Ayrışma Bireyleşme Ergen Testi (SITA)’nin Türkçeye Uyarlanması Çalışması

Bu araştırmada Levine, Green ve Millon (1986) tarafından geliştirilen Ayrışma Bireyleşme Ergen Testi (SITA)’nin öncelikle Türkçeye çevrisi, daha sonra geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmıştır. Dokuz alt ölçeği bulunan ölçek, orijinali toplam 103 maddeden oluşmaktadır. Bu araştırmada modellerdeki kavramlarla bağlantılı olduğu için Ayrılık Kaygısı, Reddedilme Beklentisi ve Kısıtlanma Kaygısı alt ölçekleri kullanılmıştır. Bu üç alt ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmıştır.

III.6.2.0. Ayrışma Bireyleşme Ergen Testi’nin Türkçeye Çevrilmesi

Ölçek ilk önce İngilizceyi iyi kullanan, Rehberlik ve Psikolojik Danışma alanında en az doktora düzeyinde üç kişi ve bir dil uzmanı tarafından ayrı ayrı Türkçeye çevrilmiştir. Sonra bu çeviriler birbiriyle karşılaştırılmış ve aralarındaki uyuşmazlıklar rehberlik ve psikolojik danışma alanındaki iki öğretim üyesiyle tartışılarak giderilmeye çalışılmıştır. Türkçeye çevrilmiş bu form gerekli düzeltmelerden sonra iki dil uzmanına verilerek tekrar İngilizceye çevriltilmiştir. Bu şekilde formun anlam kaybı önlenmiştir. Türkçe çevirinin ölçeğin uygulanacağı örneklem için anlaşılır olup olmadığını belirlemek için 112 üniversite öğrencisine pilot uygulama yapılmıştır. Bu uygulamada 35. ve 82. sorular anlaşılmamıştır. Bu sorulara alternatif üretilerek tekrar uygulama yapılmıştır. Uygulama sonucunda ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları için deneme formu oluşturulmuştur.

III.6.2.1. Ayrışma Bireyleşme Ergen Testi’nin Geçerliği

Testin yapı geçerliğini ve faktör yapısını incelemek amacıyla doğrulayıcı faktör analizi, faktörleştirme tekniği olarak da temel bileşenler analizi uygulanmıştır (Kline, 1994). Ayrışma Bireyleşme Ergen Testi’nin geçerlik ve güvenirlik çalışmalarını gerçekleştirmek üzere 2006-2007 öğretim yılı bahar döneminde Ankara Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi ve Gazi Üniversite’lerinin Eğitim Fakültelerinin 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencilerinden oluşan toplam 262 kişilik bir gruba 37 maddelik ölçek

uygulanmıştır. Ergen Ayrışma ve Bireyleşme Ölçeği’nin faktör analizi çalışmasında temel bileşenler analizi yöntemi uygulanarak yapılmıştır. Ölçeğin orijinalinde Kısıtlanma Kaygısı yedi madde, Ayrılık Kaygısı 14 madde ve Reddedilme Beklentisi 12 maddedir. Araştırmacı tarafından ölçeğin anlaşılması güç olacağına karar verilen Ayrılık Kaygısı alt ölçeğinin 10. maddesine 4.madde, 18. maddesine 37. madde; Kısıtlanma Kaygısı alt ölçeğinin ise 3. maddesine 16. madde, 5. maddesine 26. madde alternatif olarak yazılmıştır. Üç faktörlü olan ölçeğin birinci faktörü olan Reddedilme Beklentisi’nde 12 madde, ikinci faktörü olan Ayrılık Kaygısı’nda 16 madde ve üçüncü faktör olan Kısıtlanma Kaygısı’nda dokuz madde yer almıştır. Yapılan faktör analizi sonucunda, ölçeğin Kısıtlanma Kaygısı alt ölçeğin 3. maddesinin faktör yükü .47 ve 5. maddesinin faktör yükü .50 bulunmuştur. 3. maddenin alternatifinin faktör yükü .51 ve 5. maddenin alternatifinin faktör yükü .67 bulunduğundan, 3. ve 5. maddeler ölçekten çıkarılarak alternatifleri ölçekte bırakılmıştır. Ayrılık Kaygısı ölçeğinden ise 10. maddenin alternatifi olan 4. madde ve 18. maddenin alternatifi olan 37. madde farklı bir faktörde çıktığından, 10. maddenin ve 18. maddenin alternatifleri ölçekten çıkarılmıştır. Daha sonra tekrarlanan faktör analizi sonucunda Ayrılık Kaygısı alt ölçeğinin 10. ve 12. maddelerinin bu faktörde çıkmadığı görülmüştür. Bu maddeler çıkarıldıktan sonra üç alt ölçeğin diğer maddelerine temel bileşenler analizi tekrar yapılmıştır. Ölçeğin maddeleriyle faktör analizi sonucu Tablo 1’de verilmiştir.

