her óuãÿãunda görüp gözedüp görüp gözedüp görüp gözedüp görüp gözedüp bize ièlÀm eyleyesiz 162b/5
1.4.1.13. Arapça ve Farsça Tamlamalar (Terkipler)
Türk dili, geçmişten günümüze, siyasî ve kültürel ilişkilerin neticesi olarak birçok dil ile alışverişte bulunmuştur. Ancak bu unsurların daha çok Arapça ve Farsça kaynaklı olduğu da bilinir. Arapça ve Farsça alıntı dil unurları içinde de tamlamaların elbette çok önemli bir yeri bulunmaktadır (Duman, 2008:109). Metnimizde de Farsça tamlamalar daha sık görülmekle beraber, Arapça ve Farsça dil yapısına uygun terkipler oldukça fazladır. Yer yer benzetme unsurlarından yararlanılarak kurulmuş çok kelimeli tamlamalara rastlanır (
sefer-i deryÀ-ı mubÀrek 103a/t…)
. Arapça kurallı tamlamalarçoğunlukla kitap, şahıs, ay, yıldız ve menzil isimleri ve bazı kalıp ifadeler, âyet ve hadislerden bölümler halinde metnimizde yer almaktadır.
Farsça tamlamalar
èaded-i eyyÀm 101a/t ahad-ı èaşer 12b/5 aócer -i aómer 97b/7 Àòir-i berdü’l-èacūz 101a/t Àòir-i erbaèìn 106a/t
Àòir-i eyyÀm-ı bÀòÿr 103a/t Àòir-i eyyām-ı maùar 102a/t
Àòir-i eyyām-ı riyÀó-i bevÀrió 102b/t Àòir-i hamsìn 101a/t
Àòir-i rūz 94b/10 Àòir-i sitte-i åevr 101b/t Àòir-i şiddetü’l-berd 106a/t Àòir-i şiddetü’s-sermÀ 106a/t aókÀm-ı Àb 74a/11
aókÀm-ı èÀlemetuhÀ 21b/7 aókÀm-ı ayÀr 50b/9 aókÀm-ı eylül 82a/7 aókÀm-ı òazirÀn 58a/5 aókÀm-ı kÀnun-ı evvel 15b/2 aókÀm-ı kÀnun-ı Àóir 21b/7 aókÀm-ı mÀh-ı aõar 36b/5 aókÀm-ı nevruz 139a/7 aókÀm-ı şubÀù 29b/11
aókÀm-ı nìsÀn 43b/1 aókÀm-ı temmūz 65b/10
aókÀm-ı teşrìn-i Àòir 9b/11 aókÀm-ı teşrìn-i evvel 3a/1 aóvÀl-i èÀlem ve żamÀir 121a/11 aúÀlim-i evvel 141b/t aúÀlim-i òÀmis 141b/t aúÀlim-i rābiè 141b/t aúÀlim-i sābiè 141b/t aúÀlim-i sÀdis 141b/t aúÀlim-i åÀliå 141b/t aúÀlim-i åÀnì 141b/t
èaúd-i niúÀó 122a/11 èaúd-i rÀs 124b/ş allÀm-ı esúÀm 90a/8 Àmeden-i pertev 106b/t Àmeden-i piristÿ 101a/t aãóÀb-ı fìl 103a/t celÀ-yı úulÿb 118a/7 celìl-i èalem 135b/13 cemè-i leõõeti dünyÀ 155a/9 cinÀn-ı cennet 126a/13-126b/1 cürm-i Àf-tÀb 124b/ş
