Köyde gençleri askere uğurlamak önemli bir olaydır. Askerlik kutsal bir görev olarak kabul edilir, vatan borcu olarak bilinir, peygamber ocağı olarak tanımlanır. Askerliğini yapmayanlara yarım adam gözüyle bakılır. Askerliğini yapmadan meslek sahibi olunamayacağını ve evliliğin gecikeceğini bilen gençler biran önce askerliğini yapmak istemektedirler.
Orhaniye köyünde askere gidecek gençler, köylüler tarafından evlere davet edilir. Daha sonra askere gidecek gençler, birbirlerini davet ederler.
Köylüler askere gidecek gencin evine iç çamaşırı, mendil, çorap, havlu vb. şeylerden oluşan bohçalarla giderler.
Gençler askere gidecekleri gün köylüler toplanırlar. Askere gidecek gençlere kazalardan, belalardan korusun düşüncesiyle Cevşen-ül Kebir (Hz. Peygamberin okuduğu dua) ve Hamayi (Küçük Kur’an) takılır. Askerler köyden dualarla uğurlanır. Askerler uğurlandıktan sonra köy imamı asker evlerinde Kur’an’ı Kerim okur.
Asker aileleri birkaç gün sonra köylüler tarafından “Allah kavuştursun” denilerek ziyaret edilir.143
Çerkeslerde bazı aileler askere gidecek oğlu için geleneksel Çerkes çalgılar eşliğinde asker gecesi düzenler. Askere gidecek gençler ve arkadaşları asker gecelerinde Çerkes dansları ile eğlenirler ve asker adaylarına kına yakılır.
Askere gidecek gençler bir ay öncesinden birbirlerini yemeğe davet etmeye başlarlar. Bu davet köylüler tarafından asker adaylarının askere gidecekleri güne kadar devam eder.
Askere gidecek gençler gidecekleri gün toplu bir şekilde dualarla uğurlanırlar.
133 SONUÇ
Bu araştırma Konya iline bağlı Ilgın ilçesinin Orhaniye ve İhsaniye köylerinde gerçekleştirilmiştir. 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşından sonra Türkiye’ye gelerek yerleşen Bulgaristan Göçmenlerinin ve Çerkes Göçmenlerinin önemli yerleşim bölgelerinden biri de Konya’nın Ilgın ilçesi olmuştur. Araştırmada, Orhaniye’de yaşayan göçmenlerin ve İhsaniye Çerkeslerinin sosyal hayatı, gelenekleri ve dini hayatı incelenmiştir. Bu amaçla köylerin kuruluşu, demografik yapısı, mesken durumu ve coğrafi konumu ele alınmıştır. Köylerdeki sosyal yapı ve ilişkiler detaylı olarak incelenmiştir. Ayrıca göçmenlerin inanç, ibadet ve tutumları dini hayat bağlamında ele alınmıştır. Araştırmamız neticesinde ulaşılan sonuçlar, araştırmanın giriş bölümünde ortaya konulan varsayımlar açısından değerlendirilmiştir.
Araştırmaya konu olan her iki göçmen köyde de, göçün üzerinden uzun zaman geçmesine rağmen kendi kültürlerine özgü yaşantıların devam ettiği gözlenmiştir.
İhsaniye Çerkeslerinin Orhaniye Göçmenlerine nisbeten kendi kültürlerini koruma konusunda daha fazla çaba sarfettikleri tesbit edilmiştir.
Çerkeslerin dış evliliği hoş karşılamadığı ve dernekleşme faaliyetlerine önem verdikleri ortaya çıkmıştır. Çerkes gençlerin ailelerinin eski simgelerini araştırma çabası içinde oldukları gözlenmiştir. Çerkeslerin bu tutumu onların erimeye yüz tutan geleneklerine sahip çıkma çabası olarak değerlendirilebilir.
Hem Orhaniye Göçmenleri hem de İhsaniye Çerkeslerinin kent yaşamında hemşehri duygularıyla kendi aralarında ilişki ağı kurdukları görülmüştür. Özellikle İhsaniye Çerkeslerinin bu ilişkiyi sürekli hale getirmek için dernekleştikleri tesbit edilmiştir.
