Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Faaliyetleri

Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Faaliyetleri şu şekilde sıralanabilir. Bölge içi kalkınma, yabancı yatırım çekme, girişimlere ve girişimcilere verilen hizmetler, yerel ve bölgesel yetkililere verilen hizmetler, eğitim hizmetleri gibi (Kayasü ve Diğerleri, 2003: 16).

Bölgenin içsel kalkınmayı içeren faaliyetlerinde amaç, birçok Ajans’ta olduğu gibi, bölgenin içsel potansiyelini, ulusal ve uluslararası ölçekte ortaya çıkaran çalışmalar yer almaktadır. Ajansların büyük çoğunluğu tarafından önemsenen yabancı yatırım çekime ile ilgili çalışmalar ise sonraki aşamada değerlendirilmektedir. Ajanslar, bölgelerine sermaye çekmek için değişik araçlar kullanırlar. Bu araçlar ya doğrudan yurt dışında bir ofis kurmak veya dolaylı olarak ihtisaslaşmış ulusal kurumlarla işbirliği içinde bilgilendirme kampanyaları yahut ihtisaslaşmış ticaret fuarlarına ve sergilerine katılım gibi faaliyetleri gerçekleştirirler (Kayasü ve Yaşar, 2006: 352).

Faaliyet alanlarından bir diğeri ise son zamanlarda Avrupa ülkelerinde de en önemli ihtisaslaşma konusu olan hedef ve strateji olarak yörenin zenginliğini arttırıcı

girişimlere destek vermektedir. Bu destekler finansman danışmanlığı veya hizmetleri ile finansman dışı hizmetler olabilmektedir. Finans dışı hizmetler ise; var olan girişimlere verilen hizmetler, potansiyel girişimcilere ve KOBĐ’lere kuruluş aşamasında verilen hizmetler ile KOBĐ’lerin uluslararasılaştırılmasına verilen hizmetler şeklinde sıralanmaktadır. Ajansların diğer bir grup faaliyeti yerel ve bölgesel yönetimlere verdikleri hizmetlerle ilgili olmaktadır. Bu hizmetler, danışmanlık ile yönetimlerin belirli finansal işlemlerini, söz konusu yönetimler adına yürütmek şeklinde olur. Eğitim alanında girişimcilere, yöneticilere ve işgücüne verilen eğitim verilmekte ve bazı Ajansların bölge için gerekli kalifiye işgücünün hesabı gibi görevleri de yürüttüğü tespit dâhilindedir. Ayrıca Avrupa’daki Ajanslar, AB’nin programlarına, Avrupa’daki ve Dünya’daki ağlara katılmakta, projeler ve danışmanlık hizmetleri de yürüttükleri gözlemlenmektedir (Kayasü ve Diğerleri, 2003: 17-19).

Ajanslar faaliyetleri açısından çeşitlilik göstermekle birlikte temel olarak iki kategoride ele alınmalıdırlar (D.P.T., 2000: 178). Ajanslar bir kısım “Zayıf Ajanslar” olarak nitelendirilebilecek küçük teşkilatlardır ve amaçları genellikle sadece bölgeye dışarıdan yatırımlar çekmek, başka bir ifadeyle bölgelerini pazarlayabilmek şeklinde sınırlandırılmışlardır. Bu doğrultuda bilgi bankaları, enformasyon hizmetleri tesis etmekte, dış ülkelere bağlantı kurmak için yurt dışında ofisler kurdukları gibi etkinliklerini artırmak için kendi ülkelerinin metropollerinde veya AB nezdinde de ofisler açtıkları görülmektedir. Güçlü ya da çok fonksiyonlu ajanslar olarak tanımlanan ajanslar ise bölge dışında yatırım çekme amacına ek olarak çeşitli alanlarda faaliyet gösterebilmektedirler.

1.6.4.1. Güçlü Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Faaliyetleri

Süreç içinde çok çeşitli finansman kaynaklarını oluşturabilmişlerdir. Düzenli ve yeterli miktarda gelir kaynakları vardır. Bu tür ajansların bütçelerinin büyük bölümü yerel ve bölgesel yönetimlerin gelirleri ile genel bütçe gelirlerinden oluşur. Buna ek olarak yönetim kurulu üyeleri ve hissedarları olan yerel bankaların, ticaret, sanayi ve meslek odalarının, tarım, turizm birlikleri ve bölgede yatırımları bulunan özel sektör kuruluşlarının da finansman katkılarından söz edilebilmektedir (Özen, 2009: 6).

