• Sonuç bulunamadı

5. BÖLÜM: SAHA ARAŞTIRMASI

5.1. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ

azlığının sebeplerini belirleyip, geliştirilebilecek çözüm önerileri ile birlikte siyasi mücadele alanında feminist bir politika oluşturmak için yapılan çalışmalara katkı sağlanacağı düşünülmektedir.

5.1.2. Kapsam ve Sınırlılıklar

Kadınların siyaset alanındaki temsil ve katılım talepleri, kadın hareketleri ile yakından ilişkilidir. Birinci ve ikinci dalga feminizm sonrasında elde edilen kazanımlar göz önüne alındığında yeni hak talepleri gündeme gelmiş,

kadınların özellikle siyaset alanındaki varlıkları tüm dünyada önemli bir mesele olarak kabul görmüştür. Yaşanan tarihsel süreçler sonrasında kadınlar,

toplumsal ve ekonomik olarak kendi aleyhlerine tanımlanmış güç ilişkilerinin değiştirilmesinin yollarından birisi olarak siyaseti görmeye başlamışlardır (Ecevit, 2015). Bu sebeple feministler ve kadın çalışmaları araştırmacıları için kadın meselesi içinde siyaset önemli bir yere sahiptir. Bu konu üzerine

uluslararası literatürde yapılan çalışmalar incelendiğinde özellikle Amerika ve gelişmiş Avrupa ülkelerinde oldukça yoğun bir içeriğin mevcut olduğu

söylenebilir. Yapılan çalışmalar incelendiğinde bazı ortak başlıklar üzerinde yoğunlaşıldığı gözlemlenmiştir. Örneğin; kadınların yerel yönetimlerde temsili noktasında kolaylaştırıcı ve kısıtlayıcı faktörlerin neler olduğu, kadınların temsillerini artırmak için nasıl stratejiler geliştirilebileceği, yerel yönetimlerdeki kadınların varlığını tanımlayıcı ve somutlaştırıcı ne tür farklılıkların

yaratılabileceği ve tüm bunları yaparken toplumsal cinsiyet faktörü ve yerel yönetimlerin değişen yapısının da göz ardı edilmemesi gerektiği

söylenebilmektedir (Pini & McDonald, 2011). Türkiye’de ise mevcut literatür incelendiğinde genellikle kadınların yerel yönetimlerde ve parlamentoda nicel temsilleri üzerine yapılan çalışmalar yoğunluktadır. Örneğin; kadınların siyasal katılımlarının oldukça düşük olduğu Türkiye’de kadınların karar alma

mekanizmalarına katılımlarının artırılması talebinin önemi açıkça görülmektedir.

Bu sebeple siyasette kadın kotasını artırmaya yönelik siyasi partilerle yürütülen çalışmalar sıklıkla göze çarpmaktadır. Bu kapsamda kadınların iş hayatında ve siyasal yaşamda dezavantajlı grup olarak desteklenmesi gerektiği fikri hâkim görüş olarak ifade edilebilir (Belli, 2015). Nitekim birçok uluslararası örgüt ile

birlikte yürütülen çalışmalarla kadının siyasi alandaki varlığı güçlendirilmeye çalışılmaktadır. Bunun yanında son dönemde, özellikle yerel yönetimlerde kadının siyasal hayatta eksik temsil edilmesi sorunu önemli bir yer tutmaktadır.

Bu bilgiler ışığında çalışmada kadınların siyasi alandaki nicel ve nitel

eksikliklerinin nedenlerinin incelenmesi ve çözüm üretilebilmesi amacıyla yerel yönetimleri temsilen belediyelerde yer alan karar alma mekanizmalarındaki kadınlarla görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın gerçekleştirileceği şehir Ankara olarak belirlenmiştir. Bunun en önemli sebebi araştırmacının kendi ikamet ettiği şehrin araştırmanın yürütülebilirliği noktasında sağlayacağı mekânsal kolaylıktır. Bunun yanında ülkenin başkenti olan Ankara’da devletin yönetsel faaliyetlerinin en üst düzeyde olması ile burada uygulanan

belediyeciliğin ve hizmet anlayışının tüm ülkeye örnek teşkil edeceği

düşünülmüştür. Saha araştırması, etik kuruldan alınan izin doğrultusunda 1 Şubat 2019- 1 Mayıs 2019 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırma kapsamında Çankaya Belediyesi, Etimesgut Belediyesi ve Kahramankazan Belediyesi bünyesinde karar alma noktasındaki kadınlar ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir.

Bu belediyeler belirlenirken ülke genelinde 2014 yılında yapılan yerel

seçimlerde Ankara’da bulunan belediyeleri yönetme yetkisini kazanan üç siyasi partiden yola çıkılmıştır. AKP’yi temsilen Kahramankazan belediyesi, MHP’yi temsilen Etimesgut belediyesi ve CHP’yi temsilen Çankaya belediyesi

seçilmiştir. Üç parti Ankara ilinde başka belediyelerin yönetimlerine de sahiptir.