Konya iline yerleştirilen muhacirler, zamanla yerli ahaliden etkilenmiş bazen de onları etkilemişlerdir. Mesela, bölgede bir ton yük taşıyabilen at arabasının yaygınlaşması göçmenlerle birlikte başlamıştır. Orhaniye Göçmenlerinde daha önceleri cenaze evi, taziyeye gelenlere yemek pişirirken, zamanla (yerli halkın etkisi ile) cenaze evine başsağlığına gidenler yemek götürmeye başlamışlardır.
İhsaniye Çerkeslerindeki cenaze merasimlerinde ilk zamanlar ağlama söz konusu olmadığı halde zamanla yerli halktan etkilenilmiş ve cenaze merasimlerine önce ağlamacı tutulmuş, zamanla benzer davranışlar gösterilmeye başlanmıştır.
Araştırmamıza konu olan köylerden genç nüfusun köyden kente (özellikle eğitim ve iş bulma amacı) göç etmekte olduğu tesbit edilmiştir. İş bulmak için tercih edilen şehirler Orhaniye Göçmenleri için Bursa, İhsaniye Çerkesleri için de Konya olmuştur.
134
Geleneksel ve dini değerlerin, göçmenlerin toplum yaşamında farklı bir anlam ve boyutta da olsa varlığını devam ettirdiği görülmüştür. Göçmenlerin bir yandan geleneksel ve dini değerleri bugüne taşıdıkları, diğer yandan modern dünyanın yaşam tarzına ayak uydurma eğilimi gösterdikleri görülmüştür.
Öte yandan Orhaniye köyünde sosyal değişimin olduğu görülmüştür. Bu sosyal değişime pek çok faktörün etki ettiği gözlenmiştir. Örneğin, üniversite öğrencilerinin Orhaniye köyünde ikamet etmesi, kitle iletişim araçlarının yaygınlaşması, köyün Konya- Ilgın kara ve demiryoluna yakın olması (dolayısıyla şehirle iletişimin kolay olması) bu değişimi hızlandırmıştır.
Araştırma alanımıza din açısından bakıldığında, inançlı bir toplumla karşı karşıya olduğumuz görülmüştür.
“Allah inancı” örneklemden bir kişi hariç tamamen kabul görmüş, bâtıl inançların az da olsa varlığını devam ettirdiği ortaya çıkmıştır. İnsanların, kendilerinden önceki kuşaklardan devraldıkları kültürel mirası çoğu zaman sorgulamadan benimsedikleri ve onu yaşatmaya devam ettirdikleri tesbit edilmiştir.
Cinsiyet açısından bakıldığında, bâtıl inançlara kadınların erkeklerden daha çok inandığı görülmüştür. Medeni durum açısından bakıldığında, dulların evlilere oranla, evlilerin de bekârlara oranla bâtıl inaçlara daha çok inandıkları ortaya çıkmıştır. Yaş seviyesi düştükçe bâtıl inançlara inanma oranın da düştüğü görülmüştür. Genç nüfusun eğitim, iş vb. sebeplerle toplumun diğer kesimleri ile etkileşim halinde bulunmasının bu duruma etki ettiği ifade edilebilir.
Araştırmamız sonucunda Orhaniye Göçmenlerinin oruç ibadetini önemli oranda yerine getirdikleri ortayı çıkmıştır. Örneklem grubumuza “Ramazan ayında oruç tutma durumu” ile ilgili yönelttiğimiz soruya, “Hiç oruç tutmam” diye cevap verenlerin yok denecek kadar az olduğu görülmüştür.