cürm-i arø 124a/2 cürm-i úamer 124a/2 cürm-i şems 124a/2 dem-i fÀsid 103a/t
der-beyān -ı burc-ı eånÀ-i èaşeri 125b/1 der-beyān -ı ãıfat-ı úamer 136b/4 der-beyān -ı ãıfat-ı merrìh 97b/1 der-beyān -ı ãıfat-ı merrìó 134a/7 der-beyān -ı ãıfat-ı müşterì 133b/8 der-beyān -ı ãıfat-ı şems 134b/8
der-beyān -ı ãıfat-ı èuùÀrıd 135b/7 der-beyān -ı ãıfat-ı zuòal 133a/10 der-beyān -ı ãıfat-ı zühre 135a/7 der-beyān -ı zÀyice 143a/t
derd-i hicrÀn 137b/3
derd-i hüsn 128b/4
derd-i miónet 39a/11 dergÀh-ı pādışāh 153b/11 deryÀ-ı èUmmÀn 159a/2 dìn-i İslÀm 141b/t
dürer-i taóiyyÀt ve ãalÀvÀt 1b/9 dürr-i çevÀhir 132b/10
eczÀ-i şerìf 162a/13 ehl-i èAcem 92a/3
ehl-i èayÀl 125b/13
ehl-i èayş 135a/11
ehl-i bilÀd 136a/13
ehl-i dāniş 96a/5
ehl-i dìvÀn 135b/12
ehl-i dìvÀn 161a/8
ehl-i fesÀd 38a/7
ehl-i óaú 112b/t
ehl-i óurfet 51b/1
ehl-i èilm 98b/8-98b/9
ehl-i İslÀm 33a/12
ehl-i úalem 135b/13 ehl-i úarye 46a/3 ehl-i maèÀş 128a/1 ehl-i maàrıb 112b/t ehl-i sefer 96b/8 ehl-i ŞÀm 76a/5
ehl-i şerr 159a/6-159a/7 ehl-i tecāre 20a/4 ehl-i tecÀret 20b/9 ehl-i ticÀret 17b/6 ehl-i tüccÀr 17a/10 elegüm-i saàmÀl 11b/12 emr-i maèişet 113a/t emrÀø-ı muòtelife 18b/13 envÀè-ı behāyim 50a/13-50b/1 envÀè-ı emrāø 63a/6-63a/7 envÀè-ı maraø 25b/3
envÀè-ı ãayrÿlıú 6a/12 envÀè-ı emrāølar 63b/1 envÀè-ı òastalıúlar 3b/11 envÀr-ı icābet 152a/2 erbÀb-ı úalem 139b/10 erbÀb-ı muóāsebāt 122b/6 esmÀ´-i menÀzil 145a/t
esmÀ´-i menÀzilü´l-úamer 114b/1 eşkÀl-i menÀzil 145a/t
evúÀt-ı gül-nÀr 102a/t evsaù-ı óāl 50b/13 eyyÀm-ı bÀòur 67b/13
eyyÀm-ı be-óesÀb-ı úameriyye 107b/h
eyyÀm-ı şuhÿr-i Rÿmiyye 102b/t
faór-ı ãÀdıú 109a/t faãl-ı bahār 154b/10 faãl-ı bahār 154b/10 faãl-ı barid 15b/6 faãl-ı burÿc 140a/13 faãl-ı evvel 2b/3 faãl-ı merd-i kebìr 19b/8 faãl-ı åÀni 2b/4
felek-i òÀric 125a/ş
felek-i úamer 125a/ş
felek-i mÀ’il 125a/ş
felek-i münhil 125a/ş
felek-i tedvìr 125a/ş
felek-i óÀmilü’l-úamer 124b/ş felek-i mÀ’ilü’l-úamer 124b/ş ferişte-i muúarrab 154a/5
fermÀn-ı mÿcìbile 154a/1
feryÀd-ı bülbülÀn 101a/t
fetó-i úalèa-i Óayber 104b/t
fetó-i Mekke-i şerefhu’llÀh 102b/t
