi: FS.AST.PRVT.GD.ZSYüzdeIFS online FINDol Finansal DolarizasyonYabancı para cinsinden yükümlülükler / Para arzıIFS serisi: 26C..ZF… / IFS Serisi: .34...ZF..Seriler yerel para birimi cinsindendir IFS online YRSOFFICE Hükümetin İktidarda Bulunma Süresi

İktidarda kalınan yıl sayısı DPI 2006 POLConstPolitikacılar Üzerinde Sınırlamalar Söz Konusu mu?

Endeks : 0 (hiç kısıt yok) ile 1 (maksimum kısıt) arasında değişen değerler Endeks Polcon 2006 MAJORITYHükümet Parlamentoda Çoğunluk mu?

Kukla Değişken: Evet ise 1 aksi taktirde 0 değerini alır Kukla Değişken DPI 2006 NATIONALISTİktidardaki Parti Milliyetçi mi?Kukla Değişken: Evet ise 1 aksi taktirde 0 değerini alır Kukla Değişken Polity IV DEMOCRACY Demokrasi Endeks : 0 (tam otokrasi) ile 10 (tam demokrasi) arasında değişen değerler

Endeks Polity IV

100

Ek Tablo 2.2 Korelasyon Matrisi CURACCNTOPENNESSSIZEDEVELOPRESERVESNSHOCKFINDolINFLATIONFINDeepKAOpennessRSHOCK KARestTRADEDEMOCRACYYRSOFFICENATIONALISTMAJORITY CURACCNT1 OPENNESS0.061 SIZE0.25-0.401 DEVELOP 0.040.170.161 RESERVES 0.25-0.210.270.161 NSHOCK0.03-0.150.140.110.061 FINDol -0.010.040.120.42-0.020.121 INFLATION0.03-0.150.110.100.050.900.071 FINDeep0.230.65-0.010.310.020.040.20-0.031 KAOpenness-0.100.42-0.230.320.01-0.050.10-0.030.351 RSHOCK 0.04-0.340.23-0.490.120.15-0.260.11-0.21-0.341 KARest0.01-0.14-0.030.00-0.190.090.130.09-0.06-0.03-0.221 TRADE-0.060.11-0.120.16-0.18-0.050.02-0.05-0.16-0.020.04-0.111 DEMOCRACY 0.00-0.010.240.20-0.020.070.180.070.020.06-0.210.220.061 YRSOFFICE0.000.21-0.45-0.14-0.12-0.11-0.17-0.110.150.030.13-0.17-0.02-0.401 NATIONALIST0.03-0.180.210.280.100.080.030.13-0.110.10-0.20-0.13-0.030.06-0.061 MAJORITY-0.070.16-0.41-0.28-0.13-0.03-0.300.010.020.020.09-0.24-0.04-0.390.490.111 POLConst0.100.120.320.400.36-0.020.12-0.050.310.21-0.360.06-0.150.30-0.280.08-0.32

Ek Tablo 2.3 De Facto ve De Jure Kur Rejimi Sınıflama Yöntemlerinin Alt Kategorileri

RR14 Sınıflaması / RR5 Sınıflaması Esneklik Derecesi

Ulusal Bir Paranın Bulunmadığı Kur Rejimi 1 1

Önceden İlan Edilmiş Sabit Kur veya Para Kurulu 2 1

Daha Önceden İlan Edilmiş -/+ %2'ye Eşit veya Daha Dar Bant 3 1

Yönetimli (Dirty) Dalgalanma 3

Dalgalı Kur 4

Kararsız 5

De Jure Ayrıntılı Sınıflama Esneklik Derecesi

Katı Sabit Kur (Dolarizasyon/Para Kurulu/Parasal Birlik) 1

Sabit Kur (Tek Bir Para Birimine Sabitleme) 2

Sabit Kur (Para Sepetine Sabitleme) 3

Yönetimli Dalgalanma (Kurala Dayalı Müdahale) 4

Yönetimli Dalgalanma (İhtiyari Müdahale) 5

Bağımsız Dalgalanma 6

a İlk bölümde geliştirilen yönteme dayalı yapılmış ayrıntılı de facto sınıflama kategorilerini temsil etmektedir.

b İlk bölümde geliştirilen yönteme dayalı yapılmış dar de facto sınıflama kategorilerini temsil etmektedir.

