Avukatlık Yılları

İzmir suikastı iddialarından beraat eden Hüseyin Avni Bey Milli Kalkınma Partisi kurulana kadar zoraki olarak siyasete ara vermiş ve bu süre zarfında esas mesleği olan avukatlığını İstanbul Barosu’na bağlı olarak önce Galata’da Mehmet Ali Paşa Han 58 numarada daha sonra Mahmut Paşa Kefeli Han’da 14 nolu yazıhanede ifa etmeye başlamıştır488_{. Hüseyin Avni Bey çoğunlukla Ticaret}

Mahkemelerinde ticaret davalarında görev almıştır. Hüseyin Avni Bey’in aldığı davalardan bir tanesi 11 Kanunisani 1938’de Galata tüccarlarından Tomas Geseryan’ın Yüksek Mühendis Mektebi aleyhine açtığı dava idi489_.

İstanbul Sirkeci’de Antalya Nakliyatı umumiye şirketiyle Adana’da şimendifer nakliyat komisyon evi sahipleri arasında çıkan anlaşmazlık dolayısıyla dava açılması için 23 Mart 1936 tarihinde barodan izin istemiştir490_{. Bir başka davası}

ise 7 Teşrini Evvel 1936 tarihinde İkinci Ticaret Mahkemesi’nde davacıların birbirine açtığı tazminat davası idi491_{. 15 Teşrini Evvel 1935 tarihinde meslektaşı}

Avukat Raif Ahmet’in Galata tüccarlarından birine borcu dolayısıyla borcun

487 _{Aynı gazete. Gazetede Hüseyin Avni Bey’in muhalif hareketlerini taşkınlıkla suçlamış bir daha}

yapmaması için tavsiyede bulunmuştur. Ayrıca bkz: Orhan Selim Kocahanoğlu, Atatürk’e Kurulan Pusu

İzmir Suikastının İçyüzü, Temel Yayınları, İstanbul 2005, s. 402- 407.

488 _{İstanbul Barosu Arşivi, Avukat Hüseyin Avni Ulaş 229 sicil numaralı dosyası.} 489 _{Aynı Dosya.}

490 _{Aynı Dosya.} 491 _{Aynı Dosya.}

alacaklısı tarafından Hüseyin Avni Bey borç takibi için barodan izin istemiştir492_.

Yirmi beş sene avukatlık vazifesini yerine getirdikten sonra Hüseyin Avni Bey açık bulunan İstanbul Beşinci Noterliğine tayinini istemiş 1939 tarihinde bu vazifesine tayin olmuştur493_.

3. 1935 Seçimlerinde Hüseyin Avni Bey

İzmir Suikastı Davası’ndan sonra siyasete zorunlu olarak ara veren Hüseyin Avni Bey, 1935 seçimlerine CHP listesi dışından katılmaya karar verdi494_.

Hüseyin Avni Bey, 12 Ocak 1935 tarihinde “Erzurum Ahalisine

Beyannamedir” başlığı ile Osmanlıca bir seçim beyannamesi yayınlarak irade-i

millîyenin savunucusu olarak başta Erzurum halkı olmak üzere milletine hizmet etmekten şeref duyacağını belirtmiştir495_.

Hüseyin Avni Bey’in bu beklenmedik teşebbüsü, Erzurum’da büyük bir şaşkınlığa neden oldu. CHP teşkilatının Erzurum’da en fazla etkin olduğu ve devlet- parti bütünleşmesinin yaşandığı 1930’ların ortasında Hüseyin Avni Bey gibi bir muhalifin parti dışından bağımsız aday olarak ortaya çıkması, şehirdeki CHP’ye bağlı basın ve çevreler tarafından tepki ile karşılandı496_{. Adaylık haberinin ve}

mektubunun Erzurum Belediyesi’ne ulaşmasıyla Hüseyin Avni Bey’e acı ve ağır telgraflar çekmişlerdir497_{. Bu kuruluşlar, aynı zamanda Ankara’daki devlet ve}

hükümet yetkililerine de benzer yazılar yazarak, Hüseyin Avni Bey’e Erzurum’dan tek bir oy bile çıkmayacağını taahhüt etmişlerdi498_.

