ASD İle İlgili Yurt İçinde Yapılan Araştırmalar

Fırat ve Kaya (2015), lise öğrencilerinin algıladıkları sosyal destek düzeyleri artıĢ gösterdikçe çaresiz baĢa çıkma tarzlarını kullanım durumlarının arttığını, aktif baĢa çıkma tarzlarından olan iyimser yaklaĢımı ve kendine güvenen yaklaĢımı kullanmasının ise azaldığı sonucuna varmıĢlardır.

Baran, Ayran & Küçükakça (2014), yürüttükleri bir araĢtırmada öğrencilerin algılanan sosyal destek ve sigara kullanım düzeylerinin iliĢkisiyle alakalı sigara içen öğrencilerin ailelerinden algıladıkları sosyal destek düzeylerinin sigara içmeyen öğrencilerden daha düĢük seviyede olduğunu bulmuĢlardır. Bunun yanı sıra gelir düzeyi ve cinsiyet değiĢkenleriyle algılanan sosyal destek düzeyleri arasında da iliĢki görüldüğü saptanmıĢtır.

Sever (2015), ergenlerin algıladıkları sosyal destek düzeyi arttıkça madde kullanım ve riskli davranıĢlar sergileme yönelimlerinin azaldığı sonucuna varmıĢtır. Ayrıca kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre algıladıkları sosyal destek düzeylerinin daha yüksek olduğu ve yaĢ ilerledikçe algılanan sosyal destek seviyesinin arttığı görülmüĢtür.

Turgut (2015) tarafından yürütülen çalıĢmaya 1022 ortaöğretim öğrencisi katılmıĢtır. AraĢtırma sonuçlarına göre algılanan sosyal destek puan ortalamasının en düĢük görüldüğü sınıf düzeyinin 11. sınıfta yer alan ve önemli hayat olayları deneyimlemiĢ öğrenciler olduğu görülmüĢtür.

44

Yıldırım ve Ergene (2003) yaptıkları çalıĢmada 12. sınıfta öğrenim gören ergenlerin algıladıkları ebeveyn ve öğretmen sosyal desteğiyle akademik baĢarı arasında pozitif yönlü anlamlı bir iliĢki elde etmiĢlerdir. Fakat arkadaĢlardan algılanan sosyal desteğin akademik baĢarının önemli bir yordayıcısı olmadığı sonucuna ulaĢılmıĢtır.

Karababa, Oral ve Dilmaç‟ın (2018) ortaokul öğrencilerinin okula bağlılık düzeylerini insani değer ve algılanan sosyal destek açısından inceledikleri çalıĢma neticesinde arkadaĢlardan ve öğretmenden algılanan sosyal desteğin okula bağlanma durumunda olumlu etkisinin olduğunu ifade etmiĢlerdir.

Süpçeler (2016), ortaöğretimdeki ergenlerin algıladıkları sosyal destek, özgüven ve yaĢam doyumlarının belirlenip, bu değiĢkenler arasındaki iliĢkileri incelemiĢtir. ÇalıĢma sonucunda katılımcıların algılanan sosyal destek düzeyleri arttıkça yaĢam doyumu düzeylerinin de arttığı sonucuna ulaĢılmıĢtır.

BüyükĢahin-Çevik, Yavuz ve Güzel-Yüce (2016), ergenlerde sosyal destek, okuldaki yaĢam kalitesi ve problem çözme ile alakalı oluĢturdukları modeli test ettikleri çalıĢmada aile, arkadaĢlar ve öğretmenden algılanan sosyal desteğin sorun çözmeye olumlu etkide bulunduğunu ve problemlere çözüm üretmeyi daha kolay hale getirebileceğini belirtmiĢlerdir.

Bedel ve Kutlu (2018) gerçekleĢtirdikleri araĢtırmada ortaokulda öğrenim gören ergenlerin aile, öğretmen ve arkadaĢlardan algılanan sosyal destek ile sorunlarla aktif baĢa çıkabilme stratejileri arasında pozitif yönlü anlamlı bir iliĢki olduğunu görmüĢlerdir.

Bayoğlu ve Purutçuoğlu (2010) tarafından yapılan çalıĢmada 13-18 yaĢ aralığındaki korunmaya ihtiyacı olan ergenlerin algıladıkları sosyal desteğin en çok yakın arkadaĢ çevresi ve öğretmenlerden alındığı ve kızların erkeklere nispeten algılanan sosyal destek seviyelerinin daha yüksek olduğu saptanmıĢtır.

Haskan Avcı ve Yıldırım‟ın (2014) gerçekleĢtirdiği çalıĢmada aile, arkadaĢ veya öğretmenden algıladığı sosyal destek düzeyi düĢük olan ergenlerin yüksek Ģiddet eğilimine sahip bireyler olduğu sonucuna ulaĢılmıĢtır.