İbadetlerin yapılmasında önemli bir faktör de toplumun ibadetlere yüklediği anlamdır. Sözgelimi oruç tutmamanın toplum tarafından hem günah hem ayıp olarak nitelendirilmesi insanların oruç ibadetini yerine getirmesinde önemli bir faktördür. Namaz ibadeti ile oruç ibadeti farziyet açısından aynı öneme sahip olduğu halde her iki göçmen köyünde bu ibadetleri yerine getirme oranının aynı olmadığı görülmüştür. Bu köylerde toplumsal boyutu daha fazla olan oruç ibadetinin yerine getirilme oranının daha yüksek olduğu tesbit edilmiştir.
İhsaniye Çerkesleri ve Orhaniye Göçmenlerinde malla yapılan ibadetlerden “zekât”a ve “kurban”a, mal ve bedenle yapılan “hac” ibadetine ilginin büyük olduğu görülmüştür.
135
Ayrıca bir ibadet türü olarak “dua”ya da büyük önem verildiği tesbit edilmiştir. Bu arada, mali ibadetleri yerine getirme konusunda göçmen köylüler arasında çok belirgin fark olmadığı görülmüştür.
Araştırma konusu ettiğimiz Orhaniye köyünde alkollü içkilere karşı tutuma baktığımızda, büyük çoğunluğun “haram olduğu” için ( %74,4 ) ve bir kısmının da “sağlığa zararlı olduğu” için ( %12,0 ), alkollü içkilerden uzak durdukları tesbit edilmiştir. Haram olduğunu kabul etmekle birlikte içki içenler ( %6,8 ) ile düğün, sünnet vb. özel günlerde içilebileceğini belirtenler de ( %6,0 ) vardır.
İhsaniye köyünde ise, alkollü içkilere karşı tutuma baktığımızda, örneklemin yarısının (%51,7) “haram olduğu” için ve bir kısmının da “sağlığa zararlı olduğu” için (%12,6) alkollü içkilerden uzak durdukları tesbit edilmiştir. Haram olduğunu bilmekle birlikte içki içenler (%16,1) ile düğün, sünnet vb. özel günlerde içilebileceğini belirtenlerde (%18,4) vardır.
Din ile aile arasındaki ilişki açısından araştırmanın sonuçlarına baktığımızda; aile kurulurken eş seçiminde aranan birinci özelliğin Orhaniye Göçmenlerinde (% 79,5) ahlak ve dindarlık olduğu, soy ve aile yapısının sağlamlığının ise ikinci sırada (% 13,7) yer aldığı görülmüştür. İhsaniye Çerkeslerinde ise aile kurulurken eş seçiminde aranan birinci özelliğin soy ve aile yapısının sağlam olması (%54,0) ahlak ve dindarlığın ise ikinci sırada (%36,8) yer aldığı belirlenmiştir. Orhaniye köyünde eş seçiminde “manevi boyut”un öncelikli olarak tercih edildiği, İhsaniye köyünde ise Çerkeslerin hem soylarını koruma düşüncelerinden hem de kabile anlayışlarının etkisiyle eş seçiminde, soy ve aile yapısının sağlam olması seçeneğini tercih ettikleri tesbit edilmiştir.
Ailelerin sahip oldukları çocuk sayısına baktığımızda, sosyal, kültürel ve sağlık alanındaki bilgilerin gelişmesine paralel olarak doğum kontrolüne taraftar olma eğilimlerinin de arttığı söylenebilir. Önceleri bir ailenin beş altı çocuğu olurken kentleşme, okur-yazarlık oranının artması ve kitle iletişim araçlarının yayılması gibi sosyo-kültürel değişimler sonucu durum tersine dönmüştür. Araştırmamıza konu olan her iki köyde de bu sebeplerden dolayı kız-erkek ayrımı büyük oranda (O-%94,0- Ç-%87,4 ) kalkmıştır.
Din ve eğitim ilişkisi açısından sonuçlara bakıldığında, her iki göçmen köyünde de dini bilgileri “din görevlileri”nden (cami ve kur’an kurslarından) öğrendiğini belirtenlerin oranı ilk sırada (O-%41,9-Ç-%59,8) “ailemden öğrendim” diyenlerin oranı ise (O-%32,5- Ç-%28,7) ikinci sırada yer almıştır. Ancak bilgilenme noktasında son dönemlerde farklı alternatiflerin de etkisi ile bireysel çabaların olduğu söylenilebilir.