Tablo 1

3., 4., 5., 10., 12. ve 37. Maddeler Çıkarıldıktan Sonra Ayrışma Bireyleşme Ergen Testi’nde Yer Alan Maddelerin Faktör Yükleri

Madde

No Soru Maddeleri Kısıtlanma

Kaygısı

Ayrılık Kaygısı

Reddedilme Beklentisi

1. Bazen ailem beni bunaltacak kadar aşırı

koruyucu davranır.

.72

2. Ailemden bağımsız, kendi başıma

yaşayacağım günleri iple çekiyorum. .63

6. Annem babam nerede olduğumu

7. Anne babamın özgürlüğümü çok fazla

kısıtladığını hissediyorum. .84

8. Anne babamın kurallarından kurtulmayı

dört gözle bekliyorum. .74

16. Anne babaların çoğu çocuklarının

büyüyerek kontrollerinden çıkmasını istemezler.

.48

26. Ailemin benden istedikleri, sık sık bana

isyan duygusu yaşatır.

.66 9. Yalnız olmak, benim için çok ürkütücü

(korkutucu) bir düşüncedir. .48

11. Ölüm beni çok kaygılandırır. .41

13. Arkadaşlarım tarafından dışlanmaktan,

sık sık endişe duyarım. .45

14. Sık sık erkek/kız arkadaşımdan

ayrılacağım diye endişelenirim. .42

15. Gelecek on yılda nükleer bir savaş

çıkacağı ve dünyanın büyük bir bölümünü tahrip edeceği konusunda endişeliyim.

.36

17. Öğretmenimin benimle ilgili düşünceleri benim için çok önemlidir.

.65

18. Çevremdeki insanların aşırı güçlü

olduklarını ve onlar tarafından denetleneceğimi hissediyorum.

.43

19. Çok önem verdiğim kişileri

düşündüğümde, keşke onlarla daha çok birlikte olsam ve duygusal olarak onlarla daha yakın olsam diye düşünürüm.

.51

20. Geceleri yatağa gittiğim zaman, kendimi

bazen yalnız hissederim ve yanımda konuşacak ya da sadece yanında olacağım birisi olsun isterim.

.52

21. Hiç kimseyi tanımadığım büyük bir

partiye gitme fikri, benim için ürkütücüdür.

.50

22. Öğretmenlerim tarafından onaylanmamaktan endişelenirim.

.67 23. Eğer öğretmenimin bana kızdığını ya da

benimle ilgili hayal kırıklığı yaşadığını öğrenirsem, üzülürüm.

.71

24. Bazen insanlar gerçekten beni incitmek

istiyormuş gibi görünüyorlar.

.48 25. Yaşadığım sıkıntıları birine anlatsam,

muhtemelen anlamayacaktır.

27. Annem babam benim planlarımdan çok, kendilerininkiyle ilgileniyorlar.

.62

28. Gerçekten ihtiyacım olduğunda, en iyi

arkadaşlarımın bile yanımda olacağına güvenemiyorum.

.53

29. Ailem benimle ilgili ne olup bittiği

konusunda çok ilgisiz görünüyor.

.60

30. Bazen annem babam bana sahip

olmasalar, daha mutlu olacaklarmış gibi görünüyor.

.62

31. Birine gerçekten güven duymak benim

için zordur.

.46

32. Kimse beni anlıyormuş gibi

görünmüyor. .70

33. Eğer birisiyle yakınlaşırsam,

muhtemelen “bu yandığımın resmidir.” .60

34. Bazen anne babam, benden gerçekten

nefret ediyormuş gibi görünüyorlar. .52

35. Başkalarına bağımlı olmadığım sürece incinmem.

.491

36. Evde çoğunlukla “ayakaltında” gibi

görünüyorum.

.57

Varyansı Açıklama Yüzdesi _{17.977 10.686 8.154}

Toplam Yüzde _{17.977 28.663 36.817}

III.6.2.2. Ölçeğin Güvenirlik Çalışmaları

Ergen Ayrışma Bireyleşme Ölçeği’nin güvenirliği, ölçeğin iç tutarlılığının hesaplanmasıyla, iki yarı test ve test-tekrar test güvenilirliğiyle bulunmuştur (Baykul, 2000).