Güçlü bölgesel kalkınma ajanslarının bölgeye yatırım çekme amacına ek olarak bölgesel ekonomi ve iş hayatının gelişmesi dışında, bölgesel kentleşme ve çevrenin düzenlenmesi istihdamın artırılması sosyo-kültürel hayatın gelişmesi amacı da vardır (Demirci, 2005: 182).

Güçlü ajansların, organize sanayi bölgeleri kurdukları, bilim parkları ve iş merkezleri açtıkları ve çeşitli konularda profesyonel danışmanlık hizmetleri verdiklerken aynı zamanda da kapsamlı bilgi bankalarını oluşturdukları gözlenir (Özen, 2009: 7).

Güçlü ya da çok fonksiyonlu ajanslar bölge dışından yatırım çekme amacına ek olarak çeşitli alanlarda faaliyet gösterebilmektedirler. Söz konusu alanlar şunlardır (D.P.T., 2000: 178-179).

• Yardım Hibelerinin Verilmesi: Ajanslar merkezi hükümetin bölgesel mali yardımlar çerçevesinde verdiği hibelere aracılık etmektedir. Bu hibeler ajanslara endüstrinin bölgeye gelmesini doğrudan etkileme şansı sağlamaktadır

• Ticari ve Sınaî Gayrimenkul Faaliyetleri: Gayrimenkul açısından zayıf olan bölgelerde yerel sanayinin geliştirilmesi ve bölgeye yeni yatırımları çekmek için ajansların bir kısmı ve gayrimenkul geliştirilmesi konusunda faaliyet göstermektedirler. Bu faaliyetler sınaî tesisler için arazi temini veya bunun üzerine fabrika binaları inşa etikleri ve bunları kiraya verdikleri ya da firmalara sattıkları gözlenmektedir.

• Danışmanlık Hizmetleri: Yatırımcıları bölgeye çekip işletmeler için arazi ve bina temininden sonra ajansların en sık rastlanan fonksiyonlarından biri de bölgedeki sanayinin gelişimine fon temini gibi danışmanlık hizmetleriyle yardımcı olmaktadır. Danışmanlık hizmetleri çok çeşitlilik göstermekle birlikte vergi mevzuatı hakkında bilgilendirme, Pazar hakkında bilgi verme, en uygun teknoloji ve uygulaması, personel temini, stratejik iş planlaması gibi hizmetler olarak sayılabilmektedir.

• Altyapının Geliştirilmesi: Çok az sayıdaki ajansların bölgelerindeki alt yapının geliştirilmesinde rol oynadıkları görülmektedir. Bunlarda güçlü olan

ajanslardır.

• Arazi Geliştirilmesi: Bir zamanlar iyi durumda olan sanayi bölgelerinin gerilemesi sonucu ortaya çıkan kötü durumdaki arazilerin geliştirilmesine ve yeniden kazanımına yönelik olarak yapılan faaliyetlerdir.

• Konut Üretmek: Bazı ajanslar konut yapanlar için arazi temin etmekte ve hizmet götürmektedirler. Bu faaliyet bölgeye yerleşen sanayilerde çalışacak işgücünün konut gereksinimi karşıladığı için ekonomik kalkınma amacını destekleyen bir işlev olmaktadır.

• Đşletmelere Fon Temini: Ajanslar bölgelerlindeki işletmelere fonlar aracılığıyla destekleyebilmektedirler. Fon verme faaliyetinde bulunan ajanslarının çoğunluğu bu faaliyeti sermayeye doğrudan katılım ya da orta ve uzun vadeli krediler aracılığıyla gerçekleştirilmektedirler.

1.6.4.2. Zayıf Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Faaliyetleri

Birlik Fonları bütçelerinin çok önemli bir kısmını oluşturduğundan bu fonların dışında finansman kaynakları yetersiz veya az olan ajanslardır (Özen, 2009: 6-7).

Zayıf Ajanslar amaçlarını gerçekleştirmek için bilgi bankaları, enformasyon hizmetleri tesis emektedirler. Yabancı ülkelerle bağlantı kurmak için yurt dışında, etkinliklerini artırmak için de kendi ülkelerinin başkentlerinde ve fon sağlayıcısı birlik nezdinde ofisler açmaktır. Avrupa’daki kalkınma ajanslarının %70’i bu niteliktedir (Demirci, 2005: 187).