136
Teknolojik imkânların dini yaşantıyı olumlu yönde etkileme oranı Orhaniye Göçmenlerinde (%55,6), olumsuz yönde etkileme oranından daha fazladır.
İhsaniye Çerkeslerinde teknolojik imkânların dini yaşantıya etki etmediğini belirtenlerin oranı (%67,8) en yüksek düzeydedir. Ancak toplumun belli bir kesimi, sosyal değişme ile teknolojik gelişmelerin dini hayatı olumsuz yönde etkilediği kanaatini ( O- %17,9-Ç-%13,8) taşımaktadır.
Günümüz toplumlarının bilgilenmesinde kitle iletişim araçlarının rolü azımsanmayacak boyuttadır. Kitle iletişim araçlarının sayısının ve fonksiyonun her geçen gün artması toplumun sosyal değişimini hızlandırmaktadır. Kitle iletişim araçları toplumsal yapının tüm alanlarında etkili olduğu gibi dini hayat üzerinde de etkilidir. İnsanlar daha önceleri dini konuları aileden ve din adamlarından öğrenirken bugün farklı kaynaklar devreye girmiştir.
Din-siyaset ilişkisine bakıldığında, örneklemin çoğunluğu (O-%82,9-Ç-%43,7) oy verdikleri siyasi partinin “dine önem vermesine dikkat ettiklerini” belirtmişlerdir.
Yaş grupları açısından, “dine inanma” konusunda belirgin bir fark yokken, ibadet konusunda yaşa bağlı bir artış söz konusudur. Sosyal ve kültürel konularda yaşın küçülmesine bağlı olarak kabuller azalmakta buna karşılık daha sorgulayıcı bir mantık ortaya çıkmaktadır.
Öğrenim düzeyinin yükselmesi yapılan ibadetleri daha anlamlı bir hâle getirmekte, şekilci ve taklitçi bir boyuttan bilinçli bir boyuta dönüştürmektedir.
Erkeklerin cuma namazını sürekli kılma oranları (O-%84,7-Ç-%52,8 ), sürekli beş vakit namaz kılma (O-%42,4-Ç-%31,0) oranlarından daha yüksektir. Bu durum cuma namazının haftada bir kılınması ve cemaatle kılınma zorunluluğunun olması gibi sebeplerle açıklanabilir.
Cuma namazları ile oruç ve kurban ibadetlerinin günlük namaz ibadetine nisbetle daha çok yerine getirilmesi, bu ibadetlerin topluluk bilincini canlandırması, tüm toplumu bir araya getirmesi ve yapılmadığında toplum tarafından ayıplanması gibi sebeplerle açıklanabilir.
Her iki göçmen köyünde Kur’an okumak ve okutmak dini bir ibadet olarak algılanmakta ve çeşitli etkinliklerde (özellikle de cenaze törenlerinde) Kur’an okumaya büyük önem verilmektedir. Diğer ibadet türlerinde olduğu gibi Kur’an okuma ibadetini yerine getirmede de kadınların erkeklere oranla daha titiz davrandıkları tesbit edilmiştir.
Bekâr kız ve erkeklerin bazı özel günlerdeki ilişkilerine baktığımızda, İhsaniye Çerkeslerinde bu ilişkiyi “doğru bulanlar” ve “âdet olarak görenler” % 96.6 oranındadır.
137
Orhaniye köyünde ise bekâr kız ve erkeklerin bazı özel günlerdeki ilişkilerini “doğru bulanlar” ve “âdet olarak görenler”, “yanlış bulanlar”la eşit orandadır. Bu durum bize İhsaniye Çerkeslerinin kız-erkek ilişkilerinde daha serbest davrandıklarını göstermektedir.