492 _{Aynı Dosya.} 493 _{Aynı Dosya.}

494 _{Hüseyin Avni Bey birinci dönem meclisi seçim kararı alarak dağıldıktan sonra 1923 seçimlerinde}

Erzurum’dan bağımsız aday olmuştur. Murat Küçükuğurlu, Türk Siyasi Tarihinde Erzurum (1923- 1950), Atatürk Araştırma Merkezi Ankara 2012, s. 239.

495 _{Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, BMGMK, 030.10.5.25.17.} 496 _{Murat Küçükuğurlu, a. g. e, s. 266.}

497 _{Telgrafların içeriği şöyledir: “İntihap heyeti teftişiyesine verilmek üzere mebus namzetliğinizi}

koyduğunuza dair belediye riyasetine bir istida gönderiyorsunuz, burada sizi tanıyan ve size teveccüh ve itimat gösteren bir fert bile yoktur. Erzurumlular sizi vaktile kâfi derecede tecrübe etmiş ve yaptıkları intihapta ne kadar aldandıklarını acı tecrübelerle anlamışlardır.” Mehmet Ulaş, a. g. e, s. 9.

Erzurum’daki kurum ve kuruluşların gösterdiği şiddetli ve aşağılayıcı tepkileri Hüseyin Avni Bey, 12 Ocak 1935’te Başvekâlet’e bir dilekçe göndererek499

hazırladığı seçim beyannamesinin gazetelerde yayınlanmadığını ve kendisine ağır ithamlarda bulunulduğunu belirtmişti. Kendisinden ve karakterinden emin olarak Hüseyin Avni Bey dilekçenin devamında bu ithamlar hiç ehemmiyet vermediğini çünkü bu dilekçelerin bütün Erzurum halkının düşüncelerini kapsamadığını eğer seçimler adaletli olursa memleketin herhangi bir ilinden seçilebileceği beyanında bulunmuştur. Ayrıca Hüseyin Avni Bey gönderilen telgraflardan çıkarılabilecek tek sonucun, Erzurum’daki seçim işlerinin kanunlara uygun yürütülmediğini gösterdiğini belirtmişti500_.

Hüseyin Avni Bey’in, İsmet İnönü’ye yazdığı bu dilekçe Dâhiliye Vekâleti’ne gönderilerek kanunun çiğnendiği yolundaki şikâyetler hakkında görüş istendi. 22 Ocak 1935 tarihli cevapta milletin her ferdinin siyasi kanaatini açıklamakta serbest olduğu; Hüseyin Avni Bey’in şikâyet ettiği vatandaşlarında kanaatlerini bu şekilde ortaya koymalarının kanuna aykırı olmayacağı ve oy hakkında sahip olan Erzurum’daki seçim teftiş heyeti üyelerinin, oylarını diledikleri gibi kullanma ve açıklama hakkı bulunduğu belirtildi. Yazının devamında Cumhuriyetin kanunlarının, seçimin serbestçe ve hiçbir tesir altında kalınmadan yapılmasına yeteceği belirtilerek Hüseyin Avni Bey’in şikâyet ettiği kişilerin vazifelerini suistimal etmeleri durumunda seçim kanunlarına göre gereken cezanın verileceği ifade edildi. Hüseyin Avni Bey’in başvekâlete gönderdiği bu şikâyet dilekçesinin bir sonucu olarak, Dâhiliye Vekâleti’nden Erzurum Valiliği’ne gönderilen yazıda Hüseyin Avni Bey’in adaylığının usulen ilan ettirilerek kanuna aykırı bir duruma ve ikinci bir şikâyetine meydan verilmemesi emredildi501_{. Hüseyin}

Avni Bey âtıl hale getirilen bu teşebbüsünden sonra boş durmamış ve 1938’den itibaren bir muhalefet partisi kurmak için teşebbüste bulunmuştur. Bu amacına bir süre sonra parti kurmak için gerekli maddi ihtiyaçları temin edip bütün siyasi

499 _{BCA, BMGMK, 030.10.5.25.17.} 500 _{Murat Küçükuğurlu, a. g. e, s. 269.} 501 _{Murat Küçükuğurlu, a. g. e, s. 270-271.}

çalışmayı Hüseyin Avni Bey’in üstleneceğini vâad eden Nuri Demirağ’la Milli Kalkınma Partisi’ni kurarak ulaşmıştır.502