fevt-i germÀ ve furtuna 103a/t
fevt-i kerem 103a/t fevt-i sermÀ 105b/t fıtrat-ı Ádem 103b/t furúÀn-ı mübìn 102a/t àalebe-i çeri 110b/5 ġazÀvÀt-ı İslÀm 105b/t germÀ-i àurÿb 103b/t
germÀ-i saòt 79b/9
àurre-i şuhÿr-i èarabiyye 101a/t àurre-nÀme-i şerè-i sekiz ism 108a/t àurÿb-ı Ülker 105a/t
óÀl-i èavÀm 144b/t óÀl-i māøì 121b/3
óarÀrat-i bÀùın-ı arż 105b/t óarÀrat-i ġalìôa 104b/t óareket-i deryÀ 102a/t óareket-i pādışāh 146a/t óarf-i ebced 150a/t óarf-i meõkÿrlar 116a/5 òar(r)-i mühre 132b/10 óarr-i raùb 142a/t óÀrr-i yābis 142a/t óÀrr-i yÀbis 142a/t óÀãıl-ı kelÀm 123a/4 óaùù -ı insÀn 136a/1 óaùù -ı maàrıb 97b/6 óaùù -ı maşrıúd 97b/6 óaùù -ı şemÀè 125a/ş
òayr-ı keåìr 143b/t òayr-ı nièmet 143b/t óazìne-i şerìf 164a/9 óaøret-i DÀvud 58b/13 òaøret-i Ádem 101b/t óaøret-i èAlì 121a/9 óaøret-i Cebra´il 158a/2 óaøret-i Eyyūb 51a/2
óaøret-i FÀùıma 164a/3-164a/4
óaøret-i òalÀú èÀlimü´l-mülk ve´l melekÿt 151b/10-151b/11
óaøret-i èÌsÀ 157b/4 óaøret-i Mehdì 155b/13 óaøret-i Meryem 37b/4-37b/5
óaøret.-i Ribÿyetde saèÀdettin 155a/4 óaøret-i risÀlÀt 97b/8
óaøret-i Risālet 92a/7-92a/8 óaøret-i sulùÀn-ı enbiyÀ 164a/9 óaøret-i Yūnus 106a/t
óaøret-i Yūsuf 104b/t
helÀk-ı òaşerÀt 105b/t óelvÀ-i laùìf 105a/t óıfô-ı amÀn 93b/3-93b/10
hiçret-i nebeviyye 149b/h
óìn-i kÀr 102a/t óudÀ-i müteèÀl 159a/1
óudÀ-yı bì-çÿn 118a/6-118a/7 óudÀ-yı kerìm 115b/9
óummayāt-ı ditretme 77b/2 óurūf-i tehecci 152b/3 óuãūl-ı maùlab 121a/5 óücre-i óÀãã 154a/5 óükm-i balġam 106a/t óükm-i dem 101a/t
hükm-i on altıncı 101a/t
óükm-i ãafrÀ 103b/t óükm-i sevdÀ 104b/t
ibtidÀ-i bÀd-ı cenÿb 106b/t
ibtidÀ-i beúÀ-i nìrÀn 104a/t
ibtidÀ-i berd 104b/t
ibtidÀ-i feryÀd-ı èandelìb 101a/t
ibitdÀ-i óamsìn 106a/t
ibtidÀ-i úara úonculūz 105b/t
ibtidÀ-i rÿz 109b/t
ibtidÀ-i sefer-i deryÀ 101a/t
ibtidÀ-i sermÀ 105a/t
ibtidÀ-i taàayyür-i óurÿf 101a/t
ibtidÀ-i tefsìr sÀl 106a/t èìd.-i testaólìn-i küffÀr 103a/t èillet-i mÀlòūlyÀ 154b/6 èilm-i óikmet 133a/2 èilm-i nübüvvet 155a/12 èilm-i nücÿm 155a/12 èilm-i şerìf 158b/10 èilm-i ùıbb 155a/11 èilm-i ùabièat 155a/11