Orhaniye Göçmenlerinin kültürel değerlerinin, Anadolu Türk kültürüyle benzer özellikler taşıması onların yerli kültürle uyum içinde yaşamalarına büyük katkı sağlamıştır. Çerkesler ise yerleştikleri bölgede yerli halkla bir takım sorunlar yaşamışlardır. Çerkeslerin aşiret şeklinde yaşamaları ve toplu hareket etmeleri onların yerli halkla kavga etmelerine sebep olmuştur.
Örneklemimizin büyük çoğunluğu ( O-%64,1-Ç-%65,5 ) kendisini “yerli halka karşı yabancı” hissetmemektedir. Bununla birlikte kendini az da olsa yerli halka karşı “yabancı hisseden” (O-%19,7-Ç-%5,7) ve “kısmen yabancı hissedenler” de (O-%16,2-Ç-%28,7) tesbit edilmiştir.
İhsaniye Çerkesleri büyük oranda şehre göç etmişlerdir. Dolayısıyla İhsaniye köyünden ayrılan Çerkeslerin yerini başka köylüler almış, sonuçta İhsaniye köyü “Çerkes” köyü olma özelliğini kaybetmiştir.
Fakat şehirlerde yaşayan göçmenler her fırsatta köylerine gelmekte köy özlemlerini gidermekte ve böylece köyle ilişkilerini koparmamaktadırlar. Bu durum, asimilasyona karşı bir direnç işlevi görmektedir.
Son olarak, Orhaniye Göçmenleri ve İhsaniye Çerkeslerinin dine karşıt değil dinle iç içe bir sosyo-kültürel hayata sahip oldukları söylenebilir. Bunlar, öz kimliklerini muhafaza etmekle birlikte göç ettikleri Türk toplumunun örf ve âdetleri ile entegre olabilmişlerdir. Buna rağmen özellikle İhsaniye Çerkeslerinin kendi öz kimliklerini koruma noktasında daha büyük çaba sarfettikleri söylenebilir. Orhaniye Göçmenlerinde ise kültürel uyum daha sancısız olmuştur.
138
KAYNAKÇA
AKGÜL, Mehmet, Türk Modernleşmesi ve Din, Çizgi Kitabevi, Konya 1999.
AKGÜN, Berrin, Mekansal İmge-Mekansal Pratik, İlişki/İlişkisizliğinin Bursa’da 1950-1951 ve 1989 Bulgaristan Göçmenleri Üzerinde İncelenmesi, B. D. T., Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara 2001.
AKKAYAN, Taylan, Göç ve Değişme, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul 1979.
ALBAYRAK, Ali, ÇAPÇIOĞLU, İhsan, Ehl-i Sünnet Geleneğine Bağlı Bir Orta Anadolu Köyünde Halk İnançları ve Uygulamaları, Dini Araştırmalar Dergisi, C. 8, Sayı 24.
ARSLAN, Hüseyin, 16. yy. Osmanlı Toplumunda, Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, Kaknüs Yay., İstanbul 2001.
ARSLANTÜRK, Zeki, Sosyal Bilimciler İçin Araştırma Metod ve Teknikleri, 5. Baskı, Çamlıca Yay., İstanbul 2001.
ATALAY, Beşir, Köy Gençliği Üzerinde Sosyolojik Bir Araştırma Büyükgeçit Köyü Araştırması, Atatürk Üniversitesi Basımevi, Erzurum 1979.
AYDIN, Mustafa, Siyasetin Sosyolojisi, Açılım Yay, İstanbul 2002.
BALA, Mirza, “Çerkesler” İslam Ansiklopedisi İslam Âlemi Tarih, Coğrafya,
Etnografya ve Biyografya Lügati, Milli Eğitim Basımevi, C. III, İstanbul 1977, ss. 375-386.
BALABAN, Tuğrul, Sandıklı Halk İnanışları ve Uygulamaları, B. Y. L. T, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar 2006.
BAYYİĞİT, Mehmet, Sosyo Kültürel Yönleriyle Türkiye’de Hac Olayı, T.D.V.,Yay., Ankara 1998.