Ancak bu üç belediyenin seçilmesinde belediyedeki birimlerde müdür

konumunda bulunan kadın sayısı ile belediye meclis üyesi kadınların sayısı ön ölçüt olarak kullanılmıştır. Bununla birlikte araştırma grubundaki kadınlar temelde amaçsal örneklem yöntemiyle belirlenmiştir. Fenomenolojik

araştırmalarda katılımcıların incelenecek olan fenomene ilişkin deneyimlerinin olması gerekmektedir (Creswell, 2012). Bu bağlamda bu araştırmadaki

katılımcılar araştırmacının araştırma problemini anlamasına yardımcı olacak olan detayları ve araştırılan konuyla ilişkili verileri sunabilecek kişiler arasından seçilmiştir (Creswell, 2012). Belediyelerde karar alma mekanizmalarındaki kadınlarla yapılan görüşmeler sonucunda onların fikir paylaşımları ve deneyimleri sayesinde çalışmanın nitel verilerine ulaşılmıştır. Saha

araştırmasının belirlendiği tarihler arasında ülkemizde 30 Mart 2019 yerel seçimleri gerçekleştirilmiştir. Bu durum araştırmada sınırlılıklar yaratmıştır.

Nitekim hem pozitif hem de negatif anlamda araştırma sürecine bir etkisi olmuştur. Yerel yönetimlerin seçimlere girdiği bir dönemde bazı belediyelerin karar alma mekanizmalarındaki kadınlara oldukça yoğun bir çalışma döneminde olmaları sebebiyle ulaşılamamıştır. Aynı zamanda görüşme talep edilen

kadınlardan aynı gerekçeden dönüşler uzun bir sürede olmuştur. Bu da saha araştırmasının zaman planlamasını olumsuz yönde etkilemiştir. Aynı zamanda beklenen katılımcı sayısına ulaşılamamasının en büyük sebeplerinden birisi yerel seçim takvimi ile yaşanan tarih çakışmasıdır. Sonuç olarak araştırmanın gerçekleştirilmesinde katılımcılara erişilebilirlik noktasında negatif bir etki olmuştur. Ancak bazı belediyelerde bunun aksine yerel seçimlere girilen bir dönemde karar alma noktalarındaki kadınların beş yıl içerisindeki hizmetlerini, deneyimlerini ve fikirlerini paylaşma konusunda son derece istekli oldukları görülmüştür. Bu da katılımcıların gönüllülük esasına dayanarak araştırmaya pozitif yönde katkıda bulunmalarını sağlamıştır.

5.1.3. Veri Toplama Tekniği

Nitel araştırma tekniklerinden birisi olan fenomenoloji, araştırma deseni olarak kullanılmıştır. Fenomenolojik yaklaşımda, bireyin düşüncelerini anlayabilmek için onun kendi yaşantısı ve deneyimlerine dair bilgi sahibi olunması

gerekmektedir. Katılımcıların araştırma konusunu nasıl algıladığını,

kavramsallaştırdığını ve değerlendirdiğini ortaya çıkarmak amaçlanmaktadır.

Olgu bilim araştırmalarında veri analizi, yaşantıları ve anlamları ortaya çıkarmaya yöneliktir (Kocabıyık, 2015). Bu amaçla yapılan içerik analizinde verilerin kavramsallaştırılması ve olguyu tanımlayabilecek temaların ortaya çıkarılması çabası vardır. Sık sık doğrudan alıntılara yer verilmektedir. Bunun yanında ortaya çıkan temalar ve örüntüler çerçevesinde elde edilen bulgular açıklanmakta ve yorumlanmaktadır (Yıldırım & Şimşek, 2008). Kişilerin dış gerçekliğe nasıl bir anlam yüklediği anlamaya çalışılmaktadır. Bu yöntem, kadınların çalıştıkları belediyelerde karşılaştıkları durumların, yaşadıkları her

türlü deneyimin derinlemesine incelenip açıklanmasına/yorumlanmasına yardımcı olmuştur.

Veriler derinlemesine mülakat yoluyla toplanmıştır. Nitel mülakat, yarı yapılandırılmış görüşme soru formları ile katılımcıların bakış açılarını ortaya çıkaran ve deneyimlerine ilişkin daha derin, ayrıntılı ve zengin veriler sunan bir tekniktir. Derinlemesine mülakat sosyal dünyadaki görünür birçok olgu, süreç ve ilişkinin özüne inmeyi sağlamaktadır. Bu teknik katılımcılara kendi adlarına konuşma olanağı tanımaktadır.

Mülakatlar gönüllülük esasına göre yapılmıştır. Mülakatların yapıldığı kişilere Gönüllü Katılım Formu imzalatılmıştır (EK 1). Görüşmelerde, katılımcılardan izin alınarak ses kayıt cihazı kullanılmıştır. Ses kayıt cihazının kullanılmasına izin verilmeyen görüşmelerde, görüşmeci tarafından görüşme notları tutulmuştur.

Yapılan mülakatlarda katılımcılara kadınların yerel yönetimlerde temsiline yönelik çeşitli sorular sorulmuş ve belediyelerde uygulanan kadınlara yönelik politikalar onların deneyimleri doğrultusunda açığa çıkarılmıştır (EK 2). Yarı yapılandırılmış görüşme formu tamamen araştırmacı tarafından hazırlanmıştır.

Yarı yapılandırılmış görüşme formu sayesinde görüşme sırasında soruların sırası, soruların soruluş biçimi ile ilgili değişiklikler yapılabilmiştir.

Araştırma verileri, araştırmacı tarafından katılımcıların istedikleri mekânda ve zamanda toplanmıştır. Araştırma kapsamında mülakat yapılması planlanan kişilere araştırma hakkında bilgi verilmiştir ve Gönüllü Katılım Formu yoluyla onayları alınmıştır.