102

Ek Tablo 2.4 Ekonometrik Paket Program (STATA) Çıktıları (Guclu9 sınıflamasına göre) I nolu Regresyon II nolu Regresyon log likelihood = -590.2993 log likelihood = -593.24386 guclu9Coef.Std. Err.z P>z [95% Conf.Interval] guclu9Coef.Std. Err.z P>z [95% Conf.Interval] OPENNESS0.009620.002673.60 0.004380.01485 OPENNESS0.007280.002642.760.0060.00210.01245 TRADE0.007390.007820.940.345-0.00790.02272 TRADE0.008020.005641.420.155-0.0030.01907 SIZE0.232540.090462.570.010.055240.40983 DEVELOP 0.441590.111313.970 0.223430.65974 INFLATION0.031190.003828.170 0.023710.03867 RSHOCK 0.076370.027022.830.0050.023410.12932 KAOpenness-0.00030.01216-0.030.978-0.02420.0235 NSHOCK0.007630.004391.740.082-0.0010.01623 KARest0.41330.179092.310.0210.06230.7643 INFLATION0.021840.004744.60 0.012550.03114 FINDol -0.00130.00066-1.940.052-0.00261.3E-05 KAOpenness-0.00270.01187-0.220.823-0.02590.02062 RESERVES -0.08370.03998-2.090.036-0.162-0.0053 KARest0.36920.176232.090.0360.023790.71461 CURACCNT-0.0110.0156-0.710.479-0.04160.01954 RESERVES -0.1130.03284-3.440.001-0.1773-0.0486 YRSOFFICE0.006570.007060.930.352-0.00730.02041 CURACCNT-0.00670.01537-0.440.662-0.03690.02342 POLConst-0.6510.30584-2.130.033-1.2505-0.0516 YRSOFFICE-0.00540.00719-0.750.451-0.01950.00868 MAJORITY-0.11230.23107-0.490.627-0.56510.34062 MAJORITY-0.03330.16427-0.20.839-0.35530.28866 NATIONALIST-2.75470.58896-4.680 -3.909-1.6004 NATIONALIST-2.57190.54807-4.690 -3.6461-1.4977 DEMOCRACY 0.00990.007981.240.215-0.00570.02554 _cut11 1.543590.913781.690.091-0.24743.33458 _cut11 3.310952.505921.320.186-1.60068.22247 _cut12 2.423520.900642.690.0070.65834.18873 _cut12 4.215662.509971.680.093-0.70389.13512 _cut13 3.413850.909413.750 1.631445.19626 _cut13 5.250052.516682.090.0370.3174510.1827 _cut14 4.172110.916534.550 2.375765.96847 _cut14 5.982132.517052.380.0171.048810.9155 _cut15 4.819040.920195.240 3.01556.62259 _cut15 6.70132.516732.660.0081.768611.634 _cut16 4.963250.920685.390 3.158756.76775 _cut16 6.820952.51672.710.0071.8883211.7536 _cut17 5.535120.922136 0 3.727777.34247 _cut17 7.499422.520542.980.0032.5592612.4396 _cut18 6.512110.935756.960 4.678088.34614 _cut18 8.390162.532963.310.0013.4256613.3547 Variances and covariances of random effects Variances and covariances of random effects ***level 2 (id) ***level 2 (id) var(1): .94577129 (.30586881) var(1): .62741001 (.17566543)