BİLGESEVEN, Âmiran Kurtkan, Sosyal İlimler Metodolojisi, Filiz Kitabevi, İstanbul 1982.
ÇAKAN, İsmail Lütfi, Hurâfeler ve Bâtıl İnanışlar, 4. Baskı, Rağbet Yay., İstanbul 2001.
ÇAPÇIOĞLU, İhsan, “Yeni Göçmen Dinler’deki Değişimler ve Küresel Etkileri” Din Sosyolojisi Klasik ve Çağdaş Yaklaşımlar, Editörler Bünyamin Solmaz- İhsan Çapçıoğlu, Çizgi Kitabevi, Konya 2006.
139
ÇOBANOĞLU, Abdullah, Halk Arasında Yaşayan Hurafeler Üzerine Bir Alan Araştırması (Bursa/Osmangazi Örneği), B. Y. L. T., Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya 2006.
DOĞAN, D. Mehmet, Büyük Türkçe Sözlük, 10. Baskı, Bahar Yay., İstanbul 1994. DÖNMEZER, Sulhi, Toplumbilim, 12. Baskı, Beta Yay., İstanbul 1999.
ER, İzzet, Sosyal Gelişme ve İslam, 3. Baskı, Rağbet Yay., İstanbul 1999.
ERKAL, Mustafa E., Sosyoloji (Toplumbilimi), 8. Baskı, Der Yay., İstanbul 1997. ERKAN, Aydın O., Tarih Boyunca Kafkasya, Çiviyazıları/Mjora, İstanbul 1999.
ERKAN, Süleyman, Kırım Kafkasya ve Doğu Anadolu Göçleri (1878-1908), B. D. T., Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun 1993.
ESER, Mehmet, Uzunyayla Bölgesinde Yaşayan Çerkes Köylerinde Sosyo- Kültürel Değişme, B. Y. L. T., Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas 1993.
EŞMELİ, İsmet, Muğla-Yatağan ve Çevresi Halk İnanışları ve Uygulamaları Üzerine Bir Araştırma, B. Y. L. T., Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir 2006.
FEDAKAR, Cengiz, Kafkaslar’ın Sosyo-Kültürel ve Siyasi Yapısı, B. Y. L. T., Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne 1998.
GOETZ, Philip W. ve diğerleri, Genel Yayın Yönetmeni Çiğdem Kağıtçıbaşı ve diğerleri, “Çerkesler”, ANA BRİTANNİCA, C. VI, Ana Yay. İstanbul 1987, ss. 380-381. GÖKÇE, Birsen, Toplumsal Bilimlerde Araştırma, Savaş Yay., Ankara 1992.
GÖKÇEBAY, Özcan, Türkiye’ye Yerleşen Tatarlarda Dini hayat ve Âdetler (Konya Yöresi Örneği), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, B. Y. L. T., Konya 2006.
GRIGORIANTZ, Elexsandre, Kafkasya Halkları Tarihi ve Etnografik Bir Sentez Çerkezler Abhazlar Svanlar Osetler Çeçenler İnguşlar Dağıstanlılar, (Çev. Doğan Yurdakul), 2. Baskı, Sabah Kitapçılık, İstanbul 2000.
GÜÇ, Ahmet, “Kurban”, DİA, C. XXVI, Diyanet Vakfı Neşriyat, Ankara 2002, ss. 433- 435.
GÜNAY, Ünver, Din Sosyolojisi, İnsan Yay., Kayseri 1998.
GÜNDÜZ, Şinasi, “Nevruz”, DİA, C. XXXIII, Diyanet Vakfı Neşriyat, İstanbul 2007, ss. 60-61.
140
HANBAY, Ebru, Bir Grup Çerkes Kadınında “Kadın Dayanışmasının” Etnisite- Toplumsal Cinsiyet İlişkiler Bağlamında İncelenmesi, B. Y. L. T., Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2002.
HÖKELEKLİ, Hayati, Din Psikolojisi, 4. Baskı, T.D.V., Yay., Ankara 2001.
