Arazi toplulaştırma bedeli ile kamulaştırma bedelinin

Uygulama alanında Ankara-Konya Yüksek Hızlı Tren Hattı için gerekli olan arazilerin elde edilme yöntemlerinin tespit edilen maliyetleri incelendiğinde arazi toplulaştırma yapılarak elde edilmesinin devlete maliyeti 845448,29 dolardır. Aynı Alanın kamulaştırma bedeli ödeyerek elde edilmesinin devlete maliyeti ise 808891,45 dolardır. İki uygulama arasındaki fark alındığında 36556,84 dolar arazi toplulaştırma bedeli fazla çıkmaktadır. Bulunan bu değer büyük sayılabilecek bir arazi toplulaştırma sahası için çok küçük kalmaktadır (Tablo 4.38).

Tablo 4.36. Kolukısa ve Sarıkaya Mahalleleri kamulaştırma bedelleri ve mühendislik hizmetleri toplam bedellerinin dolar dönüşümü

Mahalle Adı Kamulaştırma Bedeli (Tl) 2006 yılı Dolar Değeri (1TL=1,443) Kamulaştırma Mühendislik hizmet bedeli (Tl) (2013 Yılı) 2013 yılı Dolar Değeri (1TL=2,03) TOPLAM (TL) (Dolar) Kolukısa Mahallesi 479284,39 332144,41 52442,11 25833,55 Sarıkaya Mahallesi 615179,05 426319,51 49925,78 24593,98 TOPLAM (TL) 1094463,44 102367,89 1196831,33 TOPLAM (DOLAR) 758463,92 50427,53 808891,45

Tablo 4.37. Kolukısa ve Sarıkaya Mahalleleri arazi toplulaştırma bedelleri ve toplam bedellerinin dolar dönüşümü Mahalle Adı Toplulaştırma Bedeli (Tl) 2013 yılı Dolar Değeri (1TL=2,03) Kolukısa Mahallesi 988619,90 487004,88 Sarıkaya Mahallesi 727640,12 358443,41 TOPLAM (TL) 1716260,02 TOPLAM (DOLAR) 845448,29

Tablo 4.38. Kolukısa ve Sarıkaya Mahalleleri kamulaştırma bedelleri ve arazi toplulaştırma bedelleri dolar cinsinden farkları

KAMULAŞTIRMA BEDELİ(Dolar) TOPLULAŞTIRMA BEDELİ(Dolar) FARK (Dolar) 808891,45 845448,29 -36556,84

4.2.2. Uygulama alanı kamulaştırma ve arazi toplulaştırma zaman analizi

Uygulama alanında yapılan kamulaştırma çalışmaları Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demir Yollarının 15.06.2005 tarih ve 16/142 sayılı kamu yararı kararı almasıyla başlatılmıştır. Yer teslimini müteakip altyapı inşaatı süresi 10 ay olarak planlanmış ancak kamulaştırma projeleri 13.02.2007 tarihinde tescil edilmiştir. Kamulaştırma mühendislik işlemleri, kamulaştırılan alanların bedellerinin tespitleri 20 ay sürmüştür. Bu sürelere bedel tespitine açılan davalar dâhil edilmemiştir. Uygulama alanı olan Kadınhanı

ilçesindeki Kolukısa Mahallesi ve Sarıkaya Mahallesinin istimlâk çalışmaları tüm projenin dâhilinde olduğu için 20 aylık sürede kamulaştırma işlemlerinin tamamlandığı kabullenilmiştir. Kolukısa ve Sarıkaya Mahallelerinde kamulaştırma sahasının toplam uzunluğu 27784,72 m’dir. Kamulaştırma işleri için yapılan iş programı EK 24’de verilmiştir. Bu çizelgeye göre işlem süresi 23 hafta olarak hesaplanmıştır. Bu süre kıymet takdiri esnasında bilirkişilere itiraz edilmediği varsayılarak öngörülmüştür.

Uygulama alanının arazi toplulaştırma iş programı ise EK 25’de verilmiştir. Arazi toplulaştırma işlemlerinin mühendislik işlemleri 22 haftada bitirilebileceği hesaplanmıştır. Bu süreye 2 haftalık askı süresi ilave edildiğinde 24 hafta ya uzayabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.

Uygulama alanının kamulaştırma işleminde toplulaştırma işlemlerinde hava şartları ve bu işlere ayrılan ödeneklerin normal seyrinde olacağı şartlarda bu sürelerde yapılabilir.