103

Ek Tablo 2.4’ün devamı III nolu Regresyon IV nolu Regresyon log likelihood = -714.01359 log likelihood = -826.48234 guclu9Coef.Std. Err.z P>z [95% Conf.Interval] guclu9Coef.Std. Err. z P>z [95% Conf. Interval] OPENNESS0.008820.003142.810.0050.002670.01496 OPENNESS0.013420.003084.360 0.007390.01946 TRADE0.000590.004750.120.901-0.00870.0099 TRADE0.0070.004821.450.147-0.00250.01645 SIZE0.182560.077812.350.0190.030050.33508 SIZE0.211250.079052.670.0080.056310.3662 NSHOCK0.008540.004012.130.0330.000680.01641 DEVELOP 0.195390.077492.520.0120.043520.34726 INFLATION0.02120.004284.950 0.01280.02959 NSHOCK0.008780.003792.320.0210.001350.0162 KAOpenness0.004610.011250.410.682-0.01740.02667 INFLATION0.020340.004035.040 0.012440.02825 FINDeep-0.00060.0029-0.190.847-0.00620.00512 KAOpenness-0.00890.0109-0.820.412-0.03030.01243 RESERVES -0.11240.0326-3.450.001-0.1763-0.0485 FINDeep0.00030.002440.120.902-0.00450.00507 CURACCNT0.003130.014290.220.827-0.02490.03115 RESERVES -0.12710.0294-4.320 -0.1847-0.0695 YRSOFFICE-0.00060.00717-0.080.937-0.01460.01348 CURACCNT-0.0090.0133-0.680.497-0.03510.01704 POLConst-0.68440.2768-2.470.013-1.2269-0.1419 POLConst-0.45950.23767-1.930.053-0.92530.0063 MAJORITY-0.4590.15733-2.920.004-0.7674-0.1506 NATIONALIST-1.57310.45123-3.490 -2.4575-0.6887 _cut11 4.507972.017012.230.0250.554698.46124 _cut12 5.204482.005082.60.0091.27469.13436 _cut11 1.514171.969890.770.442-2.34675.37508 _cut13 6.128922.010473.050.0022.1884710.0694 _cut12 2.287621.961671.170.244-1.55726.13244 _cut14 6.83772.020483.380.0012.8776410.7978 _cut13 3.213121.963611.640.102-0.63557.06173 _cut15 7.472522.02713.690 3.4994811.4456 _cut14 3.904681.964591.990.0470.054157.7552 _cut16 7.61872.027653.760 3.6445811.5928 _cut15 4.595211.966092.340.0190.741738.44868 _cut17 8.171732.031474.020 4.1901312.1533 _cut16 4.750771.96652.420.0160.896518.60504 _cut18 9.118662.038364.470 5.1235613.1138 _cut17 5.357921.969682.720.0071.497419.21842 Variances and covariances of random effects _cut18 6.308321.978833.190.0012.4298810.1868 ***level 2 (id) Variances and covariances of random effects var(1): .45159494 (.11310452) ***level 2 (id) var(1): .40069095 (.10720603)

104

Ek Tablo 2.4’ün devamı V nolu Regresyon VI nolu Regresyon log likelihood = -856.30795 log likelihood = -736.93201 guclu9Coef.Std. Err. z P>z [95% Conf. Interval] guclu9Coef. Std. Err. z P>z [95% Conf. Interval] OPENNESS0.007050.002033.470.0010.003070.01103 OPENNESS0.01078 0.002963.650 0.00499 0.01657 SIZE0.131350.054582.410.0160.024390.23832 SIZE0.112720.05642 0.0460.00217 0.22326 NSHOCK0.007530.003412.210.0270.000850.01421 RSHOCK 0.0686 0.021633.17 0.0020.02622 0.11099 INFLATION0.022680.003746.060 0.015350.03002 NSHOCK0.00822 0.004042.04 0.0420.00031 0.01614 KARest0.338880.151942.230.0260.041080.63667 INFLATION0.02004 0.004414.550 0.0114 0.02867 RESERVES -0.09070.02503-3.620 -0.1397-0.0416 KARest0.386820.17832.170.030.03736 0.73629 CURACCNT-0.00260.01249-0.210.833-0.02710.02184 FINDeep-0.0008 0.00232 -0.37 0.715-0.00540.0037 NATIONALIST-0.7740.20432-3.790 -1.1745-0.3736 RESERVES -0.1044 0.02796 -3.730 -0.1592-0.0496 CURACCNT-0.0002 0.01328 -0.02 0.986-0.0263 0.02579 _cut11 1.001331.426690.70.483-1.79493.79759 _cut12 1.895361.422861.330.183-0.89344.68411 _cut111.31317 1.507760.87 0.384-1.642 4.26832 _cut13 2.713561.427911.90.057-0.08515.51221 _cut122.21039 1.509071.46 0.143-0.7473 5.16811 _cut14 3.434091.429852.40.0160.631646.23653 _cut133.26075 1.515792.15 0.0310.28985 6.23165 _cut15 4.000511.42992.80.0051.197966.80307 _cut143.97395 1.516062.62 0.0091.00254 6.94537 _cut16 4.109091.429972.870.0041.306416.91178 _cut154.5368 1.516692.99 0.0031.56415 7.50945 _cut17 4.750781.433823.310.0011.940547.56102 _cut164.67836 1.516963.08 0.0021.70516 7.65155 _cut18 5.563661.442433.860 2.736568.39077 _cut175.21144 1.520353.43 0.0012.23161 8.19127 Variances and covariances of random effects _cut18 6.3498 1.532684.140 3.345819.3538 ***level 2 (id) Variances and covariances of random effects var(1): .43348713 (.08262914) ***level 2 (id) var(1): .67570144 (.12302937)