ilùÀf-ı kerem 2a/10 imÀm-ı èAlì 159b/5
emrÀø-ı dem 76b/8
emrÀø-ı evcÀè 46a/11
emrÀø -ı mefÀcÀn 47a/7
imtilÀ´-i ekber 58b/8
imtizÀc-ı faãlın 102a/t irtifāè-i şÀn 115b/9
ittifÀú-ı óurÿb 56b/12
izÀlet-i ġam 117a/5
izÀn-ı èÌsÀ 158a/10 úabÿl-ı muóabbat 120b/4 úabø-ı zemìn 124b/ş úadd-ı istehõafa 2a/11 úahr -ı aèdā 120a/12 úahù-ı èaôìm 13b/11 úÀid -i kefere 101a/t
kÀnÿn-ı Àóir 92b/13
kÀnÿn-ı evvel 92b/13
kÀnÿn-ı åÀnì 106a/t úaã(ı)d -ı cimÀèat 101a/t úaã(ı)d -ı óacÀmat 101b/t úaã(ı)d -ı óacÀmat 104b/t úaã(ı)d -ı òarb 98a/2 úaùè-i eşcÀr 104b/t úatl-i Óamza 102b/t
úavl-i fièil 136a/12 úavl-i yÿnÀniyÀn 101a/t úavs-i kuzaò 46a/4
kelÀm-ı úadìm 1b/8
keşf-i óÀl 116b/8
kevÀkib-i sebèa 141b/t úıyÀm-ı büràÿå 106b/t úıyÀs-ı èalÀ-i haõÀ 152b/7 òilÀfet-i èÖmer 106a/t óisÀb-ı úameriyye 150b/1 úuvvet-i aãóāb 119a/11-119a/12 úuvvet-i aãóāb 119a/11-119a/12 úuvvet-i dem 101b/t
úuvvet-i faãl-ı bahÀr 101b/t
küdūret/küduret -i úamer 143b/t
küdūret/küduret -i şems 144a/t küre-i èarż 125a/ş
leyl-i zibÀr 135b/5
mÀh-ı āb 103b/t mÀh-ı ayÀr 109a/t
mÀh-ı eylül 104a/t mÀh-ı ayyÀr 102a/t mÀh-ı òazìrÀn 102b/t mÀh-ı kÀnūn-ı evvel 105b/t mÀh-ı kÀnūn-ı åÀnì 106a/t mÀh-ı nìsÀn 101b/t mÀh-ı receb 164a/8 mÀh-ı şubÀù 106b/t mÀh-ı temmÿz 103a/t mÀh-ı teşrìn-i evvel 104b/t mÀh-ı teşrìn-i åÀnì 105a/t mÀh-ı õi’l-úaède 102b/t maòrÿù-ı Àf-tÀb 124b/ş
maòrÿù-ı úamer 125a/ş
muóaããÀl-ı úamer 125a/ş maóõÿr-ı MÿsÀ 22a/4
maóõurāt-ı Mūsā 93a/8 mÀ´il -i óuãÿmet 11b/9
maúÀm-ı şerìf 164a/4
maúÀm-ı şerìfe 162b/11
maènÀ-yı muàlaú 136a/11
manãub-ı çÀh 128b/7
maraø-ı vebÀ 139a/13
maraø-ı vebÀ ve mevt 139a/13-139b/1
maèrifet-i esmÀ´-i menÀzilü'l-úamer
114b/1
mecmÿè-ı esrÀr 121b/2
mecmÿè-ı küffÀr 102b/t
mecmÿè-ı küffÀr 104b/t
mecmÿè-ı maòlūúÀt 1b/6
medìne-i Eşbelli 97a/4
medìne-i münevvere 158b/6
mekke-i mükerreme 151b/9 melÀóÀde-i úayra 8b/1
melÀ’ike-i èulvì 98a/12
melā’ike-i èulviyye 99b/3
melā’ike-i èulviyyet 97b/5
melÀl -i ednÀ 56a/2
melek-i Aómer Müslim 97b/8
melek-i meymūnu’l-esved 95b/8
melek-i Meõheb 96a/13