İPEK, Nedim Rumeli’den Anadolu’ya Türk Göçleri (1877- 1878), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1994.
KABATAŞ, Feyzullah, Rize ve Çevresinde Yaygın Halk İnanışları, B. Y. L. T., Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ 2006.
KABLAN, Ali, Osmanlı İmparatorluğu’nun Kafkas Kabileleri ile Münasebetleri, B. Y. L. T., Ondokuz Mayıs Üniversitesi , Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun 1994. KALAFAT, Yaşar, Doğu Anadolu’da Eski Türk İnançlarının İzleri, 4. Baskı, Babil
Yay., Ankara 2005.
KARANFİL GÜLDEMİR, Münevver, Afyon-Bolvadin ve Çevresi Halk İnanışları ve Uygulamaları, B. Y. L. T, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir 2008.
KILIÇLIOĞLU, Safa ve diğerleri, “Çerkesler”, MEYDAN LAROUSSE, C. III, Meydan Gazetecilik Neşriyat, İstanbul 1985, ss.199-200.
KIYAK, Abdülkadir, Baskil ve Çevresinde Halk İnanışları, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ 2005.
KIZILÇELİK, Sezgin, ERJEM, Yaşar, Açıklamalı Sosyoloji Terimler Sözlüğü, Göksu Matbaası, Konya 1992.
KOMİSYON, İlmihal (İman ve İbadetler), 8. Baskı, C. I, T.D.V. Yay., Ankara 2005. KONGAR, Emre, Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği, 11. Baskı, Remzi
Kitabevi, İstanbul 2006. KUR’AN’I KERİM
MARANKİ, Ahmet, Sosyal Yönleri İtibariyle Bulgaristan’dan Göç, B. D. T., İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 1990.
MARSHALL, Gordon, Sosyoloji Sözlüğü, (Çev. Osman Akınbay, Derya Kömürcü), Bilim ve Sanat Yay., Ankara 1999.
MUTÇALI, Serdar, El Mu’cemu’l-Arabiyyü’l-Hadis (Arapça Türkçe Sözlük), Dağarcık Yay., İstanbul 1995.
NİRUN, Nihat, Sistematik Sosyoloji Yönünden Aile ve Kültür, Atatürk Kültür Merkezi Yay., Ankara 1994.
141
OCAK, Ahmet Yaşar, “Hıdrellez” D.İ.A., C. XVII, Diyanet Vakfı Neşriyat, İstanbul 1998, ss. 313-315.
ÖNKAL, Ahmet, “Hicret”, D.İ.A., C. XVII, Diyanet Vakfı Neşriyat, İstanbul 1998 ss. 458-462.
ÖZGÜR, Havva, Bulgaristan Göçmenlerinde Ruhsal Durum Değerlendirmesi, B. Y. L. T., İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul 2002.
ÖZSARAY, Mustafa, Kafkas Halklarından Adıgelerin Eski Dinleri ve İslamiyet’in Kuzey Kafkasya’ya Girişi, B. Y. L. T., Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 1998.
SEYİDOĞLU, Halil, Bilimsel Araştırma ve Yazma El Kitabı, 6. Baskı, Güzem Yay., İstanbul 1995.
SOYSAL, Mustafa, Köy Sosyolojisi, Çukurova Üniversitesi Yay., Adana 1998.
ŞİMŞEK, H. Ahmet, İslâm’da Zekât Müessesesine Sosyolojik Bir Yaklaşım, B. Y. L. T., Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya 1994.
ŞİMŞİR, Bilal N., Rumeli’den Türk Göçleri Belgeler, C. II, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1970.
TATAR, Taner, Siyaset Sosyolojisi, Turan Yay., İstanbul 1997.
TOĞROL, Beğlan, 112 Yıllık Göç (1989 Yazındaki Üç Aylık göçün Tarihi Perspektif İçinde Psikolojik İncelemesi), Yayınevi yok, İstanbul 1989.