105

Ek Tablo 2.4’ün devamı VII nolu Regresyon log likelihood = -736.43646 guclu9Coef.Std. Err.z P>z [95% Conf.Interval] OPENNESS0.005940.00232.580.010.001430.01044 DEVELOP 0.249240.077343.220.0010.097650.40083 RSHOCK 0.077680.022333.480.0010.033910.12145 NSHOCK0.008420.003962.130.0330.000660.01617 INFLATION0.019720.00444.490 0.011110.02834 KAOpenness-0.00620.01077-0.580.564-0.02730.0149 KARest0.44020.161932.720.0070.122820.75757 RESERVES -0.07450.02526-2.950.003-0.124-0.025 _cut11 0.233630.749180.310.755-1.2347 1.70199 _cut12 1.083330.732721.480.139-0.3528 2.51942 _cut13 2.097380.747132.810.0050.63302 3.56173 _cut14 2.808550.756323.710 1.3262 4.29091 _cut15 3.380780.757454.460 1.8962 4.86535 _cut16 3.521460.756924.650 2.03792 5.00499 _cut17 4.050070.754935.360 2.57043 5.52971 _cut18 5.199810.763476.810 3.70343 6.69619 Variances and covariances of random effects ***level 2 (id)

106

Ek Tablo 2.5 Ekonometrik Paket Program (STATA) Çıktıları (Guclu6 sınıflamasına göre) I nolu Regresyon II nolu Regresyon log likelihood = -371.08559 log likelihood = -382.76412 guclu6Coef.Std. Err.z P>z [95% Conf.Interval] guclu6Coef.Std. Err.z P>z [95% Conf.Interval] OPENNESS0.01050.0030143.480 0.0045930.016407 OPENNESS0.0074890.0028942.590.010.0018180.013161 TRADE-0.00690.008588-0.80.422-0.023730.009936 TRADE-0.0065360.00599-1.090.275-0.0182750.005203 SIZE0.4262930.1206693.530 0.1897870.6628 DEVELOP 0.2467350.1122932.20.0280.0266440.466825 INFLATION0.0303680.0038947.80 0.0227350.038 RSHOCK 0.0966780.0301663.20.0010.0375540.155801 KAOpenness-0.004660.014276-0.330.744-0.032640.023321 NSHOCK0.0108450.0046142.350.0190.0018020.019887 KARest0.2714250.1935821.40.161-0.107990.650838 INFLATION0.0188950.0048673.880 0.0093550.028434 FINDol -0.000930.000702-1.330.183-0.002310.000442 KAOpenness-0.015980.013872-1.150.249-0.0431690.01121 RESERVES -0.114780.040189-2.860.004-0.19355-0.03602 KARest0.3051060.1993441.530.126-0.0856020.695813 CURACCNT-0.021130.017678-1.20.232-0.055780.013521 RESERVES -0.1341490.03821-3.510 -0.209039-0.059258 YRSOFFICE0.0072380.008950.810.419-0.01030.024779 CURACCNT-0.0111890.016964-0.660.51-0.0444380.02206 POLConst-1.100560.344094-3.20.001-1.77497-0.42615 YRSOFFICE-0.0152850.007583-2.020.044-0.030147-0.000424 MAJORITY-0.153070.19951-0.770.443-0.544110.237961 MAJORITY-0.2495510.179272-1.390.164-0.6009160.101815 NATIONALIST-2.754610.696218-3.960 -4.11918-1.39005 NATIONALIST-2.2325330.732906-3.050.002-3.669001-0.796064 DEMOCRACY0.0086070.0101040.850.394-0.01120.028411 _cut11 0.2492730.9677030.260.797-1.647389 2.145935 _cut11 8.2148683.1306712.620.0092.078867 14.35087 _cut12 