Turan ve TraĢ‟ın (2017) çalıĢmasında ergenlerde çocukluk dönemi travmatik deneyimleri ve algılanan sosyal destek arasındaki iliĢkiye bakıldığı zaman araĢtırma sonucunda duygusal, fiziksel ve cinsel istismar deneyimleri ile aile, arkadaĢ ve öğretmenlerden algılanan sosyal destek arasında negatif yönde orta düzeyde anlamlı bir iliĢki elde edilmiĢtir.

45

Akkaya (2011), yürüttüğü tez araĢtırmasında ortaöğretimde öğrenimlerine devam eden öğrencilerin algılanan sosyal destek ile öz-duyarlık düzeyleri arasındaki iliĢkiyi araĢtırmıĢtır. ÇalıĢma sonucunda öğrencilerin arkadaĢ, aile ve öğretmenden algılanan sosyal destek düzeyleri ile öz duyarlık düzeyleri arasında pozitif yönde anlamlı bir iliĢki olduğu saptanmıĢtır.

Sönmezay (2010), lisedeki ergenlerde zorbalığın algılanan sosyal destek ve iletiĢim becerileri ile iliĢkisini incelediği araĢtırmasında ergenlerin algıladıkları sosyal desteğin düĢük olması durumunda zorbalık kurbanı olma ihtimallerinin arttığı sonucuna varmıĢtır. BaĢka bir ifadeyle algılanan sosyal destek düzeyi arttıkça zorbalık kurbanı olma olasılığı azalmaktadır.

Çattık (2015) tarafından yapılan ve geliĢim yönünden yetersizlik durumu bulunan ergenlerin anne babalarının sosyal destek algılarını inceleyen bir araĢtırmada çalıĢma grubu 225 ebeveynden meydana gelmiĢtir. UlaĢılan sonuçlarda anne baba öz yeterliliği ve algılanan sosyal destek ile yaĢam doyumu düzeyleri arasında anlamlı iliĢki görüldüğü tespit edilmiĢtir.

Güney‟in (2017), 530 lise öğrencisiyle gerçekleĢtirdiği çalıĢmanın sonuçlarına bakıldığı zaman ergenlerin cinsiyet durumlarına göre aile boyutunda algıladıkları sosyal destekte anlamlı bir farklılaĢma olmadığı görülmüĢtür. ArkadaĢlardan ve öğretmenlerden algılanan sosyal destek boyutlarında ise kız öğrencilerin puan ortalamaları erkeklerin puan ortalamalarına oranla yüksek bulunmuĢtur.

Yavuzer, Albayrak ve Keldal (2018), üniversite öğrencilerinin algılamıĢ oldukları sosyal destek düzeyleri ile depresyon seviyeleri arasındaki iliĢkiyi araĢtırmıĢlardır. ÇalıĢma sonucunda algılanan sosyal desteğin depresyonu negatif yönde yordadığı sonucuna varılmıĢtır.

Soylu (2002), lise son sınıftaki bireyleri ailelerinden algılamıĢ oldukları sosyal desteği algılama durumlarına göre psikolojik belirtiler yönünden karĢılaĢtırmalı olarak incelemiĢtir. AraĢtırma sonucunda algılanan aile sosyal destek düzeyi ve cinsiyet değiĢkenine göre kızların algılanan sosyal destek düzeylerinin daha düĢük çıktığı görülmüĢtür.

Elbir (2000), 704 lise öğrencisi ile yürüttüğü çalıĢmada ailenin gelir düzeyi arttıkça öğrencilerin algıladıkları sosyal desteğin arttığı, kardeĢ sayısı arttıkça algıladıkları sosyal desteğin azaldığı, kız öğrencilerin algıladıkları arkadaĢ sosyal desteğinin erkeklere oranla daha yüksek düzeyde olduğu ve kiĢilerin yalnızlık düzeyleri arttıkça sosyal destek düzeylerinin de azaldığı sonucuna varmıĢtır.

46

Yılmaz vd. (2008), yalnızlık ve algılanan sosyal destek düzeyleri arasındaki iliĢkiyi araĢtırmak istedikleri çalıĢmayı 339 öğrenciyle yürütmüĢlerdir. Yalnızlık düzeyleri ile algılanan sosyal destek düzeyleri arasında negatif yönlü; yalnızlık düzeyleri ile arkadaĢ, aile ve özel insan alt boyutları arasında da negatif yönlü anlamlı bir iliĢki olduğu ve algılanan sosyal destek düzeyleri arttıkça yalnızlık düzeylerinin de azaldığı sonucuna varmıĢlardır.

GerçekleĢtirilen araĢtırmalarda görüldüğü üzere özellikle risk grubundaki bireyler ile ergenlik dönemindeki bireylerin sosyal destek yönünden destek görmesi onların akademik baĢarı, psikolojik iyi oluĢ, motivasyon, kendini kabul, sorunlarla baĢ etme ve öz-duyarlıklarına dair önemli katkılar sunmaktadır. Bununla beraber algılanan sosyal desteğin depresyon, akran zorbalığı, TSSB ve yalnızlık durumlarıyla da negatif yönde iliĢkili olduğunu öne süren araĢtırmalar mevcuttur.