TÜRKARSLAN, Nesrin, Bursa İlinde Meskun Bulgaristan Göçmenlerinin Etno- Sosyolojik İncelenmesi, B. D. T., Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 1997.
TÜRKDOĞAN, Orhan, Köy Sosyolojisinin Temel Sorunları, Ankara Üniversitesi Basımevi, Erzurum 1970.
TÜRKÖNE, Mualla, Eski Türk Toplumunun Cinsiyet Kültürü, Ark Yay., Ankara 1995. YAMAN, Ahmet, İslâm Aile Hukuku, Marifet Yay., İstanbul 1999.
YEL, Ali Murat, “Hurafe”, D.İ.A., C. XVIII, Diyanet Vakfı Neşriyat, İstanbul 1998, ss. 381-382.
YILMAZ, Mehmet, Konya Vilayetinde Muhacir Yerleşmeleri 1854-1914, B. D. T., Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya 1996.
142
KENDİLERİYLE MÜLAKAT YAPILANLAR
AKAR, Murat, (37), Orhaniye Köyü ilköğretim Okulu Müdür Yardımcısı, 15 Mart 2007. ATALAY, Cemile, (79), 15 Ağustos 2007.
ATALAY, Refika, (73), 15 Ağustos 2007. ATLI, Bilal, (48), 31 Ağustos 2008. ÇETİN, Adem, (33), 22 Nisan 2007.
DEMİRCİ, İlhami, (47), Orhaniye Köyü Muhtarı,10 Mart 2007. DEMİRCİ, Salih, (37), 10 Mart 2007.
DOĞ, Hasan, (72), 23 Eylül 2007. DOĞ, Hüseyin, (72), 23 Eylül 2007.
DOĞAN, Hayrettin, (43), Orhaniye Köyü İmamı, 24 Mart 2007. GÖKTEMİR, Ahmet, (26), İhsaniye Köyü İmamı, 23 Eylül 2007. GÜNGÖR, Asiye, (31), 01 Nisan 2007.
KAHRAMAN, Aysel, (38), 07 Nisan 2007, 16 Nisan 2007. PEHLİVAN, Havva, (79), 15 Mayıs 2007.
SARIŞIN, Salih, (72), 15 Mayıs 2007. ÜSTÜN, Nazmiye, (37), 10 Şubat 2008.
ÜSTÜN, Şaban, (47), İhsaniye Köyü Muhtarı, 10 Şubat 2008. YAVUZ, Muhammet, (28), 10 Mart 2007.
143
ANKET FORMU
Bu anket formu, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı ve Din Sosyolojisi bilim dalına bağlı olarak, Orhaniye Göçmenlerinin dini ve sosyo- kültürel hayatlarını ortaya koymak amacıyla hazırlanmış bir yüksek lisans tezi araştırmasıdır.
Ankette kimliğinizi ortaya koyacak sorular sorulmadığı için vereceğiniz samimi cevaplar araştırmamızın sağlığı bakımından önemli olacaktır. Anketteki bilgiler bilimsel bir çalışma için kullanılacaktır. Hiçbir şekilde vereceğiniz cevaplar bu bilimsel çalışma dışında kullanılmayacaktır. Herhangi bir kurum veya kişiye verilmeyecektir.
Anket sorularını cevaplarken size uygun olana (x) işareti koyunuz. Anketi dikkatlice okuyacağınızı ve samimi cevaplar vereceğinizi umuyorum. Ankete katıldığınız için teşekkür ederim. Mustafa DAMLAPINAR 1.Cinsiyetiniz 1( )Kadın 2( )Erkek 2.Yaşınız 1( )18-25 2( )26-40 3 ( )41-60 4( )61 ve yukarısı 3.Medeni Durumunuz
1( )Bekar 2( )Evli 3( )Dul 4( )Boşanmış 4.Eğitim Durumunuz
1( )Okuma Yazma bilmiyor 2( )İlkokul Mezunu
3( )Ortaokul veya İlköğretim mezunu 4( )Lise ve dengi okul mezunu
5( )Yüksekokul veya Fakülte mezunu