2.7086220.9785752.770.0060.79065 4.626595 _cut12 10.746913.1535723.410.0014.56602 16.92779 _cut13 2.8632120.9791592.920.0030.944097 4.782328 _cut13 10.872033.1536213.450.0014.691043 17.05301 _cut14 3.4658320.9799793.540 1.545109 5.386555 _cut14 11.579443.1613923.660 5.38323 17.77566 _cut15 4.4938860.9908134.540 2.551929 6.435843 _cut15 12.501463.1801293.930 6.268519 18.7344 Variances and covariances of random effects Variances and covariances of random effects ***level 2 (id) ***level 2 (id) var(1): .84855521 (.24959779) var(1): .58966517 (.1937161)

107

Ek Tablo 2.5’in devamı III nolu Regresyon IV nolu Regresyon log likelihood = -465.38487 log likelihood = -465.38487-544.4665 guclu6Coef.Std. Err.z P>z [95% Conf.Interval] guclu6Coef.Std. Err.z P>z [95% Conf.Interval] OPENNESS0.0087990.0036152.430.0150.0017150.015884 OPENNESS0.0100090.0035682.810.0050.0030160.017002 TRADE-0.003110.005148-0.60.545-0.01320.006977 TRADE-0.0066980.006236-1.070.283-0.0189190.005524 SIZE0.3293610.0926883.550 0.1476960.511026 SIZE0.3649080.0885154.120 0.1914220.538393 NSHOCK0.0109960.0042142.610.0090.0027370.019254 DEVELOP 0.0947640.1180460.80.422-0.1366010.32613 INFLATION0.0188030.0044464.230 0.0100880.027518 NSHOCK0.0095790.0039642.420.0160.001810.017348 KAOpenness-0.002460.012932-0.190.849-0.02780.02289 INFLATION0.018650.0042884.350 0.0102450.027055 FINDeep0.0011660.0031170.370.708-0.004940.007276 KAOpenness-0.0129960.012394-1.050.294-0.0372870.011296 RESERVES -0.133840.038995-3.430.001-0.21026-0.05741 FINDeep0.0018060.0029110.620.535-0.0038990.007511 CURACCNT-0.008960.01579-0.570.57-0.039910.021989 RESERVES -0.1200880.033347-3.60 -0.185447-0.054729 YRSOFFICE0.0068550.008180.840.402-0.009180.022887 CURACCNT-0.0224040.01446-1.550.121-0.0507440.005936 POLConst-1.056690.31608-3.340.001-1.67619-0.43718 POLConst-0.8076190.278429-2.90.004-1.353329-0.261909 MAJORITY-0.538560.172707-3.120.002-0.87705-0.20006 NATIONALIST-1.110350.690721-1.610.108-2.464140.243437 _cut11 7.6155952.3513653.240.001 3.00700412.22419 _cut12 9.8936452.3695374.180 5.24943814.53785 _cut11 5.6826152.3155962.450.0141.144129 10.2211 _cut13 10.047492.3703914.240 5.401606 14.69337 _cut12 8.0325272.3247713.460.0013.47606 12.58899 _cut14 10.62782.3748224.480 5.973236 15.28237 _cut13 8.1961422.3251783.520 3.638877 12.75341 _cut15 11.626842.3893084.870 6.943885 16.3098 _cut14 8.831962.3302693.790 4.264717 13.3992 Variances and covariances of random effects _cut15 9.8195052.3432234.190 5.226873 14.41214 ***level 2 (id) Variances and covariances of random effects var(1): .36295848 (.10201699) ***level 2 (id) var(1): .51748918 (.21104819)