4.3. Anket Çalışmaları

Türkiye’de yatırımcı kamu kurum ve kuruluşları kendilerine ayrılan kısıtlı mali kaynakları doğru kullanılması ve bu kaynakların kullanımı esnasında hukuksal ve teknik prosedürlerin uzamaması hususlarına dikkat etmeleri gerekmektedir. Kamu kurum ve kuruluşlar da görev alan yetkililer yatırım kararları alırken azami bedellerle asgari işler üreterek ülkenin ekonomik ve hizmet yönünden kalkınmasına katkıda bulunmak durumundalardır. Uygulama alanında olduğu gibi kamunun vatandaşına günümüzün teknolojilerine uygun hizmetler götürebilmek için gerekli olan arazilere ödeyeceği kamulaştırma bedeli yerine bu yerlere arazi toplulaştırma projesi uygulayarak kırsal kalkınmaya da katkı verecek şekilde kararlar üretilmesi gerekmektedir. Verilecek bu kararların ve oluşan sonuçların uygulamaya maruz kalan kişiler ve uygulamayı yapan kişiler tarafından nasıl karşılanacağı ve oluşan algıları tespit etmek gerekir.

Uygulama alanında Ankara-Konya Yüksek Hızlı Tren hattının geçtiği Kolukısa ve Sarıkaya Mahallelerinde kamulaştırmaya tabi tutulan arazi sahipleri ile kamulaştırmayla ilgili ve aynı şahıslarla adı geçen hattın kamulaştırma amaçlı arazi toplulaştırma yöntemi kullanılarak yapılan çalışmalarının beklenen faydayı sağlayıp sağlamadığına ilişkin olarak çiftçi algısının araştırılmasına gereksinim duyulmuştur.

Aynı konuda kamulaştırma ve arazi toplulaştırma yapan kurum, kuruluş ve özel sektör temsilcileri ile kamunun ihtiyacı olan arazilerin elde edilmesi için bu yöntemin uygulanabilirliği veya sakıncaları konusunda araştırma yapılmıştır.

4.3.1. Kolukısa, Sarıkaya ve Örnekköy Mahallelerinde yapılan anket çalışmalarının değerlendirilmesi

Bu araştırmada, Koluksa Mahallesinde 94 kişi, Sarıkaya Mahallesinde 72 kişi ile kamulaştırma ve toplulaştırma sahasında arazileri bulunan ama Örnekköy Mahallesinde ikamet eden 11 kişi ile anket çalışması yapılmıştır. Anket sonuçlarının doğru algılanabilmesi için ankete katılan kişilerden özellikle kamulaştırmaya tabi tutulmuş parsel sahipleri bulunmaya çalışılmıştır. Kolukısa Mahallesinde 36, Sarıkaya Mahallesinde 44 ve Örnekköy Mahallesinde 11 kişi bu nitelikte parsel sahipleridir. Daha önceden hazırlanan anket soruları, kamulaştırma haritaları ve arazi toplulaştırma yapıldıktan sonraki yeni parselasyon haritaları dağıtım çıktıları ile birlikte mahallelere gidilmiştir. Çiftçilerle yüz yüze görüşerek önce konu hakkında ve anket soruları

hakkında bilgi verilmiş kamulaştırmaya maruz kalanlara özellikle toplulaştırma sonrası yeni yerleri parselasyon haritasında gösterilmiştir. Bu bilgiler verildikten sonra üç bölümden oluşan anket soruları anketör tarafından yönlendirmemek için ilgili şahsa teslim edilerek kendisinin cevaplayıp işaretlemesi istenmiştir. Toplamda 177 çiftçiye 47 tane soru sorulmuştur. Anket soruları 3 ana kategoride toplanmıştır. Bu sorulardan 1-16 arası katılımcılarla ilgili bilgiler ve varlık durumları; 17-38 arası sorular kamulaştırma ve kamulaştırma sonrası ile ilgili sorular; 39-47 arası sorularda arazi toplulaştırması ve arazi toplulaştırması yapılsaydı oluşan durumla ilgili sorulardır. 1-16 arasındaki soruları kapsayan kategorideki sorular ve cevapları EK 27’de, 17-38 arasındaki soruları kapsayan kategorideki sorular ve cevapları EK 28’de ve 39-47 arasındaki soruları kapsayan sorular ve verilen cevaplar EK 29’da verilmiştir.

4.3.1.1. Kolukısa, Sarıkaya ve Örnekköy Mahallelerinde yapılan anketlerde