108

Ek Tablo 2.5’in devamı V nolu Regresyon VI nolu Regresyon log likelihood = -572.12347 log likelihood = -487.07939 guclu6Coef.Std. Err.z P>z [95% Conf.Interval] guclu6Coef.Std. Err.z P>z [95% Conf.Interval] OPENNESS0.0063160.0025952.430.0150.0012290.011402 OPENNESS0.0054970.0029661.850.064-0.0003170.01131 SIZE0.1445830.0629182.30.0220.0212660.2679 SIZE0.1519520.0605322.510.0120.0333110.270593 NSHOCK0.008190.0036692.230.0260.0009980.015382 RSHOCK 0.0921510.0267923.440.0010.039640.144662 INFLATION0.0235080.0040895.750 0.0154940.031522 NSHOCK0.0094140.0042422.220.0260.00110.017729 KARest0.3166990.1890181.680.094-0.053770.687167 INFLATION0.0180440.0045193.990 0.0091880.0269 RESERVES -0.116810.033987-3.440.001-0.18342-0.05019 KARest0.4783350.1873562.550.0110.1111240.845545 CURACCNT-0.010480.014211-0.740.461-0.038340.01737 FINDeep0.0047610.0024581.940.053-0.000057 0.00958 NATIONALIST-0.644660.249971-2.580.01-1.13459-0.15472 RESERVES -0.1542830.02795-5.520 -0.209064 -0.099501 CURACCNT-0.0041650.014678-0.280.777-0.032932 0.024603 _cut11 2.124661.63051.30.193-1.07106 5.320381 _cut12 4.2802391.6379052.610.0091.070003 7.490475 _cut11 3.1647991.5900491.990.047 0.0483616.281238 _cut13 4.3928551.6377282.680.0071.182967 7.602743 _cut12 5.4853581.6047963.420.0012.340017 8.6307 _cut14 5.0633311.6405133.090.0021.847985 8.278677 _cut13 5.629551.6047273.510 2.484343 8.774757 _cut15 5.9116291.6482833.590 2.681054 9.142204 _cut14 6.1790811.6065373.850 3.030326 9.327835 Variances and covariances of random effects _cut15 7.3928681.6184814.570 4.220704 10.56503 ***level 2 (id) Variances and covariances of random effects var(1): .38428936 (.11053766) ***level 2 (id) var(1): .84433102 (.21020848)

109

Ek Tablo 2.5’in devamı VII nolu Regresyon log likelihood = -487.70676 guclu6Coef.Std. Err.z P>z [95% Conf.Interval] OPENNESS0.0048460.0025051.930.053-6.3E-050.009755 DEVELOP 0.1824650.0770992.370.0180.0313540.333576 RSHOCK 0.063350.02372.670.0080.0168990.109801 NSHOCK0.0094260.0042442.220.0260.0011070.017744 INFLATION0.0190280.0045264.20 0.0101570.027899 KAOpenness-0.00480.013247-0.360.717-0.030760.021168 KARest0.3908750.184782.120.0340.0287140.753036 RESERVES -0.111990.028698-3.90 -0.16824-0.05574 _cut11 0.0312140.7618650.040.967-1.46201 1.524442 _cut12 2.3524190.7737063.040.0020.835982 3.868855 _cut13 2.4977860.7741573.230.0010.980467 4.015105 _cut14 3.0507540.7741013.940 1.533543 4.567965 _cut15 4.2516050.7856825.410 2.711698 5.791513 Variances and covariances of random effects ***level 2 (id) var(1): .75744691 (.18450005)